|
2001
|
|
|
1. Oro har, eta horrelako juzku orokorrek daukaten arriskuarekin jakitun egon arren, esan behar dut nire ustez azkenengo astinaldiaren iturburua espainiar demokraten nazionalismo erabatekoan dagoela, hau da, hain direla beraien nazionalismoaren sustraiak sakon eta sendoak, hain daude beren herria asmatzen lagundu dien sistema ideologikoarekin seguru, ezen beraien mitoetako
|
Espainia
eta Frantzia horiek zalantzatan ere ezin jar ditzaketela, eta lehenengo aldiz sumatzen hasi direla euskaldunon arazoa ez dela ikurrinaren baimentzearekin konponduko (behinolako" pecero" batek esan zuen legez), eta hain irenskaitz, zoro eta irudimenean ere onartezin egiten zaien Euskal Herriaren independentzia teorikoa bera ere guztiz eta errotik ukatzen dutela.... Beste berba batzuez esanda, astinaldi horren jatorria Euskal Herrian hain urri den benetako nazionalismoaren eragin bortitzean dauka erroa.
|
|
2002
|
|
|
Irtenbidea ez dago Erasmus eta antzeko programetan, baizik eta ikasleek campus ezberdinetako Euskal Unibertsitate berean ikasketak arazo administratiborik gabe burutu ahal izatean. Europa mailan unibertsitate sistema berberara joaten ez den heinean,
|
Espainia
eta Frantziako estatuetako hezkuntza sistemakezbe rdinak izango dira. Gogoratu beharra dago, besteak beste, kalifikazio sistema ezberdinak daudela, Iparraldeko Maitrise ak Hegoaldean baliokiderik ez daukala...
|
|
2004
|
|
|
3 Euskal Herriko administrazio maila guztietanurratzen dira hizkuntz eskubideak:
|
Espainiako
eta Frantziako estatu administrazioetan, Eusko Jaurlaritzan, Nafarroako Foru Komunitatean, Herrialdeko Agintaritzan eta toki administrazioetan.
|
|
2005
|
|
|
Gurera etorrita, euskara hizkuntza gutxitua izan arren —Europan zein
|
Espainia
eta Frantziaren barruan—, Euskal Telebistak sorrera beretik hartu zuen bikoizketaren bidea, nahiz eta azpidazketa ere baliatu izan duen garai eta saio jakin batzuetan.
|
|
2006
|
|
|
• Lehen aldia da curriculumaren planteamendua gure kabuz egiten duguna. Orain arteko gure curriculuma
|
Espainiakoa
eta Frantziakoa izan da, edo, gehienez, Espainiako curriculumean oinarrituz, gehigarri moduan egindako egokitzapena.
|
|
|
Euskal Curriculumak baditu ordea berari bakarrik erantzutea dagozkion beste era bateko erronkak.
|
Espainiako
eta Frantziako curriculum ofizialek ez dituzte jasoko Euskal Herriko berariazko kultur ezaugarriak, hau da, gizabanakoen eta bereziki giza taldeen beharrak erantzuteko bertan sortu edo sustraitu diren kultur adierazpenak. Horien artean aipa ditzakegu, adibidez, Euskara eta Euskal Literatura; Matematikako zenbakikuntza sistemaren eta neurri sistemaren ezaugarri espezifikoak; Euskal Herrian garatutako Teknologiaren bilakaeraren ezaugarriak; Euskal Musika eta Dantza;
|
|
2008
|
|
|
Euskal Herrian bizi diren
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik etorritako immigrante kolektiboei dagokienez, bi auzi horiei buruz duten jarrera, nahiz eta gizarte osoaren batez bestekoaren azpitik egon, nahiko jende dator bat iritzi horrekin, oraingoz. Horrenbestez, zazpi lurraldeetako batez bestekoa hartuta, immigrante horien %25 baino gehiagok aitortzen dute euskal alderdiei ematen dietela botoa, %50 baino gehiagok pentsatzen du euskal gizarteak berak hartu behar dituela erabakiak eta %30 baino gehiago euskalduntze prozesuarekin bat dator.
