|
2008
|
|
|
Magrebtarren erdiak baino gehiagok, eta latinoamerikarren eta Ekialdeko europarren hiru laurdenak, lan egiten zuten beren jatorrizko herrialdeetan, baina gizarte berrian, bakarrik Latinoamerikako emakumeek dute lan tasa altuagoa. Gaur egun,
|
lan
egoera ez da berdina denentzat, Latinoamerikako emakume gehienek lana lortzen badute ere(% 81,8), Ekialdeko Europako eta Magrebeko populazio erdiak bakarrik etxetik kanpo lan egiten du, X2 (2)= 15,67; p= 0,012.
|
|
|
Elkarrizketatutako emakumeek ziotenaren arabera, emakumeen osasun fisiko eta mentalaren alterazio handiagoa nabarmentzen da bizi baldintzekin eta
|
lan
egoerarekin lotuta. Jaso dugunez, diferentzia nagusiak honako hauek dira:
|
|
|
Magrebeko emakumeek lanaren eta baimenen inguruan bizi duten egoera berdintsua da Ekialdeko europarrenarekin konparatuta, bakarrik erdiak bete ditu behar horiek, hala ere, haien prestakuntza eta
|
lan
egoera oso desberdinak dira. Magrebtarrek ikasketa maila baxuagoa dute eta gehienek ez zuten etxetik kanpo lan egiten beren herrialdean zeudenean.
|
|
2009
|
|
|
bost irrati, telebista bi eta 34 aldizkari, hain zuzen ere. Sektoreko langileen
|
lan
egoera aztergai izan du Topaguneak bere bazkideekin batera azken urteotan.
|
|
2017
|
|
|
Denboran emakumeek beren egoerari begira bizi duten atala, atal bakartzat lantzea erabaki da; izan ere, iraganeko
|
lan
egoerez ez da nahiko edukirik jaso gaika landu ahal izateko.
|
|
|
Definizio horretan oinarrituz eta beste autore batzuekin bat eginez (Birman, Trickett eta Buchanan, 2005; Prilleltensky, 2008), eredu horiek babesten dute akulturazio prozesuan sortzen den tentsioa banako, erlazio, komunitate eta testuinguru faktoreen analisietatik ulertu behar dela, jatorrizko herrialdearen eta herrialde hartzailearen egoerak kontuan hartuz (Berry, 1997; Berry et al., 1987; Ward et al., 2001). Horretarako aldagai batzuk zehaztu dituzte, non, ezaugarri soziodemografikoak eta prozesuarenak neurtzen dituzten, eta desberdintzen dituzte migratu aurreko aldagaiak (adibidez, hezkuntza, emigratzeko egitasmoak, gizarte berriko egonaldiarekiko iguripenak eta
|
lan
egoera migratu baino lehen) eta jomuga den gizartean sortzen direnak (adibidez, egonaldiaren iraupena, egoera sozioekonomikoa, akulturazio estrategiak, hautemandako diskriminazioa, babes sareak eta kontaktua). Era berean kontaktuko gizarteek (jatorrizkoa vs hartzaileak) dituzten faktore sozial, politiko eta demografikoak neurtzen dituzte, baita euskarri soziala eta komunitatea osatzen duten beste taldeekiko jarrerak ere.
|
|
|
b) Migratu aurreko egoera: emigratzeko egitasmoa, gizarte berriko egonaldiarekiko iguripenak eta
|
lan
egoera migratu baino lehen.
|
|
|
c) Jomuga den gizartean duten egoera: zenbat denbora herrialde berrian,
|
lan
egoera, egoera legala, etxebizitza, aurre egite psikosoziala (harrera, egokitzapen psikosoziala edo autonomia soziala), beharrak (dokumentazioa, laguntza sozialak, lana eta etxebizitza).
