|
2001
|
|
|
Esku zarta eder bat merezi dute, beraz, liburu honen eragileek, gure errenteriar hizkuntzalariak euskararen etorkizunaz idatzirik utzi zituen iritziak ostera plazaratzeagatik. Iruditzen zait gaurko belaunaldi gazteek, Mitxelena
|
bera
ezagutzeko egokierarik izan ez zutenek alegia, aurkituko dutela zer ikasia eta zer hausnartua orrialdeotan. Arestian aipatu dudan elkarrizketa alboanitz, zabal eta askotariko  horren oinarri asko daude hemen, nire iritziz.
|
|
|
Urte horretan abiatu zen Txillardegi, goian ikusi dugunez, bere ibilaldi latz eta luzean euskal letretan barrena. Orduantxe ezagutu zuen zapalkuntza edota,
|
berak
ezagutzearekin, zapalkuntza sortu egin zen.
|
|
|
Askok deitoratu dute: ezin konta ahala, sendabide bila, beregana jotzen zuten eriek, adiskideek eta lagunek,
|
bertatik
ezagutu gabe maite eta miresten zutenek.
|
|
|
Astarloak baditu merezimendu gailenak eta, gailenak izateaz gain, beti aitortzen ez zaizkionak. Berak erakutsi zigun, izan ere, nola euskal adizkiak parti, deklinabide mugagabearen berezitasuna
|
berak
ezagutu zuen Darrigolek baino lehenago eta utz ditzadan horretan gauzak, gaia behar bezain landua ez dagoelako. Kontrako aldetik, berriz, berak sartu zuen, ez sortu, testuak (hitzak, hobeki esan) azken muturreraino xehatzeko usadioa eta partiketa modu hori, Arana Goirik ontzat hartu zuelako noski, bizirik zegoen 1936an, nahiz zokoratuxea, Altubek esaten digunez.
|
|
2002
|
|
|
Halakoxeak ziren gure ibilerak: anaia aurretik, perretxiko tokiak
|
berak
ezagutzen zituelako, eta metro batzuk atzerago ni, askotan haren pausoari jarraitu ezinik. Ahuntza bezalakoa baitzen.
|
|
2003
|
|
|
Baina hala eta guztiz ere igorri egin ninduen. " Etsaia  bertatik
|
bertara
ezagutzera. Zailtzera", aitortuko zidan gero.
|
|
|
Ekintzak ez zuen aparteko zailtasunik.
|
Berak
ezagutu zuen zibilen patruilen kontra eraso egiten zen aspaldiko garai hura, eta haren aldean lan erraza zirudien maisuarenak. Hala ere, hasieratik harritu zituen Idoiak ekintza berak bakarrik egiteko erakutsi zuen aldarteak.
|
|
|
15 Biografiarik ez.
|
Bera
ezagutzeko iturri nagusiak: Villasante, 1956: 60; 1979: 214; Altzibar, 1992: 78; 100
|
|
|
16 Biografiarik ez.
|
Bera
ezagutzeko iturri nagusiak: RuÃz de LarrÃnaga, 1927; Villasante, 1979: 239; 1977: 363, eta bere sermoien sartaurrea, 1996: IX XXV.
|
|
2006
|
|
|
Eta pentsatzekoa da baita ere Antoniok ez zuela jarraituko, egoera horretan, Edurnerekiko istorioarekin. Nik behintzat,
|
bera
ezagututa, hori uste dut.
|
|
|
Triestera iritsi nin  tzenetik, hiruzpalau apopilo etxe ezagutu nituela, baina batean ohea zimitzez betea zegoelako, bestean, berriz, atsegin ez nuen jendaila klasearen sartu irten gehiegi, ez ninduela bakar batek ere konbentzitu. Gehiegizko atrebentzia ez bazen, aholkua eskatzen niola,
|
berak
ezagutuko zuela ostatu egoki eta merkeren bat.
|
|
2007
|
|
|
Hura bestelakoa zen. Bertan,
|
berak
ezagutzen ez zuen lagunarte batean ageri zen Igor, afal edo bazkalondoren bateko jai giroan, oso berea zuen irribarre harekin. Esku batean xanpain kopa bat zeukan, gora jarrita?" Txin txin", esan ohi zuen berak halakoetan?.
