2000
|
|
|
Berari buruzko
lehenengo berriak XI. mende hasierakoak dira, Akitaniako Bizkonderriaren menpe bizi zenean, baina izena erromatarren garaitik datorrela diotenak ere badira. Gaurko izenarekin ofizialki XII. mendean fundatu ostean, Akitaniako Dukearen, ingelesen eta Gaston IV.aren menpe bizi izan zen, hiriak 1469an askatasuna lortu arte.
|
|
Arazo kezkagarri franko zeuzkan Lurra deritzan planeta honetako biztanlegoak, eta Z. ARGIA ere oso kezkatuta ageri zen. " Ego Amerika, une larrian" gaiari eskaintzen zion
|
bere
lehenengo orrialdea, hango herrialdeetako gobernu gehientsuenen eskuineko joera garbia azpimarratuz eta egunetik egunera ugaltzen ari zen bertako populazioaren gehiengo nagusiak jasaten zuen mixeria gorria nabarmenduz. Bide batez, Nazio Batuen Erakundeari errepasotxo bat ematen zion.
|
|
Sarrionandiaren ipuinen estiloa aski karakteristikoa zen sariak irabazi zituzten
|
bere
lehenengo bi ipuinetatik hasita, Jon Miranderen eragin handia nabari zuelarik baina narrazio liburu hau argitaratu zuenerako, narrazio estilo definitua eta guztiz pertsonala baitzuen. Idazle delikatua, fina, kosmopolita eta eruditotzat aipatu dute beti kritikoek.
|
|
Hamairu istorio labur dira eta ipuin bakoitzaren hasieran itzultzaileak egileen eta obren iruzkin eta aipamenak egiten ditu. Poesian bezala, narratiban ere Sarrionandiarengan Jon Miranderen eragina nabaritu genezake, aurrerago aipatuko ditugun
|
bere
lehenengo bi ipuinen estiloan eta taxuan ez ezik, umore beltzeko narrazio hauek itzultzeari ekin ziolako, zuberotarrak hasitako arloari jarraipena emanez. Bestalde, umore beltzeko ipuinen arloan badira zenbait adibide Sarrionandiaren ipuin originalen artean ere esate baterako," Ukabilka" ipuina Ifarraldeko orduak liburuan (1987).
|
|
–ezarren? hamabi bider agertzen da; lau bider Eucal errijetaco... eta zortzi bider eskuizkribuan; hau da,
|
bere
lehenengo lanetan; gerora zuzendu egin zuen eta Icasiquizunac saileko hiru liburukietan behin ere ez da agertzen. –Esatiarren?
|
|
Hirugarren Kanalen Legeak ez du ezer esaten ezar daitekeen kanal autonomikoen kopuruaz.22/ 1999 Legeak, ordea,
|
bere
lehenengo xedapen gehigarrian, biren baliora mugatzen du Autonomia Erkidego bakoitzak Hirugarren Kanalen arau honen pean (lurrazaleko analogikoak, alegia) zabaltzeko aukeraduen telebista kanalen kopurua.
|
|
Julen Gabiriak
|
bere
lehenengo liburua plazaratzen du hemen. Albiste on eta pozgarria, dudarik gabe.
|
|
|
Bere
lehenengo garrantzizko liburuaren atzetik, Die Mechanik [Mekanika], Machek Die Analyse der Empfindungen [Sentsazioen analisia] idazkiaren lehendabiziko argitalpena atera zuen 1885ean9 Lehendabizikoa Einsteinen ideia batzuen aurrerapena bazen, bigarren honek filosofia alemaniarraren kantismoaren eta materialismo metafisikoaren arteko inflexio puntua kokatu zuen. Horrela, Mach bultzagarri nagusi bihurtu zen filosofiak eta zientziak partekatzen zuten esparru horretan:
|
2001
|
|
UEUren xedea «Euskal Unibertsitatea» da, bere jarduera «Euskal Unibertsitatea lortzen laguntzea» da, hain zuzen. Horrela erabaki zuen 1995ean eginiko
|
bere
lehenengo kongresuan. 1973 urtean, UEUren abiaburuan, Euskal Herriko unibertsitateen egoera oso bestelakoa zen gaurko egoerarekin alderaturik, artean, unibertsitate mailako prestakuntza lortu nahi zuten Euskal Herriko unibertsitario gehien gehienek kanpoko unibertsitateetan ikasi behar zuten.
|
|
|
Bere
lehenengo nobela garaiko giro urbanoarekin hertsiki lotua azaltzen bazen ere, abortoaren auziaz bat heziketa tradizionalaren itzalez eta hainbat arazoez hitz egiten zitzaigularik, 100 metro izan da irakurle eta kritikariek Saizarbitoriaren nobela" errealistena" kontsideratu izan dutena. Kutsu errealista hori nobelan egiten zen aukera linguistiko bikoitzetik ezezik8 bertan kontatzen zuen istorio nagusiaren nolakotasunetik zetorkion:
|
|
Gaurtik begiratuta, benetan aipagarria deritzogu Saizarbitoriak urte gutxitan egindako bilakaera literarioari.