|
|
|
Ongizatea analizatzean Magrebeko taldean, bost aldagai esanguratsu agertu ziren (R2=, 20, F (4,202)= 10,91; pR<, 001):
|
lan
egoera, familiarrak hurbil edukitzea, harremanak jatorri berdineko pertsonekin, etxebizitza beharrak edukitzea eta hautemandako distantzia kulturala. Latinoamerikako taldean, berriz, zazpi faktorek esplikatzen zuten ongizatea (2=, 40, F (6,199)= 11,90; p<, 001):
|
|
|
|
Lan
egoera
|
|
|
Emaitzek adierazten dute Latinoamerikako populazioaren egoerak, bai emakumeenak bai gizonenak, berdintsuak direla eta oztopo gutxiago dituztela Magrebeko populazioarekin konparatuta. Hain zuzen ere, haien prestakuntza eta gaztelania maila altuagoa da, lan esperientzia gehiago dute eta zailtasun gutxiago etxebizitza eta
|
lan
egoera hobetzeko. Emaitza hauek bat datoz Zlobinna eta besteek (2006) aurkitu zituztenekin testuinguru eta populazio berdinean.
|
|
|
Lau taldeen artean desberdintasunak ikus daitezke (2 taula).
|
Lan
egoeraren inguruan, Magrebeko emakume gutxiagok zeukaten lanbide bat eta Latinoamerikako emakume gutxiagok ikasten zuten. Langabezia tasak handiagoak dira Magrebeko populazioan eta etxeko lanak egitea esklusiboki bakarrik emakumeen artean ikusten da.
|
|
2022
|
|
|
Horiek senarraren migrazio proiektuarekin bat egitetik, duela ez asko arte ohikoa izan zen bezala, haren funtsezko pieza izatera igaro dira. Emakume marokoarra Europara iristen denean, ezartzen dituen harreman sozialak, neurri handi batean, bere familiaeta
|
lan
egoeraren araberakoak izango dira.
|
|
|
4.1.1
|
Lan
egoera, migrazio esperientzia, norberaren osasun emozional orokorraren pertzepzioa eta harrera herrialdean geratzeko asmoa
|
|
|
jatorrizko biztanleria, errefuxiatuak, helmugako herrialdeko beste etorkin batzuk, nazioarteko ikasleak, jatorrizko herrialdean immigranteak ez direnak, edo ezaugarri desberdinak dituzten pertsonen nahasketa (WHO, 2010). Horrelako arazo metodologikoak saihesteko, autore batzuek etorkinen osasun mentala eta jatorrizko herrialdean jarraitzen dutenena alderatzea gomendatu dute (Mirsky, 1997), baita immigrazioestatusa, generoa, hezkuntza maila eta
|
lan
egoera bezalako aldagaiak kontrolatzea ere (Berry, 1997).
|
|
|
Gehienek(% 80) astean 35 ordu baino gehiago lan egiten dute,% 15,4k 20 eta 34 ordu bitartean, eta% 4,6k 19 ordu baino gutxiago (asteko orduen batez bestekoa M= 37.27, SD= 8.08). Gainera,% 52,9k daukaten
|
lan
egoera hobea dela uste du Euskal Herrian baino,% 35,7k berdina dela uste du, eta soilik% 11,4k Euskal Herrian baino okerragoa dela hautematen du.
|
|
|
|
Lan
egoera migrazioaren aurretik eta ondoren alderatzen denean, hau antzematen da: % 72,6k lana zeukan Euskal Herrian eta migratu ondoren,% 7,1 aurretik lanean egon zen eta orain lanik gabe dago,% 16,7 aurrez lanik gabe zegoen Euskal Herrian eta lana aurkitu zuen migrazioaren ondoren, eta% 3,6 lanik gabe dago migrazioaren aurretik eta ondoren.