|
|
2008
|
|
|
Horren inguruan dugun elkarrizketa jarraitu du Cesarrek eta momenturen batean" honek ondo ezagutzen zaitu" esan dio. Frankek ez du ulertzen zergatik
|
berak
ezagutzen dituen neskek berehala izan nahi duten dena lotuta, dena kontrolpean, dena argi.
|
|
|
–Ba nik Mifuren mundua ikusi nuen lehenengoz eta gela horretan hasi nintzen
|
bera
ezagutzen.
|
|
|
Mezu haietan elkarri kontatzen genizkion gure prozesuen gorabeherak, gure zalantzak eta gure pozak, gure aurrerapausoak eta etenaldiak. Eta, bizitza zer den, egun
|
berean
ezagutu genituen gure alabak eta, are gehiago, egun berean jakin genuen toki berean egongo zirela gure zain!
|
|
2009
|
|
|
Ba al zuen polizia etxean bertaratzeko obligaziorik? Azken batean,
|
berak
ezagutzen zuen hildakoa. Are gehiago, bazekien zergatik aukeratu zuen geltokia.
|
|
|
Irenek hitza eman zion, egunen batean berarekin joango zela motorrontzian bueltaxka bat ematera. Azken batean, Irenek ere bazuen gogoa Heraklitoren teoria ber
|
bertatik
ezagutzeko.
|
|
|
hartuko zuen mutilak jatorra izan behar zuen. Hots,
|
berak
ezagutu egin behar zuen aurrez, eta jatorra iritzi ezik, ezetz esateko askatasuna eduki nahi zuen. Bazuen arrazoirik horrela jokatzeko.
|
|
|
Haren elurrezko gorputza besarkatzen ikusi nahi zuen Ananda, eta berak ere parte hartu maite jolasean; aldi berean, ordea, Lidiarekiko irrits edo morborik ez zuen sentitzen, erakarmen" garbia" baizik, ia deboziozkoa. ...zen, ez zuen joera lesbiarrik sumatzen, ohartuki behintzat, Lidiaz sentitzen zuen hartan ez zen behintzat halakorik, ustez, ez baitzuen sentitzen inolako irritsik haren alua ukitzeko, ez baitzuen bere burua irudikatzen hari titimuturrak edo klitoria miazkatzen; baina, nolabait, ukitu egin nahi zuen, ondoan sentitu, haren larruazala laztandu, eta Anandarengan gorritasun xaloa nola pizten zen ikusi,
|
berak
ezagutzen ez zuen gaztetxo nerabe bihurtzen baitzen Ananda Lidiaren aurrean, beste inorekin irekitzen ez zitzaion ate bat zabalduko balitzaio bezala; horixe partekatu nahi zuen Sarak Lidiarekin, neska xalo hura Sararen beraren nortasunaren alde bat balitz bezala. Agian hirurak batera saiatu izan balira, iritsiko ziren elurrak betseinetan marrazten zien herrialdera, Anandak esan ohi zuen bezala.
|
|
|
Eta begi hartatik oharkabean begiratzerakoan hurbilen ikusten dudana Pilarren etxaldea da oraindik. Sekula zapaldu ez nuen etxaldea, beti erromararen kanpoaldetik begiratzen niona, bertatik
|
bertara
ezagutu ez nuena. Egundo ez nintzen sartu nire ametsetako etxaldera, nire umetako ametsen etxaldera.
|
|
2010
|
|
|
Saizarbitoriaren liburu bat lehen aldiz irakurri nuenean munduko pertsona atseginena izango zela pentsatu nuen, baina
|
bera
ezagututakoan zakar samarra iruditu zitzaidan eta oso aiurri zailekoa. Denboratxoa behar izan nuen zer bihotz oneko gizona zen konturatzeko, zer eskuzabala eta leiala.
|
|
|
Janzkeran ere giroari egokitzeko arazorik ez zuela izan ikusten zen, traje on bat jantzita azaldu baitzen. Zeharo txundituta zegoen Daniela, ez zion Nicolasi
|
berak
ezagutu zuenaren tankerarik hartzen. Bere zorigaitz guztien errua burgesiari egozteko ohitura zeukan artista agure eta atso haien besoetan umea txokolatea eta txurruak jatera gonbidatuta bezalaxe ikusten zuen, inoiz amorerik emango ez zuela zioen aktibista makillajearen azpian zimurra eta putza baino ez zeukan glamourraren habian gozo gozo zegoela ematen zuen.
