|
2000
|
|
|
Hain zuzen ere, idazleak jostearen metafora darabil bizitzari buruzko bere ikuspegia emateko, eta ondorioz, josten ikasteko manual gisara antolatu du eleberria bera. Jose Jabier Fernandezek dioen bezala," jostorratza eta haria bai era metaforikoan baita era zuzenean ere (askotan liburuak josten ikasteko manual itxura hartzen du) erabiltzen baititu idazleak istorio historioa multzo desberdinak lotzeko." (Egunkaria 1996 X10) Hortaz, adabaki txikitxoez osaturiko liburua eleberriaren
|
beraren
eduki eta xedearekin bat dator. Honela, jostearen inguruko termino ugari ekarriko ditu hizpidera behin eta berriz, lotura gabekoak diruditen hainbat testu aske hauen arteko hurbiltasuna azpimarratuz:
|
|
2002
|
|
|
Bakotxak
|
berak
daukaz euki behar dituanak erantzun eutsan ate gorriak. margo berdearen esangurea itxurakeria hutsa da.
|
|
|
Iñok eztitu itxas barruetako zuen lanbide garratzak eta ibilbide leñargiak ikusten ondo, ta gitxik goratuten zaitue bear dezuen añan; baña Jaungoikoa" k dakus zeru goyetatik eta berak goratuko zaitue egunen baten.
|
Berak
dauka zuentzat gordeta azkensari ederra, ez erramuetan, igarian edo arraña joten (artzen) dakizuelako, ezpada eruapen andiko ta biotz oneko kristiñau zintzo ta egiazkoak zarielako baizen.
|
|
|
Altunak, etxean
|
bertan
zeukan harmonio txiki bat. Eta soiñugailu ortaz baliatu izan zan durangarra, Joxe Mari Iparragirreri doiñu ez ezaguna irakasteko.
|
|
|
Bizartsu ta bizardun ibilli gura dauanak, ostera,
|
bere esku
dauka.
|
|
2003
|
|
|
Ondo ezagutzen zituan bere nagusia izandakoaren ohiturak. Despachoa etxe hartan
|
bertan
zeukan, Txominen lantegitik hurbil. Bazekian ze orduetan egoten zan han sartuta.
|
|
|
Gure Aita Santuak, esan deutsuedan dei horretan, Eleizea
|
bera
dauko, batez be, begien aurrean; eta, beste ezer baino lehenago, Eleizearen barru barruko bakea lortu nahi leuke.
|
|
|
" Rito melkita" eritxona erabilten eban (hau da," rito bizantino", baina arabe hizkuntzaz), eta ia egunero holantxe emoten eban meza santua Derioko Seminarioan, bere ikasleetarikoren batek lagunduta. Arabez be sarritan emoten eban, han Derioko etxe baten
|
beragaz
eukazan gazte palestinar batzuentzat. Derioko Seminarioan gerkeraz (griegoz) emoten eban, ikasleak be hizkuntza honetan aurreratuak eukazalako, batez be," Perficit" izeneko kurso berezia egiten ebenak.
|
|
|
Baina haren ondoan bizi ginanok ondo baino hobeto dakigu zelango aldasgora gogorra egin jakozan hemengo goi mailako estudio sakonak, lehenengo urteetan batez be. Danean bera zana eta
|
berak
eukan dana emoten ohituta egoan Mikel gau ikasleari iruntsi ezina egiten jakon holango ikasketa zehatz sakonak ganora handi barik egin beharra, ezetarako astimodu barik, beste ardura ta arazo guztiak ganean zituala. Horregaitik, aurrera egiteko gogo barik eta dana bertan behera ixteko arriskuan ikusita, behin baino gehiagotan adoretu genduan Mikel adiskideok, hartutako bideari azkeneraino jarraitu egion.
|
|
|
batzuk sakabanan argitaratuak; beste batzuk, argitaratu barik (eta horretarako asmo barik) egozanak. Beharbada, idazleak
|
berak
eukezan baino gehiago sartzeari eretxi deutsagu. Zer dala ta hori?
|
|
|
berak eleizkizunei emoten ekian bizitasuna, euskal sen pozgarria (bardintsu egiten eban bere eskoletan). Bera zana eta
|
berak
eukana emoten eban holakoetan. Baekian zelan oretu ta gozoagotu bere" erretolika" ugaria; bertsoz, herri esaeraz, ipuinez eta kantuz, zinuz eta umore onez.
