|
2007
|
|
|
Batzuetan, gizarte diskurtso informalaren irizpide horiek bat etorriko dira hizkuntzaren lege estatusa eta bere araudi formalarekin; bestetan, ordea, planteamendu horiek kontrajarriak izango dira. Kasu batean edo bestean, beti eragingo diote elkarri, norabide
|
beretik
joateko zein, norabide ezberdinetarantz abiatuz, elkarren aurka egiteko. Bistan da gizarteko kideek hizkuntzarekiko izan dezaketen motibazioa (dimentsio indibiduala) eta erabilera (dimentsio mikroko jarduna), dimentsio makrosozialeko irudi edo prestigio sozial horri lotua egongo direla.
|
|
2008
|
|
|
Jakin mina pizten zuen Vianako Nafarroa Oinez jaian parte hartu zutenen jatorriak. Gehienak Nafarroatik
|
bertatik
joan dira; hamarretik sei, zehazki. Hamarretik hiru, berriz, Euskal herriko gainerako herrialdeetatik.
|
|
|
Jakin mina pizten zuen Vianako Nafarroa Oinez jaian parte hartu zutenen jatorriak. Gehienak Nafarroatik
|
bertatik
joan dira; hamarretik sei, zehazki. Hamarretik hiru, berriz, Euskal herriko gainerako herrialdeetatik.
|
|
|
C. Azen. irudiko kasua. Aren antzekoa da, baina inbertsioarekin lortuko genukeen hiztun kopuruak maximoen kurba gainditzera garamatza eta zalantzakoa da, datu orokorrak ikusita, hortik gora joan daitekeenik, edo" prezio"
|
berean
joan daitekeenik behintzat. Beraz marra berdera arteko (y’) hiztun berri lortu arteko inbertsioa egingo genuke erabiltze politiketan eta K – (y’ Ier) baliabide, ezagutza sustatzeko politiketan erabiliko genuke (a’ hiztun sortzeko), bietatik hiztunak lortuz.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, euskararen normalkuntzarako gipuzkoarrek euskara elkarte eta taldeen lana gehien baloratzeak instituzioen eta herritarren arteko elkarlana bultzatzea eskatzen duela iruditzen zaigu, elkarrekin lan egiteak efektu biderkatzailea ekar lezake, bakoitza
|
bere aldetik
joateak, normalizazioaren bidean pausoak makal ematea.
|
|
2011
|
|
|
Umetan jaso duena gurasoen, irakasleen, aitona amonen edo neba arreben bidez ia oharkabean inposatua etorri zaio eta horrekin identifikatu da. Orain, ordea, ikastetxean, kalean, talde politikoetan, komunikabideetan, kirolean, bideo-jokoetan, musika taldeetan edo lagun taldean bilatuko ditu, besteak beste, ereduak eta gaztea
|
bera
joango da aukeratzen norekin eta zerekin identifikatu.
|
|
|
a) en la religión católica, lugar donde las almas no condenadas al infierno purgan sus pecados antes de ascender al cielo. b) Cualquier lugar donde se vive con trabajo y penalidad. c) esta misma penalidad. Bide
|
beretik
doa, nolanahi ere, euskal hiztegi ezagun baten definizioa: Tradizio katolikoaren arabera, hil ondoan infernuratzen ez diren arimak beren zorrak ordaindu arte oinazetan egon ohi diren lekuari esaten zaio purgatorioa25 Iturri batetik edan zein bestetik, osagai finkoak ditu purgatorioak:
|
|
|
Esate baterako, elkartearen euskalduntze plangintza aurreratzen hasi denean, esperientzia hori ezagutzera
|
bertara
joango diren mugimendu sozialeko eta instituzioetako pertsonalitate batzuen bisita antola dezakegu eta, gero, bisita honi herrian oihartzun publikoa eman: komunikabideak, herriko beste elkarteak bisitara gonbidatu, pertsonalitate horiek eta beste elkarteen arteko kontaktua antolatu, afaria,... Guzti honen bitartez, lanean ari den elkartea errefortzatu eta beste elkarteak motibatuko ditugu.