|
Bere
lehenengo hiru nobelak Flaubert-ekin hasten den idazketaren hausnarketa helburu duen nobelagintzatik gertu egon arren, bada jauzi estetiko nabarmenik Egunero hasten delako eta Ene Jesus-en artean. Kritikoek modernitate eta posmodernitate arteko lehia gisara definitutakoa dakusagu bertan.
|
|
Baina, hasieran gauzak ez dira askotan hain samurrak izaten, eta ustekabeak ere maiz gertatzen dira.
|
Bere
lehenengo operaren arrakasta gozatu ondoren, Un giorno di regno bigarren operarekin sekulako porrota izan zuen, lur jota geratzeraino. Gainera, egun haietan semea eta alaba hil zitzaizkion, eta handik hilabete batzuetara, emaztea.
|
|
Gaurtik begiratuta, benetan aipagarria deritzogu Saizarbitoriak urte gutxitanegindako bilakaera literarioari.
|
Bere
lehenengo hiru nobelak Flaubert-ekin hastenden idazketaren hausnarketa helburu duen nobelagintzatik gertu egon arren, badajauzi estetiko nabarmenik Egunero hasten delakoren eta Ene Jesusen artean. Kritikariek modernitatearen eta potsmodernitatearen arteko lehia gisara definitutakoadakusagu bertan.
|
|
Giorgio Armani 1933an Piacenzan jaio zen eta Nino Cerruti jostunarekin eman zituen
|
bere
lehenengo urratsak, 1975an Giorgio Armani Company sortu arte. Arropa, kasuala?
|
|
Jostuna, bere alkondarak bularreko josturarik gabekoak ospetsuak izan dira, batez ere gazteen artean.
|
Bere
lehenengo perfumea sektore horri egokitutakoa izan da, Anaïs Anaïsdeiturikoa (1978), azken urteetan gehien saldu denetarikoa, L. Oréal enpresarekin batera. Oso perfume gaztea, erromantikoa eta goxoa (laranja, jasmina, zedroa, sandaloa).
|
|
New York hirian ere egon da lanean. Ondoren, Tokiora itzuli zen, eta 1970ean
|
bere
lehenengo bilduma aurkeztu zuen, arrakasta paregabekoa lortuz, besteak beste ehunetan erabilitako materialei esker; esate baterako, zeta, papera, kautxua, larrua, eta baita poliuretanoa eta metalak ere.
|
|
Tiffany elkartearekin 1980an
|
bere
lehenengo arrakasta izan zen bitxi bilduma atera zuen, eta L. Oréal ekin Paloma Picasso perfumea atera du 1985ean, bigarren lorpen gisa. Perfume honen egilea Francis Bocris izan da.
|
|
Zergatik egin diozu kasu
|
berari
lehenengo, galdetu zion senarrak, dama aberatsak alde egin zuenean.
|
2002
|
|
|
Bere
lehenengo lanetan ere hor zeunden.
|
|
Dena den, Alexengan konfiantza osoa nuen, eta pelikula bikain bat atera zela ezin da ukatu. Oihartzun handia izan zuen eta ez hori bakarrik, iraultza txiki bat ere izan zen espainiar zinemagintzan, nahiz eta akaso
|
bere
lehenengo filma ikusmoldez oraindik ere ausartagoa izan zen.
|
|
Rozasena da, halaber, gazteentzako Auskalo Sailean argitara emandako Yako (Erein, 2001) narrazioa, gehiegi maitatzen duen neska baten bidaia iniziatikoa kontatzen duena.
|
Bere
lehenengo eleberriak Edo zu edo ni izenburu iradokitzailea du. Egitura nahiz estilo sendoan garatutako lana dugu.
|
|
Lehenago, 1982an, Kirikiño Sarian finalista izandakoa zen" Ez dadila belu izan" ipuinarekin. Hiru ipuinok
|
bere
lehenengo narrazio liburuan eman zituen argitara: Ilusioaren ordaina (Erein, 1983 Berrarg.
|
|
|
Bere
lehenengo literatur lana 1987an argitara eman zuen Ipuin ezberdinak eta erregalokoak (Elkar, 1987) izan zen. Gerora etorri ziren haurrentzat idatzitako Estatua baten historia (Bilintx saria.
|
|
" Robbe Grillet ez da nobelari bat, nobela injeñeru bat baizik"... Detaileak ez luke aparteko garrantzirik, baldin eta izen hura, Robbe Grillet alegia eta Michel Butor eta Claude Simon, esate baterako, Hamaika pauson hainbat aldiz espreski izendatuak eta beti mirespenez tratatuak agertu izan ez balira... Lau urte geroago, Saizarbitoriak
|
bere
lehenengo nobela argitaratu zuenean, kritikak nouveau roman kutsua atzeman zion berehala, eta euskal irakurleak Egunero hasten delako berri hark Txillardegiren nobelagintza gainditzen zuela epaitu zuen. Goihenetxe, berriz, 65eko urrian, François Mauriac eta Robbe Grillet en arteko diferentziak markatzean, Txillardegi eta Saizarbitoriaren artekoak deskribatu eta aurreratu baizik ez zen egiten ari.
|
|
Markiña" ko lenengo txistularija geure errira dakargu. Emen
|
bere
lenengo txistulari eta eresbatza" ko buru ordia ixango da. Asko poztuten gara onelako izparrakin.