|
|
|
Hortaz, Euskal Herriko lurralde guztietan bi eskubide horiek aitortzea beharrezkoa dela sinistarazteko lanean eta parte hartzen jarraitzea nahitaezkoa da; izan ere, guzti guztioi eragiten digute, batzeko eskubideak dira eta ez zatitzeko, errespetatu behar diren eskubideak dira, herri honen bizikidetza eta egoera hobetzea nahi badugu, eta zatitzea ez badugu nahi. Sinistarazte lana eta parte hartzea, azken finean, oso baldintzatuta dauden sektore horietara bideratu behar dira, ez beren jatorri, identitate edo hizkuntzagatik, baizik eta
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuek erabiltzen dituzten elementu subjektibo horiek erabiltzen dituztelako; eta, hain zuzen ere, estatuek beren jarduera politikoan erabiltzen dituzte elementu horiek, euskal gizartearen nahi demokratikoak eta normalizatzaileak oztopatzeko.
|
|
|
Europako Batasunetik kanpoko pertsonen kolektibo berri horiek zazpi lurraldeetako biztanleriaren %3, 5 egiten zuten jada 2001ean. %5 arteko gainerakoak Europako Batasuneko estatuetatik(
|
Espainia
eta Frantziako Estatuetatik ezik) etorritakoak ziren. Beren garrantziagatik, Europako Batasunetik kanpoko kolektibo horiek Kolonbia, Ekuador eta Marokokoak ziren batez ere.
|
|
|
...ko immigrazioa, nahiz eta Euskal Herriko biztanleria guztiaren portzentaje txikia izan, oso agerikoa da euskal gizartean; bai errazago hautematen direlako (kasu askotan bestelako fisionomia ezaugarriak dituzte), bai diferentzialtasunagatik (iritsi berri horietako askok orain arte ezagutzen ez genituen beste kultura, hizkuntza eta erlijio batzuk dituzte), egoera sozialarengatik eta eskubideengatik(
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuen lege murriztaileen eta arrazisten ondorioz, bereziki, eta Europako Batasunaren legeen ondorioz, orokorrean, enplegua kolokan dute eta erasanerrazak dira) baita politikaren eta komunikabideen arloetan askotan aipatzen direlako ere30.
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetako immigrazioak ez bezala, beste kontinente batzuetako immigrazioak duen eragina gehiago da kualitatiboa kuantitatiboa baino, oso errealitate berri eta desberdinari egin behar baitiogu aurre. Immigrazio mota horrek ezaugarri bereziak dituelako gertatzen da hori, nahiz eta euskal gizartean eta kulturan eragiten dituen ondorioak, esaterako, immigrazio espainiarrak eta frantziarrak eragindakoen oso antzekoak izan31 Edonola ere, nahiz eta euskal gizarteak baduen esperientzia, duela gutxikoa (gizarte espainiarrak ez bezala, esaterako) bizikidetzaren arloan, beste kultura batzuetako pertsonekin eta kolektiboekin (Espainiako eta Frantziako Estatuetako erkidegoetakoak), eta euskal gizartearen memoria kolektiboan oso berria den aurrekaria izan," hegoaldeko" immigrazio" berriak", alderdi askotan, erronka berriak izatea eragin du, bizikidetzari eta Euskal Herrian eratzen saiatzen ari garen gizarteeta kultura ereduari dagokienez.