|
|
|
1 Egungo
|
lan
egoera, esperotakoarekin alderatuta
|
|
|
Aipatzekoa da lagineko pertsona batzuk(% 4,7) ikasten ari direla eta migrantetzat hartu direla ez direlako Erasmus bekak dituzten ikasleak, epe luzerako proiektua duten pertsonak baizik. Emigratu aurretik Euskal Herrian zuten gizarteeta
|
lan
egoera antzekoa zen emakume zein gizonen kasuan. % 20 langabezian zegoen eta% 30ek migrazio esperientzia zuen, baina% 3 baino ez zen itzuli aurretik egon zen herrialdera.
|
|
|
Lehenik eta behin, oinarrizko baliabideak estalita daudela hautematen da. % 10 baino ez dago langabezian, gehienek astean 35 ordu baino gehiago egiten dute lan, eta beren
|
lan
egoera Euskal Herrian zutenaren berdina edo hobea dela uste dute. Badirudi harrera herrialdeko lan baldintzak onak direla.
|
|
|
Laginaren% 85 unibertsitateko tituludunak dira,% 8,1ek lanbide heziketa amaitu dute,% 4,7 unibertsitateko ikasleak dira (formakuntza osoa atzerrian egingo dute) eta% 1,2 bigarren hezkuntzakoak. Migranteak ez direnen taldea migranteen taldearen baliokidea da sexuari, adinari, hezkuntza mailari eta
|
lan
egoerari dagokienez, estatistikoki ez baitago alde nabarmenik bi taldeak alderatzean: sexua, (X2 (1, N= 149)= 0.316, p=. 36), adina (t (147)= 0.284, p= 0.78), hezkuntza maila (X2 (3, N= 149)= 2.75, p= 0.43) eta lan egoera (X2 (3, N= 149)= 4.73, p= 0.19).
|
|
|
Migranteak ez direnen taldea migranteen taldearen baliokidea da sexuari, adinari, hezkuntza mailari eta lan egoerari dagokienez, estatistikoki ez baitago alde nabarmenik bi taldeak alderatzean: sexua, (X2 (1, N= 149)= 0.316, p=. 36), adina (t (147)= 0.284, p= 0.78), hezkuntza maila (X2 (3, N= 149)= 2.75, p= 0.43) eta
|
lan
egoera (X2 (3, N= 149)= 4.73, p= 0.19).
|
|
|
1 Ezaugarri soziodemografikoak. Ad hoc galdetegi batek ezaugarri soziodemografiko batzuei buruzko informazioa biltzen zuen, hala nola sexua, adina, hezkuntza maila eta
|
lan
egoera.
|
|
2023
|
|
|
Aurreko atalean azaldu dugun moduan, hezkuntzarekin batera gazteen bizitza aktiborako trantsizioan eragin zuzena duen faktore nagusia, hezkuntzarekin batera, lana da. Atal honetan, hezkuntza ibilbideak lanarekin zer lotura duen aztertuko dugu eta, bestetik, gazteen
|
lan
egoera orokorra.
|
|
|
Atal honi amaiera emateko, hezkuntza ibilbideak lanarekin zer lotura duen aztertu ostean, gazteen
|
lan
egoera orokorra izango dugu hizpide. 16 urte arteko gazteen jarduera tasari8 dagokionez,% 52,2koa zen 2020an Espainiako Estatuan; beraz, inaktibo zegoen biztanleria% 47,8 zen.
|
|
|
Aztertuko dugun hurrengo aldagaia etxebizitza izango da, aurrez landu ditugun beste faktoreekin lotura zuzena duena. Izan ere, begi bistakoa da hezkuntza ibilbideak eta
|
lan
egoerak erabat baldintzatzen dutela gazteek etxebizitzaren auziarekin duten harremana.
|
|
|
HETEL (2022):
|
Lan
egoeraren urteko txostena HETEL ikastetxeetako heziketa zikloetan 2020 2021 ikasturtea, ://www.hetel.eus/images/ PDF/ INFORME_ SITUACION_ LABORAL__ PARA_ RDP.pdf>.
|