|
2000
|
|
|
Azken aldian zabaltzen ari den iritzietako batek
|
bi
bide jorratzen ditu gai honetan: alde batetik, kopia digitalak egitea, dokumentuen eskuratzea errazteko, eta bestetik, mikrofilmazioa, preserbaziora begira (100 urte irauten dituela ziurtatua dagoelako).
|
|
2001
|
|
|
|
Bi
bide erabili izan dira euskaldunon hizkuntza eta kultura kriminalizatu eta zigortzeko: bide judiziala, batezere Baltasar Garzon epaileak bideratua, euskal kulturan diharduten hainbat sustrai ETAren jarduerarekin lotzeko; eta bide politikoa, nabarmena batez ere Nafarroan, baina baita Araban eta Ipar Euskal Herrian ere.
|
|
|
Geroari begira landu litzatekeen estrategia da euskaltzaleen modako gaia.
|
Bi
bide seinalatzen dira beti: ildo praktikoa eta ildo diskurtsiboa.
|
|
2002
|
|
|
Hori dela eta, zerbitzu publikoaren ezaugarriak ezarri lituzkeenari eta erabiltzen diren baliabideen jatorriari erreparatu genieke. Gauzak horrela, aukerako
|
bi
bide har daitezke. Batetik, unibertsitatetik kanpoko gizarte edo politika eragileen esku gera daiteke unibertsitatearen zuzendaritza nagusiaren izendapena.
|
|
|
Erabaki politiko hori gauzatzeko
|
bi
bide orokor dauzkagu. Gizartetik sortutako herri ekimenaren bitartez lehena.
|
|
|
Estrategiari dagokionez, lehen aipatutako
|
bi
bide horiek ditugu. Eta nahiz eta bigarren bidearen mugak lehenezarri, bi bide horietan batera jardun genuke.
|
|
|
Estrategiari dagokionez, lehen aipatutako bi bide horiek ditugu. Eta nahiz eta bigarren bidearen mugak lehenezarri,
|
bi
bide horietan batera jardun genuke. Esanguratsuena den herri ekimenaren bitartez bidera daitekeen euskal unibertsitaterako estrategia ezin da definitu.
|
|
2004
|
|
|
Hau da, Platonekin hasitako eta Nietzscherekinbukaturiko mendebaldeko pentsamenduaren tradizioaren azken muga; hizkuntzatik eta gogamenetik kanpoko ‘zerbait’ horren errepresentazioen gainean eraturiko diskurtso filosofiko zaharkituaren bukaera (Heidegger 1976). Alternatibak, beraz,
|
bi
bide zekartzan Heideggerren aburuz: bata, zoritxarrekoa, baina guztiz erreala, zientzia eta teknikarena; bestea, gizakiaren salbazioa suposatuko lukeena, pentsamendu berria rena.
|
|
|
Pretesa ren estrategiak ere konbinatu egiten ditu kapitalean eta program azio zentralizatua eskaintzea. Partze hartzeak kapitalean minoritarioak dira (%20 %30) —Iruñeko Canal 4ren salbuespenarekin, non %51raino igotzen den—, eta horreknagusitasuna ematen ez badie ere Prisa taldearen besteeuskarriekiko integrazio garrantzitsua gertatzen da, behinik behin Union Radio Ser irrati katearekin, bai baliabide materialetan baina bereziki giza baliabideetan1 2
|
Bi
bide erabili ditu Pretesak Euskal Herriko telebista lokaletan sartzeko: arazo ekonomikoak zituzten telebisten zorrak eta berregituraketa bere gain hartuz —Canal 4ren kasua, baina baita neurri batean Canal Gasteizena ere— eta telebista berriak sortuz.
|
|
2005
|
|
|
|
Bi
bide nagusi erabili izan dira fikziozko produktuak hizkuntza batetik bestera aldatzeko: azpidazketa eta bikoizketa.
|
|
|
Zuen Lagundian beti izan dira
|
bi
bide nagusi: ort odoxia rena eta liberazioarena.
|
|
|
Genero hitzarekin
|
bi
bide har ditzakegu artikulu honetan: bata genero kulturalarena da (sexua biologikoa da, emea eta arra, eta generoa kulturala da, femeninoa eta maskulinoa), eta honen arabera banatu izan da emakumeek egindako literatura literatura unibertsaletik, edo bestela esanda, gizonezkoenetik.
|
|
2006
|
|
|
Baldintza horien artean berebiziko garrantzia izango dute irakasleen prestakuntzarako eta ikasmaterialgintzarako hautatzen diren bideak.
