|
2003
|
|
|
Galdu samar aurkitu
|
zuten
senideek Iñaki Uria igandean. Aldatua zuten kartzelaz eta oraindik tokia hartu gabe zegoen, ez zuen jendea ezagutzen.
|
|
2008
|
|
|
Hura izan zen familiak Jesus Basauriren zuzeneko berri izan zuen azken aldia. Aurrerantzean informazio ugari jaso
|
zuten
senideek, gaur arte baino egiaztatu ez den hamaika datu. Azkeneko berrien arabera, Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekura eraman zuten Basauri, Iruñera.
|
|
|
1999an egindako epaiketak gauza batzuk argitu zituen, baina bertze batzuk argitzeko daude oraindik ere. Ebazpena argitaratu ondotik parte hartu zuten guztiak zigortu ez zituztela pentsatzen
|
zuten
senideek. Epaiketan berean X jauna behin baino gehiagotan aipatu zen, baina ez zen sekula bere izenik eman.
|
|
|
Bide batez, kutsadurak gaixoarekin oso harreman estua izanda soilik gertatzen ahal direla azaldu du. Hala eta guztiz ere, ospitalera asteburu honetan eraman dituzten bost gaixo horiek ez
|
zuten
senide harremanik elkarren artean. Hori dela eta, Osasunbidean lanean ari dira bost eri horien arteko harremana aurkitzeko.
|
|
2009
|
|
|
Familia bateko kideen arteko komunikazio falta dute ardatz Turkiako bi filmek. Pandoranin kutusu lanak aspaldian harremana etena
|
zuten
senideen batzea zuen ardatz, eta gaur estreinatu duten filmean, U, maymun, batuta zegoen familia baten komunikazioaren usteltzea agertzen du Ceylanek.
|
|
|
Arrantzaleak etxeratu arte borrokan jarraituko dutela esana
|
zuten
senideek, eta horretan aritu ziren atzo ere. Espainiako Auzitegi Nazionalean izan ziren goizean, eta Moncloa jauregian arratsaldean.
|
|
|
Prentsaurrekoa bukatzerakoan, azken asteetan Udaletxeko balkoian presente egon den Gure arrantzaleak askatu zioen pankarta kendu
|
zuten
senideek eta alkate bermeotarrak. Udaletxetik irteterakoan ere, hunkituta auzokide ugarik Olga Torre besarkatu eta babesa eman zioten.
|
|
|
Senideek deituta, manifestazioa egin zuten Bermeon. Jendetza bildu zen, eta beren haserrea agertu
|
zuten
senideek. Haserre horrek ere baretzera egingo du ostiraletik aurrera.
|
|
|
Horren arrazoia zein zen jakiteko azterketa sakonagoak egin zizkioten, eta minbizia zuela ohartu ziren. Egun horietan non zen eta nola zegoen ezkutatu zitzaiela salatu
|
zuten
senideek, baita inkomunikazio egoera jarri ziotelako komunikazio eta bisitak izateko eskubidea urratu zitzaiola ere.
|
|
|
Antzeko egoera izan zuten Puertoko kartzeletan. Hiruretan miaketei uko egiteagatik bisita galdu zutelako salaketa jarri
|
zuten
senideek. Puerto I eta II espetxeetan lau presoen senideek galdu zuten bisita.
|
|
|
Kosta zitzaien nora eraman zuten jakitea, eta azkenean, ostegunean jakin zuten Puerto III espetxera eraman zutela. Hori jakin bezain laster, asteburuan bisita egin ahal izateko Cadizerako hegazkin txartela hartu
|
zuten
senideek. Baina hurrengo egunean, presoa kartzelaz berriz aldatuko zutela esan zieten.
|
|
2010
|
|
|
Dagozkien eskubideen jabe, euskal presoak Euskal Herrira lelopean, hiriburuko Kale Nagusia bete zuen jende uholdeak. 2010a euskal presoen eskubideen alde konpromisoak hartzeko urtea izan dadin eskatu
|
zuten
senideek. Etxerat en deialdia debekatu ostean, alderdiek egindako deialdiarekin bat egin zutenek Jesusen Bihotzean zuten elkartzeko ordua, presoen aldeko manifestazioak betidanik Aita Donostia plazan hasi badira ere.
