|
2008
|
|
|
Euskararen hizkuntza erkidegoaren nukleoan nor kokatu erabakitzea ez da
|
lan
erraza eta, erreferentzia bakarra euskaldunen lehen hizkuntza bada, norbanako bat nukleoan kokatu behar denetz erabakitzea are eztabaidagarriagoa da, baina gutxienez beste ikerketa bateko datuek islatzen duten bezala2, 6 Taulan ikus ditzakegun datuek ere erakusten dute lehen hizkuntzaren erreferentzia ez dela nahikoa baina baliagarria dela zenbait joera islatzeko. Izan ere, itxura denez lehen hizkuntza euskaHedabide bakoitzaren ezaugarrien arabera publiko potentzialaren kopurua handiagoa edo txikiagoa da.
|
|
2011
|
|
|
" Ghettoa edo ghettizazioa aipatzeak ematen du euskal herria euskararik gabe ere izan daitekeela edo erdal hizkuntzek euskal herrian duten nagusigoa euskal herria euskaldun izatea bezain bidezkoa dela, eta, beraz, euskaraz ari diren hiztun eta eremuak direla egoera normalizatutik at ala legitimatutako egoeraren kontra, korrontearen gora, ari direnak. honenbestez, hizkuntza nagusiek ematen duten mailari eta erosotasunari muzin eginez hizkuntza minorizatuaren aldeko apustua gutxiengoen jokabide setatiaren adierazpide besterik ez litzateke izango, ghetto besterik ez diren ekintzetan indarrak xahutuz. Irudiekin jarraituz, zergatik ez aldarrikatu euskarak bizi behar duen basamortuan euskal unibertsitatea, euskararentzat irabazitako beste eremu guztiak bezalaxe, Prognosia egitea ez da, ahuldutako hizkuntzen bilakaera kontuan, batere
|
lan
erraza. Ikusi, bestela, zer gertatu zitzaion Wilhelm Humboldt handiari eta zer gertatu izan zaion beste hainbati. Lan zaila izan arren ezinezko hutsa ere ez da ordea.
|
|
|
5 1.2 Hiru ondorioen egiantza, begien bistako etorkizunean prognosia egitea ez da, ahuldutako hizkuntzen bilakaera kontuan, batere
|
lan
erraza. Ikusi, bestela, zer gertatu zitzaion wilhelm humboldt handiari eta zer gertatu izan zaion beste hainbati191 Lan zaila izan arren ezinezko hutsa ere ez da ordea. kasu batzuetan errazagoa da noski. zenbat eta etorkizun hurbilagoa iragarri, orduan eta errazagoa da prognosiarekin asmatzea. zenbat eta begiak urrunago jarri, aldiz, orduan eta zailago. demagun begien bistako etorkizunera mugatu nahi dugula prognosi lanean:
|
|
|
Datu bilketa" bigarren fasearen" lan garrantzitsuena izango da. Ez da
|
lan
erraza izango elkarteari buruzko eta elkarte zein elkarteko kideen situazio soziolinguistikoari buruzko datuak biltzea. Datuak egokiak behar dute izan, egokiak eta erabilgarriak, traba egin dezakeen zaborrarik gabe, baina aldi berean, eraldaketa prozesua efektibotasunez bideratzeko behar den zehaztasun maila eskainiko digutenak.
|
|
2013
|
|
|
Urte asko joan dira harrezkero, eta bidean asko ikusi eta ikasi dut. Erabakiak gauzatzea ez da
|
lan
erraza; gehienetan, esatearen eta izatearen artean, erronka polita dago. Aditu batzuen laguntzari esker eta eskarmentuz ikasitakoari esker, hobeto ulertzen dut orain nola egin daitekeen bide hori, nola hurbil gaitezkeen izan nahi dugun horretara.
|
|
2016
|
|
|
Aldakortasun iturriok aldiro kontuan izatea ez da batere
|
lan
erraza. Horiek guztiak hartu behar dira kontuan" ahal delarik", baina askotan ezin izaten da iturri horiek (guztiak edo gehienak) kontuan hartu eta, beraz," dagoenarekin" konformatu behar izaten dugu sarri.