|
|
|
|
Bera
daukagu bihotzaren erdi erdian: Nazareteko Jesus, Mariaren Semea, Galileako Igarlea.
|
|
|
Baina ez daukat ezelako meriturik. Ainhizek
|
berak
dauka, bera zoriondu behar dozu. Uste baino errazagoa izan da, neska trebea da eta eta ezin jakin zuen ondo norainokoan ari zen trebe bilakatzen.
|
|
|
Behintzat, holan zeozertarako balio izango dau. Azken finean
|
bera
euki dot gogoan idazterakoan horretan zegoela, idatzia disketean gordetzen, amaren ahotsak afaltzen joateko deitu zion. Bai, ama, oraintxe noa, kanpai intelektualak joteari itxi orduko.
|
|
|
Bai, zalantza barik Bibioten klasea, jatordua,, Arantxarena eta" Potrozorri" rena Kimikako irakaslearena, alegia denbora luzeegia zen; baina eutsiko zion. Saria arratsaldean eta bere etxean
|
bertan
edukiko zuen, eta horregatik oinaze guztiak jasateko prest zegoen.
|
|
2007
|
|
|
Hala, euskarak berberehizkuntzarekin antzak ei ditu. Beste konexio bat eginez, berberea eta Kanarietako guantxera jatorri
|
berekotzat
dauzkate batzuek, eta hala izan dira euskara hizkuntza biokin kidetu nahi izan dutenak.
|
|
|
Hemen natureak
|
berak
badauka zeozer, bakea, gelditasuna, nasaitasuna. Gatxa da jakiten zehatz mehatz zer dan, baina desbardina da.
|
|
|
Herria bera nahiko polita da. Parana ibaiaren ondoan dago, eta portua
|
bere
badauka. Kalean jatetxe bila gabilzala, mutil bat hurreratu jaku.
|
|
2008
|
|
|
Udaletxe zaharraren argazki hau 1920 ingurukoa da, baina nik ezagutu, neban egitura
|
bera
dauka: azpian San Gregorio kapera, gainean udaletxeko gela eta ezkerretara sindikatua izan zaneko lokala; gerra ostean errazionamentua be hortxe banatzen zala esango neuke.
|
|
2009
|
|
|
Hurrengo parte hartzaileak bananbanan atera behar zituen zarantxotik eta berriro egondako lekuan utzi. Jokalari beste biderrez batzen eta ipintzen ziren burutxak, kontuan hartuta talde guztiek kopuru
|
bera
eduki behar zutela. Arinen amaitzen zuen taldeak irabazten zuen.
|
|
|
Abadeak hildakoaren etxeko jarlekura eroaten zuen hilogia. Badakigu bestalde, antzina abereak eskaintzen zirela, idiak esate baterako, eta segizioan leku
|
bera
zeukala eskaintza eroaten zuenak4 Lekukoei itaundu zaienean ea zertarako zen hilogia, ia erantzun bera jaso dugu eurengandik: abadek jateko; txakurreri ez eutsen emongo, ez dozu pentsaten?
|
|
|
Basaratosteen egutegia urterik urte aldatzen da, izan ere, ekinozioaren osteko lehenengo ilargi beteak ezartzen du. Ekinozioa gaua eta egunak luzera
|
bera
daukaten urteko egun bakar biak dira. Eta eguzki urtea ezagutzeko ezinbesteko erreferentzia dira.
|
|
|
Libra izaten zen pisua neurtzeko unitate txikerrenetarikoa. Libra diferenteak daude, izen
|
bera
eduki arren. Gure kasuan erabiltzen zenak kilo erdi pisatzen zuen, ingelesaren 0,452 kilogramoen aldean.
|
|
|
San Lorentzotan gu yoten gintzesan ba osabe ta ixeko, Billebason euki gendusen, or barrion euki gendusen, eta ara beskaritten ta olan bai. Eta gero beste bat emen, Ataunen
|
bere
euki gendusen osabe ta ixeko ta, ta orra beskaritten. Ta orrek inbiteduk, gero Andra Maritten gurera."
