|
2000
|
|
|
Laura kanpoan da (1999) deituriko bigarren ipuin bilduma honetan bi ipuin argitaratu ditu. Ipuin hauek aurreko bildumaren jarraipentzat har daitezke, ildo
|
beretik
baitoaz: eguneroko bizimoduko egoera arruntak dira aurkezten zaizkigunak.
|
|
2001
|
|
|
Modu honetan, nobelen egitura bera gero eta gehiago ezkutatuz, kontaketa
|
bera
joan zaigu gailentzen. Alegia, Bihotz bi n azaleratu den moduan, narratzailearen solasa da oroimenaren kapritxoei erantzuten saiatuko dena.
|
|
|
Lubbocken lana dogmatikoegia zela kontsideratu zuten garaiko zenbait idazlek, objektibotasunaren izenean narratzaileari kontzientzi gune zehatz batera mugatutako ikuspuntuarekin kontatzea eskatzen zitzaiolako. Jarrera kritiko hori azaltzen zutenen artean, E. M. Forster-en Aspects of the novel (1927) aipa dezakegu eta ildo
|
beretik
doa, halaber, Chicaco Critics taldeko partaide zen W.C. Booth ek geroago idatziriko The Rethoric of the Fiction (1961) liburua.
|
|
|
Zatiekin lan egitean testua zatikatuz aurkezten du. Heterogeneitatearen eremuan gaude, atal bakoitza
|
bere aldetik
doa eta alde bakoitzaren arteko lubakiak poemaren autonomiaren alde egiten du. Baina poemaren zatien artean diren hutsarteei amildegi edo lubaki deitzen badiegu, gauza bi egiten gabiltza:
|
|
|
Itsasoa bizitza bada, exilioa ez da ahaztu behar, itsasoak kautibatu ditu marinel zaharrak eta
|
beren
joan etorriak fatum larri batek lotuko ditu. Bizi beharrak bultzatu ditu antiheroiak:
|
|
2003
|
|
|
Eztakit zenbat denbora egon nintzan
|
beregana
joan gabe, behin bion adiskide erdeldun batek esan zidanean nola emaztea ta alabaa etxetik joan zitzaizkion bera bakarrik utzirik, eta nola geixorik eta ia hilteko zorian inoren laguntzarik gabe egon ostean, berez osatu zan, eta nola ikusi zuan elizan.
|
|
|
Azkenean polizi bat agertzen da eta jendeari bakoitza
|
bere aldetik
joateko esan ostean (Vamos! Circulen!) hurbiltzen zaie maleta ondoan dagozenei ta galde egiten die ea zer gertatu dan han.
|
|
|
Txominek egunoro saltzaile bat ikusten du, eta
|
beregana
doala, beronek: atzera begiratzeko, norbait zetorkiola deika ta.
|
|
|
Iziartxu ta ikaslea ikusten zituan.
|
Bere aurretik
zoazten. Atzetik ikusita ikaslea morrosko handi bat zan.
|
|
|
Utzi muskilak plateretan, biztu zigarrotxoak, eta kanpora atera ziran biak. Bazkaltzeko ematen zieten ordu erdia igarota zegoala, bakoitza
|
bere aldetik
joan zan lanarekin jarraitzeko.
|
|
|
Bukatu zutenean eskuturreko erlojuari begitada bat bota, ta Rodriguezek urrun joan behar zuala ta berandu egin zitzaiola. Astelehen arte ta bakoitza
|
bere aldetik
joan zan.
|
|
|
Garmendia etorri zanean
|
bera
joan zan ixuritegira.
|
|
|
Itxaron eta itxaron, eta azkenean, mezäa bukatzen danean Fernando jendearekin irtetzen ikusten duala,
|
beregana
doa.
|
|
|
Nola autortu hainbeste denboran egon zala zain hau jakiteko? Hurrengo arte eta goraintziak esan, eta eskuak estutu ostean, bakoitza
|
bere aldetik
joan zanean, Txominek sentitzen zuan jakingurea lehenago baino handiagoa zan.
|
|
|
Erderaz, gaztelaniaz. Hari
|
beretik
joan zan S. Altube, Erderismos egiterakoan. Horraitino, Arantzazun argitaraturiko liburu bi be jausi ziran nire eskuetan:
|
|
2005
|
|
|
Alde
|
berera
doa beste datu hau: zainetarik eri diren 3 milioi jende bada Frantzian!