|
|
2012
|
|
|
Lehendabiziko urratsa diglosiaren menturan itzultzaile eta kolonizatzaileen eskutik zein ahotik etorriko zen, demagun Trentoko kontzilioaren ondorioz, gorputzak diziplinatzearekin batera jendeen gogoa ere" ebanjelizatzen" hasi ziren gogo zaindari berrien eskutik eta ahotik. Bide
|
beretik
joango ziren ondorengoak (Larrea, 1994). harrezkero, euskara eta oro har euskal mundu zaharra hainbat fasetan objektu otzan, lehengai sinboliko eta ondare beneragarria bilakarazi zuten. euskaldun gehien gehienak isilik eta euren baitara bilduta bezala jarraitzen zuten artean. Are gehiago, mintzairadun herri honek isila izatearen ospe madarikatua kargatu behar izan du Modernitatean, isilarazia zenez, haren ahozko produkzio guztia egiazko hitza barik, putza balitz bezala. ez dut luze eta sakon jorratuko euskal bizi munduen objektibazioa, ez dut hemen ez astirik, ez lekurik, baina esan dezadan hainbat fasetan eta oso diferenteak izan ziren ekimenetan egin zela, gutxi asko honako hauek zerrendatu ahal dira:
|
|
2013
|
|
|
Kausa edo mugimendu sozial batek arrakasta lortzen du mugimenduak igortzen duen markoa (balioak, ideiak, sinesmenak, ekintzak) herritarren markoekin (interesak, balioak, sinesmenak) lerrokatzen denean, biak
|
berean
doazenean, eta bien artean erresonantzia berri bat sortzen denean (Snow eta Benford, 1988, 198 or.). Alegia, bezeroen terminoetan bezero bat sortzea zena, bere nahi eta beharrekin bat etorrita, markoen terminoetan herritarren markoekin lerrokatzea eta erresonantzia berriak lortzea litzateke.
|
|
|
lau ikastaro antolatu ditu uztailean eta abuztuan Munduko Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedraren eta Durangoko Udalaren laguntzaz. Ikastaroak eskola materiala sortzeaz eta haur hezkuntzako metodologiaz izan dira, eta balorazio ezin hobea izan dute, bai nasa yuwe sustatzaileen, irakasleen eta ama laguntzaileen aldetik, zein Euskal Herritik
|
bertara
joandako irakasleengandik.
|
|
|
Esanguratsua da galdetutakoen artean laurdenak ez duela jarrerarik hartu, ez ados ez kontra azaldu dira. e. Baina, nola eta zergatik ordezkatu zen hizkuntza? " Barrundian euskara galdu zen gaztelania inposatu zigutelako" baieztapenaren aurrean, herritarren %60 guztiz ados edo ados azaldu zen; %17 aldiz, aurka. f." Barrundian euskara galdu zen modu boluntario eta kontzientean" itemaren gaineko iritzia ere aurrekoaren norabide
|
berean
doa; izan ere, antzeko ehunekoak ateratzen zaizkigu: %69 baieztapenaren aurka dago eta %6 alde.
|
|
2014
|
|
|
Hitanoa dugu zentzu honetan gutxietsi egiten den eremu bat. Honela, Tolosaldeako gazte askok uste dute noka ia desagertzear dagoen bezala, toka ere bide
|
beretik
joango dela. Estatistikoki ez dakigu non erabiltzen den, ez dakigu zenbatek erabiltzen duten, ez dakigu eskualde honetako gazteek erabiltzen ote duten; eta honek eragina du hika galbidean ikusteko.
|
|
|
Soraluzen, herriko erabilerako zifrapetik kokatzen da gaztetxoena. Baina heldu nahiz gainontzeko gazteena ildo
|
beretik
doa.
