|
2008
|
|
|
Donostiako Euskal Erria? aldizkariak
|
berea
zeukan (Campionen gramatikaren ildokoa), Baionako Eskualdunak beste bat, askok erdararen ildoko grafia zerabilten, hainbat proposamen teoriko zeuden, Azkuek Izkindean berea erabili zuen, etab. Edonola ere, Izkindeko ortografia laster birplanteatu zuen Azkuek, 1896 urtean proposamen berria nahiko modu irekian aurkeztuz: Proyecto, de, ortografía:, sometido? á, la, censura, de, los, que, se, dedican? á, cultivar, el, euskera52 Liburu horren hitzaurrean bere obra euskara lantzen zutenek aztertu beharrekoa zela zioen, Akademia faltak eragiten zuen hutsunea modu horretara betez:
|
|
|
– Bariazio diafasikoa, hiztunak
|
berak
dauzkan erregistroen arabera dauzkan aldaerak.
|
|
2010
|
|
|
Lasaixeago hel diezaioket gaiari, alde horretatik. Hogeita bost urtez lege horren hezkuntza atala aplikatzen eta garatzen parte hartu izanak
|
bere
edukiaren eta mugen, ondorio soziolinguistikoen eta argi itzal operatiboen ezaguera praktikoa eskaini dit hainbatean3 Ezaguera horren laguntzaz, eta han hemengo bibliografia teknikoaren informazio osagarriaz4, EEN legearen ibileraz eta orain arteko emaitzez dudan iritzia ematen saiatuko naiz beraz. Hezkuntza mundura mugatuko dut, esan bezala, azalpen saioa:
|
|
|
Horretarako hartu zen denbora, eta prozesu osoari eman zitzaion errespetuzko trataera, lege, berezi, ren baten seinale dira nolazpait.
|
Bere
edukian sartu gabe ere, azaletik beretik badu EEN legeak aparteko izaera berezia86.
|
|
|
Diktadura garaiak ziren haiek. Ikurrina
|
bera
edukitzea delitu zen. Haurrei euskarazko izenak jartzea ezinezko egiten zuen erregimenak.
|
|
|
Ondorioz, ikastolen egoera aldatu zen: EIKE lege proiektuak eragindako itxaropenetik ikastetxe pribatu kontzertatuen araudi
|
bera
edukitzera; ekonomikoki, ikastolen araudi ekonomiko finantzario baino eskasagoa zen.
|
|
2012
|
|
|
Giza eskubideen adierazpen unibertsalaren itzulpenarekin gertatzen den gauza
|
bera
daukagu hemen ere. Orixek testu on bat sortzea lortzen du, euskara garbi eta jator batean, baina jatorrizkoarekin alderatuz gero alde handiak nabari dira:
|
|
|
Batetik,. E1 enuntziatzailea? izango da; hau da, filmaren kontrako iritzi horren enuntziatzaile soil, baina ez
|
bertako
edukiaren arduradun. Izan ere,. Urteak igaro ahala barrenean hazi zaigun, gizontxo?
|
|
|
–Egia?, nahiz, egia esan? gramatikalizatuta edo ihartuta daude, baldintzazko egitura hauek, berriz, oraindik diskurtso mailakotzat joko genituzke,
|
bere
eduki lexikoarekin eta sintaxi mailako askatasunarekin.
|
|
|
–Gerta daitekeena dela deritzat gurea bezalako bazter herri bateko jendeak Europa arbuiatzen hastea Europaren berri ongi jakin baino lehenago. Europan
|
bertan
badaukagu, nere ustez, zer ikasia ugari luzarorako, bestetara jo gabe. Peñafloridak eta beste zalduntxoek XVIIIgarren mendean hasi zuten lanbidea zai daukagu oraindik, ez baititu bestek geroztik gehiegi aurrerazi.
|
|
|
–quia manducavit eta bibit?, 178, latina ez dago osorik emana), Eliza bete oi zatzaion (zitzaion, 184), txeko (etxeko, 189), Poztitian (pontitian, 195), ezaliko (ezarriko? , ponitis?, 233), Eudi (Euodi, 236), itzuli zintzan (nintzan, 264), ateratzen dituk (ditut, 254),
|
bera
edukitzeke (idukitzeko, ad habendum se ipsum?, 255), deudua (dendua, 264), irrikuz (irriskuz, 289), eten oi zagun (zaigun, 290). (LIB I:
|
|
2013
|
|
|
Eskualduna ri ez zitzaion ongi iruditzen Espainiako eta Hego Euskal Herriko hainbatek erratea Frantziaren kontra zirela, Frantzia estatu laiko bihurtu zenaz geroz. Eskualduna k garbi utzi nahi zuen gauza bat zela estatuburuek egin zuten legea, eta beste bat zela gizarteak
|
berak
zeukan jarrera erlijioari begira. Hots, Estatua laikoa bazen ere, gizartea giristinoa zela azpimarratu nahi zuen.