|
|
|
Lafitteren ostean() Jean Hiriart Urruty etorriko zen (Eskualdunako arduradunaren iloba)() eta gero Emile Larre(), oraintsura arte zuzendari lanetan ekin izan diona, harik eta Jean Battitt Dirassar idazleak ardura hori bere gain hartu arte. Egia esan behar bada, 70eko hamarkadatik honantz Herriaren gizarte eragina murriztuz joan da, euskararena
|
berarena
joan den era berean. Hiru arrazoi izan dira horretan tarteko:
|
|
|
Apez guziek deitoratzen zuten haien elizan ez ikustea. Mendez mende, bihi bati ez zitzaion gogoan pasatu
|
bera
joan zitekeela mendira, mezaren emaitera artzainentzat. Hori egin duen lehena, Belokeko fraile bat da 1955ean, Ignace Etxehandi eihalartarra:
|
|
|
Zergatik ez bestentzat? Non ez den aintzinetik erabakitzen lehen kalapita partidan bakoitza
|
bere alde
doala. Lanean ere badira egun txarrak lagunekin, nagusiarekin.
|
|
|
Artetik errateko, bere burua xikitatua zuen" Jainkoaren amodioz". Sail
|
beretik
doa apezak ezkondu gabe egoteko daukan ideia. Zer gatik ezkongabeak?
|
|
2007
|
|
|
Bakoizak ikusten ditu
|
bere
juan etorrik.
|
|
|
La Pazeko erdialdean daukagu ostatua, eta handik paraje postetxea dago,
|
bertara
joan gara pakete bat eta kartak botateko. Postetxearen inguruan ofizinak dagoz.
|
|
|
Foz do Iguazun egon nintzanean Frantziako mutil batek hotel oso merke baten helbidea emon eustan.
|
Bertara
joan naz. Alde zaharrean dago.
|
|
|
Armozau, eta Lisboan nago. Pasaportearena pasau baino lehen, polizia bat hurreratu jat eta
|
beragaz
joateko. Gela baten eskuko motxilea edegi behar izan dot, zer daukadan erakusteko.
|
|
|
Arequipatik paraje Colca zintzurra dago, Coloradokoa baino sakonagoa da. Ikusgarria ei da eta kondorrak han ikusiko doguzala ta, gogotsu urten dogu goizeko ordu batetan autobusa hartu eta
|
bertara
joateko.
|
|
2009
|
|
|
Guk kanposantun eskubete lora beti imintxen gendun jardiñeko. (...) Egun horretan eleizara
|
bere
joan behar izaten zan. Bai, eta kandelak imiñi, eta samu esate" akon, samu mantel bat, ta ain ganera diru bota abadentzako.
|
|
|
Santu gaztea ei zen, eta horregatik, umeen gaitzak osatzeko gaitasuna eman diote belaunaldietan zehar. Lekukoen arabera,
|
bertara
joateko, Bilbon, hirian sartu behar zenez, batzuk horra joan beharrean batzuetan, Begoñako Andra Mariaren basilikara jotzen zuten. Bertara heltzea errazagoa zelako.
|
|
|
Zaldizuri Jatako troka bat da, bertan iturburua duena. Inguruko etxeetakoak
|
bertara
joaten ziren ur bila. Bastegiko txabola, Arriluze esaten zaion lur eremuarekin muga egiten duena, Zaldizurin dago.
|
|
|
Treneko azkeneko bagoia izaten ei zen artxoak eroateko egokitu eta erabiltzen zutena. Bagoi
|
berean
joaten ziren esnesaltzaileak, bendejerak...
|
|
|
Etxean jaten ematen zitzaien eskaleen plater eta edalontziak ere, karrajuan gordetzen zituzten.
|
Bertatik
joaten da etxeko beste txokoetara. Amaieran gorta izaten du gehienetan eta bertatik irteten dira ganbarara igotzeko eskailerak.
|
|
|
Es, baia batzuk... Eureri bere obeto esate" aken, se eskun imintten basendun ogi satitxu bet, a ogitxu emon ta engañata oten siren, ta gero usaban berbe esetu ta ondo esaten batzesu,
|
bera
yoten da atzen, ta gero dana (k) bata besten atzen. Arranik iminten deutsazuez?
