|
2000
|
|
|
|
Bere
arrazoiei indarra erantsi nahirik edo, ezpainak busti zituen mihi puntaz. Beroa pairaezina zen.
|
|
|
Estatuko hiriburuko irrati kate nagusietako bateko esatari guztiz ezaguna grinatsu mintzo zen, boz sendoaz,
|
bere
arrazoien indarraz entzule manugaitzen bat makurrarazi nahi antzean, ilunbetan argi, agorrean ur. Ezin oroitu zertaz ari zen.
|
|
2002
|
|
|
Gauero gauero buruko minarekin oheratzen omen zen. Eta
|
bere
arrazoiak zituen:
|
|
2004
|
|
|
Benetan zerbait gertatzen zaiola argi geratu da orain, eta hitzek egin dioten zauriagatik izango ez balitz Paula harro sentituko litzateke, asmatu egin duelako.
|
Berak
arrazoi zuelako. Benetan zerbait gertatzen zaiolako aurrean hitzak aurkitu ezinik dagoen Xabierri.
|
|
|
Baina Montsek ere
|
bere
arrazoi zatia zuen, beharbada, nik ez bainekien jolasten, hain zen eskasa eta urria nire esperientzia alor hartan...
|
|
2006
|
|
|
Anek baiezkoa egin zuen. Bilaketa bitxi hartan nork
|
bere
arrazoiak zituen: Ponsek ospea, Geppertek urte luzez ihes egin zion hiltzailea aurkitzea... eta berak aitona Matias hiltzailea ez zela sinetsi ahal izatea.
|
|
|
Andreak labur erran zituen konplimenduak, harira joateko presatua zen.
|
Bere
arrazoiak motz eta zorrotz agertu zituen. Funtsean, ez zitezela Nafarroako bere seme alaba maiteak predikatzaile berrien beldur, ezen, denak Jainkoak sortuak izanik eta denak Jainkoaren amodioagatik ariki, on baitzen ikusmolde diferenteak izatea Jainkoari otoitz eta ohore egiteko maneraz ere...
|
|
|
Ez ziren, beraz, maila berean. Nafarroak aro nahasia bizi zuen eta pentsatzekoa da Joanesek, bastart istorioetan sartu gabe, aski lan zuela erresumako Gorteak
|
bere
arrazoietara ekartzen, beaumondarren konspirazioak desegiten eta Gaztelaren eta Frantziaren hortz gosetiei itzurtzen. Leonel Garro eskuordetu zuen, bere izenean, neskatiko gerri gizenaren familiarekin molda zedin.
|
|
2007
|
|
|
Historia indar batzuen historia bilakatzen da, gu geu haien baitan desagerraraziz, eta gurekin gure balioak, hots, hau edo hura egitera garamatzan gure arrazoia. Horrela, egintza baten gure arrazoia (subjektiboa) eta egintzaren
|
beraren
arrazoia (objektiboa) etenik gelditzen dira eta zerikusirik gabe; are, egintzaren zin zinezko arrazoia, objektiboa, gure ukazioa da, gure asmo, ideal, balioena.
|
|
2008
|
|
|
ohiturarekin jarraitzeko agindua eman zion, etxeko txikienak. Honoratok? hamabost urte bete bitartean, hartarako ere
|
bere
arrazoia ematen ziola:
|
|
|
Eta bazuen
|
bere
arrazoia, izebak buru buruan sartua baitzuen bere aitonari aspaldi batean gertatua: joan zen feriara bero sapa egiten zuèn egun batean, edan zuen nahi adina bazkarian?. Hura ardozalea zen, badakizue, eta bi pinta ardo edan zituen, hortxe hortxe?, tabernariaren lekukotza?, ekin zion itzulerari arratsaldean, baina hara:
|
|
|
Ama nagusiak, aurrez aurre zuen aita domingotarra? atseginez entzuten zituen haren arrazoiak, frai Millanekiko errudun uste hipotetikoen estalgarri gerta zekizkiokeenak; aita domingotarrak
|
bere
arrazoiak bukatu zituenean, ordea, nora ezean bezala gelditu zen ama nagusia, harik eta bospasei segundoren buruan esan zuen arte:
|
|
|
Horrekin ez dizut esaten indioek bezala jantzita ibili genukeela? jantziak erantzita, alegia, nahiz eta
|
bere aldeko
arrazoia ere baduten: zergatik erantsi behar dizkio gizonak jantziak eta jantziak, naturak hain ongi jantzi zuenari?
|
|
|
Baina markes jauna damututa zegoen, zinez, eta
|
bere
arrazoiak erakutsi zizkion kontsul jaunari:
|
|
|
Eta Reginari buruan grabatuta geratu zitzaion hura? halako moldez, non, handik aurrera, bere buruarekin deseroso sentitzen hasi baitzen; zer, izan ere, arazo hartan guztian Nataliak ere
|
bere
arrazoi puska bazuen. Buruan, beraz, kezka hura sartu zitzaion, are kezkago bihurtu zitzaiona, noiz eta markesa andereak eta jaun kalonjeak alaba exorzitatzeko asmoa hartu baitzuten, Natalia ohera lotuta.
|
|
|
Kendu nire begi bistatik, traidorea, lotsa ematen didak-eta! Ez al dakik, gainera, Canovasek foruak kendu zizkigula??; Nazariok, ordea,
|
bere
arrazoiak zituen, aitaren itzalari aurka egiteko: –Ongi da, aita, baina gogoratu nola bizi izan zinen zu, errege Karlos berandu baino lehen itzuliko zèn esperantzarekin, eta ikusten duzu:
|
|
|
Moja hark, ordea, sor Imelda zuen grazia?, ohitura bat zuen, kaperara sartzen zen bakoitzean san Mamertori begiratzen baitzion, lehenik eta behin. Eta
|
bere
arrazoia zuen. Izan ere, Vienako artzapezpiku izandakoa, errogatiben sortzailea ez ezik, santu mirarigilea ere izan zen, sute klase guztiak itzaltzeaz gain urak eta euriak ere erakartzen zituena, antza, lehorteak hartuta zeudèn lurretara.