|
|
Horraitio Umberto Ecok berak, hainbeste teoria egosi ondoren, literatura mamintsua dan
|
bere
lehenengo liburua 1980 gn. urtean argiratu dau, Italian, 48 urtera heldu danean, eta teoria mehe zorrotzak alde batera laga eta sekulako nobela lodia eskeini deutsa edozeini, kontakizun dana kontaketa jatorrez burutu behar dala konturatu dalako. Sekulako liburu barrokoa da, moduetan izan be," Il nome della rosa".
|
|
K.a. 30 bitartean
|
bere
lehenengo oda liburuak eman zituen argitara, Altzeo eta Saforen neurri eolikoak erabiliz. Askotariko gaiak erabiltzen ditu hemen ere, sarri solasaldietan edo epodoetan ere aurrez erabiliak.
|
|
K.a. 235.ean antzeztu ziren
|
bere
lehenengo lanak eta gudari izan zen lehen gerra punikoan. Antzezlanetan kritika politikoa egiteagatik kartzelaratu zuten, eta beste lan batean atzera egin zuenean askatu.
|
|
Unai Elorriagaren saria aipatuko nuke lehenengo eta behin, eta esanak esan, euskal literaturaren egoera gozoa, belaunaldi berria —hogeitabost urtera artekoa— osatuz baitoa, eta ez edozelan osatu ere. Inori destain egin gabe, eta Unairengandik aparte pare bat izen baino ez aipatzeko, hor dugu Arratiko Igor Estankona bere bigarren poemategi eder eta askotan zirraragarriarekin, Tundra izenekoa, ibilbide poetiko sendoaren erakusgarri hizkuntza eta iruditeria gero eta garatuagoaren bidez, edo Zarauzko Jon Benito
|
bere
lehenengo poema liburu gustagarri eta etorkizun promesez beterikoarekin. Eta literaturatik kanpo?
|
|
Gauaren itxiak eta ertzetan piztutako fokuek erreka zatiari barruko lokal baten inpresioa kutsatzen zioten. Eskumako eszenategian hirugarreneko txandan jokatu behar zuen Joseluk
|
bere
lehenengo borroka, eta ibai ertzean ankilatutako ontzi handi batetik ari zen begira, artilezko txabusinak ematen zion babesari larregizkoa eritzita. Ibaiaren erdian gabarra batzuen gainean paratuta zeuden ring ak eta ikusleak hiru bazterretan pilatuta:
|
2003
|
|
Eleizbarruti hau oso gaztea da: hain zuzen be, aurton ospatzen dauz
|
bere
lehenengo 10 urteak. Lurraldez txikia da izan, baina 3 milioi eleiztar ei ditu.
|
|
Oraindinokarren" filosofo" zala euskeratu eban
|
bere
lehenengo liburua; eta, hutsak huts, ondo baino hobeto erakutsi euskun zenbateraino eukan menperatuta herri euskerearen jatortasuna.
|
|
Detxeparek berak be argi ikusi eban hori,
|
bere
lehenengo olerkian:
|
|
Euskerea, bere kontura ikasi eban Mikelek, Filosofiako urteetan, ni Comillasen nengoan artean. Handik gerotxuago, Seminario Nausian, ni haren kursokoei euskera emoten hasi nintzaneko, Mikel maisu handi eginda egoan;
|
bere
lehenengo liburutxua be Gure Meza deuna argitara emonda eukan. Barriro Deriora bihurtu nintzanean, ez neban sekulan euskera ikasleen artean hartu nahi izan Mikel:
|
|
Lafiten lorategia Iparraldean eta Omaetxebarria eta Villasanterena Hegoaldean. Baina halanda be goizetikoak dira
|
beraren
lehenengo lanak: bizkaierazko testuen lorategia 1965ekoa eta gipuzkerazkoena 1967koa.
|
|
Presa batek
|
bere
lehenengo watt edo ureztatzeko lehenengo ur tanta ekoiztu baino lehen, milaka pertsona lekualdatu behar dira.
|
|
batzuek beste esperientzia batzuetatik datoz, hemen garrantzi berezia daukate auzo mugimendutik etortzen direnek, jadanik aipatuden jarraikortasun bat konfirmatuz (Urrutia, 1987/ Barcena, 1995/ Castells, 1997)? eta jende askok orain bizi du
|
bere
lehenengo esperientzia mobilizazio sozial batean. Aipatzekoa da berritasun hori ematen dela ez soilikaktibista gazteen kasuan, jadanik adinean sartuta daudenen artean baizik.Azken hauen artean badaude esperientzia hauetan zeharo berriak direnak etabeste maila urrunago batean mobilizatu direnak, euskararen aldeko ekintzetan adibidez.
|
|
UZEIren jarduera nagusia, praktikan, hiztegigintza izan zen. Bide horretan egindako lana oso emankorra izan zen, eta 1979an argitaratu zuen
|
bere
lehenengo hiztegia, Fisikakoa. Ondoren beste 40 hiztegi etorri ziren8 UZEIren lana ez zen, ordea, Koldo Mitxelenaren oso gustukoa, eta 1981eko abenduan Muga n sona handia izan zuen idazlan bat argitaratu zuen9 Bertan, UZEIren lana aitzakiatzat hartuta, euskararen normalizazio prozesua kritikatu zuen, gehiegizko abiadura zeramalako, gaztelaniaren menpe jarriz hiztegi espezializatuen bitartez.