|
|
|
esan eban pozarren gure txangurruak. Ogigaztai Nagusiaren gelara
|
bertaraino
joan behar joat".
|
|
|
Inguru haretan ebilen beste otso batek be hartu eban, antza, zeozeren usaina. Eta azeria txilborra bete beterik ikusi ebanean,
|
beragana
joanda, zelan bete eban itandu eutsan.
|
|
|
Bai, ba! Bartolo
|
bera
zoan! Ai eika eta txilioka hasi zoanean, ezagutu ei juen.
|
|
|
Otso esan eutsan bere esplikazinoak amaitu ebazanean, ulertu dodaz zure berbak. Baina badaezpadan be, hobe izango dogu gertaera horren tokira
|
bertara
joan. Lehengo harripean ipiniko zaitugu.
|
|
2011
|
|
|
Hau konpondu behar zala, besteak ikuturen bat behar ebala," Elkor" engana jotea baino ez egoan. Hau ekarri behar zala, bestea eroan behar zala,
|
beragana
joan behar orduan be. Mutilak autoan eroateko be bai.
|
|
|
Ni haren laguntzaile jarri ninduen Etxebarrin. Semea banintz be ez ninduan hobeto hartuko bere amak,
|
bertara
joaten nintzanean, ia egunero. Bihotzean sartuta daukat oraindino, hil zanean, Bernardinok gurago izan ebala nik orduan joten neban organua jo barik geratzea, nik mezatan buru ez egitea baino.
|
|
|
Danek gura eben gure Jauna Patriarkearen eskutik hartu, honen ondoan egoan abade gixajoaren eskutik barik. Lotsatu egin nintzan, eta uste dot neu izan nintzala abadeak gure Jauna emon eutsan bakarretarikoa, beren beregi
|
beragana
joanda. Handik lasterrera aita santu egun batzuetan bakarrik izango zana, Joan Paulo lehenengoa, izan zan patriarka hori, ia danei gure Jauna emon eutsena, Albino Luciani, gizon apala.
|
|
2012
|
|
|
Inoz ezkutuan soloa bere makinatu izan dabe, jaubea zurtz eta harrituta itxita. Mutil gazte batzuk errondan
|
bere
joaten ziran nesken bentanapeetara.
|
|
|
Lehenago, eskoleaz apartc, monjen komentua bere baegoan Larraurin, gaur egun edadekoen egoitza bihurturik dagoan eraikin luzea. Han neska umezurtzak eta kanpotik etorritako ikasle intemak egoten ziran; eta inguruetako neska batzuk
|
bere
joaten ziran hara ikasten, baina ez asko, ordaindu beharra egoten zan eta. Eskolea hartzen hara joaten ziranek arratsaldeetan josten ikasten eben.
|
|
2013
|
|
|
Plantxadorea be egon zan orduan eta, hareri lanak agintzeaz ganera,
|
beragana
joaten ziran plantxetan ikasten.
|
|
|
Medikua beti ezagutu dabe herrian gure lekukoek.
|
Beragana
joaten ziran, baina bera be etxerik etxe ibilten zan oinez; Ereñora astoz be joaten zala esan deuskue. Izan be, gaixotasun larriak eukiezanean baino ez ziran ospitalera joaten.
|
|
2015
|
|
|
Ezer bada, humanoa. Filiaziorik suposatu behar al diogu bai Aitzol, bai
|
bere aurka
doazen langileak ere bere tamainan uzten dituen ipuinaren (Martiria) egileari. Zer pentsatu, orduan, Izagirreren liburuan pertsonaia zurrun eta kontradikziorik gabeak, planoak, determinismoak joak baizik ikusi ez dituztenei buruz?
|
|
|
Artikulu garrantzitsu haren zentzu
|
berean
doa beste laburrago bat, Pott Man ezizenez sinatua dagoena hain justu. Atxagarena delako itxura guztia du hark ere, eta bestearen aldean, modu esplizituagoan lantzen du kontrakulturaren gaia.
|
|
|
Ni Zamudion egon nintzan denporarik gehienean Juan XXIII.a izan zan Aita Santu.