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, bazuen urtean festa bat edo beste antolatzeko ohitura; festa jakin hura antolatzeko, ordea, bazuen pisuzko arrazoi bat, albiste pozgarri esperantzatsutik ere asko zuena, meategi bat irekitzea ez baitzen nolanahiko erronka. Baina Nazariok ere bazituen
|
bere
arrazoiak festara joateko: alde batetik, ongileari bere esker ona azaltzeko modu bat zen; bestetik, negozioak egiteko aukera paregabea, markes jaunak berak halaxe adierazia zion behintzat karta batean:
|
|
|
A, eta zera ere esan: . Ben Gunnek baditu
|
bere
arrazoiak?.
|
|
|
–Askozaz ere gehiago? eta?
|
bere
arrazoiak?, hik hori esaiek. Bere arrazoiak, hori duk estaia nagusia; gizonak gizonari bezala.
|
|
|
eta, bere arrazoiak?, hik hori esaiek.
|
Bere
arrazoiak, hori duk estaia nagusia; gizonak gizonari bezala. Beno, orduan, gehitu zuen, artean besotik heltzen zidala?, nik uste joan haitekeela, Jim.
|
|
|
Ez nuke euskal talibanarena egin nahi, are gutxiago, puntu horretan ni ez naizela batere eredugarri aitortuta. Norberak
|
bere
arrazoiak dauzka euskaraz jakiteko edo ez jakiteko; eta jakin ezean, ikasteko edo ez ikasteko; eta ikasita, erabiltzeko edo ez erabiltzeko. Jarrera bakoitzaren gibelean istorio korapilatsu (intelektual, sentimental, ideologiko, estetiko?) bat izan daiteke, eta ni ez naiz nor hori epaitzeko.
|
|
|
Moja hark, ordea –sor Imelda zuen grazia–, ohitura bat zuen, kaperara sartzen zen bakoitzean san Mamertori begiratzen baitzion, lehenik eta behin. Eta
|
bere
arrazoia zuen. Izan ere, Vienako artzapezpiku izandakoa, errogatiben sortzailea ez ezik, santu mirarigilea ere izan zen, sute klase guztiak itzaltzeaz gain urak eta euriak ere erakartzen zituena, antza, lehorteak hartuta zeudèn lurretara.
|
|
|
Zeinen dotoreak ziren, bai, haien soinekoak, baina zeinen desegokiak, aldi berean, giro hartan, eta zeinen astunak, beste hitzik ez baitut aurkitzen, berandu gabe frogatu nuen bezala! Horrekin ez dizut esaten indioek bezala jantzita ibili genukeela... jantziak erantzita, alegia, nahiz eta
|
bere aldeko
arrazoia ere baduten: zergatik erantsi behar dizkio gizonak jantziak eta jantziak, naturak hain ongi jantzi zuenari?
|
|
|
Kendu nire begi bistatik, traidorea, lotsa ematen didak-eta! Ez al dakik, gainera, Canovasek foruak kendu zizkigula?"; Nazariok, ordea,
|
bere
arrazoiak zituen, aitaren itzalari aurka egiteko: " Ongi da, aita, baina gogoratu nola bizi izan zinen zu, errege Karlos berandu baino lehen itzuliko zèn esperantzarekin, eta ikusten duzu:
|
|
|
Baina markes jauna damututa zegoen, zinez, eta
|
bere
arrazoiak erakutsi zizkion kontsul jaunari:
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, bazuen urtean festa bat edo beste antolatzeko ohitura; festa jakin hura antolatzeko, ordea, bazuen pisuzko arrazoi bat, albiste pozgarri esperantzatsutik ere asko zuena, meategi bat irekitzea ez baitzen nolanahiko erronka. Baina Nazariok ere bazituen
|
bere
arrazoiak festara joateko: alde batetik, ongileari bere esker ona azaltzeko modu bat zen; bestetik, negozioak egiteko aukera paregabea, markes jaunak berak halaxe adierazia zion behintzat karta batean:
|
|
|
Eta Reginari buruan grabatuta geratu zitzaion hura... halako moldez, non, handik aurrera, bere buruarekin deseroso sentitzen hasi baitzen; zer, izan ere, arazo hartan guztian Nataliak ere
|
bere
arrazoi puska bazuen. Buruan, beraz, kezka hura sartu zitzaion, are kezkago bihurtu zitzaiona, noiz eta markesa andereak eta jaun kalonjeak alaba exorzitatzeko asmoa hartu baitzuten, Natalia ohera lotuta.