|
|
1978tik aurrera eztabaida publikoak alde batera geratu ziren. Datu bat ematearren, Jakin aldizkariak
|
bere
lehenengo alea unibertsitateari eskaini baldin bazion, 100 zenbaki eta hogei urte pasatu ziren, 1997an berriro gaia jorratu arte. Santamariaren lan esparrua, Eusko Kontseilu Nagusian, eskumen gutxirekin oraindik, Lehen Mailako Hezkuntzara bideratu zen, eta euskararen eta euskarazko hezkuntza bultzatu ziren.
|
|
Tanatoriora joan behar da gorpua ezagutzera?".
|
Berak
lehenengo begiratuan ezagutuko luke bere semea, aise ezagutu ere, eskuturreko berderik eta belarritakorik gabe, gainera.
|
|
Bi hiru egun barru Ubernan inauteriak ospatuko direla, esaterako, eta, elurtea dela medio, lehenbailehen hori ezin beteko dutela. Hortaz gainera, gogoratu du herri horretan, Ubernan alegia, egin zuela Idoiak
|
bere
lehenengo ekintza zorigaiztoko hura, eta gaizkitzen hasi da horregatik. Ez dio, ez, traza onik hartu aginduari, eta kezka handitu eta handitu egingo zi  tzaion neskaren eskuaren beroak begirada eta gogoa mezuaren bigarren lerrora eraman izan ez balitu:
|
|
Batez ere haren onurak ez daude behar den bezala goretsita, eta horregatik uste du maitasunaren onurak aldarrikatu eta goraipatu behar direla.
|
Bere
lehenengo argudioa mitotik hartzen du, Maitasuna jainko zaharrena dela esanez, bera gabe baitzuketen lehengo jainkoek lehen izakiak sortu ere egin. Ondoren maitasunak gizarteari egiten dizkion mesedeak aldarrikatzen ditu, maitasuna baita gizakiak egoki eta gaiztakeriarik gabe bizitzera ondoen bultzatzen dituena.
|
|
— Oraindik umeak ginela, Agatonek
|
bere
lehenengo tragediarekin irabazi zuenean, berak eta koreutek1 garaipenaren eskaintzak egin zituzteneko biharamunean.
|
2004
|
|
|
Bere
lehenengo irakaslea Alfred Boucher izan zen. 1883an Auguste Rodin ezagutzeko aukera izan zuen, honek 43 urte zituela, eta denbora laburrean bere lantokian hasi zen lanean.
|
|
Horregatik osatu du liburu erabat berea den hau, gaur egungo gizarteari buruz uste duena agertuz, bide bat eskaini asmoz. Eta azalean bere argazki bikoiztua ateratzera ere ausartu da, 41 urteko Pako Aristik 21 urterekin Kcappo
|
bere
lehenengo liburua kaleratu zueneko argazki txikia erakutsiz, hogei urte pasa direlako argazki bien artean, eta denboraren iragan horrek sortu dizkion kezken eta halako zeren gainean ere idatzi nahi izan duelako urrestildarrak.
|
|
Itsas bidaian, aireko bidaian, kanpainan edo aurreko artikuluak
|
bere
lehenengo lerrokadan aipatzen dituen salbuespeneko inguruabarretan; lazaretoan, kartzelan, kuartelean, ospitalean edo antzeko establezimendu publikoan, leku bakartuan edo Erregistroko bulegotik urrun dauden biztanle gune jakin batzuetan gertaturiko jaiotza, ezkontza edo heriotzaren inskripzioa egin ahal izango dute, igarotako denboduan aipatutako agintari edo funtzionara edozein izanda ere, erreg...
|
|
Hogeigarren hamarkadan Alderdi Komunistaren partaide egin zen.
|
Bere
lehenengo lanetan garaiko istilu edo nahasketa politiko, ekonomiko eta soziala islatu zuen, Depresio Handia batez ere. Arte sozial eta politikoarenganako interesa hil arte mantendu zuen.
|
2005
|
|
Benetan bitxia Mikelats Gorrotorena,
|
bere
lehenengo lanak orain dela gutxi argitaratzeari ekin dion idazlearena. Ilunpetik, bazterretik, idatzi nahi digun idazlearen aurrean gaude.
|
|
Higuinaren estetikan ibili nahi duen idazlea genuke Mikelats Gorroto. Horrela abiatu zituen
|
bere
lehenengo olerkiak, eta ildo beretik jo nahi izan du ipuin bilduma honetan. Asmoak asmo, benetan adierazgarria da liburuaz eta Gorrotoren non22 Mikelats, euskal mitologian Mari jainkosaren seme gaiztoa omen. dik norako literarioez gehitzen zaigun argibidea.
|
|
Patxi Iturregi laudiotarra 1952an jaio zen, Portugaleten nautika ikasi eta zenbait urtetan itsasoetan barrena ibili ondoren gaur euskara irakasle dugu.