|
|
|
Santa Kurtze ermita, San Lorentzo eliza eta San Juan Gaztelugatxekoarekin lotutako hiru esaunda batu ditugu. Hiruretan ipuinak eskema
|
bera
dauka, eta Euskal Herrian guztiz hedatua da. Guztietan, ermita edo eliza eraikitzerakoan, goizez egiten zen beharra gauez desagertu eta beste leku batean agertzen zen, edo ostu egiten zuten.
|
|
|
Baina gure Krispineri holakorik baieztu eragin baino lehen, apurtu eban eztarria Don Martinek. Krispinek
|
berak
eukan errazoi guztia; Don Martin oker egoan.
|
|
|
Andramari aldeak bere eleizea eban, eta dau, txiki eta apalagoa izan arren, eta bere abadea. Eskolea be
|
berea
eukan, harik eta zarratu eben arte. Horregaitik beharbada, hango neska mutikoak eta eleiztarrak gitxiago ikusten genduzan urtean zehar, Aste Santuan, hiletetan, herriko jaietan eta halako okasinoetan ez bazan.
|
|
2011
|
|
|
Difuntua umea zanean, Busturian aingerubidetik eroaten eben artezean eleizara, gaur egun izen
|
bera
daukan kaletik. Hildakoa heldua zanean, ostera, Axpeko Kurtzioko ermitara eroaten eben eleizara baino lehen.
|
|
|
Eta abri17 Prakadun berbea Busturian eta beste leku askotan" gizonezkoa" adierazoteko erabilten da. gu batek sortzi txe amar urte. Ni txikidxe ixen nintzenien abrigu bet iñ" ostien amar urtegas ta nik pentzat" ot amasortzigas ondiño
|
bera
euki nauen.
|
|
|
Ikusmena zeharo galtzen hasi zan Aita Dominguez. Gure hurrengo urtekoek
|
beragaz
euken ikastaldiren bat. Irakaslearen ikusmena zein neurritan beheratu zan jakitea gura izan eben.
|
|
2012
|
|
|
Larraurik Fondea
|
bere
badauka, aspaldi taberna, jatetxe, ostatu eta denda zana. Fondeak ospe handia izan dau beti, eta bertan egiten ziran ospakizunak lehenago:
|
|
|
Lekukoen artean, gitxi batzuk baino ez dabe egur ikatza egiteko prozesua ezagutu; euren aitak eta aititak ikusi dabez ikazginen. Gehienetan ikaztokiak basoan eukiten ziran, baina inoz etxe inguruan
|
bere
euki dabez.
|
|
2013
|
|
|
Jauna eta anderea: Jauna maskaradako nagusia da,
|
berak
dauka ardura maskarada ondo joan dadin. Ondo jantzita doaz, gizonak praka beltzak, makila eta sablea ditu, eta andereak soineko zuria.
|
|
2015
|
|
|
Baina jatekoa, bakarrik garban tzua... Ez zan saltzean frutarik orduko denporetan, bakotxak
|
berea
eukan eta. Giro horretan jaio nintzan ni.
|
|
|
Lehenengo, patak uretan eukiten ziran gazia kentzeko, eta gero egosi. Bestetik, piper txorizeroak
|
beratan
euki bigundu arte, hareen mamina arraspau eta tomateagaz nahastau. Piperrok kazuelan egin akabetan ziran patakaz batera.
|
|
2017
|
|
|
Biharamunean, ordea, Okerrak berak eman die guztia argitu duen azalpena: desagertzeko arriskuan dauden animaliez arduratzen den elkarte bateko kidea da; berak muskerrak zaintzen ditu eta hor zehar zaurituta aurkitutakoak Obaban
|
bertan
daukan txabola batean sendatu eta askatu egiten ditu gero. Baina azalpenak ez du narratzailea asebete.