|
|
|
Espainiako eta Frantziako Estatuetako immigrazioak ez bezala, beste kontinente batzuetako immigrazioak duen eragina gehiago da kualitatiboa kuantitatiboa baino, oso errealitate berri eta desberdinari egin behar baitiogu aurre. ...ezaugarri bereziak dituelako gertatzen da hori, nahiz eta euskal gizartean eta kulturan eragiten dituen ondorioak, esaterako, immigrazio espainiarrak eta frantziarrak eragindakoen oso antzekoak izan31 Edonola ere, nahiz eta euskal gizarteak baduen esperientzia, duela gutxikoa (gizarte espainiarrak ez bezala, esaterako) bizikidetzaren arloan, beste kultura batzuetako pertsonekin eta kolektiboekin(
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetako erkidegoetakoak), eta euskal gizartearen memoria kolektiboan oso berria den aurrekaria izan," hegoaldeko" immigrazio" berriak", alderdi askotan, erronka berriak izatea eragin du, bizikidetzari eta Euskal Herrian eratzen saiatzen ari garen gizarteeta kultura ereduari dagokienez. Horrexegatik ari gara atal honetan, hain zuzen ere, gaia lantzen32.
|
|
|
2)
|
Espainiako
eta Frantziako immigranteak ez bezala," hegoaldeko" herrialdeetako immigranteek bazterketa soziala eta prekarietate egoera bizi dute. Eta ez bakarrik lege aldetik kolokan daudelako, baita gure lan merkatu zatikatuaren eskaeren eta egituraren ondorioz ere, eta gure gizarteko zenbait sektorek baztertzen dituztelako ere bai33 Horren eraginez, kasu eta egoera jakinak alde batera utzita, immigrazioa beti lotzen da prekarietatearekin eta arazoekin.
|
|
|
Euskal Herrian, migrazioen fenomenoak izugarrizko garrantzia izan du historiaren joanean, bai euskal emigranteak askotan joan direlako beste latitude batzuetara, bai
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik immigranteak etorri direlako gurera. Halaber, joan den mendeko 80ko hamarkadaren amaieraz geroztik, immigrante" berrien" presentzia sumatzen hasi zen, beren ezaugarri berezi eta berritzaileekin (ordura arte ezagutzen ez ziren beste latitude, ekonomia, etnia edo kultura batzuetakoak).
|
|
|
Horretarako, eta ikuspuntu hori dugula, Euskal Herrian" finkatu" diren bi immigrazio mota nagusiak aztertuko ditugu, biak bereizita: batetik,
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik etorritako immigranteak, eta, bestetik," hegoaldeko" herrialdeetatik etorritako immigranteak. Bi mota horien artean badira berdintasunak, baina alde handiak ere bai.
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako immigrante kolektiboek eragindako erronkak
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik Euskal Herrira etorritako migratzaile kolektiboen taldeek, testuinguruagatik zein haien ezaugarriengatik, inpaktu ekonomiko, politiko eta kulturala eragin zuten, eta beste zenbait prozesurekin batera, euskal gizartearen ordura arteko egitura erabat aldatu zuten. Immigrazio horrek elementu positiboak ekarri zituen; esate baterako, indar abertzaleetan" gai soziala eta gizarteari buruzko gaia" sendotu egin ziren18 Baina, bestalde, euskaldunen kultura eta hizkuntza minorizatzea eragin zuten, bai hirietan, bai landa eremuko, baserrietako milaka eta milaka emigranteengan19, Euskal Herriko bertako hiri industrialetara emigratu zutenengan, alegia.
|
|
|
Jakina, gure herrialdearen politikaeta kultur minorizazioaren eragile bakarrak ez dira immigranteen kolektibo horiek izan. Urteen joanean
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuek egindako etengabeko ahalegina gure subiranotasuna, kultura eta hizkuntza oztopatzeko eta minorizatzeko, eta, bestetik, interesak eta proiektuak bi estatuekin lotu zituzten zenbait eliteren merkataritzaeta industria interesek zeregin handia izan zuten hegoaldean zein iparraldean. Horiek guztiak dira minorizazio egoeraren eta, azken batean, gatazkaren arrazoi estrukturalak.