|
|
|
Eta hala, aitak hitzez hitz bete zuen agindutakoa hurrengo hiru urteetan orbetarren baserrian, herioa bidera atera zitzaion arte. Baina orduan ere seme zaharrenari –Nazariori, hamahiru urte egin berriak zituèn mutilari– ohiturarekin jarraitzeko agindua eman zion, etxeko txikienak –Honoratok– hamabost urte bete bitartean, hartarako ere
|
bere
arrazoia ematen ziola:
|
|
|
Eta, baldin eta Kristoren pasioa hain jarrera intentsuarekin bizi bazuen, nor zen frai Millan, meritu haiek guztiak gutxiesteko teoriekin zetorkiona, bere mundua –aita domingotarrarena–, baita bere salbazioa ere, kolokan jarriz, hankaz gora ez bazen...? Ama nagusiak –aurrez aurre zuen aita domingotarra– atseginez entzuten zituen haren arrazoiak, frai Millanekiko errudun uste hipotetikoen estalgarri gerta zekizkiokeenak; aita domingotarrak
|
bere
arrazoiak bukatu zituenean, ordea, nora ezean bezala gelditu zen ama nagusia, harik eta bospasei segundoren buruan esan zuen arte:
|
|
|
Eta bazuen
|
bere
arrazoia, izebak buru buruan sartua baitzuen bere aitonari aspaldi batean gertatua: joan zen feriara bero sapa egiten zuèn egun batean, edan zuen nahi adina bazkarian –" Hura ardozalea zen, badakizue, eta bi pinta ardo edan zituen, hortxe hortxe", tabernariaren lekukotza–, ekin zion itzulerari arratsaldean, baina hara:
|
|
2009
|
|
|
M ELANCHTON HIL DENEAN Wittenbergen, 1560ko apirilaren 19an, mantuan jositako papertxo batean heriotzaren beldurrik ez izateko
|
bere
arrazoi pertsonalak txukun txukun idatzita zeuzkala, aurkitu da: –bekatuei itzuriko hatzaie.
|
|
|
Izan ere Inperio espainol handiaren sortzailea Gaztela izan da, horrek ere
|
bere
arrazoi geografikoa du Basterraren ohiko esplikazio historiko mistiko positibista mordoiloetan: –El dinamismo hispánico procede de la llanura.
|
|
|
–Nik ez, baina ez! , eta nola sutan baitzegoen,
|
bere
arrazoiak eman zituen ondoren, sutsu?: Fantasmak eta ongi daude inoxentekerietarako, baina ohiko bizimoduan ez dute lekurik, ez baitira existitzen:
|
|
|
–Ni entzutera etortzen naiz elizara, ez hitz egitera?. Eta
|
bere
arrazoia ematen zigun, jakina: –Nik ez dakit ezer, Berak daki guztia?.
|
|
|
noren aurka egingo zuen, bada, oihu, errudunik ezean?; eta, halere, bazuen barrua non hustu: bazuen, bai, lastozko panpina bat. Domingo?, zeinari
|
bere
arrazoiaren eta bere desesperazioaren makiladak astintzen baitzizkion, gupidagabeki astindu ere, horregatik jaurti baitzion Damasok Domingori amorruzko eta mespretxu osozko begirada hura, noiz eta amak jakinarazi baitzien Gabinoren egoeraren berri:
|
|
|
Teofilo Maria, berriz, aitaren suarekin sutzen zen, baina, nola antzezpen haietan aitarena baitzen hitza, keinu batzuk egitera mugatzen zen, burua goitik behera mugitzen zuela edo eskuin eskua ukabil bihurtzen. Maria Bibiana eta Ada, ama izebengandik jaso zutèn heziketatik espero zitekeen bezala, izeba Ernestina ama bezain estua zen alor hartan?, aitaren madarikazioaz eskandalizatzen ziren?. Ez dago gauza itsusiagorik neska bat biraoka ikustea baino?, ama izeben erakutsia?, baina aitak hain hitz gordinak esaten bazituen
|
bere
arrazoiak izango zituen, benetan izugarriak behar baitzuten anarkistek eta komunistek, aitak arao eta birao haiek jaurtitzeko. Etxe hartan, Damaso zen filosofoena, ez aitaren zentzu mugatuan, halere, Damasok noiznahi ekiten baitzion pentsatzeari, baita Elizako doktoreengandik jasotako printzipio ustez aldaezinen aurka, isilean bazen ere?
|
|
|
ez kaiolan kaiolatutako txoria, baizik eta kaiolatik ihes. Jokabide hark bazuen
|
bere
arrazoia. Izan ere, Regina Domingoz erditu zenean, txori bat leiho zabaldutik sartu, aurrez aurreko horma jo, lurrera erori, eta bertan luze gelditu zen, zerraldo; amari, baina, historiaren lehen zatia zitzaion atsegin, eta horregatik, haurra ulertzeko adinera iritsi zenean, honela kontatzen zion Reginak gertatua:
|
|
|
bai, egia zen garaiko emazteen betebeharra zela senarrarekin atsegina eta esanekoa izatea, baina egia zen, halaber, Reginak batzuetan, gutxi batzuetan?
|
bere
arrazoiak zituela hain adeitsu ez agertzeko, Nazariok ongi ulertzen zuen hori, ulertuko ez zuen, bada, Benjamin Mariaren existentzia labur ahaztezinak senar emazteak zauritu baitzituen, zauri orbaingaitz batez zauritu ere!
|
|
|
Domingo hantxe geldi zitekeen, baina, beste askotan bezala, ez zen gelditu, egiak ere bere exijentziak balitu bezala, azken bururaino eraman beharrekoak; esan nahi baita Domingok
|
bere
arrazoi biribil hura are biribilagotzeko beharra sentitu zuela, bizi senak, zuhurtasunak, luzatzen zizkiòn aholku eta gomendio ororen gainetik:
|
|
|
Hurbilago sentitzen zela, alegia, Durangoko heretikoengandik, Elizak edo botere zibilak bedeinkatutako senar emazte arauzkoengandik baino, maitasuna itotzeko modurik eraginkorrena bi horma luzeren artean bideratu nahi izatea baitzen; eta
|
bere
arrazoiak zituen: –Maitasuna, izan ere, sorgin haizea bezalakoa duk, eta alferrikakoa duk haizeari hesiak eta hormak jartzea?.