|
|
|
Atxutxiamaika aisialdi taldeak haur, guraso eta hezitzaileen euskararen erabileran duen eragina aztertuz – Maialen Arnedo burutzen ditu bere ekintza guztiak. Eskolak euskaraz ematen dira eta
|
bertara
joaten diren haur, nerabe eta gaztetxoek, oro har, euskaraz mintzo direla saioetan. Hemendik kanpoko erabileraz denaz bezainbatean ostera, ezin ezer zehaztu.
|
|
|
Gaztetxoenek aipatzen dute ikasleen artean gaztelera asko entzuten dela eta horren arrazoitzat jotzen dute hala egiten dutenak handiago sentitzea. Beste belaunaldikoen iritziak ere bide
|
beretik
doaz, kasu honetan iritziak lanean edota euren semealaben eskoletan gertatzen denari buruz dira. Betikoa, aski da bat egotea taldean euskaraz ez dakiena edo ulertu bai baina hitz egiten ez dakiena, beste guztiak gazteleraz mintzatzen hasteko.
|
|
2015
|
|
|
Bere ustetan mantendu baino gehiago egin dute euskara, izan ere, lau EGA atera dute, eta bilobak bide
|
beretik
doaz. Gainera, hiru irakaskuntzan egiten dute lan, eta besteak, hortz klinika euskaldun bat du Gasteizen.
|
|
|
Azterketa eta analisiaren mailan, arestian aipatutako bidetik, ezinbestekoa da ezagutzea nola bizi dituzten prozesuok komunitate hauetan, bai bertakoen aldetik, bai
|
bertara
joan berria denaren aldetik. Aztertzekoa da nola bizi dituzten irizpide politiko eta sozialak (administrazioarenak, UEMArenak, talde politiko eta sozialenak), nola indarrean jarritako planak edo inguru linguistiko berriak.
|
|
|
Mackey izan zen gehienbat Québec en zegoen Laval Unibertsitateko irakaslea, baita bertako CIERB Institutuko (Centre International de Recherche sur le Bilinguisme) zuzendaria, egokia bai
|
bertara
joateko, adibidez estatu berrietako zenbait ministro laguntza eske, nola egiteko
|
|
|
Bi adibide horietan hiru osagaiak norabide
|
berean
doaz, hau da, zentzu bera daukate. Gerta daiteke, ordea, jarreraren hiru osagaiak norabide berean ez joatea; eta zer gertatzen da halako kasuetan?
|
|
2016
|
|
|
Nekez uka liteke, ordea, euskaldunok oso ondo entenditzen dugula hor esaten zaiguna: begien aurrean ikusia dugu prozesu hori, behin eta berriro, eta bide
|
beretik
doaz orain ere urak, hein batez, gure artean. Ezin dugu, hortaz, prozesu hori gure gurea ere badenik ukatu.
|
|
|
Funtsean, eta kronologiari men eginez, Calvin Veltman en irizpidea hartu dugu, partez, gidari (kus Veltman, 1983). Bide
|
beretik
doa, nagusiki, Galesko lan hau: Euromosaic National Gaelic Speaker Survey 1994/ 5.
|
|
2017
|
|
|
8.1 Gaeltacht eremuko hiztunaren legitimitatea datuetan behin baino gehiagotan ateratako gaia izan zen Gaeltacht eremuaren eta Gaeltacht eremuko hiztunek eredu linguistiko diren aldetik duten eginkizuna. elkarrizketatu gehienentzat, Gaeltacht eremua haien kontzientziaren parte da eta Gaeltacht eremua bizirik mantentzeko beharra azpimarratu dute. asko
|
bertara
joanak dira irlandera hobetzera eta irlanderako eredu bat hartzera. elkarrizketatuetako askok esplizituki lotu zuten irlanderaz ondo hitz egitea Gaeltacht eremukoa izatearekin. horrekin batera, behera egin zuen hiztun berri bakoitzak irlanderaz hitz egiteko duen moduak. b12 hiztunak (25 urte, emakumezkoa) dio Gaeltacht eremuko jendeak benetako blas a (doinua) duela, eta bere irlandera saghas caig...