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik etorritako immigrante kopurua, egun, oso handia da. Nahiz eta etorrera handiena 60ko hamarkadan izan23, gaur egun oraindik ere etortzen jarraitzen dute/ dugu24.
|
|
|
Gaur egun, Euskal Herriko biztanleria guztiaren %20 inguru
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetan jaiotako immigranteak dira, eta horiek immigrante guztien %80 baino gehiago dira. Bi estatu horietatik etorri eta Euskal Herrian bizi diren 780.000 lagun inguru horietatik, %17 gutxi gorabehera (700.000) Espainiako Estatuko zonalderen batekoak dira eta Hego Euskal Herrian bizi dira; eta %3 inguru (78.000) frantziar jatorrikoak dira eta Ipar Euskal Herrian25.
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik etorritako immigrante kopurua handia dela adierazteko, urtero Euskal Herrira etortzen den pertsona kopurua gogoraraziko dugu. Esate baterako, 2006 urtean, 40.000 immigrante espainiar eta frantziar inguru finkatu ziren Euskal Herrian, eta horiek etorritako immigrante guztien %80 baino gehiago egiten dute (bakarrik 3.100 lagun, %20 baino pixka bat gehiago, ziren beste estatu batzuetakoak).
|
|
|
23 50eko hamarkadatik 70eko hamarkada bitartean bakarrik,
|
Espainiatik
eta Frantziatik 400.000 immigrante baino gehiago etorri zen Euskal Herrira.
|
|
|
24 Kalkulatzen da, gaur egun ere, 10 immigrantetik, 6
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik etorritakoak direla. Hortaz, egungo immigrazioa Europatik kanpokoa delako irudia faltsua izateaz gain, gaiari buruzko ikuspegi estatalista indartzen da.
|
|
|
Aurreko bi ataletan adierazi ditugun xehetasunen eta berezitasunen gainetik,
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik eta" hegoaldeko" herrialdeetatik etorritako immigrante komunitateekin lan egiteko proposatzen diren bideak dira.
|
|
|
Edo alderantziz ere bai, proiektu edo erakunde politikoak azpiegitura identitarioa mobilizatzen saia daitezke, beren estrategiak indartzeko, eta jaioterriaren aldagaia erabakigarria da horretan. Hori da abian jarri dutena gogor," intentsitate handian", batez ere
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuek, euskal herritar guztioi dagokigun erabakitzeko eskubideari buruzko eskaera demokratikoa eta bateratzailea oztopatzeko, denontzako nahi dugun bizikidetzarako esparruaren baitan. " Maletak" edo" euskal nazionalismoaren xenofobia" adierazpenak, ageriko bi formulazio dira.
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan," oinarrizko" hiritar eskubideak eta nazionalitate politikoko eskubideak izateari dagokionez, eta identitate sentimendua alde batera utzita, hiru pertsona edo kolektibo mota daude. Batetik, oinarrizko hiritar eskubide gehienak eta nazionalitate politikoko gehienak bermatuta dituzten pertsonak daude(
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetatik etorritako pertsonak eta inposatutako bi nazionalitate horietako bat onartzen eta hala izatea nahi duten euskaldunak). Bigarrenik, oinarrizko hiritar eskubide batzuk bermatuta eta izan nahi duten nazionalitate politikoa aukeratzeko eskubidea ez duten pertsonak daude (euskaldunak eta hala izan nahi duten Espainiako Estatutik etorritakoak).
|
|
2009
|
|
|
Hemendik guztitik, argi esan dezakegu euskal aldea, batetik, eta
|
Espainiakoa
eta Frantziakoa, bestetik, aurrez aurre jarri dituen hainbat gatazka izan dela gurean historikoki, baina ezin baiezta dezakegu, ordea, gatazka horiek beti logika nazional iraunkor bati erantzun diotenik. XVII. mendetik XIX. mendea arteko gizarte matxinadak Europan bizi zen ondoez zikloan koka daitezke.
|
|
|
Hori bi korronte nagusiren bidez egin zen: hasierako nazionalismoan gailendu zenaren arabera, Nafarroako Erresumak eta gainerako euskal lurraldeek erakunde eta lege propioak izan bide zituzten, baina
|
Espainiako
eta Frantziako erresumetan sarturik amaitu zuten, hainbat bide zirela medio (komenentziazko itunak, monarkia ezkontzak...). Beste korronte nazionalista berriago batek egindako interpretazioaren arabera, ordea, datu horiek Espainiak nafar erakundeen borondatea bortxatu izanaren froga ezin argiagoa dira.