|
|
|
Balizko kamera ezkutu batek, Teofilo Mariaren aurpegieraren nondik norakoen sekuentzia hartutakoak, argi eta garbi erakutsiko zuen zenbateraino poztu zen hura, irri zabal bat ere egin zuen, barre isil batekin nahas zitekeena? Tasio Loidik zorri eta arkakuso nazionalisten aipua egin zuenean; eta argi erakutsiko zuen, halaber, nola aldatu zitzaion aurpegia, mirespen puntu batez begiratu ez zion, bada, atsoari, honek Tasiori aurre egin zionean, adoretsu bezain bihoztun!; Teofilo Mariak, baina,
|
bere
arrazoiak zituen jokatzen ari zen moduan jokatzeko, eta hala, bere arrazoiak beste arrazoi guztien gainetik ipintzen zituela, baita atsoaren aurrez aurre paratzen ere, esan zuen:
|
|
|
Balizko kamera ezkutu batek, Teofilo Mariaren aurpegieraren nondik norakoen sekuentzia hartutakoak, argi eta garbi erakutsiko zuen zenbateraino poztu zen hura, irri zabal bat ere egin zuen, barre isil batekin nahas zitekeena? Tasio Loidik zorri eta arkakuso nazionalisten aipua egin zuenean; eta argi erakutsiko zuen, halaber, nola aldatu zitzaion aurpegia, mirespen puntu batez begiratu ez zion, bada, atsoari, honek Tasiori aurre egin zionean, adoretsu bezain bihoztun!; Teofilo Mariak, baina, bere arrazoiak zituen jokatzen ari zen moduan jokatzeko, eta hala,
|
bere
arrazoiak beste arrazoi guztien gainetik ipintzen zituela, baita atsoaren aurrez aurre paratzen ere, esan zuen:
|
|
|
Garrantzitsua da Londreseko medikuen grabazio guztiak aditzea. Bakoitzak
|
bere
arrazoiak ditu. Phineasek, esate baterako, badaki Sorari buruz hitz egiten dela grabazio batean edo bitan.
|
|
|
Edo Frantziska bera. Bakoitza
|
bere
arrazoiekin edo bere desarrazoiekin, denek begi txarrean gintuzten Biktoria eta biok, edo bietariko bat. Arrunt garbi ere ez nuen, pertsona bera izan ote zen bi ekintzen manatzailea, ala ni hil gogo ninduenak ez ote zuen ekarri, nahi gabean, Biktoriaren fi n gaiztoa.
|
|
|
" Ni entzutera etortzen naiz elizara, ez hitz egitera". Eta
|
bere
arrazoia ematen zigun, jakina: " Nik ez dakit ezer, Berak daki guztia".
|
|
|
ume bihurri batengandik espero ez bezala, ordea, mutila, hamar urte bete berri zituena, ez zen zepoan harrapatutako txori bat marrazten ari, ez ehiztari bat hari tiroka... ez kaiolan kaiolatutako txoria, baizik eta kaiolatik ihes. Jokabide hark bazuen
|
bere
arrazoia. Izan ere, Regina Domingoz erditu zenean, txori bat leiho zabaldutik sartu, aurrez aurreko horma jo, lurrera erori, eta bertan luze gelditu zen, zerraldo; amari, baina, historiaren lehen zatia zitzaion atsegin, eta horregatik, haurra ulertzeko adinera iritsi zenean, honela kontatzen zion Reginak gertatua:
|
|
|
Domingo hantxe geldi zitekeen, baina, beste askotan bezala, ez zen gelditu, egiak ere bere exijentziak balitu bezala, azken bururaino eraman beharrekoak; esan nahi baita Domingok
|
bere
arrazoi biribil hura are biribilagotzeko beharra sentitu zuela, bizi senak –zuhurtasunak– luzatzen zizkiòn aholku eta gomendio ororen gainetik:
|
|
|
Teofilo Maria, berriz, aitaren suarekin sutzen zen, baina, nola antzezpen haietan aitarena baitzen hitza, keinu batzuk egitera mugatzen zen, burua goitik behera mugitzen zuela edo eskuin eskua ukabil bihurtzen. Maria Bibiana eta Ada, ama izebengandik jaso zutèn heziketatik espero zitekeen bezala –izeba Ernestina ama bezain estua zen alor hartan–, aitaren madarikazioaz eskandalizatzen ziren –" Ez dago gauza itsusiagorik neska bat biraoka ikustea baino", ama izeben erakutsia–, baina aitak hain hitz gordinak esaten bazituen
|
bere
arrazoiak izango zituen, benetan izugarriak behar baitzuten anarkistek eta komunistek, aitak arao eta birao haiek jaurtitzeko. Etxe hartan, Damaso zen filosofoena –ez aitaren zentzu mugatuan, halere, Damasok noiznahi ekiten baitzion pentsatzeari, baita Elizako doktoreengandik jasotako printzipio ustez aldaezinen aurka, isilean bazen ere– eta buruargiena, halako eran, non, arrazoi baten ondoan, beste bat ikusten baitzuen ia beti, edo arrazoi kate bat, eta orduan ere zera pentsatu baitzuen, ausaz, mailaz mailako ariketarik surrealistenean:
|
|
|
...eta garbi erakutsiko zuen zenbateraino poztu zen hura –irri zabal bat ere egin zuen, barre isil batekin nahas zitekeena– Tasio Loidik zorri eta arkakuso nazionalisten aipua egin zuenean; eta argi erakutsiko zuen, halaber, nola aldatu zitzaion aurpegia, mirespen puntu batez begiratu ez zion, bada, atsoari, honek Tasiori aurre egin zionean, adoretsu bezain bihoztun!; Teofilo Mariak, baina,
|
bere
arrazoiak zituen jokatzen ari zen moduan jokatzeko, eta hala, bere arrazoiak beste arrazoi guztien gainetik ipintzen zituela, baita atsoaren aurrez aurre paratzen ere, esan zuen:
|
|
|
...bal bat ere egin zuen, barre isil batekin nahas zitekeena– Tasio Loidik zorri eta arkakuso nazionalisten aipua egin zuenean; eta argi erakutsiko zuen, halaber, nola aldatu zitzaion aurpegia, mirespen puntu batez begiratu ez zion, bada, atsoari, honek Tasiori aurre egin zionean, adoretsu bezain bihoztun!; Teofilo Mariak, baina, bere arrazoiak zituen jokatzen ari zen moduan jokatzeko, eta hala,
|
bere
arrazoiak beste arrazoi guztien gainetik ipintzen zituela, baita atsoaren aurrez aurre paratzen ere, esan zuen:
|
|
|
noren aurka egingo zuen, bada, oihu, errudunik ezean?; eta, halere, bazuen barrua non hustu: bazuen, bai, lastozko panpina bat –Domingo–, zeinari
|
bere
arrazoiaren eta bere desesperazioaren makiladak astintzen baitzizkion, gupidagabeki astindu ere... horregatik jaurti baitzion Damasok Domingori amorruzko eta mespretxu osozko begirada hura, noiz eta amak jakinarazi baitzien Gabinoren egoeraren berri: " Gabino gaixo dago, eta Gabinori lagundu behar diogu, etxeko guztiak bat eginik", gaitzaren eragilea eta egoeraren errudun bakarra Domingo bera balitz bezala:
|
|
|
Hurbilago sentitzen zela, alegia, Durangoko heretikoengandik, Elizak edo botere zibilak bedeinkatutako senar emazte arauzkoengandik baino, maitasuna itotzeko modurik eraginkorrena bi horma luzeren artean bideratu nahi izatea baitzen; eta
|
bere
arrazoiak zituen: " Maitasuna, izan ere, sorgin haizea bezalakoa duk, eta alferrikakoa duk haizeari hesiak eta hormak jartzea".