|
|
2018
|
|
|
Norabide
|
beretik
doaz EGOD egitasmoaren emaitzak, EAEko gizarteaz diotena aintzat hartuz:
|
|
|
Edo ez perspektiba horretatik bakarrik. Azaletik begiratuta, Frantziak eta Espainiak Euskal Herriarekiko (eta euskararekiko) izandako ukazio jarrera norabide
|
berean
joan bada ere, ez dira parekatzekoak. Historia, kultura politikoa, estatuen eraikitzea, legedia, hezkuntza sistema, demografia, lurralde antolaketa... erabat desberdinak (izan) dira.
|
|
|
Bere ideia edo ondorio nagusia da gauzak ez direla, orokorrean, gehiegi aldatu. Edo bestela begiratuta, kuantitatiboki mugitu diren arren, norabide
|
berean
doazela. Gainera, gertatu diren aldaketak, esate baterako kale neurketakoak, nahiko mantso ari dira gertatzen; ez dira gizarteari loturiko aldaketak.
|
|
|
Azken hamarkadetan ahalegin ugari egin dira euskalgintzatik eta administrazio publikotik, bakoitza
|
bere aldetik
joanda edo elkarlanean, herrietan euskararen erabilera sustatzeko. Dena den, kasu askotan ez dira lortu nahi ziren emaitzak.
|
|
|
Egingarritasunarekin loturiko bi puntu hauen froga argiena taldeen asteroko berrespena da, aldiro erabaki baitute esperientziekin jarraitzea. Eta berrespenez gain, ildo
|
beretik
doaz ere lankideen eta teknikarien esperientzien amaieran jaso izan ditugun lekukotzak.
|
|
2019
|
|
|
Modernitatearekin gizonak etxe inguruko fabriketara joan ziren lanera, esparru publikora eta han gainerako gizonekin toka aritzen ziren. Aldiz, emakumea etxean gelditu zen, esparru pribatuan, noka hitz egiteko aukera handirik gabe (Beitia, 2017, 155 or.). echeverria (2003) eta Aretxabaleta (2016) ere ildo
|
beretik
doaz, baina haiek diote baserriko emakume batzuk etxean gelditu beharrean hirietara joan zirela neskame. hirian gehienetan testuinguru erdaldunetan aritzen zirenez, hitanoa ez ezik, euskara bera ere alde batera utzi zuten emakumeek. euskarari uko egin eta gaztelaniara jotzeko joerari ispilu zaletasuna deitu izan zaio. Joera horren arabera, emakumeek kanpoko hizkuntza modak kopiatu ohi dituzte prestigioa lortzeko, zenbaiten ustez emakumeek ez dutelako behar adinako nortasunik (Azurmendi in Legorburu, 2018, 32 or.). halako argudioetan oinarrituta eraiki da emakumeari euskararen galeraren errua egozten dion diskurtsoa. eztabaida taldeetako mutil batzuek ere uste dute emakumeen errua izan dela noka galtzea eta indartzeko ahaleginik ez egitea.
|
|
2022
|
|
|
Ildo
|
beretik
doa Hernández (2020), euskaraz egiteko kontzientzia hartu behar dela baitio. Adituak dioen moduan, badirudi euskaraz edo erdaraz eremu jakin batzuetan egitea naturala dela, eta hala ateratzen zaigunez, aldaezina dela.
|
|
2023
|
|
|
Arrantza tradizio handikoa, Oriok harreman estua du Gipuzkoako kostaldeko beste zenbait herrirekin, baita Aia eta Usurbil auzokoekin ere. Zarautz, trenez edo autoz 5 km eta 5 minutura, gertuko udalerri handiena da eta oriotarrek
|
bertara
joateko ohitura dute. Donostia, bestalde, 17 km ingurura dago, garraio publikoarekin lotua, eta 2009an AP autobideko lotunea ireki zenetik 15 minutu ingurura autoz, probintziako hiriburu eta zerbitzu hiri nagusia da.
|