|
2000
|
|
|
Alabaina aitatxik maitekiro begiratzen zion orain. Salaketa hura eginik indarrez hustu balitz bezala zen, areago,
|
berak
ez balu bezala inoiz halakorik esan; ez balu bezala, orain, Xan ezagutu ere egingo. " Lazaro hemen balego", esan zuen amatxik.
|
|
2001
|
|
|
Puntu horretan B oso garbi mintzatu zen. Eta, jakina, oso oso garbi gelditu zen, baita ere, euskararen auzia konpontzen lagunduko zigula; ohartarazi zigun, ordea, eman beharreko urratsak zeintzuk ziren esango zigula, baina
|
berak
ez zuela lanik egingo, lana guk egin genuela, horixe zela ordaindu genuen prezioa.
|
|
|
Pablori prest egoteko ohartarazi nion.
|
Berak
ez zuen ondo ulertzen zer egin nahi nuen baina baiezkoa egin zidan buruaz. Lurrean eseri nintzen eta, bizkarra zabor-ontzian bermaturik, zilarrezko zippoa atera nuen patrikatik.
|
|
2004
|
|
|
Furgoian, hatsa hatsari emanik, horrela pentsatzen ez bazuen ere, bazekien komandoa osatu zutenetik bertatik,
|
berak
ez zuela heroi senik, ez eta Bazterrek ere, Harakin zela heroi sena izan zezakeen bakarra, eta beharbada Jexus Mari; ez bakarrik Harakinek konbikzio politiko indartsuagoak zituelakoz, baizik eta berak, eta Bazterrek, eta seguru aski Jexus Marik, heroi izateko inkontzientzia maila txikiegia zutelakoz, edo bestela esanda, burua senari gailentzen zitzaiolakoz.
|
|
|
Deitu nion Patxiri...
|
Berak
ez zuen ezer sumatu; berean ezer ez, haren sukaldean ez da ezer ikusten; justo haren suaren azpian izan da... Uxue auskalo non ibiliko zen eta, eskerrak Jone etorri zen iluntzean...
|
|
2005
|
|
|
Ez du merezi, berak...
|
Berak
ez du kulparik...
|
|
|
Ezin izan nion esan nola eztitzen zuen bere frustrazioa Xegamak marinel hordituen haragian, ezin esan izan nion bazela atxilotuaren isiltasuna baino amorratzenago zuen zerbait. Baina, egia esan, ez dakit ulertuko zidakeen halakorik Oteizak, gerra bat ukan genuelakoa gezurra zela hasi zitzaigun behin, ozta zekien irakurtzen, aitak ez zuen erdaraz egiten eta
|
berak
ez zuen euskaraz deus konprenitzen, euskaldunok jende xixarea ginela esaten zigun, Euskadi herrixka zikin bat zela.
|
|
2006
|
|
|
joño, diplomazi balixaren bidez iritsi badira... Gure gizonak galdutako kemen pittin bat berreskuratu zuen;
|
berak
ez zuen diplomazi balixarik aipatu, baina besteak hitz horiek erabiltzeak nolabaiteko nagusitasun zantzuez janzten zuenez, ez zuen bere okerretik aterako. Ongi begiratuta, puruak diplomazi balixaren bidez iritsiak zirela esaten ahal zen, ia.
|
|
|
Bere bizitzaren baldintzak oso bereziak izan ziren; bakardade iraunkorreko, zelofanezko inguru batean bildurik bizi izan zen beti, jende arrunta hilduratzen duen kezketatik aparte.
|
Berak
ez zuen, esaterako, sekula soldata bat irabazi behar izan bizirauteko; aberatsa baitzen jaiotzez, ez zuen kezka ekonomikorik sekula eduki. Ez zuen inoiz eduki tratu handirik beste gizon edo emakumeekin; gazteagotan saiatu zen, bai, zenbait harreman lantzen, jende arruntak kausa deitzen duen horietakoren batean, hutsez, engaiatzen, baina horrek ez zuen luze iraun.
|
|
|
– Et, et, et...
|
Berak
ez du horrelakorik aitortzen; esaten du gaztetan bi aldiz saiatu zela liburu horren trabak gainditzen, eta ezinezko izan zitzaiola. Gainera, hala izatera ere, zer du txarrik aitorpen horrek?