|
|
|
–Nik ez, baina ez! –eta nola sutan baitzegoen,
|
bere
arrazoiak eman zituen ondoren, sutsu–: Fantasmak eta ongi daude inoxentekerietarako, baina ohiko bizimoduan ez dute lekurik, ez baitira existitzen:
|
|
|
Une hartan, baina, inkontzientean itsatsitako argazki batek –emazteak, aldian behin, ohean bizkarra ematen zionekoak, adibidez– baldintzatzen zuen Nazario, beharbada: bai, egia zen garaiko emazteen betebeharra zela senarrarekin atsegina eta esanekoa izatea, baina egia zen, halaber, Reginak batzuetan –gutxi batzuetan–
|
bere
arrazoiak zituela hain adeitsu ez agertzeko, Nazariok ongi ulertzen zuen hori... ulertuko ez zuen, bada, Benjamin Mariaren existentzia labur ahaztezinak senar emazteak zauritu baitzituen, zauri orbaingaitz batez zauritu ere! Hain ongi ulertzen zuen Nazariok emaztearen jarrera, non, mutilari leihoa ireki ondoren, ixtea erabaki baitzuen, ez guztiz haatik, etorkizunari beti utzi behar baitzitzaion zirrikitu bat zabalik, zer gerta ere:
|
|
2010
|
|
|
–Kanpoko hutsune hori barruan dudan hutsunea ere bada, Ama Birjinak noiznahi beteko didana, ez dakit hemen Regina enean edo Pagoagan, Gabino. Horren arrazoia eskatzen badidazu, ez dizut arrazoirik emango, baina nabaritu egiten dut, fedeak ere
|
bere
arrazoi ezkutuak ditu-eta??; beste egun batean, baina, arrazoi arruntago bat eman zidan, bere psikologiarekin lotuago egon zitekeena: –Romana etxean neskame izan genuen, eta Ama Birjina neskameari agertu bazaio, etxekoandreari ere zera?
|
|
|
haren zio eta motibazioetara jo gabe, artean ez nuen arrebaren jokabidea aztertzeko gaitasunik?, mailu bat bezalakoa baitzitzaidan. Maria Bibianak, baina, bazituen, bai,
|
bere
arrazoiak, halako batean esan ez zidan, bada, Jainkoari eskaintzen ziola, etengabe eskaintzen ere, bere gorputzaren sakrifizioa, baztangak edo zintzurmin ustelen batek beste mundura eraman zezala, alegia?, anai arrebon arimaren salbazioaren truke! Nik, ordea, arrebak zituèn barruko arrazoiez ahaztuta, mailuaren hotsak entzuten nituen, hotsak eta hotsak, gero eta gortzenago nindutenak, harik eta, biok bakarrik geundèn memento batean, arestian izan nuèn eztabaida sutsu baten ondotik Domingo modu txarrean antzarak ferratzera bidali nuelako hartzen ari zitzaidan kargu arreba, zertarako nahi duzu mundu osoa zeuretzat, zertarako eta zertarako??, erantzun egin nion arte:
|
|
|
Aita nagusiari telefonoz deitu, eta baimena eska diezaioket?? esan nion; amak ez zuen ezetzik esan; aitzitik, berak deitu eta berak eskatuko ziola esan zidan,
|
bere
arrazoia emanda: –Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar bezala eusteko?.
|
|
|
Zuok jainkozaleok, ordea, ez duzue baliozko froga bat bera ere erakusten, Akinokoaren lehen kausarenarekin batera beste argudioak ere, lege naturalarena (Newtonek aldeztua) eta planarena (Darwinen teoriek hankaz gora jarri zutena)? pikutara joan baitziren, Kantek
|
bere
Arrazoi hutsaren kritika n ederki egiaztatu zuenez, ordainean beste argudio bat asmatu bazuen ere, argudio moral bat, Jainkorik gabe ongia eta gaizkia ezinezkoak zirelakoan?
|
|
|
–E... –neuk ematen nuen orain totela, Felixinen antzera– Ez da berez gaiztoa,
|
bere
arrazoiak izaten ditu.