|
|
|
Arrazoi historikoengatik zein euskal nazionalismoaren diskurtsoa lantzeko moduagatik, kontua da gatazka politiko bati buruz hitz egin dezakegula. Gatazka horrek Euskal Herriak
|
Espainiarekin
eta Frantziarekin —kokatuta dagoen estatuekin, alegia— dituen harremanei eragiten die. Orain, bi estatu horiek gertakari hauen aurrean zer jarrera izan duten ikusi behar dugu.
|
|
|
Euskal gatazkari buruzko literaturan gehien jorratu den gaietako bat euskal eskarien izaerari buruzko eztabaida da; hots, pribilegioak diren edo ez. Bi kasuetan, nabaria izan da
|
Espainiako
eta Frantziako nazionalismoen jarrera erasotzailea, estatua izateak duen eragin handia baliatuz. Eztabaidak bi garapen posible ditu:
|
|
|
Euskal gatazka eta
|
Espainia
eta Frantziako Estatuak: akordio bila
|
|
|
Beste zailtasun bat, horri guztiari gehitua, euskal nazionalismoak, puntu estrategiko moduan, bere lurralde guztiaren subiranotasun osoa aldarrikatzea da. Hau da,
|
Espainiatik
eta Frantziatik bereiztea aldarrikatzen du, eta bere lurraldea politikoki bateratzea. Jokatzen ari diren aktoreak bi beharrean hiru izateak korapilatu egiten ditu egoera eta konponbideak.
|
|
|
Euskal Herriak
|
Espainia
eta Frantziarekin duen nazio gatazka luzeari irtenbidea emateko, hainbat aukera teoriko aztertu ditu euskal nazionalismoak. Horietako bat Europarena da, batzuetan arreta handiz jarraitu dena, eta besteetan, aldiz, erdi ahaztua erdi —nahita— baztertua geratu dena.
|
|
|
Zentzu horretan, euskal hiztunen eskualdea euskal lurraldearen erdi aldera kokatzen da, eta inguruan kontaktu eskualde bat ezartzen da. Harago,
|
Espainia
eta Frantziaren hizkuntzak euskara ordezkatzen duten eskualdeak daude. Lurraldeak bi estaturen artean zatitzean, eta euskararekin batera beste hizkuntza batzuk sartzean, zalantzan jarri zen adierazpen linguistiko baten eskualdeen eta probintzietako mugen arteko egokitzapen erlatiboa.
|
|
2011
|
|
|
Bai, baina lege arazoak daude eta oso zatikatuak.
|
Espainia
eta Frantziako botere politikoak ez du horrelakorik nahi. Orain berrogeita hamar urte ere ez!
|
|
|
Une honetan Euskal Herriko liburutegi eremua
|
Espainia
eta Frantziaren interesen mende dago, eta erabat estatu horien esku dago irtenbideak erabakitzeko, garapena lantzeko edota erabakiak ahalbidetzeko orduan. Euskal Herriak badauka nortasun kulturala, soziala eta ekonomikoa, baina ez dauka ez eskumenik, ezta eskubiderik ere Euskal Herritik kanpo nazioarteko harremanetan beste estatuekin aritzeko.
|
|
2013
|
|
|
2011ko urrian, azkenik, Donostiako Nazioarteko Bake Konferentzia antolatu zen, bakegintzan ospe handia zuten nazioarteko pertsonekin, hala nola Kofi Annan, Jonathan Powell edo Bertie Ahern. Berriro ere, ETAri eskatzen zitzaion jarduera armatua behin betiko amaitzea, eta
|
Espainiako
eta Frantziako gobernuei elkarrizketa eskatzea gatazkaren ondorioez soilik hitz egiteko. Aldi berean, gobernu biei eskatzen zitzaien elkarrizketa horiei ekiteko, ETAk su etena iragarriz gero.
