|
2003
|
|
|
Guztira, zelula amak erauzi ahal izan zituen ehun enbrioi hibrido baino gehiago lortu dituela dio. Sheng doktoreak denbora asko behar izan du lankideak konbentzitzeko emaitzak zuzenak direla; izan ere, azterketa hori beste zientzia aldizkari batzuetara bidali
|
zuten
duela bi urte baino gehiago, ikuskatzaile independenteek ontzat eman gabe; izan ere, horrelako zientzia argitalpenetan ziurtatzen dute azterketa baliozkoa dela. Zientzialari batzuek estrategia horri buruzko zalantza etikoak adierazteaz gain, zelula ama horien erabilgarritasuna zalantzan jartzen dute.
|
|
|
Eta zientzialari askoren arabera, makromolekula horietan datza giza biologiaren benetako konplexutasuna eta biomedikuntza iraultzeko gakoak. Botikak eta terapiak diseinatzeko estrategien artean, bioteknologiako enpresa batzuek ikerketa proteomikoaren alde egin
|
zuten
duela urte gutxi. Izan ere, gaixotasun gehienak ez dira geneen eremuan agertzen, proteinen eremuan baizik.
|
|
2005
|
|
|
“Gure artikuluak iradokitzen du aukera asko dagoela lehen baserritarrek gaur egungo europarrei egiten dieten ekarpen genetikoa zerotik hurbil egoteko”, dio Cambridgeko Unibertsitate Britainiarreko Peter Forsterrek. Luigi Cavalli Sforza genetista italiarrarentzat, etorkin neolitikoek kontinente osoa kolonizatu
|
zuten
duela 7.500 urte, nekazaritza berekin eramanez; baina ikerketa berriak aukera horren kontra egiten du. “Science” artikuluaren egileek uste dute iritsi berriak Paleolitoko ehiztari biltzaileen taldeetako emakumeekin elkartu zirela, ugariagoak eta kolonoek baino hazkunde demografiko handiagoa zutenak.
|
|
2007
|
|
|
Gaur egun, San Petersburgoko Historia Zoologikoaren Museoan dago ikusgai, “Masha” izenarekin. Mamutak —elefanteen arbasoak— duela hiru edo lau milioi urte agertu ziren Afrikan, Europara eta Asiara emigratu
|
zuten
duela bi milioi urte, Ipar Amerikara iritsi arte, Bering itsasartetik pasatuz, duela 500.000 urte. Desagertzearen arrazoia misterioa da oraindik ere.' Animalia horien populazioa jaitsi egin zen duela 11.000 urte inguru, eta orain 3.600 bat urte desagertu zen.
|
|
2008
|
|
|
Dena ondo badoa, bi urte barru jakingo dugu palmondoa emea den; kasu horretan, hemendik 30 urtera fruituak eman ditzake, eta datil horiek Judeako palmondo zaharretako landareak berreskuratzen lagunduko lukete, Jordan ibaiaren ertzean, Sarah Sallon ikerketaren zuzendariak esan duenez. Haziek denbora luzez bizirik irauteko eta bizirik irauteko duten gaitasuna egiaztatuta dago, eta, horren ondorioz, Txinako zientzialari batzuek loto hazia ernarazi
|
zuten
duela 1.300 urte. Baina palmondo judu honek bizirautea lortu duen bi milurtekoek marka guztiak hausten dituzte.
|
|
|
Arizonako Estatuko Unibertsitateko Henry Sodano arduradunak dio urrats arrunt batean 45,6 milivatio sortzen dituela, nahikoa mugikor bat edo MP3 erreproduzitzaile bat kargatzeko. Antzeko prototipo bat ere garatu
|
zuten
duela hiru urte Pensilvaniako Unibertsitatean. Hala ere, motxila horien pisu handia dela eta, oraindik ez da bideragarria erabilera orokorrerako, baina ez hainbeste Estatu Batuetako armadako soldaduentzat, haiek nahi izan baitituzte karga elektrikoko sistema autonomoak behar dituztelako.
|
|
|
Zehazki, txostenak adierazten du isuri gehienetan metal astunak hauteman direla, hala nola merkurioa, kadmioa eta industria horretako beste kutsatzaile batzuk, hala nola binil kloruroa, dikloroetilenoa edo kloroformoa. ...Bederatzi instalazioetatik hiruk zuzenean isurtzen dituzte hondakinak ibaietara, Monzon eta Sabiñanigon (Huesca) eta Flixen (Tarragona); beste seiek, berriz, itsaspean isurtzen dituzte, Hernanin (Gipuzkoa), Torrelavegan (Kantabria), Palos de la Fronteran (Huelva), Louritzan (Ría de Pontell Adibidez, Pontevedresa (Elnosa) instalazioarekin batera, Greenpeaceko analistek 1,5 mg/ kg merkurio aurkitu
|
zuten
duela bost urtetik isurtzen ez den eta egun itsaskia arrantzatzen den eremu batean. Hala ere, zatirik okerrena Flixen dago, 144 mg/ kg merkurio erregistratu baitziren han, eta, erakunde ekologista horren arabera, jaiotza goiztiarren tasa handiagoa eta haurren garapen indize altua erregistratu dira.
