|
2007
|
|
|
Atzerapausoak eman badira, euskarak bestelako politikak edo programak ditu joera arriskutsu hori ekiditeko. Agian, hizkuntzaren ikuspegi holistikoa aplikatuz, hizkuntza politikak hirigintza ere
|
bere baitan
hartzeraino. Horra hor, puntu bat hausnarketarako.
|
|
2008
|
|
|
Gerta daiteke gehiengo menderatzailearen eta hizkuntza gutxiengoen iritziak baino aurrerakoiagoak edota tolerantzia gutxiagokoak izatea hizkuntza politikak. Hezkuntzan eta komunikabideetan duen kontrol instituzionalaren bidez, estatuak aldatu egin dezake estatuak
|
berak
hartutako jarrera ideologikoaren legitimitateari buruz gizarteak duen iritzia, eta gehiengo menderatzailearen eta bere hizkuntza gutxiengoen artean harreman ingurune harmoniatsua, gatazkatsua edo liskartsua sor dezake
|
|
2009
|
|
|
Eta asko du malgutik: ez dagokie enpresa edo saltoki guztiei, baizik eta neurri batetik gorakoei edo sektore jakinetan dihardutenei; eta
|
bere baitan
hartzen dituen enpresen kasuan ere, betebeharra ez da unibertsala, legea betetzeko nahikoa da lan taldeko norbaitek izatea eskatutako gaitasuna. Baina, aldi berean, galga jartzen du hainbat kasutan, eta epea mugatzen, eta isuna agintzen legea betetzen ez duenari.
|
|
|
Eta asko du malgutik: ez dagokie enpresa edo saltoki guztiei, baizik eta neurri batetik gorakoei edo sektore jakinetan dihardutenei; eta
|
bere baitan
hartzen dituen enpresen kasuan ere, betebeharra ez da unibertsala, legea betetzeko nahikoa da lan taldeko norbaitek izatea eskatutako gaitasuna.
|
|
|
Etxeberri egitasmoaren helburua ez da liburu bilduma bat egitea, baizik eta euskararen historia soziala modu sistematizatuan aztertu eta aurkeztea, metodologiazko bizkarrezur bateratu batez. Proiektutik gertuena den diziplina soziolinguistika da, eta
|
bertatik
hartu ditu M. Zalbidek bere oinarri teorikoak egitasmoaren eredu teoriko metodologikoa zehazteko. Soziolinguistikaren den Fishmanen gandik jaso dira ekarpen gehienak.
|
|
2010
|
|
|
...rtearen babespean. batuen erakundea sortu zuen. hala ere, tratatuen bidez eratutako mekanismo horretan gutxiengoen babeserako sistema ahaztu zuten. anoni Milianek esan zuen bezala" oinarrizko eskubideetan oinarritutako babes sistema ezartzean, nazioarteko komunitateak uste zuen giza eskubideen babesak gutxiengoen oinarrizko eskubideak, bai eta hizkuntzagutxiengoen hizkuntzetako hiztunena ere,
|
bere
hartuko zituela". hala ere, tratatu eta itun horietan guztietan jasotako eskubideen multzoa ez da batere eraginkorra izan. ikuspegi politiko ideologikotik hartuta, gutxiengoekin lotutako guztia bigarren mailan geratu zen nazioarteko eztabaidan. ez nazio batuen itunean (1945) ez eta giza eskubideen deklarazio unibertsalean (1948) ere, ez da ezer jasotzen gutxiengoen eskubideez edota hizkuntza...