|
|
|
Valentinak hasperen egin, eskuak txorrotan garbitu eta mandarrarekin idortu zituen, gelara joateko.
|
Berak
ez zuen eskolarik, baina ulertu uste zuen alabak zioena, nahiz gogorregi iritzi: gazteak, pentsatu zuen, sasoiak itsutu egiten baititu, hartaraz gero, pertsona beti da nekez moldatzekoa, inguruari egokitzeko borrokan zaildutako izakia.
|
|
|
Lotsa apur bat ere eragiten dio eta. Haatik, abuztuko giroan barbakoa egin, tomateak prestatu, ogia ebagi eta ardoa zerbitzatu ostean –honezkero
|
berak
ez du edaten– litekeena da pasadizo hura berriro kontatzea.
|
|
2007
|
|
|
Miren Altamira mintzo zitzaidan. Papereko idazkia Iparraldeko euskaraz izkiriatua zela azpimarratu zidan,
|
berak
ez zuela fitsik ulertzen, badakizu Iparraldeko euskara guretzat hizkuntza arrotz bat da, gaineratzen zuela. Ohar horien ohitura neukan.
|
|
|
– Gure ama Malagara joan zen bizitzera txikiena jaio zen urtean,
|
beraz
ez du ia harremanik. Senarraren gurasoek bilobekin izan ohi den harremana dute.
|
|
2010
|
|
|
Ni gabe ez zela aterako esango dit. Eta nik, txantxa doinuz,
|
bera gabe
ez nukeela zoriona ezagutuko erantzungo diot.
|
|
|
Odile azalduko zaigu bainugelako atean errieta egitera. ...zitsuagoa eztabaidatzeko astia izango dugula gero ere, prestatzen ari zaigun otordu goxoaren aurrean; edota ondoren, etxaldeko atariko zumitzezko besaulkietan jarrita, kotoizko arropa arin zuriak soinean whiskia edaten ari garen bitartean, Karibeko gauaren isiltasunean, baina hori baino lehen bagneko urteetan azalean irarri zaigun zarakarra eta ugerra kentzeko ordua dela, ura hoztu egingo dela eta
|
berak
ez duela ur gehiago berotuko, nahita ez bigarrenak lehenaren zikinkerian egin duela murgil, eta ura epeltzen bada, guretzat kalte.
|
|
|
Ez zizun hipotesi filosofikorik eraikiko, ez zizun pentsamenduaren klasikoen aipurik botako.
|
Berak
ez zuela egundo boterea desiratu xuxurlatuko zizun, ez zuela agintzea maite. Sekula ez zigun eskurik altxatu.
|
|
2011
|
|
|
Honek, gutxienez, erabat baztertu zuen ur tantaren hipotesia. Eta aldi
|
berean
ez nuen zalantzarik bosgarrena ere iritsiko zela. Bigarren kontu bat ere igaro zen hipotesien eremutik ziurtasunenera:
|
|
2012
|
|
|
Baietz erabaki nuen, beraz, ziurtasunez, ezkutuan ibiltzea zer den baneki bezala, baietz, ez nindutela txoritxo bat bezala ehizatuko, burgoi, ordura artean bizi izandako atzerria noiz amaituko, inoiz amaituko den jakiten ez den eltzekada astun baten zizka mizka izan zela ezjakin, arinkeriaz? azken bi urteetako bizitza lege itxurakoa utziko nuela, utziko nituela ikasketak, utziko nituela lagun berriak, utziko nuela bi urteotan berrosatutako liburutegia, nolako mina, baina ez al zioen Fassbinderrek,
|
berak
ez zuela ez disko ez libururik gordetzen, zertarako, berriro ere irakurri edo entzun nahi izanez gero, lagun bati eskatu edo erostea aski bazen, lurrazaletik desagertuko nintzela, klandestinitatean bizitzea zer zen baneki bezala.