|
Bi
bide horiek ez doaz bakoitza bere aldetik, batera baizik.
|
|
2007
|
|
|
Konparatzea dago S. Berasaluze eta F. Mendizabal, Arantzazuko autoreetara mugatuz: Jakin en hasieratik
|
bi
bideak entseatu dira, euskara garbiarena, behar diren neologismoak asmatuz, eta mordoiloarena, kultur lexikoa erdaratik mailegatuz. Nagusi nagusia, hala ere, bide garbizalea izan da.
|
|
2008
|
|
|
Esate baterako," hegoaldeko" herrialdeetako immigranteen kasuan, kultura eta hizkuntza berreskuratzeko eta subiranotasunaren aldeko aldarrikapen demokratikoaren baitan abian dagoen prozesuan txertatu genituzke,
|
bi
bide kontuan hartuta. Frantzia eta Espainiako Estatuen eta EBren egungo immigrazioari buruzko politika eta lege murriztaile eta xenofoboen aurka gaudela, modu eraginkorrean, erakutsita.
|
|
|
Diskurtso demografiko eta politiko hori etorkinen integrazioari buruzko debateetan ere agertzen da. Kasu horretan,
|
bi
bide hartzen ditu diskurtsoak oro har: Quebecen harrera ahalmena zehaztea eta elementu demografiko horiek hizkuntz politikaren elementuekin lotzea.
|
|
2012
|
|
|
Badira, hau ere esan beharra baitago, gure deiari entzungor egin eta informaziorik bidaltzen ez digutenak, ez dakigu zergatik, profesionaltasunik ezagatik edo akaso zabarkeriagatik. Falta zaigun beste erdia eskuratzeko
|
bi
bide ditugu: batetik, liburutegi jakin batzuek bere barne informazioa luzatu ohi digute, Koldo Mitxelena Bibliotekak eta Donostiako Udal Liburutegiak bereziki; eta, bestetik, ELSN/ SNBE Euskadiko liburutegi sistema eta ISBNko espainiar agentzia arakatuz erdiesten dugu gainerako laurdena.
|
|
|
• Iparraldearen kasuan, euskararen sustapenak
|
bi
bide osagarri har ditzake: batetik, euskarari berme legalak ematea, koofizialtasuna ezagutuz ala hizkuntza gutxituak babesten dituen lege bat onartuz, eta, bestetik, euskararen irakaskuntza eskaintza orokortzea eta euskararen ezagutza zein erabilera sustatzea, hizkuntza politika handinahiago bat osatuz eta ondoren gauzatuz.f
|
|
2013
|
|
|
honetan ere igarle izan genuen Txillardegi. Beste hizkuntza batzuetatik hitzak nola hartu erabakitzean,
|
bi
bide ikusten zituen: Leizarragarena (hau da, kultura hitzak bere horretan gordetzea, ezer aldatu gabe) eta Axularrena (euskararen senaren arabera egokitzea, alegia).
|
|
|
Ikusi dugunez, 70eko hamarkadatik ETAk zabalik izan ditu estrategia ildo bi, baina emaitzak ez dira inoiz izan desiratutakoak (gogoratu Xiberta, Aljer, Lizarra Garazi eta Loiola). Hala ere, ETAk ekin egin die
|
bi
bide horiei, nahiko modu automatikoan. Aurreko puntuan nabarmendu ditugun arrazoiak direla-eta, ordea, ETAk gogoeta sakona egiteari ekin zion Loiolako esperientziaren ondoren.
|
|
2014
|
|
|
Aldarrikapen sozialen erakusgarri garrantzitsuena den Assemblea Nacional Catalana (ANC) erakundeak 2015eko Sant Jordi egunerako independentzia aldarrikapena eskatu du. Ez dira
|
bi
bide kontrajarri bezala ikusi behar. Eragile nagusiek, ANC kasu, onartzen dute gidaritza politikoaren bultzatzaile eta bermatzaile funtzioa.
|
|
|
Beraz, i, o, u eta kontsonantez amaitzen diren izen arruntei a amaiera erantsita emakume izenak sortzen dira (Haritz/ Haritza, Amets/ Ametsa...). Horrez gain, beste
|
bi
bide ere proposatzen dira gizon izenetatik abiatuta femeninoak osatzeko: aurretik Andre edo Mari jartzea (Andregoto edo Marimartin, adibidez). c) Badira a amaitzen diren gizon izen historikoak.