|
Bere
lehenengo lana Haize kontra (Elkar, 1996) narrazio bilduma izan zen. 2000 urtean Hiru argitaletxeak liburu honen gaztelaniazko edizioa argitaratu zuen Con el viento en contra izenburupean.
|
|
Gabriel Aresti ipuin lehiaketa, Imajina ezazu Euskadi eta Donostia Hiria Literatura sarien irabazlea izan da.
|
Bere
lehenengo lan argitaratua Ez dira ilunak (Erein, 1990) eleberri historikoa izan zen, ostean Amodio zoroak (Elkarlanean, 1999) ipuin bilduma etorri zen eta berriki beste eleberri bat argitaratu du, Hamar urte barru (Erein, 2003).
|
|
Hamar ipuin luze bildu zituen Urkixok
|
bere
lehenengo argitalpen honetan. Horietan" Inmortala" 1982an Bilbao Colectivo k antolatu zuen sariketan suertatu zen irabazleen artean.
|
|
Horrek, ikusiko dugun bezala, argitaratutako lanen artean ipuin bilduma asko izatea ekarri du, kontu handiz hartu behar bada ere, izan ere, hemen ere ipuina, neurri handi batean, idazleen luma trebatzeko aitzakia baino ez delako susmoa hartzen dugu eta. Adibide esanguratsua Unai Elorriagarena, Narratiba sari nazionalaren irabazlearena,
|
bere
lehenengo agerbide literarioak aldizkari honetan eman zituelako, bizkaieraz eta ipuingintzan hain zuzen. Baina, emaitzarik ezagunenak eta borobilenak eleberrigintzan eman dituen beste bat gehiago dugu, batuaz jakina.
|
|
Lanak: Ipuin arinak (Labayru, 1989)
|
Bere
lehenengo lan literarioak Idatz & Mintz aldizkarian argitaratu zituen. Bertan Idatz & Mintz IV. Narrazio lehiaketan akzesit bat hartu zuen" Re Minorrean KV 626" lanarekin.
|
|
Hastapen horretan, aurrekoetan aipatu dugun bezala, literatura lehiaketetan irabaziko sariek garrantzi handia erakusten dute. Hiru idazleon kasuan, argiago Laura Mintegi eta Joanes Urkixoren kasuan, nabaria da
|
bere
lehenengo argitalpenak sariak lortutako ipuinen inguruan osatuta daudena.
|
|
Hala ere, Laura Mintegiren ipuinak ezagunak ziren 80ko hamarkadaren hasiera hasieratik lehiaketa, aldizkari eta liburu kolektiboetan. Ipuin bilduma hau, gainera,
|
bere
lehenengo argitalpena izan zen. Bertan, beste ipuin batzuekin batera, hainbat lehiaketatan irabazle suertatutako ipuinak bildu zituen:
|
|
Hain zuzen ere,
|
bere
lehenengo bildumara, Behin batean bildumara, bildu zituen aurretiaz Anaitasuna-n argitaratutako ipuinetako batzuk, 1968tik 1971ra bitartean. Lehenengo bilduma honetako ipuinek euskal heterodoxiaren aldeko apologia garbia erakutsi nahi dute.
|
|
Ipuinok, sei guztira, 1957tik 1962rako tartean Egan aldizkarian argitaratu zituen. Epe horretan, hogeita hamar urte eskas zituela, Arestik
|
bere
lehenengo lan nagusiak eman zituen, Maldan Behera (1960) olerki bilduma eta Mugaldeko herrian eginiko tobera (1961) antzerki lana, alegia. Ipuinok, beraz, bat datoz Arestiren lehenengo lan esanguratsu eta jorien sasoiarekin.
|
|
Mikel Zarate 1933an jaio zen Lezaman eta
|
bere
lehenengo ikasketak han egin zituen. Aparejadore ikasi eta aitaren enpresan ibili zen lanean.
|
|
Honetaraino 7/ 2003ko LOak esaten zuena baina, horren gainetik, Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak
|
bere
lehenengo Indikazioetan (9/ 2003ko Instrukzioan) agindu zuen bezala, xedapen berrien atzera eragina ez zen murriztu behar erantzunkizun zibila ordaindu edota autoritateekin elkarlanean aritu behar izatera. Segurtasun epeak ere atzera eragina eduki behar zuen eta hala aplikatzen hasi zen.
|
|
Arazoak begi bistako garrantzi praktikoa zuen. Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak
|
bere
lehenengo Indikazioetan (9/ 2003 Instrukzioan) erruztatuaren aurkako interpretazioa berea egin zuen, segurtasun epea bai zigorren gehiketa aritmetikoaren ondorioz (ZK 76 art.) bai birbatzearen ondorioz (refundición) izenekoa, Espetxeetako Araudiaren 193.2 art..
|
|
Munduarekiko maitale, gorrotatzaile eta begirale gisa aurkeztu du bere burua Iñaki Segurolak (Azpeitia, 1962) Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo (Alberdania)
|
bere
lehenengo liburuan. Kezkatzen duten hainbat gaira gerturatu eta ukazioa legetzat hartuz, komunikabideetan nekez entzun eta irakurriko diren burutazio, pentsamendu eta iritziak plazaratu ditu hamaika artikulutan.