|
|
|
Aldi berean, gobernu biei eskatzen zitzaien elkarrizketa horiei ekiteko, ETAk su etena iragarriz gero. Hiru egun geroago, 2011ko urriaren 20an, ETAk jarduera armatuaren behin betiko amaiera iragarri zuen, eta dei egin zien
|
Espainiako
eta Frantziako gobernuei elkarrizketa zuzenei ekiteko, gatazkaren ondorioak konpontzeko (ETA, 2011c).
|
|
|
Amaitu egiten zen horrela 2009an hasitako prozesua, nahiz eta
|
Espainiako
eta Frantziako gobernuen aldetik oraindik erantzunik ez den egon.
|
|
2015
|
|
|
Kontrol politikoa lexikoaren kontroletik hasten da (oroit izenematearen garrantziaz aipaturikoa).
|
Espainia
eta Frantzia ez dira egunotantxe adibide txarrak: Kataluniak ezin dio inola ere bere buruari nazio iritzi, etab.
|
|
|
Ondamutsu hutsak dira alde horretatik euskaldunak.
|
Espainiaren
eta Frantziaren antzeratzaile apal batzuk (489).
|
|
|
Gaitz horiek dituzten neskak eta mutilak biltzen dituzten webguneak dira, eta horietan pisua gutxitzeko estrategiak, argudioak, gomendioak... ematen dira. Beren legalitatea jokoan dago,
|
Espainia
eta Frantzian errealitatea ezberdina delarik. Jende asko webgune horien aurka dago, gaixotasun horiek sustatzen laguntzen dutelako.
|
|
2016
|
|
|
Ala jaietan baizik ez?
|
Espainiak
eta Frantziak adostu zuten herio zigorra ezartzea mugarriak erauzten zituenari. Inork erauzi ohi ote zuen mugarririk?
|
|
2017
|
|
|
Gure kasuan, alabaina, askoz ere arreta gehiago eskaintzen dio azken horri: " Apurkako erasoek, baina, hainbat eta ziurrago prestatzen diote gainbehera
|
Espainiako
eta Frantziako euskal probintzien singulartasun nazionalari" (XIII, 9). Baieztapen horretan, zehazki, berak oso presente dauzka euskal foruek bizirauteko dituzten arazoak; izan ere berak ikusi bezala, Frantziako Iraultzak ezabatu ditu jada horrelakoak Iparraldean, eta monarkia espainiarrak ere horiek murrizteko asmoa erakusten du Hegoaldean.
|
|
|
Astizen irudiko," nonbait
|
Espainia
eta Frantziako legegileek ez dute hainbesteko umorerik eta arrisku kirola da horregatik umorearena Euskal Herrian". Astizek berak aipatzen du Eric Honecker izeneko erabiltzaileak Twitterreko mezu bakarrean, labur eta umorez, nola deskribatzen zuen egoera:
|
|
2020
|
|
|
Gure hizkuntzaren eta kulturaren bilakaera ere penagarria izan da,
|
Espainiak
eta Frantziak ezarritako dominazio egiturengatik, baina baita ere euskaldunok estrategia kulturaletan elkartzeko gauza izan ez garelako. Gure hizkuntzaren ortografia batzeko ere ez gara gauza izan xx. mendea amaitu arte.
|
|
|
Nazio estatuak ezartzen ditu komunikazio egitura komunak eta politika kultural nazionalak. Dauzkagun nazioak
|
Espainia
eta Frantzia dira, batu eta homogeneoak, biztanle zentsuarekin eta hizkuntza bakarrarekin, kartografia seguruekin eta errealitatea sortzeko agendekin. Komunikabideek ez dute bakarrik egitura politikoa babesten eta kultura homogeneizatzen.