|
|
|
Teologo eta exegeta ausartagoak beren jardunean mehatxatuta eta arriskutan zebiltzan, zinez. tze bidea frai alonsok, baina ez berehala bukatzeko: hamasei urteren buruan alonso gudiel preso hil zen inkisizioaren eskuetan, 1588an22 Frai luis leongoa ere urte
|
berean
hartu zuen preso inkisizioak (1572), aipatu dudan Kantarik Ederrena ren itzulpena ere salakizun zuela23 gertakari hauek hona ekartzean, protagonista zigortu hauek eta haiek jasandakoek Malon etxaideren bizitzako idazle gogoarekin zerikusirik badutela uste dudalako da. aita pedro gertaera larrion ondo ondoan suertatu zen zorigaiztoko 1572ko urte hartan eta gero. gudiel atxilotu zutelarik, eta hare... irakasle jarraitu zuen, baina idazlanak argitaratzeko ahalegin handirik egin gabe. eta harritzekoa da hori, idazketarako halako dohainak zituen batentzat. iradoki dudan bezala, frai luis engandik bi lezio handi ikasiak zituen aita pedrok:
|
|
2011
|
|
|
A eta B hiztun elkarte edo hiztun talde bik elkar jotzen dutenean aukera bi baizik ez daude funtsean: hizkuntza bat (A hizkuntza edo B hizkuntza) nagusitzea," tarta" demolinguistiko eta soziofuntzional osoa
|
beretzat
hartuz eta bestea ezer gabe utziz, edota bai Ak eta bai Bk elkarren ondoan irautea," tarta" demolinguistiko eta soziofuntzional osoa bien artean banatuz. Jakina, aukera bakar moduan azaldu dugun lehenengo kasuak bi atal ditu. zeharo diferentea da tarta osoa Ak bereganatzea, edota tarta osoa Bk bereganatzea.
|
|
|
etxeko eta auzoko, kaleko eta lantegiko, plazako eta (latinari eta, partez, gaztelaniari gorderikako funtzioetan salbu) elizako hizkera arrunta, ahozko jarduneko mintzamolde arrunta euskara izan den artean segurtatutik, aski garantizaturik egon izan da euskararen (eta euskaltasunaA eta B hiztunelkarte edo hiztun talde bik elkar jotzen dutenean aukera bi baizik ez daude funtsean: hizkuntza bat (A hizkuntza edo B hizkuntza) nagusitzea," tarta" demolinguistiko eta soziofuntzional osoa
|
beretzat
hartuz eta bestea ezer gabe utziz, edota bai Ak eta bai Bk elkarren ondoan irautea," tarta" demolinguistiko eta soziofuntzional osoa bien artean banatuz.
|
|
2012
|
|
|
Eusko Jaurlaritza, 2009a ezagutzak, ordea, ez du erabilera bermatzen; bestela esanda, euskaraz jakiteak ez du ziurtatzen euskaraz berba egingo dela, kale erabileraren neurketek erakusten digutenez (Isasi, 2007). horregatik, 1996an hasita, ikastetxeetako normalkuntza proiektuek, xede hori
|
bera
hartu dute euren gain, euskararen ezagutza errotzen jarraituz, erabilera sustatzea, hain zuzen ere. zeRTaz aRi gaRa euSKaRaRen eRaBileRa DiOgunean?
|
|
|
Horregatik, pertsuasioan oinarritu gara, pertsuasioaren teoria zientifikoan, hau da, hartzaileen aktitudeak eta iritziak aldatzeko asmoz egiten den komunikazio motaren inguruko jakintza arloan (Briñol eta beste, 2001). Eta saiatu gara, batetik, gure ikerketa objektua pertsuasioak
|
bere baitan
hartzen dituen alor edo aplikazio ezberdin guztietan betetzen ote den baieztatzen: komunikazio komertzialean, korporatiboan, publizitarioan, insituzionalean eta politikoan.