|
Bertara
joan nintzanik eta hirugarren egunera aukeratu eben Juan XXIII.a. Eta hil zanean be bertan ospatu genduan haren hiletea, Zamudion.
|
|
2017
|
|
|
Bueno... hartu neban neure Lambrettea eta
|
bertara
joan nintzan. Rivas izeneko perito bat aurkeztu eusten.
|
|
|
Lehendik be entzunda neukan jertseak eta egiten ebazala, baina neuk ez neban ezagutzen.
|
Bertara
joan nintzanean, beragaz batera lan egitea proposatu eustan.
|
|
|
" Mejor si trabajaramos juntos". Beharrizana heldu jatanean,
|
beragana
joan nintzan eta sozio izatea proposatu eustan. Diru askorik ez neukan, baina makinetan balio handia bai.
|
|
|
Egia esan, ez neukan itxaropen handirik. Aste barruan, sukarragaz ibili nintzan eta egun baten
|
bertara
joan nintzan entrenatzera eta igon ezinda itxi neban. Domekan zan lasterketea eta zer egin ezean egon nintzan," joango nok, ez nok joango..."
|
|
|
Orduan Pedro Mujika Athleticeko medikua zan, eta Bilbon eukan bere kontsultea.
|
Bertara
joan nintzan, azaldu neutsan zer gertatu jatan, eta tratamentu bat ipini eustan. Dana dala, bardin jarraitu neban.
|
|
2018
|
|
|
Mutil horiek ez dute zerikusirik gizon arruntekin, beste gauzatxo bat dute, galantak baten izateaz aparte. Horiek sorrarazten diote andrezkoari eguzkira
|
bertara
joanda lako berotasuna, bat erretzen ipintzerainoko bero errea.
|
|
|
Carlos, hori zen gaztearen izena, bere aitarekin zegoen 69 Pub ean, eta hain zuzen ere, aitarekin egin behar izan zituen tratuak nire lagunak. Aitaren ustetan, Divina Pastorak
|
berarekin
joatea zuen onena, eta ez seme gaztearekin. Etxera aldetzeko agintzen zion behin eta berriz aitak semeari; baina mutil gazteak, zorionez, nortasuna omen zuen andretan egiteko gogoaren bestekoa, eta berearekin irten zuen.
|
|
|
Andreak non topatu zuten kartera jakinik, eta zerbait susmaturik, hotelera
|
bertara
joatea erabaki zuen, in flagranti harrapatzeko bere tranpan azeria. Eta halaxe gertatu zen; kristalezko igogailutik jaisten ari zela ikusi zuen gizonak beheko sarreran zain bekoki ilun emaztea.
|
|
|
Hegoameriketako bikote batekin konpartitzen zuenez errentako etxea, bakoitzak bere logela zuen arren, sukaldea, komuna eta saloia denenak ziren; horregatik ez zion ondo iritzi andrea ikus zezaten, eta ez zion utzi gelatik irteten.
|
Bera
joango zela eta ekarriko zizkiola gauzak esan zion, eta orduan, logelatik irteteko, sukaldera maitalearentzako jaki bila joateko, gainetik manga laburdun txilaba zuri dotorea jarri zuenean, pasareletako modeloa iruditu zitzaion Elbari. Txankletak sartzen zegoela, oinak ere perfektuak zituela pentsatu zuen andreak.
|
|
2019
|
|
|
Horien artean, bereziak dira, alde batetik, Jon Kortazarrek fikzioari buruzko teorien argitan proposaturikoa (2001b, 2003a, 2005) edota ikuspuntu sistemikoaren baitan eginikoa (2003b). Azken ildo horretatik
|
beretik
joanez, Ur Apalategik (2009, 2013a), Pierre Bourdieuren eredu sozio analitikoa (Las règles de l" art, 1992) baliatu du, Ramon Saizarbitoriaren bigarren garaiko eleberrigintzaren ibilbidearen irakurketa metaliterarioa egiteko, zehazki, idazleak euskal literaturaren sistemako periferiatik zentrora eginiko bidearen arabera berrirakurriz arteko eleberriak.