|
|
|
Bere
lehenengo lan egunean txandal urdin baten prakak eta niki beltza zekartzan soinean. Poztu egin nintzen eta gauza ona iruditu zitzaidan bera ni baino urduriago egotea.
|
|
Gero barre egiten du.
|
Berak
lehenengo eta guk gero.
|
|
New Yorken bizi izan zen urte betez eta Nikaraguako iraultza sandinistan jardun zuen irakaskuntzan hiru urtez, gaur egun Donostian duen alorrean. Mikel Lasa bere nebarekin batera argitaratu zuen
|
bere
lehenengo poema liburua. Nitasunaren literatura egiten du, sentipenak biluzik adierazten ditu eta itsasoa, lurra, haizea eta kaioa dira bere imajinarioaren zutabeak.
|
|
Humboldt, zentzu orokor eta zabalenean," pentsalari" edo" filosofo" bezala ezaugarritu dezakegu eta, bereziki gizakiaz arduratzen den heinean, baita ere" antropologo" bezala.
|
Bere
lehenengoetako idazlanek, hain zuzen, giza-fenomenoa aztertzen dute jada eta," antropologia konparatuaren" izenpean, gizakiari buruzko teoria orokor eta original baten oinarriak jartzen dituzte. Horien artean garrantzitsuenak hauek dira:
|
|
Humboldtek, linguistikoa denaren eta gizatiarra denaren arteko sakoneko loturaz kontzientzia hartzen duen unetik, ezinbestekoa ikusten du bere ikerketa antropologikoa eraberritzea eta, zehazki, berau hizkuntzaren estudio zabal bat bezala bideratzea. Hasieran, eta bere ibilbide intelektual honen hastapenak ezagutu nahian, hizkuntzaren arazoaz nolabaiteko interesa erakusten duten
|
bere
lehenengo testuen errepasoa egin dugu. Ondoren bere pentsamenduak 1800 urte inguruan ezagutzen duen" krisia" edo azaltzen saiatu gara eta, honekin, baita bere planteamendu antropologikoen" biraketa linguistikoaren" nondik norakoak ere.
|
2006
|
|
urretxuarren artean ibilbide zoragarri hau «7 puntak» izenez da ezaguna. Irimo izena hartzen du
|
beretzat
lehenengo puntak eta Arbeleta, Buzoi, Losakate, Arrizuri, Mugarri eta Meaka dira ondoren etorriko direnak. 898 metroko altueran kokaturik dago Irimoko gailurra, Buzoi izeneko hirugarren puntan, eta altuera honetatik eroso ikusiko dugu gurutzetik ikusi ezinda geratu garen Bizkai aldea.
|
|
Eginhardo 770 urtean jaio zen frankoen lurraldeko ekialdean. Familia aberats bateko kidea zen eta Fuldako monasterioan
|
bere
lehenengo ikasketak burutu zituen, hau Erdi Aroko eskolarik garrantzitsuenetarikoa zelarik. Bere emaitza onei esker,
|
|
Nolanahi ere, berri bat hazi zitzaion. Halako batean, baina, bisitaldia egitera datorkio
|
bere
lehenengo itzala. Dagoeneko gizakiaren itxura hartu du.
|
2007
|
|
Felix Viscarret zinemagile nafarrak Bajo las estrellas (Izarren pean)
|
bere
lehenengo filma estreinatu du. Filmaren zatirik handiena Lizarra inguruan grabatu dute, eta istorioak Fernando Aranburu idazlearen El trompetista del Utopia eleberria du ardatz.
|
|
Gehienbat, unibertsitari, langile, oraindik
|
bere
lehenengo lan tokira iritsi gabeko gazte, etxekoandre, izango diren garaadinekoengana euskeraren irakaskuntza heleraztea du helburu eta, hori guzti hori, bigarren hizkuntzen irakaskuntzarako teknikabideekiko ikerketa, irakaspideekiko azterlanak, entzun ikuste bidezko baliapidea, irakasleak gertatzea eta gaitzea bezala horri datxekon aurrerapide guztiekin batean, eta hoiei guztiei Helduen Alfabeta...
|
|
Maitemindu egin zen paristar filosofoa urrutiko Dolorès hartaz; eta Saint Germain des Près auzoko bikote ospetsuak, itxura denez,
|
bere
lehenengo krisi larria jasan zuen.
|
|
eta bertan ez zitzaion batere zaila egiten norbait topatzea.
|
Bere
lehenengo esperientzia auto bateko atzeko partean izan zuen, bera baino hamabost urte zaharragoa zen gizon burusoil batekin. Eta hortik aurrera ez zen geldirik egon.
|
|
Era askotako kideak, beraz, La, ttek aurkitu zituenak Eskualzaleen Biltzarraren
|
bere
lehenengo bilera hartan; partaideok baliagarri egin zuten bilera hori La, tterentzat, haien bidez jaso baitzuen La, ttek Eskualzaleen Biltzarra, SSLAB> eta Euskaltzaindia elkarte intelektualen berri; Hegoaldeko abertzaleen pentsamoldea ere ezagutuko zuen La, ttek bilera hartan, baita Ybarnégaray politiko eskuindarraren ideiak ere.