|
|
|
Lehenik eta behin, pertsuasioak
|
bere baitan
hartzen dituen pertsuasio mota edo jarduera garrantzitsuenak aintzat hartuz (komunikazio komertziala, korporatiboa, publizitarioa, instituzionala eta politikoa), alor ezberdinetako profesionalen iritzia biltzeko beharra sumatu dugu, gure hipotesia haietan guztietan betetzen ote den ala haien artean alderik ba ote dagoen baieztatu ahal izateko. Horregatik, pertsuasioaren honako alor ezberdin hauetan diharduten profesionalak hautatzeko erabakia hartu dugu:
|
|
2014
|
|
|
Horren erakusgarri dira EUSTATetik ateratako 2006ko datu hauek. Garbiago ikus daiteke
|
bertatik
hartutako taula honetan:
|
|
2015
|
|
|
– Kasu batzuetan errotuluen gaia
|
beretzat
hartzen du Aldundiak eta beste batzuetan Bidegiren gaia dela dio. Legez hala izan badaiteke ere, eta Bidegi eta Aldundia erakunde bera ez diren arren, lotura zuzena dutelakoan gaude, eta Aldundiak bere egin lituzkeela kexa horiek.
|
|
|
Bestalde, ikerketan sakondu da ahozko hizkuntza lantzeko material didaktiko egokiak bilatzen eta ikasleen komunikazio garapen prozesuaren nondik norakoak argitzen. Bide honetan, ezinbestekoa izan da irakasleak ikertzailearekin izan duen harreman estua, eta harreman horretan sortu diren informazio truke sistematizatuen bitartez irakasleak
|
bere esku
hartzeaz eta formazio beharrez jakinarazi diguna ere jaso dugu ikerketan.
|
|
2016
|
|
|
Nago, hala ere, gizartea —euskaltzaleok barne— ez dela jabetu hizkuntzak berezkoa duen dimentsio sozialaz eta, hortaz, ezta
|
bere esku
hartzearen beharraz ere. Ardura euskalgintza sozial eta instituzionalaren gain uzten da, gaiari pentsatu bat eman gabe.
|
|
|
(bere atxikimenduari buruz,
|
bere gainean
hartzen diren erabakiei buruz, eta abar) eta ondoren, erantzunen arabera, hiztunak multzokatu kategoria ezberdinen baitan (Alde, Ez alde ez aurka, Oso aurka... edo antzeko epigrafeak erabiliz).
|
|
2017
|
|
|
] alegia horrekin bai ikusten dut · bai ikusten dut bi mundu desberdinetan moduan · berez da izango banitu bezaez bizitza paraleloak ze hori txorrada bat da baina bai bi konpartimentu banitu bezala ez[? ...adierazleak. interesgarria da adieraztea seme alabena jo daitekeela, seguruenik, hizkuntza hautaketa egiteko harreman mota irekien gisa. azken batean, lehentasunik gabe jaiotzen dira, eta erabakia familia barnean negozia daiteke. hala, elkarrizketaturikoen %17, 6 dira jatorriz gaztelania hiztunak eta seme alabei katalanez hitz egitea erabaki dutenak, eta %4, 9 dira jatorriz elebidunak eta erabaki
|
bera
hartu dutenak; hau da, biztanleen %22, 5i eragiten die umeekin muda horrek. halaber, horri gehitu behar zaio %11, 2 hasten direla gaztelaniaz hitz egin ordez bi hizkuntzetan hitz egiten. biztanleriaren heren batek hitz egiten du seme alabekin eurek gurasoekin hitz egiten zutena ez beste hizkuntza bat. egindako elkarrizketen arabera, zera pentsatu behar da: kasu askotan haurrei katalanez hitz egiteko apustua ez da ulertu behar asimilazio prozesu klasiko bat bezala, ezpada elebitasunaren aldeko apustu gisa. gurasoen desioak azal dezake hori; izan ere, gurasoek nahi dute seme alabak eskolan ongi egokitu daitezen eta haiek bizi izan direnaren moduko testuinguru linguistikoki hibrido batean erosotasunez mugi daitezen. halaber, desioa dute ikaskuntza prozesu aberatsagoa izan dezaten, bat etorriz gaur egun eleaniztasunaren alde dagoen jarrera orokorrarekin:
|
|
|
Hiztun berri askok aipatzen dute eskolan hasi zirela irlanderarekiko interesa izaten. Aipatu izan da, baita ere, ingeleseko ikastetxe arruntetan irakasleek (zenbait Gaeltacht eremukoak) hartutako ardura, irlandera
|
berekotzat
hartzeko nahia piztu baitzuten jendearen baitan.