|
|
|
Edo, bururatzen zaio, ez ote da hobe izango hasieratik garrantzi handiko informazio bat ematea torturatzaileei, informazio hori segituan erabiltzeko tentaldiari diotelako eutsi, eta kideak ohartuko direlako berak baino ezin izan diela eman informazio hori, horrela konturatuko dira bahituta dagoela, etsaiaren eskuetan dagoela eta gainontzekoa salbatzeko neurriak hartuko dituzte. Badaki
|
berak
ez duela salbaziorik. Segituan alboratu du ideia hori, Erakundearen gune nagusira bere bidez iritsi dela etsaia ohartzen direnean kideak, informazio hori eman aurretik torturapean beste informazio asko eta asko emango zuela ondorioztatuko baitute, eta dena erretzat emango, ezer libratzeko ahalegin txikiena egin gabe.
|
|
2013
|
|
|
Zizare bila joaki ginela erran genionean,
|
berak
ez zuela aitzurra ibili beharrik izaten aipatu zigun. " Badiat bertze sistema bat, hori biño hagitzez hobea!".
|
|
|
diruak, estatusak eta botereak.
|
Berak
ez zuen holakorik, errefuxiatu bat baino ez zen. Lehen itxura fisikoaz erakartzen zituen emakumeak, baina jadanik ez hainbeste, behin baino gehiagotan bidali zuten popatik hartzera eta.
|
|
2015
|
|
|
Zertarako. Azal ziezaiokeen aurrean zuen sekreta bikoteari
|
berak
ez zuela inolako asmo txarrik erlijioarekiko, areago, bera katoliko zintzoa zela. Francorekin egin zuela gerra.
|
|
|
Saizarbitoriak hitza eta logika bereizten ditu. Gizakia hiztuna den bitartean, animaliak ez du hitzik, baina logika handia du, eta
|
beraz
ez du sexu arazorik. Arazo gabezia horrek aspergarri egiten du animalien sexualitatea, gizakiarenaren aldean.
|
|
2016
|
|
|
itaundu zitzaion zein emakume ezagutzen zituen Arizkun Figueroatarren sorterrian, Ondarroan, eta
|
berak
ez zuela Ondarroan inor ezagutzen erantzun zuen zakar
|
|
2017
|
|
|
“Gure istorioaren hasierara itzuli nahi izan dut, eta bertan behera amildu da”. “Amoranteren bat zuela esan didatelako galdetu nahi izan diot han bertan gezurrik esan ez diezadan.” “Baina
|
berak
ez du ezer gogoratzen”.
|
|
2018
|
|
|
Egia esan, gogo handirik ere ez zuen horrelako taberna batean sartzeko. Nostalgia arraro bat sentitu zuen, ezagutzen zuen zerbait galdu izan balu bezala, nahiz eta jakin
|
berak
ez zuela han inolako zeresanik. Bera ez zen historia haren parte, eta gainera, nahikoa zuen bere bizitzarekin, baina bazen zerbait historia hartara erakartzen zuena.
|
|
|
Konpromiso politiko bat zure aztergaiarekiko, baita, horren inguruan jendaurrean planteatuko duzun estrategiarekiko ere. Bestetik, esango nuke, prozesu hauek luzeagoak direla, geldoagoak, ez hain linealak, eta aldi
|
berean
ez dutela emaitza bat eta bakarra, puntu eta koma guztiekin, izateko halako presiorik. Ikerketa prozesua eta emaitza ez dira hain zurrunak, ez baitute ikerketa metodologia zehatz batean sartu beharrik.
|
|
|
Elkar 1986). Txuma Murugarrenek aberria mapetan, alegia, irudimenean baino ez dagoela dio eta
|
berak
ez duela balizko aberri horretan lekurik:
|
|
|
Fuchs Solerrek egina zion paper bat bere garaian lagapen haiekin guztiekin, batek daki zein mudantzatan galduko zuen dokumentua, hainbeste etxe diferentetan bizi izan da. Irenek esan dio hobe duela musikatik eratorritako irabazi guztiak bere arrebei eta ilobei uztea,
|
berak
ez du deus behar; ez luke inolaz ere bere burua borroka horretan sartuta ikusi nahi, senarraren poemek emandako errenta bingoan eta pattarretan xahutzen duen Yestes andrearen gisako alargun deman topeka. “Eta kontu korronteko dirua? ”, galdegin diote notariotzakoek.