|
|
Beraz, Piarres La, ttek 1920 hamarkada eman zuen ikasle estatusean, aldi berean
|
bere
lehenengo ekintza intelektualak burutuz, bai Gure> Herria> eta Eskualdunan idazten, baita garaiko intelektualekiko lehenengo harremanak gauzatzen, Eskualzaleen Biltzarraren batzar batean baino izan ez bazen ere.
|
|
Ondoren eskaintzen dizuegun erreportajean, Euskal Herriko Baso Mintegien Elkarte sortu berriaren egoitza ezagutzea proposatuko dizuegu. Horretarako Otxandiora jo dugu elkartearen nondik norakoez galdezka, Elkartea
|
bere
lehenengo urratsak ematen hasi da eta.
|
|
Ondoren eskaintzen dizuegun erreportajean, Euskal Herriko Baso Mintegien Elkarte sortu berriaren egoitza ezagutzea proposatuko dizuegu. Horretarako Otxandiora jo dugu elkartearen nondik norakoez galdezka, Elkartea
|
bere
lehenengo urratsak ematen hasi da eta.
|
|
Hilabete batzuk geroago J. Verhaar jesuitak artikulu bat Chomsky «salbatuz» argitaratu badu («fundamentalki zuzena» ebatziz haren interpretazioa tradizio kontinental filosofikoarena) 1084, Aarsleff ek iradu erantzun du, zorroztasun eta erudizio maisuzkoz, filosofia modernoarena ere ezagutza ñabarketari miresgarriz,
|
bere
lehenengo ataketik izpi bat ezabatzeke1085.
|
|
1794an Hölderlin ek «Grezia» eta «Gaztaroaren Jainkoa» (Humboldt-ek txalotua, bide batez gomutatzeko) poemak landu ditu; 1795ean «Naturari» (Humboldt-ek oso positiboki juzgatu ez duena; eta Schiller, tamalez, Humboldt-en irizpidean fidatu da, eta ez argitaratu). 1797an jada Hölderlin, Schelling, Hegel-en pentsamenduak
|
bere
lehenengo formulazioa aurkitua du Idealismo alemanaren sistemaren programa zaharrena («Ältestes Systempro gramm») lanean; Schelling-ek, bere aldetik, urte horretantxe Naturaren filosofia baterako ideiak eman du argitara, hurrengo urtean Munduaren arimaz publikatuz jarraitzeko. Kant-en subjektu (izpiritu) transzendentala, ezagutzailea, bera ezin baita hori zuzenean ezagutu ahal (ezaguketaren objektu bihurtzea litzateke!), Fichte-k Ni absolutu bihurtu badu, ezagutzaile ezezik bera naturaren ezarle ere (natura Nia n hurrupatuz nolabait), Schelling-ek Ni absolutua natura bihurtu du, natura eta izpiritua bat eginez bere Identitatearen Filosofiarekin.
|
|
Patxadaz. Santa Zezilia Eguna musikariei gorazarre egiteko sasoia izan ohi da eta Jose Antonio “Katxo”ri iritsi zaio garaia
|
bere
lehenengo omenaldia jasotzeko.
|
|
Alfonso Arana musikari getxoztarrak Sweet Oblivion proiektu berria jarri du martxan eta Noizpop diskoetxeak kaleratu du
|
bere
lehenengo lana: " Wasted Lovesongs".
|
|
Azken solairuraino oinez egin zuen eskaileretatik.
|
Bere
lehenengo etxean, gogoratu zen, komeriak izaten zituen Igorren haur kotxearekin, igo edo jaitsi behar zuenean. Igogailurik gabeko etxebizitzatxo ziztrin bat zen, Egia auzoko goiko aldean.
|
2008
|
|
XXI. mendeko Euskal Etxe batek luke oro har eragile izan eta dagoen tokiko gizartean errotuta egon, bertara eskainiz
|
bere
lehenengo euskal ekarpena. Ibarretxe lehendakariak hamaika aldiz esan du diasporara egiten dituen bidaia ugarietan:
|
|
Itxarotea baino ez zen falta, eta horixe egiteko prestatu zen polizia ohia, mendeku egarriak ematen zion pazientziaz. Edozein larunbat gauetan baino giro are hobea zegoen Bairro Altoko kale bizienen eremuan, Portugalgo futbol selekzioak Eurokopako
|
bere
lehenengo partidua irabazi berri baitzuen, eta hori sumatzen baitzen jendearen kopuruan eta alaitasunean. Tabernak gainezka zeuden eta festazaleek kalean pilaturik edaten zuten.
|
|
Hain zuen ere, hiru aroak deskribatu dira: lehenengoan(), Piagetek
|
bere
lehenengo lanak garatu zituen psikologian. Garai horretan, Piagetek umearen logika aztertu zuen.
|
|
Haren familian, balio erlijiosoek eta intelektualek leku garrantzitsua izan zuten. Txikitatik, animaliekiko interes handia izan zuen, eta, 11 urterekin gai horrekin loturiko
|
bere
lehenengo artikulua argitaratu zuenean, esan daiteke hasiera eman ziola ibilbide zientifikoari.
|
|
Bihotza bigundu nahi diguten komedia asko iristen zaizkigu Frantziatik, eta gaurko filma ere estilo horretakoa da. Familia baten arteko gorabeherak aurkezten dizkigu Michel Boujenah zuzendariak
|
bere
lehenengo filmean.