|
|
|
Produkzio etxeak egin zion gonbiteari esker ezagutu zuen Danielak: alde batetik, izenak, pasadizoak, gertaera garrantzitsuak, kontaktuak lortu zizkien; bestetik, dokumentalak lekukorik garrantzitsuenen artean aurkezten zuen Lopez Mendizabal jauna,
|
berak
ezagutu zuenaz eta aurreko belaunaldiez informazio ugari bildua zeukalako.
|
|
|
Eta baita hala egin ere. Erromara etorri zenean, 1996an, han nintzen ni ere
|
bera
ezagutu nahirik eta berarekin hitz batzuk egin asmoz. Jende artean itxoin ondoren, bereganatu nintzen eta esan nion:
|
|
|
zehaztasun osorik ezinaren jolasa, eta horra filologo guzien betiko bazka. Azkuek berak, nahiz kanta eta hitza
|
bera
ezagutu, ez baitzuen bere hiztegian sartu jarraikile harenik. Orotariko Euskal Hiztegiak badakar, ordea, testigantza franko:
|
|
|
la aprendió de los ancianos de su pueblo (Aranaz), que decÃan ser muy antigua. Kontuak oso
|
bertatik
ezagutzen zituen baten kontaera, beraz. Hain xuxen, Ituringo Arotzarena ere aranaztar harixe jaso baitzion Azkuek.
|
|
2011
|
|
|
–Zuzen habil horretan, eta hi heu Euskal Herria bertatik
|
bertara
ezagutzeko gai ez bahaiz, ene esanak sinistu beste biderik ez daukak. Tirok, Intina, atontzen noak.
|
|
|
Esan zidaten ez zutela tokirik, baina atzean eramango nindutela. Han, azokara joan nintzen Alacanteko errefuxiatua zen gidariarekin
|
berak
ezagutzen zuen zapata saltzaile batengana, baina ez genuen traturik egin, saldu arte ez baitzidan ordaindu nahi. Baina azokan bertan beste batek bi dozena erosi zizkidan eta esan zidan, azokan berari bakarrik eramaten banizkion, mordoxka salduko zizkidala.
|
|
|
Handik egun batzuetara, Euskalduna Hotelean azaldu nintzen Lezorekin hitz egiteko eta Baionara joan ginen bere autoan. Han,
|
berak
ezagutzen zituen marseillar batzuk topatu genituen eta Marseillako kaian itsasontzi batetik lapurtutako kristalezko galtzerdiak eskaini zizkiguten. Hogei mila pare zituzten, baina nik ehun besterik ez nuen hartu, ez bainekien zenbatean saltzen ziren.
|
|
|
Garai berean, Baionako Zabal liburutegian, Juan Carlos Jimenez de Aberasturiren liburu bat aurkitu nuen, Comète sarearen historiaren gainekoa. Gero
|
bera
ezagutzeko aukera izan nuen, baita iheserako sarean parte hartu zuten edo parte hartu zutenen ondorengo batzuk ere: Fifine Castet, Kattalin Agirreren alaba eta bere seme alabak Beñat, Marie Christine, Maite... eta urte batzuetatik hona urtero Comète ibilaldia antolatzen duten beste asko.
|
|
|
|
Berak
ezagututako garai bateko mundu (kanpoko begiradarentzat) bukolikoaren antipodetan nengoen arren, Etxahun Iruri zetorkidan gogora, haren abesti/ poema ezaguna, kursikeriatik hain gertu eta hain eder aldi berean: habil bai, txoria, habil kontsolatzera, malerusago dena...
|
|
2012
|
|
|
Harrigarriak dira Hezkuntza Departamentutik edo Ministeriotik ateratzen diren zenbait lege, agindu edo ebazpen; ematen du ez direla ohartzen hartzen dituzten erabakien ondorioak zeintzuk izan daitezkeen: irakaskuntza bertatik
|
bertara
ezagutzen ez duten isla dira, azken batean. Nori axola zaio hezkuntza eta irakaskuntzako eguneroko jarduna, baina?