|
|
|
4.2 Hezkuntza jatorria hiztun berri askok aipatzen dute eskolan hasi zirela irlanderarekiko interesa izaten. aipatu izan da, baita ere, ingeleseko ikastetxe arruntetan irakasleek (zenbait Gaeltacht eremukoak) hartutako ardura, irlandera
|
berekotzat
hartzeko nahia piztu baitzuten jendearen baitan, irlandako kultura tradizionalaren eta hizkuntzaren zenbait alderdi biziki nabarmenduz. g16k (30 urte, emakumezkoa) esaten du irakasle bikainak izan zituela lehen eta bigarren hezkuntzako ikastetxeetan, hizkuntzarekiko interesa piztu zutenak haren baitan eta hainbat eratan laguntza eman ziotenak:
|
|
|
Baina, ikerketan ez dugu euskalgintza antolatuaren lana neurtu, baizik eta Udalaren zerbitzu baten aurrean jendeak dituen erantzunak. pentsatzekoa da legeek, arau markoek, araudiek, erabilera protokoloek edo plan ofizialek eragin zuzen zuzena izango dutela twitter eko kontu ofizialetan. beti ez da horrela. alabaina, gure asmo nagusia ez da izan udal praktika ofizialak ebaluatzea, praktika horiek jendearen aldetik zein erantzun duten baizik. zergatik? uste dugu, euskara biziberritu, edo besterik gabe, hizkuntza ofizialen parekotasuna sustatu nahi duten politikek oinarria praktiketan behar dutela. are gehiago, erakundeek euren jarduna ebaluatzen dutenean arau markoak edota politika jakinak errespetatzen dituzten ebaluatzeaz gain, jendearen praktika
|
bera
hartu behar dute kontua. bestela esan, praktikak eraldatzeko politikak neurtzean jakin behar da (jendearen) praktikak politika horien norabidean zenbat aldatu diren.
|
|
2018
|
|
|
Halere, bi ekitate horiek ezagututa ere, ezagutza eta erabileraren arteko lotura zuzena egiten jarraitzen dugu. Eta pentsatzekoa da, nahiz eta ezagutza, erabilera eta motibazioa elkar lotuta dauden, behar bada bakoitza
|
bere baitan
hartu behar dela azterketa gai. Eta hiruki horren logika apurtuz, elementu bakoitzari begirada berezi bat eskaintzea.
|
|
2019
|
|
|
Erronkaren amaieran euskaraz gehiago egiten ziotela erronkalariari,
|
berak
hartutako erronkaren parte ziren pertsonen aldetik.
|
|
|
Emaitza honek ere antzerako ondorioa jasotzen du: erronkaren amaieran euskaraz gehiago egiten ziotela erronkalariari,
|
berak
hartutako erronkaren parte ziren pertsonen aldetik. hala," beti edo gehienetan euskaraz egiten dietenak" %25, 2tik %41, 7ra igo dira, eta" erdi eta erdi" egiten dietenak ere zertxobait igo dira, %42, 7tik %48, 7ra; aldiz," gutxitan edo inoiz euskaraz egiten ez dietenak" %32, 1etik %9, 6ra jaitsi dira, 22,5 puntuko aldea.