|
|
|
Berriz ere kanila ireki eta, xaboia kentzen dion bitartean, sermoi luzea hasi zaio botatzen emakumea, aldez aurretik abisatuta bera ez dela nor inor juzgatzeko, bakoitzak dituela
|
bere
arrazoiak eta zirkunstantziak, eta ulertzen duela Julenenak guztiz bereziak direla...
|
|
|
baliozko frogak, jakina. Zuok jainkozaleok, ordea, ez duzue baliozko froga bat bera ere erakusten, Akinokoaren lehen kausarenarekin batera beste argudioak ere —lege naturalarena (Newtonek aldeztua) eta planarena (Darwinen teoriek hankaz gora jarri zutena) — pikutara joan baitziren, Kantek
|
bere
Arrazoi hutsaren kritika n ederki egiaztatu zuenez... ordainean beste argudio bat asmatu bazuen ere, argudio moral bat, Jainkorik gabe ongia eta gaizkia ezinezkoak zirelakoan... baina Kanten azken kanta ere, Jainko akasgabeari buruzkoa, disko akastun bihurtu zaigu jada, gauza bat baitziren Kanten desioak eta beste bat fantasiarekin zerikusirik ez duen errealitatea, benetakoa.
|
|
|
Eta hondarrean, jakina, Maria Bibiana aspergarria eta gorrotagarria egin zitzaidan... haren zio eta motibazioetara jo gabe —artean ez nuen arrebaren jokabidea aztertzeko gaitasunik—, mailu bat bezalakoa baitzitzaidan. Maria Bibianak, baina, bazituen, bai,
|
bere
arrazoiak, halako batean esan ez zidan, bada, Jainkoari eskaintzen ziola, etengabe eskaintzen ere, bere gorputzaren sakrifizioa —baztangak edo zintzurmin ustelen batek beste mundura eraman zezala, alegia—, anai arrebon arimaren salbazioaren truke! Nik, ordea, arrebak zituèn barruko arrazoiez ahaztuta, mailuaren hotsak entzuten nituen, hotsak eta hotsak, gero eta gortzenago nindutenak, harik eta, biok bakarrik geundèn memento batean —arestian izan nuèn eztabaida sutsu baten ondotik Domingo modu txarrean antzarak ferratzera bidali nuelako hartzen ari zitzaidan kargu arreba, zertarako nahi duzu mundu osoa zeuretzat, zertarako eta zertarako... —, erantzun egin nion arte:
|
|
|
" Kanpoko hutsune hori barruan dudan hutsunea ere bada, Ama Birjinak noiznahi beteko didana, ez dakit hemen Regina enean edo Pagoagan, Gabino. Horren arrazoia eskatzen badidazu, ez dizut arrazoirik emango, baina nabaritu egiten dut, fedeak ere
|
bere
arrazoi ezkutuak ditu-eta..."; beste egun batean, baina, arrazoi arruntago bat eman zidan, bere psikologiarekin lotuago egon zitekeena: " Romana etxean neskame izan genuen, eta Ama Birjina neskameari agertu bazaio, etxekoandreari ere zera...
|
|
|
" Mirari baten zain gaude, eta miraria gertatu arte ez zaitut bakarrik utziko";" Ezta pentsatu ere...!" ihardetsi zidan kementsu;" Zergatik ez? Aita nagusiari telefonoz deitu, eta baimena eska diezaioket..." esan nion; amak ez zuen ezetzik esan; aitzitik, berak deitu eta berak eskatuko ziola esan zidan,
|
bere
arrazoia emanda: " Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar bezala eusteko".
|
|
2011
|
|
|
Don Mariano, halarik ere, ez zen, ez, isilik geratu, alkateak deitutako batzarrean. Eta
|
bere
arrazoiak zituen hartarako:
|
|
|
Baina, biraolari bezala, orduko errekorra bazuen ere, libelulak bere hego burrundaratsuei baino azkarrago eragiten zion, zinez, zure aitak bere mihiari halakoetan!?, harreman onak zituen don Salustio apezarekin. Eta honek kontuak hartzen zizkionean, mihia hain itsuski erabiltzen zuelako,
|
bere
arrazoiak ematen zizkion zure aitak:
|
|
|
Bertzenaz, gerra ondoko bere gerra partikular hartan, bere egin zuen, halaber, halako batean, herriko saskigilearen konfiantza, kanpai jolea ere bazenarena; eta nola honek susmoen kontu hura iradoki baitzion, eta nola Atilanok gauzak garbi nahi baitzituen hasieratik beretik, hala,
|
bere
arrazoiak eman zizkion, erraten ziola:
|
|
|
Beharbada batak bestearen arrazoiak errefutatzean ez genuke esperantza gehiegi jarri behar. Hobe, bakoitzak
|
bere
arrazoiak autokritikatzean, eta autokritikarako elkarri laguntzean.
|
|
2012
|
|
|
–Pertsona honek atzo iraindu egin ninduen?, besterik gabe. Izango zituen
|
bere
arrazoiak, agian bere bizitzarekin zerikusi handiagoa dutenak nirekin baino, auskalo. Baina oroimen objektiboak ez ditu datuak bereganatzen barruan habia egin dezaten.
|
|
|
Herri menperatu batek jakin luke beti arrazoia duela, beti.
|
Bere
arrazoia ongi antolatzen badu diskurtso bat izango du zeinak beti besteari ahoa itxiko dion. Bide bakarra geldituko zaio orduan, bere biolentzia fisikoki erakustea.
|
|
|
Beharbada batak bestearen arrazoiak errefutatzean ez genuke esperantza gehiegi jarri behar. Hobe, bakoitzak
|
bere
arrazoiak autokritikatzean eta autokritikarako elkarri laguntzean.
|
|
|
ikusleek, sinple zein sofistikatuek, badakite zeren bila doazen antzerkira, eta ia edozer barkatzen dute horren truke. Eta aktoreek ere beti jakin dute noski zer nahi duten eta zergatik (zeinek
|
bere
arrazoia duela): galdetu, bestela, eta. Hamlet?