|
|
|
Baserrira itzultzeko urruti, dena ilunpeak hartuta dago; euria gero eta haserreago ari da, urak bide guztiak hartu ditu.
|
Berak
ezagutzen duen harri arteko txoko batean ezkutatzen da osaba eta hantxe hartzen du aterpe.
|
|
2018
|
|
|
Ez zebilen, eta amore eman dute...". Loreak ez daki bere poza nola ezkutatu, naturalki atera zaion irribarrea muzin bihurtzen du, gizonak bere aldera burua biratu duenean,
|
bera
ezagutzen duen edonorentzat artifizialegia den keinu bortxatuz. Baina gizonak ez du ezagutzen, eta airean ez dago susmo usainik...
|
|
|
Zertaz hitz egin nahi zuen Guardia Nazionalak Sophierekin?
|
Berak
ezagutzen ez zuen zerbaitetan sartuta ote zebilen neska. Salaketa faltsuak eta elkarrenganako mesfidantza jaun eta jabe ziren egun zurrunbilotsu haietan...
|
|
2019
|
|
|
Nire alaba Azure Deari. Lalek hamazortzi urte zenituenean ezagutu zintuen, Gitak zeukan adin bera,
|
berak
ezagutu zuenean. Lalek esan zidan zutaz pixka bat maitemindu zela lehenengo egun hartan.
|
|
|
euskararekiko atzerritarrek erakutsi duten, dugun? jarrera ikertu nahian nentorren, eta helburu horretarako hilabetea ere ez nuen izango, lau aste doi doia Hendaiako egoitza batean. Nekatoenean?; baina Euskal Herria lehenengo aldiz bertatik
|
bertara
ezagutu ahal izango nuen, eta emozioaren emozioaz ahoa bridatua nekarren nik ere.
|
|
2020
|
|
|
Dario ez da hiltzailea. Ez
|
berak
ezagutzen duen Dario.
|
|
|
Ate baten aurrean zeuden. Ez zen lehengo atea,
|
berak
ezagutzen zuena, sala batera ematen zuen hura.
|
|
|
ankerkeriez. Doktoreak ez ditu
|
bereak
ezagutzen, ezin du imajinatu zein den bere delitua, zein den bere jarrera izugarria, halako zigor basatia merezi izateko berak eta Anak, bere alaba desagertuak orain dela aste batzuetatik, gerra hasi zenetik; ezin du ulertu zergatik sufritzen ari diren halako kastigua basapiztia haien eskuetatik, ia janaririk gabe, ia urik gabe, hilzorian.
|
|
|
Galdos gogoratu zen bere emazte Trudiz, Gertrud Welser ez, Welser asentista boteretsuaren alaba bakarra. Hogeita bost urte bete zituen egun
|
berean
ezagutu zuen Galdosek Trudi Antwerpen, eta hogeita hamar urte bete orduko galdu zituen emaztea eta alaba jaio berria. Kantauri urdinxka berdexkari tristuraz begiratu ondoren, Amilibiari zuzendu zitzaion:
|
|
|
San Mamesera berbaldi bat emotera joan nintzenean, bezperan jokatu zen partiduan aurkitu nuen. Han zegoen nire haurtzaroko heroia eta ilusio itzela egin zidan
|
bera
ezagutzeak. Lagun baten moduan tratatu ninduen, hurrengo eguneko hitzaldira etorri zen eta ze liburu nahi zuen galdetu nionean, poema liburu bat eskatu zidan.
|
|
|
Argi zegoen nork huts egin zuen, baina ikusleek txistu Aranguren gizajoari jo zioten.
|
Bera
ezagututa, ziur nago Iribar hurrengo jokaldian pentsatzen ari zela, baloia lehenbailehen jokoan ipintzeko.
|
|
2021
|
|
|
Egunak bata bestearen ondotik igaro ziren eta auto dotorea ez zen baserrira berriz agertu. Beharbada atzera egin zuen
|
bera
ezagutzean, beharbada emakumea asmo onekoa zen, baina hobeto pentsatu zuen bera... zera, bera besterik ez zela ohartu zenean.