|
|
|
Gorago azaltzen saiatu garenez, ahuldutako hizkuntza indarberritzea (HINBE) ez da batere
|
lan
erraza. Eginbehar delikatua eta konplikatua da hori:
|
|
|
eginkizun dago, nagusiki, neurri bilatze eta neurri adoste hori. Ez da
|
lan
erraza, bai ordea premiazkoa: dikotiledoneoak eta Ruffiniren teorema euskaraz ikastea ezin izan liteke euskal eskolaren helburu nagusi, are gutxiago bakar393 Euskal dimentsioa ganoraz eta neurriz lantze hori bateragarri da gurea baino esparru zabalagoetako gizarte moldaerak, aginteedo lan erakundeak, bateko eta besteko ohiturak, balio ikuspegi diferenteak eta ekarpen globalak aintzakotzat hartzearekin.
|
|
|
Euskara indarberritu nahi badugu (eguneroko hizkera molde informal bizia, belaunez belaun transmititzen denaren legamia indartuz), eragingarriago da arnasguneetan saiatzea hortik kanpora jardutea baino. Arnasguneak soziolinguistikoki egonkortzea, zurkaiztea eta litekeen neurrian zabaltzea ez da batere
|
lan
erraza, arras eginkizun delikatua baizik. Kontua da hortik kanpora indarberritze sendorik bideratzea askoz zailagoa dela.
|
|
|
Nola esplikatu aldakortasun espektro hori bere konplexutasun osoan? Ez da
|
lan
erraza: aurreko puntua landu arin baldin badago teoriaz (eta hala dago gure ustez), are oinarri ahulagoak ditu oraingo galdera honi dagokion erantzun saio teoria asmozkoak.
|
|
|
Loturik egonda ere ez dira, ordea, support horren ondorio huts. Faktore posibleen konstelazio guztia batera bildu eta nahas multzo horretatik konstruktu sintetiko, koherente eta argi emailea moldatzea ez da batere
|
lan
erraza. Egin gabeko lana dugu hori, hein handian:
|
|
|
Abiapuntu modura, Fishmanen ikuspegian oinarrituz, Mikel Zalbide beraren esaldi bat erabiliko dut: " ahuldutako hizkuntza indarberritzea (HINBE) ez da batere
|
lan
erraza. Eginbehar delikatua eta konplikatua da hori:
|
|
2019
|
|
|
Irakurrizkoan eta idatzizkoan aurrera jarraitzeak ere mesede egingo du: hori ez da ordea, garrantziari dagokionez, hitzezko jardun arruntaren pareko. hitzezko jarduna da arnasguneen ardatz eta iturri. etxean eta tabernan, lagunartean eta lan giroan, erdarara pasatzeko tentazioa areagotuz doa. euskarazko mintzajardunaren orain arteko nagusitasunari eustea ez da
|
lan
erraza: herriko eskola (erdara hutsezkoa) d eredura pasatzea kosta izan dena baino nabarmen zailagoa da oraingo erronka" berri" hau:
|
|
|
eragozpen handicap argia da hori: gizakion moldaera kognitiboak eta sentimenezkoak elkarren arrimuan ibili ohi direnez sarri, biak bereiztea ez da beti beti
|
lan
erraza. zail izanik ere ez da, ordea, ezinezkoa. aspaldiko lagunek eta hurbileko lankideek elkarren analisi kritikoak argi eta zorrotz adieraztea ez da gainditu ezinezko langa. Handicap horretaz jabeturik, eta kritika bidezko aitzinamenduaren egarri, saia gaitezen begiak ez lausotzen eta, haiek gureak bezala, guk ere haienak begirunez eta egiazki baloratzen.
|
|
2021
|
|
|
— Hezitzaileak oso ongi aritu direla uste dugu. Ez dute
|
lan
erraza izan Covid ezarritako mugak direla-eta, hala ere, primeran moldatu dira. Pulunpak ikasleengan eragin positiboa izanen duela esanen genuke, beraien hizkuntza erabileran ez dugu egun batetik besterako aldaketa ikusiko, baina ttanttaka egin beharreko lan horretan ttantta garrantzitsua izanen delakoan gaude.
|
|
|
1920 hamarkadan zehar sobietar etnografoek, hizkuntzalariek eta estatistikariak natsionalnosten zerrenda prestatzen aritu ziren; urteekin zerrenda hau laburtzen joan zen, eta talde txiki batzuk handiagoekin batu ziren. Natsionalnost bakoitza definitzea ez zen
|
lan
erraza; hainbat irizpide kontutan hartzen ziren, hala nola, arraza, erlijioa, hizkuntza, kultura, eguneroko bizimodua edota ogibidea. Irizpide bati edo besteari ez zioten lurralde bakoitzean garrantzi bera eman:
|