|
|
|
Obsesio horren nondik norakoak azaldu ditugu beste ezertara jo aurretik, beraz. Horretarako, nahitaezkoa zaigu Mari Jose Olaziregik argitaratu irakurketa konparatzaile psikoanalitikoa oinarritzat hartzea, Saizarbitoriaren testua ezin xeheago argitzea lortu baitu
|
bere
edukia testuz kanpoko bi iturri nagusirekin harremanean jarriz, hots, Rossettiren garaiko artea zein giro soziokulturala batetik, eta neurosi obsesiboaren ezaugarri kliniko nagusiak bestetik.145
|
|
|
Urte baten, Aviaco eta Iberiako hegazkinetako pertsona larentzat (komandanteak, azafatak eta abar) 10.000 jantzitik gora egin genduzan. Horrez aparte,
|
berak
eukan dendarako be lan egiten genduan eta Alfredo Caralegaz Pasarela Cibelesen be egon ginan hiru urtetan edo geure modeloekin. 30en bat behargin izango genduzan orduan eta kanpoan beste sei zortzi.
|
|
2018
|
|
|
Baietza agindu zion Divina Pastorak. Horren estimuan zuelako,
|
berarekikoa
edukitzearren, edozer egingo zuela esan zion; eta erakusten emateko, sendo estutuaz besartean, muxu handi bi eman zizkion masailetan. Divina Pastorak, bizi zen artean bizkarra jagongo ziola ziotsola, biak besarkaturik, hartu zituen loak ohearen gainean.
|
|
|
Pixkanaka, edariak lagunduta,
|
bere baitan
zeukan ate ilun eta astuna ireki zitzaion, eta barrurantz egin zuen, argitasun izpiren bat bilatzeko.
|
|
|
Goitik jaitsi eta hara, gerritik emekiro atxiki eta gizona barik haizea bailitz bezala, eztiki hasi zitzaidan musuz. Egiaz, ez mutilak, ezpada haizeak
|
berak
nindukala beroberoan esan zitekeen; hain sentitzen nintzen airos eta panpox! Orduan, zirrara pizgarri bizkortzaile indartsu haren puruz, inondik inora ezin kontrolatuz, paratu nintzen buruz, akabatu behar nuela garbi, pentsatuz.
|
|
2019
|
|
|
Pasarte honen ondoren dator senar emazteen arteko eztabaida Modena ozpina dela eta. Arrazoia berea dela baieztatzen du eta mundu guztiaren iritzia
|
bere alde
daukala. Halere, jakien prestaketa gudu zelaiaren kode konplexua bilakatzen da, hala haserreena nola adiskidetzeko ahaleginena:
|
|
2021
|
|
|
[...] LI5: Bai, nik inpresio
|
bera
daukat.
|
|
|
" Orain dela hilabete batzuk irakurri nuen Javier Gomá filosofoak egunkari batean eman zuen elkarrizketa bat eta esaten zuen gaur egungo gizartea orain dela 50 urtekoa baino askoz ere ilustratuagoa dela, eta hemendik eta 50 urtera dagoena oraindik ere ilustratuagoa izango dela.
|
Berak
zeukan optimismoa eskertzekoa da".
|
|
|
Konpetentzietan oinarritutako hezkuntza eredu batean tipologia eta izaera askotako gaitasunak garatzen dira, edo horretarako bokazioa izan luke, bederen. Begi bistakoa da denak direla landu, ezta garapen maila
|
bera
edukitzera iritsi ere, baina diziplinarteko izaera duen edozein proposamenek hainbat trebetasun mobilizatzeko eskatuko dio ikasleari, konpetentziek berez izaera eta bokazio" integratzailea" duten heinean (Escamilla, Lagares eta
|
|
|
Lainoa zan! Bedar berde ganean,
|
berak
eukan gorputzeko beroagaz eta eguraldi beroaren eraginez, sekulabedarra egosten egoan bere azpian, eta erropak be uretan eukazan, bustibusti eginda, halakoxe beroa egiten eban eta.
|
|
|
Aitaren kasuan, beste ikuspegi batetik hartu behar dot
|
beragaz
eukitako hartu emona. Ulertu dot bere ardureak edo erantzukizunak bere garaiko ereduen araberakoa izan behar ebala, eta bere jokaerak sarritan egokiak ez izan arren, horixe zala berak ekiana eta horixe egiten ebala.
|
|
2023
|
|
|
Baserrietan labea be egon izan da, etxetik kanpoko beste eraikin baten. Labea artoa erreteko eta asterako ogia egiteko izaten zan, baina ez eban etxe bakotxak
|
berea
eukiten, sarritan etxe bik edo hiruk erabilten eben laba bakarra. Gaur egun hori be, zutunik egon ezkero, eta hainbat dagoz, txabolatzat daukie.
|