|
|
2019
|
|
|
Zuri beltzeko argazkiak liburua da oroitzapen pertsonalez osaturiko bakarra, eta pudore handiarekin idatzi zuen, ni aren eta gu-aren artean, ez baitzuen nitasunaren kontzientzia handirik haur garaian. Edonola ere, oso kontuz ibili zen zer kontatu eta zer ez, eta Laboaren inguruan Marisol Bastidak idatzitako biografia oso gustura irakurri zuen arren,
|
berak
ez du horrelakorik egin nahi, besteei buruzkoak ez ditu kontatu, ezta kontatuko ere, dio sinetsita.
|
|
|
Behin batean motordun batek jo, lurrera bota eta hantxe utzita egin zuen ospa.
|
Berak
ez zukeen jazotakoaz tutik esango amak igarri izan ez balio herren egiten zuela. Besterik gabe, tergalezko praka grisaren zango zuloa altxatu eta zauria erakutsi zion, ultzeraturik.
|
|
2020
|
|
|
Eta barre egiten genuen, maltzur.
|
Berak
ez zuen benetan sinesten, baina nik banekien inoiz egin nahi nuela, benetan saiatuko nintzela guri buruzko Confieso que he vivido bat idazten.
|
|
|
Egin irribarre, emakumea! Begiratu txikiari,
|
berak
ez du errurik.
|
|
|
Zer da ba hori? Begiratu txikiari... egiozu irribarre...
|
berak
ez du errurik.
|
|
|
NARRATZAILEA OFF:
|
Berak
ez du errurik.
|
|
|
|
Berak
ez zuen gogorik gai sakonetan sartzeko, horregatik atera zion lagunarekin izaten zuen elkarrizketa gai errekurrenteena: “Gaur ere matraka ederra sartu diot, Faisaien uhartearekin”.
|
|
2021
|
|
|
Oro har, emakume bertsolariek ez dute umorea ordezkatzen bertsolaritzan. Anduagak (2015) dioen moduan, kalean iritzi batek eta besteak zilegitasun eta balio
|
bera
ez duten bezala, batek eta besteak egingo luketen umoreak ere ez du zilegitasun bera. Ohikotasunetik kanpo dauden diskurtsoak edo errealitate ikuspegiak dituztenek erabiltzen duten umorea askoz ere zailagoa izaten da zabaltzen.
|
|
|
Ba bai, badakit ongi... alta poliziak
|
berak
ez du kanpotarrekiko samurtasun eta errespetu famarik. Gauza jakina da.
|
|
|
emazte gazte baten bila nabil, bere amaren kontura. Hamar mila euroko diru aurrerapena egin dit,
|
beraz
ez dut huts egiteko eskubiderik...
|
|
|
Esanguratsuena William Bryan estatu idazkariarena izan zen. Azken momentuan esan zion Fordi ontzia agurtzera joango zela baina
|
berak
ez zuela Europara bidaiatzeko asmorik. Bi absentzia horiekin, bake ontziaren ametsak heriotza zauria jaso zuen.
|
|
|
Utzidazu, mesedez, Schwimmer anderearen erantzuna azaltzen. Jakina da
|
berak
ez zuela Estatu Batuetako soldadu baten hilketaren larritasuna ukatu nahi, berak soilik esan nahi zuen edonor hiltzearen aurkako dela.
|
|
2023
|
|
|
Bi kontu dira zehazki, bata itxialdi guztiak aintzat hartzen dituena eta bestea itxialdi honetan daramatzagun egunen kopuruarena.
|
Berarekin
ez dut, noski, erasure aditzari buruzko erabakia partekatu, bere iritzia emango zidan eta. Etxean itxita nagoela esan dut, baina datua ez da erabat zehatza.
|
|
|
“Gu”ka ari da Begoñak eta berak, benetan, nolabaiteko “gu” bat osatzen dutelako Guadaluperi begiratu zion onespenaren eske. Begoñak badaki Guadaluperen asmoa zein den, eta ontzat ematen du, baina aldi
|
berean
ez du ezer jakin nahi; hau da, zerbait argituko bada, orduan noski. Baina ez du berriz emozioen eta esperantza faltsuen karrusela abiarazi nahi.
|