|
|
2021
|
|
|
Lehenbiziko hiruetan eta juntagailua DM moduan agertzen zaigu perpaus hasieran. Ondoren datozenetan, berriz, juntagailu
|
bera
daukagu (DM moduan hemen ere) perpaus hasieran ez ezik, pasarte hasieran ere:
|
|
|
Azken mugako gertakari bezala ulertuta desegokia da perpaus horietako ez a, eduki semantikorik gabea, gertakaria ez baita ‘poltsa ez aurkitzea’ eta maisua ‘ez itzultzea’, ‘aurkitzea’ eta ‘itzultzea’ baizik; aurkitu zuen arte (edo aurkitu arte) eta itzultzen den arte (edo itzuli arte) dira forma egokiak. Zuzen erabilia da ez a, ordea,
|
bere
edukia gordetzen duenean: Irekita eduki zuten aretoko atea, barnean inor geratzen ez zen arte, hau da, ‘inor geratzen ez zeneko egoera iritsi arte’; ‘inor ez geratzea’ da hor gertakaria.
|
|
|
Zenbatzailearen egitekoa betetzen dute beste batzuek, izen sintagmaren barnean (Aurten [euri asko] egin du — Aurten [iaz adina euri] egin du), edo aditzarekin doan adberbio sintagma eratuz ([Asko] gustatzen zait futbola — [Pilota adina] gustatzen zait futbola). Kuantifikatzaile konparatiboak dira, bada, perpaus hauetako konparazio morfemak (bezain, adina), hau da,
|
bere
edukia konparazio baten bidez adierazten duten zenbatzaileak edo mailakatzaileak.
|
|
|
24.3.5.1a Multzo zabal eta heterogeneo honetan askotariko aditzak eta egiturak biltzen dira. Guztiek ere komunean dute aditzak
|
bere
eduki semantikoa neurri handian galdua duela, edo ohiko esanahitik bestelakoa den adiera batean erabiltzen dela; batzuetan aspektuari buruzko informazioaz gain gutxi gehiago eskaintzen dute (Josuk triste jarraitzen du), baina beste batzuetan nolabaiteko nozio semantiko orokorrak ere adierazten dira (iritzia, aldaketa eta abar). Guztietan ere izenki predikatua nahitaezko elementua da, eta hura gabe adibideak okerrak izaten dira edo aditzari beste adiera bat ematen diogu.
|
|
|
26.1.1b Adizki sintetikoen kasuan, adizki jokatuak
|
bere
eduki semantikoa ematen dio aditz sintagmari; bestela erranik, perpausean deskribatzen den egoera edo gertakaria adizki jokatuak adierazten du: Pellok semea ikastolara darama (eraman ekintza, adizki jokatuaren bidez adierazia).
|
|
|
Hitz egiten ari dena, edo aipatu den hura bera adierazten du: Batzuetan besteak ez, baina norbera da bere buruarekin harritzen eta haserretzen dena (Zubizarreta); Norberak
|
berea
dauka (Cano); Musika horri lotuta beste milaka batzuk daude, norberarekin bat egiten dutenak, norberaren tamainara egokitzen direnak (Juaristi).
|
|
|
Perifrasi egituren artean, badira adizki laguntzaile batzuk beren izaeraz
|
beraz
eduki semantiko arinekoak direnak. Besteak beste, aspektu nozioak soilik adierazten dituztenak, hala nola hasi eta jarraitu.
|
|
|
Aitzbitarte ospetsu hura[...] dihoakion santutegi eder jaierazko batean bihurtua aurkitzen da, kapilla eta jarduntza santuetarako etxea ere Jesusen Konpainiak han dituela. Baina ordea, hainbaterainoko damukizuna edo penitentzia neurrigabeak, bada hainlakotzat gero santu
|
berak
eduki zituen, aurki oso ahuldu zuten (J. I. Arana).
|