|
|
|
Inguru euskal1980eko hamarkada Kortaturen erabakiarekin, eta euskararen inguruko ikuspegi berri batekin amaitu baldin bazen," 90eko hamarkada ez zen makalago hasi". Kortaturen errautsetatik sortu zen Negu Gorriak, eta hizkuntza hautuan aldaketa bat ekarri zuen. dunetan, herri txikietan alegia, tradizioa muga gogorra izan zen euskarak
|
beretzat
har zitzakeen funtzio berrientzat" (Irazu 2017, 179). euskarazko punka inguru erdaldunetako euskaldunberriei esker sortu zen, gainera. Lehen garaiko hertzainak eta Xabier Montoia, Zarama eta roberto Moso, eta kortatu eta muguruzatarrak —Fermin eta Iñigo— euskaldun berriak izan ziren, eta hiruek erabaki zuten euskaraz kantatu ahal izateko hizkuntza barneratzea (ibid, 112). dena den, hertzainak ek eta Zaramak hasieratik erabaki zuten euskaraz kantatzea, kortatuk ez bezala.
|
|
2021
|
|
|
Soziolinguistika tradizionala suposizio batetik abiatzen da sarri, zeinaren arabera hizkuntza baten eremu ideala mundu guztia hizkuntza berean mintzo den komunitate homogeneoa den, eta horregatik lantzen ditu hizkuntzen kontaktuarekin eta, bereziki, bi hizkuntzen kontaktuarekin lotutako kontzeptu ugari. Gogoratu behar dugu, Uriel Weinreichen Hizkuntzak kontaktuan klasikoan (1968), elebitasuna eleaniztasun modurik ohikoentzat hartzen dela; hots, elebitasuna eta eleaniztasuna fenomeno mota
|
beretzat
hartzen dira. Ikuspegi horren suposizio inplizituetako baten arabera, lurralde eleaniztunak zaurgarriagoak dira hizkuntza hegemoniko bat iristen denean.
|
|
2022
|
|
|
hitanoa eta ahozkotasuna. Tolosan aplikatu du
|
bere esku
hartzea, Lehen Hezkuntzako 3 mailako gela batean.
|
|
|
Gainera, erdiguneetako kale komertzialenetan establezimendu globalek eta frankiziek tokia hartu dute eta, nolabait, gure kaleak merkataritza gune horien iruditeriara gerturatu dira. Mendebaldeko hirietako kale guztiak itxura
|
bera
hartzen ari dira eta hiri paisaiaren homogeneizazio edo estandarizazio horrek tokiko ezaugarrien eta nortasunaren galera eragiten du. Era berean, nortasun ahultze horrek, auzotarren pertenentzia sentimendua ere kolokan jartzen du.
|
|
2023
|
|
|
Halarik ere, zailtasunak zailtasun, Zirimolan biziki sinesten dugu hezkuntza ez formalak euskararen arnasguneak zabaltzeko duen indarrean, eta, bereziki, aisialdi hezitzaile eta euskaldunetik horretarako egin daitekeen ekarpenean. Horregatik, hain zuzen ere, dihardugu aisialdi proiektuak etengabe ebaluatzen eta ikertzen,
|
bere esku
hartze estrategiak berrikusten, programak berritzen, eta etengabeko formakuntza sustatzen. Ebaluazio ikerketa hau horren guztiaren beste ale bat da, hobetzeko, hegoak indartzeko, eskailera mekanikoen kontrako indarren gainetik, aske eta beldurrik gabe hegan egiteko.
|
|
|
Laginari dagokienez, kasu honetan, ez ausazko laginketa egin da (Mayan 2009); zorizkoa ez izatea erabaki dugu, eta aintzat hartu ditugu parte hartzaileen gaiarekin lotutako berezitasunak eta zein ekarpen berezi edo baliagarri dituzten analisi tematikorako eta ikerketa galderei erantzuteko (Mejia Navarrete 2000, 166). Bestalde, laginketa estratifikatu ez proportzionala egin dugu, hau da, populazioa estratu edo multzoetan banatuta, multzo bakoitzak duen tamaina ez dugu kontuan hartu, ez eta multzo bakoitzetik pertsona kopuru
|
bera
hartu ere. Lagina mugatzeko, saturazio printzipioa erabili dugu, informazio berririk ateratzen ez zenean, lagina bukatutzat jo genuen (Marshall 1996).
|