|
|
|
Maitasun gutun hartan dena asmazio hutsa izan zela esaten zen. Eta Cristinak ere esan zion
|
berak
ezagutu zuen Xavier jator hura ez zetorrela bat maila ofizialean Xavier zen piztia heroinazale eta hiltzaile harekin.
|
|
|
Idazleak berak ere alde egin behar izan zuen 1938an, naziengandik iheska. Bigarren Mundu Gerra bukatutakoan, berriz, Freundlichek urte haietako istorioak berreskuratu eta argitara ematea erabaki zuen,
|
berak
ezagututako lagun anonimoen hamaika bizipen latz eremu elkor hutsetan gal ez zitezen. Freundlichek esanahiaz hornitu nahi izan zituen istorio haiek, protagonistek beren izena eta izana berreskura zitzaten hitzen bidez.
|
|
2022
|
|
|
Andreak esan zionez, liburu bera baino askoz ere zaharragoek aipu zitean gaitz guztiak eta, haien artean, herio  tzaren gaitz sendaezina bera ere, senda zitzakeen lore bat. Esan ere egin zioan andreak ezagutza hura hain zaharra zela non jakintza eta kondaira bereizten dituen marra ezabatu baitzen, eta
|
berak
ezagututako inortxok ere ez zuela sekula landare hura ikusi. Baina Quimek, itxaropen nimiño haren akuiluak ziztaturik, bere anaiei deitu eta lore hartaz eta biharamunean berean haren bila abiatzeko asmoaz hitz egin ziean erregearen aurrean.
|
|
|
–Irène Némirovsky... Ez nuen
|
bera
ezagutu, jakina, baina bai haren alaba, gerra amaitu eta hamar edo hamabost urte geroago. Idazlearen hil osteko eleberri bati buruzko artikulu bat zela eta.
|
|
|
Baina mespretxurik ez sukaldariari:
|
berak
ezagutzen ditu prestatutako janariaren osagaiak, haien freskotasuna bermatzeko nekeak, jaki bat bestearekin ezkontzeko zailtasuna, menu txukun bat mahairatzeko puntu egokia, mahaira bilduko diren lagunak txeraz zaintzeko begirunea.
|
|
|
Are gustuko ditudan idazleen egunkariak. Idazle batzuk bertatik
|
bertara
ezagutzearen zaputz antzekoa hartzen baitut ez gutxitan. Edo, besterik ez bada, pertsona baten intimitateari egindako ia bortxaketa bat iruditzen zaidalako; egunkaria traizio bat ez denean ere, kasu honetan bezalaxe, idazleak argitaratzeko txukundu baitzuen, hil ondoren, hori bai?.
|
|
2023
|
|
|
Nire nagusien irabaziak eta duplexa izango bagenitu, oporretan joango ginateke Madeleine eta biok udan, Mediterraneora, eta Irundik iragaitzaz pasatzean, zuenera joango ginateke bisitan, zuk nire ezagut dezazun. Ez dakit, ordea, nik zu bertatik
|
bertara
ezagutuko ote zintuzkedan.
|
|
|
Badakizu cookieak benetan zertarako diren? Informazio hori guztia eduki  tzeak eta horren kudeaketa sistemikoak, gure mentalitate ahuleziak, jarrera dinamikak, izaera eta neurozientzia
|
bera
ezagutzeko aukera emango digu inoiz baino hobeto, gure pentsamendua eta joerak manipulatzeko bide berriak irekiz, izan ere, metodo induktiboa eta deduktiboa aplikatzen da; hau da, gu pantailaren aurrean edukitzeko, ez dute jarduten soilik guri buruz dakiten horretatik abiatuta, horrez gainera aintzat hartzen baitute gure ezaugarri edo testuinguru antzekoak dituzten mundu osoko milioika eta milioi...
|
|
|
Dena den, gaur egungo egoera ulertzeko, gaur egungo datuak baino lehen gizartean gertatu diren aldaketak eta berezko ezaugarriak ikertzea oinarrizkoa bezain lagungarria izango da. Horretarako, egoera horiek bertatik
|
bertara
ezagutzen duten esperientzia handiko profesionalen laguntzarekin, galdera hauei erantzuten saiatu gara: Zerk eraman gaitu honaino?
|