|
|
|
Bietan tresna horren interpretea Flora da eta horren bitartez senar emazteen arteko maitasun harremanaren adierazpide bihurtzen zaio emazteari. Bata zein bestea uzten ditueneko urratsak erabakigarri dira harremanaren endekapenaren mugarri gisa, bereziki" re dorremirre, re sol" piano notak joz errematea ematen dionean Florak Hanbreko
|
bere
joan etorriei:
|
|
|
Bestalde, infidelitatea onartzean, Florak historiarik ez hondatzeko (172, 173) eskatzen dio. Adolforena historia garrantzitsua izan da Florarentzat, antza, eta prest egon da dena utzi eta
|
berarekin
joateko, baina Senarrak, bere zeloak direla eta, Adolfori" ni naizela historiarik inportanteena" (184) gogorarazteko agintzen dio. Senarraren erantzun desesperatua ikusita, Flora ez da gai izan alde egiteko," zentzua galduta eromenak hartuta" (173) etengabe laztantzen du eta maitasuna" erreparorik gabe, sentimenduz" egin ziola aipatzen du.
|
|
2021
|
|
|
Hortaz, programazioetan eta gela barrenean ere hizkuntzak du presentziarik, garrantzirik eta tarterik handiena (GIR1), ikasgaia bi arloen arteko desoreka argian utziz. Ikasleen pertzepzioa ere ildo
|
beretik
doa eta hizkuntzaren didaktikarako joera nabaria da:
|
|
|
Herri Gaztedi izeneko mobimentua egoan Arratia mailan, eta domeka arrastietan batzen ginan Indibiti baserrian, Dimako partean.
|
Bertara
joateko, ez egoan kaminorik. Baltzolaraino joaten ginan, furgoneta baten, hamasei edo hogei lagun inguru, danok zutunik.
|
|
|
Arangureneko Etxetxikerrean bizi zan. Gure auzokoa zan, beraz, eta iluntzeetan, idiak kortaratu eta gero,
|
beragana
joaten nintzan, haren aholkuak eta ahokadak entzuten. Etxean ez eben ondo ikusten ni hara joatea, berbakera lohia eukalako, eta uste ebelako nik haregaz txarto ikasiko nebala.
|
|
|
Ezkailuz eta kangrejoz beterik egoten zan. Ba,
|
bera
joaten zan buelta bat emoten, han inguruko pagadi batetik, eta perretxikoakaz etorten zan. Urretxak, gibelurdinak eta ziza gorriak ekarten ebazan.
|
|
|
Beobide nahikoa urrin egoan, bai eskolarako eta eleizarako, baita esneak eroateko be, letxerure. Aranguren aitaren baserria zan, eta aitak konpondu eta barriztau egin eban, eta
|
bertara
joan ginan biziten. Konponketa hori egiteko, materialak ekarri behar ziran, baina kaminorik ez egoan.
|
|
|
Halan, asteburuetan Arangurenera joaten ginanean, eta Xiberrek bost sei urte eukazanetik, aititagaz batera eta bestera ibilten zan beti. Bazkal ostean, aita siestara joaten zan, eta Xiber hantxe egoten zan, aitita noz jagiko siestatik,
|
beragaz
joateko. Benitok ohiturea eukan, siestatik jagieran, azpiletik txokolate zati bat ahoan sartzeko, eta zatitxo bat Xiberreri emoten eutsan.
|
|
|
Mina sortzen hasi jakon beheko aldean, eta farmazia baten sartzea erabagi genduan. Farmazia ganean mediku kontsulta bat egoan, eta
|
bertara
joan ginan. Medikuak aztertu eta atoan Andorrako ospital edo klinika batera bialdu ginduzan.
|
|
|
Aitita Isidro eta amama Martina (ama Petraren gurasoak) eta aititaren arrebea, Mati (eskoian), gari metea egiten, Beobiden. nor zan eta ezagutu be ez neban egiten, baina hain konfiatza handiagaz berba egin eustan ze,
|
beragaz
joan nintzan. Ondo gogoan daukat zelako besarkadea emon eustan aititak eta zenbat bider egin eustazan Ederriko deiak.
|
|
2023
|
|
|
San Txilibristo, bisigua ahotik dingilizka, hau da, abenduaren 31n, erakusgai egon behar ziren bisiguak. Eta azken esaera horren ildo
|
beretik
doa San Antoni erreferentzia egiten dion beste hau: San Anton, bisiguak al monton.
|