|
|
2009
|
|
|
Baina, zer gertatzen da omega? Omega gomendio berriak Nutrizioaren eta osasun kardiobaskularraren arloan, omega prentsa txar nabarmena
|
zuten
duela gutxi arte, eta, beraz, kontsumoa murriztea gomendatzen zen. Hala ere, joan den urtarrilean, Bihotzaren Amerikako Elkarteak bi dozena ikerketa kontrolatu eta behatu baino gehiago argitaratu zituen, omega gaixotasun kardiobaskularra izateko arriskuarekin lotzen dituen ebidentziari buruz.
|
|
|
Ekologistak Martxan taldeak, berriz, erabilitako produktu toxiko ahaltsuak (nekazaritza edo baso plagizidak) eskuratzeko erraztasuna gehitu du. Pozoiaren erabilerari aurre egiteko neurriak Espainiako erakunde ekologista nagusiek bat egin
|
zuten
duela hamarkada bat baino gehiago Antidoto Programa abian jartzeko. Arduradunek azpimarratu dutenez, amuzki pozoituak legez kanpo erabiltzeko hiru bide behar dira:
|
|
|
Bestalde, CSIRO ikerketa erakundeko eta Australiako Hegoaldeko Gales Berriko Unibertsitateko zientzialari australiarrek espedizio bati ekin zioten iaz izaki horiek Australiako ekialdeko kostaldean aztertzeko. Ikertzaileek jakin
|
zuten
duela 70 urteko lehen erregistroak baino hamar aldiz gehiago zirela. Hori dela eta, Aguilarrek azaltzen du sortutako salpen hazkundeak ekosistemaren orekari gehiago eragingo liokeela.
|
|
|
Kanpaina hori 50.000 biztanletik beherako Espainiako udalerriei zuzenduta dago, eta biztanlerian irakurketaren aldeko jarrera sortzen duten herriak saritzen ditu, hainbat jardueraren bidez. Kanpaina horri esker, proiektu interesgarriak sortu dira; esate baterako, “Irakurri jaio aurretik”, Villenan (Alacant) egin da, eta herriko txikienen artean irakurketa sustatzea lortu du, osasun zentroetako pediatria kontsultetan haurrentzako irakurketa puntuak ezarriz, edo, bestela, erditzerako prestakuntza ikastaroetan irakurketak duen garrantziari buruzko hitzaldiak emanez. Proiektu hori saritu
|
zuten
duela bi urte, Maria Moliner Sariak osatzen dituzten hiru kategorietako batean. Sari horiek, modalitate bakoitzeko lehen sariei 12.000 euro emateaz gain, 200 liburuko sorta bat ematen diete urtero hautatzen diren 350 proiekturi.
|
|
|
Zenbait korronte pedagogikok ohartarazten
|
zuten
duela urte batzuk joko birtualaren kontrako zentzua. Hala ere, aurrerapen teknologikoek, tresnen prezio eskuragarriek eta, batez ere, hezkuntza proposamenen garapenak aisialdirako eta, are, ikaskuntzarako aukera egoki bihurtu dituzte bideojokoak.
|
|
2010
|
|
|
Jacob Reiff Produktu izoztuetan osagai gisa erabiltzen diren zenbait elikagaik gehigarri gutxiago behar dituzte formulazioan, produktu hoztuetara bideratutakoek baino. Errioxako Harakintza Ikertzeko Zentroko (CTIC) eta Elikagaien Teknologia eta Segurtasunerako Zentro Nazionaleko adituek ikerketa bat hastea erabaki
|
zuten
duela hiru urte, elikagaietako gehigarriak murrizteari dagokionez merkatuak eta enpresa ekoizleek duten interes gero eta handiagoa estaltzeko. Kontsumitzaileen kezkak eta ontziratutako produktuekiko alergien garapenak haien erabilera berrikustea eta murriztea eragin dute, eta, kasu batzuetan, osagai naturalagoekin ordezkatzea.
|
|
2011
|
|
|
“Gure lanak kaloria irensketaren kudeaketa hobetuko duten ikerketa berriak piztuko dituela espero dugu”, erantsi du. Gizakiek haragi gordina jaten
|
zuten
duela 2,5 milioi urte, oraindik sua kontrolatzen ez zutenean. Seguru asko, tresnekin jotzen zuten jan aurretik.
|
|
2016
|
|
|
Haren sustatzaileek, Justin Horne sukaldariak eta Jonathan Krauss enpresaburuak (irudian), hainbat arrazoi ekologikotan eta solidarioetan parte hartzen dute. Arrakasta izan ondoren, Hornek eta Kraussek auzoko lokal zabalago batera aldatzea erabaki
|
zuten
duela gutxi. Irudia:
|