|
|
2013
|
|
|
Rolandok esango lukeen eran: ?
|
Berak
arrazoia du. Baina baita neuk ere!?.
|
|
|
mutila, denbora horretan, bakar gelaxka batean egon baitzen, zutik eta esna, eskuak sabaiari kate batez lotuta eta burua txano batek estalita, estatubatuar zelatariek izterretan jotzen zuten bitartean, etengabe jo ere, zangoak ubeldu eta abaildu arte. Hura jakin zuenean, ai, nola sentitu zuen Hamzak
|
bere
arrazoien zakua inoiz baino beteagoa! Zer gehiago behar zen, bada, ikusteko ezen atzerritarrek zutela errua. Mendebaldeak, alegia?
|
|
|
–
|
Bere
arrazoia ote zuen, bada, Fadilak. Belar lagin bat ere hartu nuen, badaezpada, denborarekin ezusteko bat ere eman zidana:
|
|
|
Puntu hartan, zeharo egoskortu zen, gainera. Eta
|
bere
arrazoia zuen: –Ulertzen dut zaldi gainean ibiltzen irakatsi nahi ez izatea neska bati, baina zergatik dago gaizki Allahren laurogeita hemeretzi izenak laurogeita hemeretzi aldiz idatzi nahi izatea, ez bainuke horixe bertzerik nahi?!
|
|
|
Zazpi zortzi urte zituen neskak? 1385 8 bizi ziren, beraz?
|
bere
arrazoi hura eman zuenean; Raissa, gero, bere amari begira paratu, ama aitari, eta honek bere aburua eman zuen, buruzagi gisa eman ere?
|
|
|
–Beraiek nahi badute, utzi joaten??; zergatik ihardetsi zion emazteari era hartan?; Mâredi bere damua erakusteko modua ote zen? baita hari
|
bere
arrazoi zatia ematekoa ere, bide batez?: –Gure semeak ez dituk jada bularreko haurrak, eta joan daitezela, bai, errealitatearen berri jakitera!
|
|
|
Okurritu ere?! Baina zer, burura zekiokeen, aldi berean?, Mâredek ere
|
bere
arrazoia balu. Gizona gizon jaio baitzen, eta ez aingeru?
|
|
|
–Papistak gure aldera erakarri ditugu lehenik, segida eman zion
|
bere
arrazoiari?, noizbait fede egiazkora bihurtuko badira. Gure etsaiak Ligakoak eta espainiarrak dira egun. Eta Ligakoen eta espainiarren etsaiak, aldiz, gure lagunak.
|
|
|
Nire lana egin nuen. Hitzetik hortzera itzuli zuen Le Cornuk
|
bere
arrazoia.
|
|
|
Dilawar –kasuak oihartzun mediatiko izugarria izan zuen, New York Times ek 2005eko maiatzaren 20an argitaratu baitzuen– 22 urteko taxista gazte bat zen, AEBetako base militar bat zaintzen zutèn milizianoek bat batean atxilotu zutena eta egun batzuk geroago hil zena, torturatuta... mutila, denbora horretan, bakar gelaxka batean egon baitzen, zutik eta esna, eskuak sabaiari kate batez lotuta eta burua txano batek estalita, estatubatuar zelatariek izterretan jotzen zuten bitartean, etengabe jo ere, zangoak ubeldu eta abaildu arte. Hura jakin zuenean, ai, nola sentitu zuen Hamzak
|
bere
arrazoien zakua inoiz baino beteagoa! Zer gehiago behar zen, bada, ikusteko ezen atzerritarrek zutela errua –Mendebaldeak, alegia– eta haiek bakarrik...!
|
|
|
"
|
Bere
arrazoia ote zuen, bada, Fadilak. Belar lagin bat ere hartu nuen, badaezpada, denborarekin ezusteko bat ere eman zidana:
|
|
|
Hala, bada, zer agitu ote zen benetan, Raissak senarrari erran zionean bikiek Mâreden omenaldira joateko asmoa zutela, baita etxeko jaunak berehalako erabakia hartu ere: " Beraiek nahi badute, utzi joaten"?; zergatik ihardetsi zion emazteari era hartan?; Mâredi bere damua erakusteko modua ote zen... baita hari
|
bere
arrazoi zatia ematekoa ere, bide batez?: " Gure semeak ez dituk jada bularreko haurrak, eta joan daitezela, bai, errealitatearen berri jakitera!
|
|
|
Okurritu ere...! Baina zer –burura zekiokeen, aldi berean–, Mâredek ere
|
bere
arrazoia balu. Gizona gizon jaio baitzen, eta ez aingeru... eta horregatik baitzen naturatik sortutako izakirik kontraesankorrena, erremediorik gabekoa agian, indarrari indarrarekin erantzun behar ziona, ezinbertzean:
|
|
|
Puntu hartan, zeharo egoskortu zen, gainera. Eta
|
bere
arrazoia zuen: " Ulertzen dut zaldi gainean ibiltzen irakatsi nahi ez izatea neska bati, baina zergatik dago gaizki Allahren laurogeita hemeretzi izenak laurogeita hemeretzi aldiz idatzi nahi izatea, ez bainuke horixe bertzerik nahi...!