|
|
|
Ibilbide osoan zehar, ehunka izan ziren presoen senideak agurtu eta besarkatzera hurbildutakoak. Manifestarien berotasuna eta elkartasuna sentitu
|
zuten
senideek. Guztien izenean, Oihane Ozamiz eta Jon Fano senideek eskerrik beroenak eman zizkieten Bilbon bildutakoei.
|
|
|
Atzenean, kartzelako gastuen kontu hori dena ukatu egin
|
zuten
senide Villanuevatarrek, begien bistako arrazoiak azalduz. Esate bateko, Lorenzio Loperenagatik diote sin embargo de ser almirante, siempre estubo en la erreria de Alduncin en su empleo de clavetero eta ez herriko kartzela zaintzen.
|
|
|
Poliziak deitu eta berehala joan zen familia erietxera. Anne Kayanakis Baionako prokuradorearen traba ugari gainditu ondoren aurkeztu zieten gorpua Jon Anzarena zela baieztatu
|
zuten
senideek. Anzaren desagertzea eta heriotza argitzeko asmoz, autopsian konfiantzazko mediku bat egotea eskatu zuen familiak.
|
|
2013
|
|
|
Hala uste izan zuten eurenean beti. Bizkaiko jaunaren aurkako berbak entzun zizkien gazte haiei Muskizera etorri zirenetan, gaua bertan igaro
|
zuten
senideko gisa, eta afalondo luzeak egin zituzten honetaz eta hartaz arituz.
|
|
2015
|
|
|
Andy eta Julia umerik gabeko habian bizi ziren, baina estimazio handia
|
zuten
senide eta lagun eskiatzaileen artean, Inclinen zuten etxeagatik. Nahiz eta jauretxe handia izan eta Tahoeko urertzaren zati handi bat hartu, sasoia heltzean aldez aurretik egin behar zen erreserba Marshalenean.
|
|
2016
|
|
|
Familia bat bezalakoa ginen. Izan ere, langile gehienak Espainiatik zetozen, eta hemen ez
|
zuten
seniderik. Umeak oso jatorrak eta zintzoak ziren oro har.
|
|
2018
|
|
|
" Badajozen, aurrez aurreko bisitak genituen egun batean, guardia zibilak gure senideei pasabidea egiten jarri ziren, iraintzen, eta arakatzeak egingo zizkietela esan zieten kartzelazainek, eskuekin ukituz". Bisitari uko egingo ziotela erabaki
|
zuten
senideek, eta ez zirela sartuko. " Horren ondoren, barruan geundenok erabaki genuen gure senideen eskubideak bermatuta egon artean ez genuela aurrez aurreko bisitarik egingo, eta urtebete inguru igaro genuen aurrez aurreko bisitarik gabe.
|
|
|
Zuzeneko emanaldia etendakoan, zuzendaritzaren ahotsak zoriondu eta esan zien hobe izango zela hurrengo egunerako froga eta aditu batzuk eramatea. Aurrerago ikusiko
|
zuten
senide edo gertuko pertsona gehiago eramatea komeni zen hala nahikoa zen aurreko programa batzuetarako haiek egindako adierazpenen bideoak zuzenean jartzea.
|
|
|
Handik urte batzuetara, paper eta tramite asko egin ostean, gorpua Urduñara eramatea lortu
|
zuten
senideek. Egun, bertan dago lurperatuta.
|
|
2019
|
|
|
Gorpuzkinak Olaberrian. Ohorezko aurreskua dantzatu eta Agur Jaunak abestu
|
zuten
senide eta lagunek, hilkutxa aurrean zutela. Udaletxeko aretoa lepo bete zen (goiko irudietan)
|
|
|
Etxerateko kideek azaldu zutenez, “laster helmugara iritsiko ginela pentsatu genuen duela zazpi urte Lasterbidean lehenbiziko edizioa burutu genuenean, baina zoritxarrez arinketan darraigu, urrunketari bidezidorra topatu nahian”. Gogoratu
|
zuten
senide eta gertukoek presoak bisitatzeko bidaiak egiten dituztela oraindik astero. “Sakabanaketa eta urrunketaren ondorio latzenak jasan dituzten 16 senide eta lagunak gogoan” izan zituzten Arbizun.Aldi berean, Etxeratek euskal gizarteari bere esker ona azaldu zion:
|
|
2020
|
|
|
Prozesu hartan, auzipetuek jasandako torturen testigantzak funtsezkoak izan ziren erregimenaren zapalkuntza agerian uzteko. Vatikanora bidaiatu
|
zuten
senideek Aita Santuari eskura eman nahi izan zioten tortura horiek jasotzen zituen txostena. Egun desagertuta dago.