|
|
Nahiz eta zaila izan arreta biltzea, parte hartzea erabaki zuen, eta baita saria irabazi ere. Dirua lortzeko dantza orkestretan jo zuen; gazte orkestra baten zuzendaria izan zen ere,
|
bere
lehenengo saiakera arlo horretan.
|
|
Azken urte horietan, jarraitzale asko lortu zuen taldeak, eta horiek zuzeneko disko bat grabatzearen aldeko oihua zabaldu zuten. Ondorioz, taldeak 2000 urtean
|
bere
lehenengo zuzeneko diskoa plazaratu zuen: Live. Urtebete geroago, Ancient Melodies of the Future kaleratu zuten, Built to Spillen bosgarren estudioko diskoa.
|
|
Biharamunean heldu zen Carl, alabekin. Friedak ateratako argazkiak errebelatu zituzten eta behar den moduko udako argazkien bilduma bat atera zen
|
bere
lehenengo karretetik: Amamaren lorategia agertzen da eta Friedari bitxiak iruditu zaizkion xehetasunak, esaterako sukaldeko lauzak.
|
|
Olivia gaztetxoa zen, neskatxa urduri eta inuzente bat, gazteleraz hala moduz moldatzen zena, eta pena sentitu genuen agur esatean. Eta esango nuke berak ere pena sentitu zuela guri agur esatean, ez alferrik gurea izan zen
|
bere
lehenengo adopzio taldea.
|
2009
|
|
Baina halaber, ñabardura bat gehitu zuen, alderantziz ere gertatzen dela azpimarratuz; alegia, literaturak jendartearen ikusmoldea aldarazten duela maiz, eta gainera, aurreikuslea izan daitekeela. Zentzu horretan, 1991n argitaratutako
|
bere
lehenengo nobela luzea, Ur uherrak, iragarletzat jotzen du.
|
|
Modu berean, urteak behar izan dira hizkuntzaren maila soziolinguistikoari dagokion lekua aitor diezaiogun. Orain proiektua abian jarri da eta, espero denez, laster ikusi ahal izango dira
|
bere
lehenengo emaitzak. Ikerburu batzuk beren ikersaioak prestatzen ari dira eta.
|
|
Errodrigo Zarateko, zelan engana sindean jaun Juane Abendañokogaz gudua artzen zanean? Bi milla gizon oi dituz
|
bere
lelengo deiean, lau milla bere baleduke premia letorrenean.
|
|
barrio Erbera ta barrio Ergoien, eta imintxe" otzen ori ixena, ameti bera erreka ba (t) to; ta errekas arantza dosenari danari Ergoien, ta errekas onantza dosenari, danari Erbera. Ta neuri
|
bere
lelengo Yatabera pasa eustenen, barrio Erbera imi" osten, ta oin bere karta askotan etorten da barrio Erbera. Eta gero ori ondo iñeko gause, ba..., se Yatabe asko aumenta da, eta aumentakeran oin barrio asko imin (i) dittue.
|
|
Baia eutze garbi e, yabona ta yaboies intxe, imiñi an tiñekun, ur bero bota, ta autze pasetako imiñi sara bat, erropa irigitxuau dana, eta andi pasa ta gero ereiñ ereiñ iñ, txe itxi an, ordu bi edo iru edo lau, edo nik estakit seme (t) denpora ta gero eguskitxen sabaldu. (...) Tiñekun
|
beratan
lenengo, gero garbitxu ta gero surteko eutze. Ta gero mai bet imiñi, batzuk ola, mai bet imiñi sutunik, au atze altza eta ori imiñi tiñekure, eta or sutunik yabona itxe san.
|
|
Izan be urte luzeak joan dira lehenengoz argitaratu zanetik. Mende erdi igaroa da harako 1959ko urtean" Euskaltzaindiaren ardurapean" argia ikusi ebanetik, eta gehiago oraindino 1954.eko urte goiztiar haretan Euskaltzaindiak ipuin lehiaketa bat eratu eta
|
beratan
lehenengo saria Julene Azpeitiagaz erdi bana irabazi ebanetik. Urrun dagoz urteok gaurko jentearentzat, bizi izan zituen zaharrentzat eurentzat be ia.
|
|
|
Bere
lehenengo kotizazioa 1, 18dolarrekoa izan zen. Frankoa, markoa edota pezeta nazioarteko kotizazioa izateari utzi zioten eta kontu korronteak eurotan kontatzen hasi zen, nahiz eta, esan bezala, beste hiru urte igaro behar izan gure poltsikoetara heldu arte.Hamar urte hauetan, euroa fluktuazioak izan ditu dolarrekiko, gutxienekoa 82 dolar zentimo izatetik gehienezko balioa izatera 1,6 dolarretan, hain zuzen.
|
|
|
Bere
lehenengo denboraldiari jendeak harrera bikaina egin ondotik, Bilbao 700 Fundazioaren' 365 Jazz Bilbao' programak bere ibilbideari jarraitu dio 2009an ere, kalitatearen aldeko apustua eginez eta Bilboko publiko heterogeneoarentzat nazioarteko jazz eskaintzarik onena prezio eskuragarrian eskainiz.
|