|
|
|
Zazpi zortzi urte zituen neskak –1385 86an8 bizi ziren, beraz–
|
bere
arrazoi hura eman zuenean; Raissa, gero, bere amari begira paratu, ama aitari... eta honek bere aburua eman zuen, buruzagi gisa eman ere... nahiz eta haren tonua ez zen zirt edo zartekoa izan, etxeko buruzagiari une hartan zegokiokeena –kio bat ere atera zitzaion erranaren erdian–, bere dudak zituèn gizon batena baizik: " Estudioak ez ditun emakumeen kontua, Raissa..."; orduan, baina, Abdul Alimen tonuari halako funsgabetasun bat antzeman ziolako edo, osaba Tayyebek –gizon dogmatikoa zen arren, Raissaganako sentimendua zuen ahulgune– erran zuen:
|
|
2014
|
|
|
–La concentration des choses de l, esprit à Paris commence dans les premières années du XIXe siècle?. (Zinez, apur bat lehenago hasia izan behar du. Iraultzarekin?, hurrengo lerroek Institutu nazionalaren fundazio eta kokapenarentzat Parisen Direktorioaren Konstituzioa eta Konbentzioaren dekretua aipatzen baitituzte) 2403 Zientziaren kontzentrazio esajeratuak Parisen(, ce centre merveilleux de lumière et d, esprit?)
|
bere
arrazoia izan du: eskuartekoen urria, ikertzaileen beren bakana, etab.2404 Edonola ere, zentralismo paristarrak probintzien inausketa eragin du.
|
|
|
Erresakaren ahotsa, lantzean behin, egiazko plazera izaten zen, anaia baten hizketa bezala. Zerbait naturala,
|
bere
arrazoia zuena, esanahi bat zuena. Noizean behin, kostaldetik zetorren txaluparen batek errealitatearekiko atxikimendu aldi bat eskaintzen zuen.
|
|
|
–Zèn bezalakoa zunan, ordea, Anbroxio, eta zer egingo zionagu?! Nire senarrak, gainera,
|
bere
arrazoi partea zinan, zer demontre! Oraindik ere izu ikara nagusitzen baitzait imajinatzen dudan bakoitzean probeta, s boy horietarik bat izan nezakeela.
|
|
2015
|
|
|
bereziki Roseri utzi zion, batean hau eta bestean hura hartu, bitxiak soineko beltzaren ondoan jarri...?, bai baitzekien bitxiak aukeratzeko zeremonia txiki hura, gauerokoa, beste ezer baino gehiago atsegin zuela. Hark bazeukan
|
bere baitan
arrazoi gorderen bat amak zer eraman aukeratzeari hainbeste garrantzi emateko. Zein ote zen arrazoi hura, pentsatu zuen Ramsay andreak, geldi geldirik jarrita alabak aukeratutako lepokoa itxi ziezaion, iraganetik igarri nahian berak amarengana zer sentimendu sakon, ehortzi, adierazezin eduki ote zuen Roseren adinean.
|
|
|
ez tabaida gaitzak izaten nituen garai batean nire lagun handi batekin, idazle merkea eta manipulat zaile nazkagarria iruditzen zitzaiolako txekiar frantziartua. Kunderaren fobia antikomunista zegoen tartean; eta fobia diot, jarrera politikotik edo ezinikusi hutsetik harago doan gorroto obsesiboa ageri duelako, ezaugarri patologikoak dituena; dena dela, fobia guztiek bezala izango ditu horrek ere
|
bere
arrazoiak, eta ez naiz ni erregimen estalinistak defenditzen hasiko.
|
|
|
Alderantziz, beren pentsamendua eta ideiak zabaltzeko lan eskerga egin zuten hurrengo urteetan. Garai hartan kaleratu zen Pascalen Les Provinciales liburu ospetsua, bihotzak
|
bere
arrazoiak ditu, arrazoiak ezagutzen ez dituenak, baina baita Antoine Arnaulden Grammaire Générale edo Nicoleren Logique eta, batez ere, Lemaître de Sacyren Bibliaren frantseserako itzulpena, Port Royaleko Biblia deitua, ondorengo frantziar idazle handienek, Voltairegandik hasi eta Rimbaudgana iritsi arte, miresmenez irakurriko zutena.
|
|
|
beheranzkotzat jotzen zituen, boterearen gosea asetzeko baliabide hutsak bailiran. Zentzu horretan bazuen
|
bere
arrazoia Mumfordek kritiko izateko, ez baita onargarria teknologiak gizakien zerbitzurako izateari uko egitea. Ezin baitugu beste batzuek diseinatutako teknologia esku zabalik onartu soilik boterearen idolatriaren izenean.
|
|
|
Ez al zuen berak beti esan politikak ez dakarrela ezer onik? Mundua eta ideiak aldatzen ari ziren, eta ziur asko gazte haiek ere
|
bere
arrazoi partea izango zuten. Gaztetan gauzak modu batera ikusten dira, baina bere adinera orduko zentzatuko ziren haiek ere.
|
|
|
nire borrokan arrazoia nuen, eta dut?. Argudioak sobera ditu
|
bere
arrazoiari eusteko: –Amaren bularretik hazi nintzen, dio berriro?, haren sufrimendua bizi izan nuen:
|
|
|
Egoera ez zen batere aldatu. Nork
|
bere
arrazoiekin segitzen zuen, nork bere sentimendu zaurituekin, arazoa zelan konpondu asmatu ezinik. Bost axola tartean egindako kilometro mordoa.
|
|
|
–Jauna, nire bezeroak bere ideiak, guztiz okerrak eta zentzugabeak izanik ere... bere ideiak azaltzeko aukera eskatzen du. Ez ditut bere atentatu koldarrak zuritu nahi,
|
bere
arrazoiak ulertzeko saio bat egin baizik. Eta epaiketa zuzen batek, zorionez zuzenbidezko estatuak denoi ematen digun eskubideak, hala eskatzen du:
|
|
|
Hortik aurrera, akabo?. Horregatik, Kubatik alde egingo balu,
|
bere
arrazoi nagusia ez litzateke ekonomikoa izango. –Arrazoi politikoengatik alde egingo nuke neuk herrialde honetatik, preso sentitzen naizelako eta sistema hau ez zaidalako gustatzen.
|