|
|
|
Korapilorik zailena berboarena dugula esan diot, eta aurrera jotzekotan gaudela. Oinarritzat
|
bi
bide har dezakegula: lapurterarena ala gipuzkerarena.
|
|
|
Hizkuntza baten biziraupena ezinezkoa dela literaturarik gabe uste da.
|
Bi
bide bereizten dira hor, herri literatura eta literatura jasoa. Herri literaturaren apologia egiten du Antonio Zavalak bere plana aurkeztean, arestian aipatu bezala:
|
|
2015
|
|
|
• ELBren oinarria laborantza da, bere legitimitatea hor du! Baina
|
bi
bide oker hauekin kontuz ibili behar da: gizarte guztia ados bada garatu nahi den laborantza eredu batekin, baina laborariek ez badute hori partekatzen, dena huts egiten da!
|
|
|
Abertzaletasunik gabeko euskalgintzak, aldiz, heriotza horren azkartzea lekarke.
|
Bi
bideek, kontrakoak diruditen arren, euskararen ez normaltasuna babesten dutenez, euskararen desagertzea dakarte. Nola lortu orduan euskararen normalizazioa?
|
|
2019
|
|
|
Maitasunaren ideologia berri baten bila,
|
bi
bide hauek batera egin behar dira: batetik, maitasunaren ideologia berri bat eraiki behar da, libreago egingo gaituen gizarte eredu bat planteatzeko; eta, bestetik, maitasunaren ideologiaren sustraietan deseraikuntza bat egin behar da.
|
|
2020
|
|
|
Paranormalkerietan gehiegi trabatu gabe esan dezakeguna honakoa da, estatu modernoaren harira sortutako unibertsaltasun eredu horri baliagarritasun politikoa egozteak ala ukatzeak bide desberdinetatik garamatzala. Kontua ez gehiegi korapilatzearren,
|
bi
bide horien nire ikuspegia azalduz bukatuko dut.
|
|
|
Hasierako urteetan jakinlariek aholkularitzat hartu zuten erbestetik itzuli berria zen Orixe. Goraxeago aipatu ditugun
|
bi
bideen artean, esan bezala, bide garbizalea zen nagusia Jakin Taldekoentzat: " Eta, garbizaleak ez baitu ozta ezer adierazten, esan dezagun, Orixeren eredua izan dela teorian nagusia" (ibid.:
|
|
|
Hasierako urteetan jakinlariek aholkularitzat hartu zuten erbestetik itzuli berria zen Orixe. Goraxeago aipatu ditugun
|
bi
bideen artean, esan bezala, bide garbizalea zen nagusia Jakin Taldekoentzat: " Eta, garbizaleak ez baitu ozta ezer adierazten, esan dezagun, Orixeren eredua izan dela teorian nagusia" (ibid.:
|
|
2021
|
|
|
Eta
|
bi
bide erronka bideratzen hasteko: batetik, pedagogikoa, hezkuntzari lotua ezinbestean are belaunaldi eta jendarte ia osoki digitalen aroan; eta, bestetik, politikoa, erregulazioa izango duena xede.
|
|
2022
|
|
|
Bizitzan
|
bi
bide baino ez daudela aipatzen zuen Goethek: zahartzea edo aurretik hiltzea.
|
|
2023
|
|
|
Interpretazio adierazpen ugari erabiliz askotan, prebentziozkoak, Auzitegi Konstituzionalak muga berriak ezarri dizkie autonomia erkidegoen hizkuntza politikei (egokitasun eta proportzionaltasun azterketaren bidetik). Gazteleraren egoera pribilegiatua bermatze aldera,
|
bi
bide erabili dira: batetik, konstituzioaren 3.1 artikuluaren pareko ezagutza betebeharra errefusatu da; bestetik, hizkuntza propioen aldeko neurri positiboak mugatu dira, gaztelaniaren kaltetan izan litezkeen desorekak debekatuz (31/ 2010 AKE, 14 ZO).
|
|
|
Hori bai, liburutegietatik jasotakoak behera egin duenez (2021eko %22, 7tik 2022ko %14, 3ra), bi iturriotatik jasotakoak ekoizpen osoaren erdia gainditzen du ozta ozta, iaz bezala. Baina kontuan har dezagun duela urte gutxi %60ra iristen ginela
|
bi
bide horietatik. Jakina, kopuru horietara itzultzea litzateke ideala, datuen fidagarritasunean irabaztearren.
|