|
|
|
oroit 1794an, Konbentzioko gerra garaian, Gipuzkoako Batzar Nagusiek hasiera batean hartutako erabakia, hots, Espainiatik independizatzekoa, eta foruak baliogabetzean espainol uztarripean ezarri gintuztela. Hori gezurra ez izanagatik, hots, foruen peko Euskal Herri hura hizkuntzakultura ekonomia eta soziologia aldetik
|
Espainia
eta Frantzia ez bezalakoa zela, eta Humboldt eta beste bisitari batzuen iritzian, ezberdina eta askeagoa eta igualitarioagoa; ez, hori baino lehenagotik dator gure gainbehera nazionala eta morrontza.
|
|
|
Independentziaren alde egoteko arrazoi sendoak behar badira,
|
Espainiari
eta Frantziari loturik eta estekaturik egoteko ere bai:
|
|
|
Eta, horrekin batera, diosku independentismoa ez dela aukera bakarra baina bai beste itxaropenik geratzen ez deneko azken esperantza, azkeneko aterabidea.
|
Espainia
eta Frantzia hain zentralista eta jakobino izango ez balira, beste planteamendu batzuk posible izan zitezkeen, benetako federalismo edo konfederalismoaren ildotik. Alabaina, Frantzia eta Espainiaren artean komunitate txiki diferentziatu batek bizirik irauteko, separatismoa da salbabidea.
|
|
|
Euskal Herriak aurreko lau mendeetan barrena
|
Espainiaren
eta Frantziaren indarraren aurrean izan duen adore politikoa miresten du: Euskal Herriaren espiritu errepublikazalea, bere batasuna, bere eskubideak eta foruak, bere izaera zaharra, hitz batean (ibid.:
|
|
|
Gurean, espainolaren eta frantsesaren indarraren azpian.
|
Espainiaren
eta Frantziaren boterearen menpean. Euskararen gutxiespena ulertzeko, beraz, erregimen kolonial bat hartu behar da aintzat, Txillardegiren ustez.
|
|
|
Azurmendi: harrokeriaren historia
|
Espainian
eta Frantzian
|
|
|
Baina, ez dugu gaia itxiko Azurmendik jaso dituen mespretxuaren lekukotasunak gogoratu gabe. Ugaria da
|
Espainiaren
eta Frantziaren historiak sortu duten testu ezberdinetan euskaldunoi egotzi zaizkigun epiteto arbuiagarrien zerrenda: erromanizatu gabeak, euskaldunak, kristautu gabeak, barbaroak, basatiak, arloteak, gerrazaleak, antropofagoak, errebeldeak, intsumituak, lapurrak, intzestua eta aztikeria praktikatzen dituztenak, mozkorrak...
|
|
|
Gehiegikeria handia litzateke euskal naziogintzaren garapen baldintza guztien iturria globalizazio eredu honek sortu dituen errealitate ekonomiko, sozial eta politikoetara mugatuko bagenu; elementu gehiago ere badira, noski, kontuan hartu beharrekoak: euskal naziogintzan aktore politiko, sozial eta ekonomiko nagusien jarduera historikoa (euskal esparru publikoan aritu diren proiektu soziopolitikoen arteko gatazkak barne) eta
|
Espainiako
eta Frantziako estatuekin izandako harremanak (ireki diren prozesu erreformatzaile nahiz dialektikoak barne). Oraingoan, ordea, nagusiki, globalizazioaren eraginak izango ditut hizpide euskal naziogintzaren etorkizunari buruz hitz egiteko garaian.
|
|
2023
|
|
|
Ohikoena nazio aniztasuna duten estatuak egotea bada, imajina dezakegu nazio estatu formak hamaika arazo eta nazio gatazka sortzen dituela, eta Euskal Herria horren adibide argia da. Izan ere, Euskal Herrian 1) herritar guztiek ez dute partekatzen estatuen(
|
Espainiaren
eta Frantziaren) nazio sentimendua; 2) baina euskal herritar guztiek ere ez dute partekatzen nazio sentimendu bera; eta 3) ezkerreko ikuspuntu batetik, herritar guztiek ez diote erakusten atxikimendu garbirik administrazioari, herritarrenak ez diren beste interes batzuen pean ari delako.
|