|
|
|
Duela mende erdi, ordea, auzipetuek polizia etxean jasandako praktikak nabarmendu zituzten defentsako abokatuek, erregimen frankistaren ankerkeria agerian uzteko. Hain zuzen, epaiketa baino aste batzuk lehenago Vatikanora bidaiatu
|
zuten
senideek ere, tortura horien berri eman nahi izan zioten Paulo VI.a Aita Santuari dossier baten bidez.
|
|
|
Autoinkulpazioak torturen bidez lortu zirela salatu
|
zuten
senideek. Baina ez zen lehen aldia, noski, poliziak halako metodoak erabiltzen zituela, ezta azkena izango ere Kriminologiaren Euskal Institutuak 1960 eta 2014 artean 4.113 tortura kasu jaso ditu, Espainiako Poliziak, Guardia Zibilak eta Ertzaintzak eginak.
|
|
|
Egoera horri aurrea hartzea erabaki
|
zuten
senideek, eta bilera bat egin zuten Gipuzkoako Foru Aldundiarekin. Pierruguesek jakinarazi duenez, zahar etxeetan dauden senideekin harremanetan jartzeko bide bat eskatu zieten teknikariei, eta diputazioak egoitzei agindua eman zien bideo konferentzia bidezko komunikazioa bermatzeko.
|
|
|
Nazio frantsesarekiko kidetza gerran Frantziako aberriaren alde bizia galdu zutenen sakrifizioarekiko leialtasunaren balio gorenak zigilatu zuen. Izan ere, nazio frantsesaren kide izateari uko egitea Frantziaren alde bizia eman
|
zuten
senide eta lagunei traizio egitea bilakatuko da.
|
|
2021
|
|
|
Azkenean, nahi gabe loak hartu zuen. Bi ordu eskas egin ondoren esnatu
|
zuten
senideek. Arranok zerbait ahoratu ondoren, ezpata, arkua, bestelako armak eta zakuto bat hartu, denak agurtu eta bere lagunekin eta beste gizon helduagoekin batera, Goietxeko Gartz en agindupean abiatu zen Iruñea bidera.
|
|
2022
|
|
|
Ertzaintzak Zarra zauritu zuen 1995eko ekainaren 30 hartan, Ezker Abertzalearen Euskal Herria Askatu plataformak Ertzaintzaren eta Guardia Zibilaren aurka deitu zuen protestara; egun bat lehenago Joxean Lasaren eta Joxi Zabalaren senideen eta lagunen aurka jo zuten poliziek Hondarribiko (Gipuzkoa) aireportuan, hamabi urte desagertuta zeramatzaten bi lagunen hilkutxen bila joan zirenean. Egun hartan bertan ere jo
|
zuten
senideen eta lagunen aurka Tolosako (Gipuzkoa) hilerrian.
|
|
|
Erantzun zeharo asimetrikoa jaso dutela salatu
|
zuten
senide eta lagunek ekitaldian. Alde batetik, etengabea izan baita herritarren babes eta gertutasuna, eta, beste alde batetik, erakundeetan beti topatu dutelako «horma bat».
|
|
|
Dispertsioak senideengan eragiten zuen zama nolabait arintzea zen helburua. Bisitak egiteko bidaiak egin behar zirenean, ezinegona, urduritasuna eta beldurra izaten
|
zuten
senide askok; hala, horien segurtasuna bermatze aldera, gu, gidariok, geunden. Beti joaten ginen bi, txandakatzeko bidaia luzeetan.
|
|
|
Turkiako Gobernuak Cizren PKK-ko 32 kide hil zituela jakinarazi zuen 2015eko irailean, HDPk hogei zibil baino gehiagoren hilketa salatzen zuen artean –Ankarak ere aitortu zuen azkenean zibil asko hil zirela– Hamar urteko mutiko baten gorpua izozkailuan gorde behar izan
|
zuten
senideek, kalera irtetea debekatu zuelako armadak; 53 urteko emakume baten hilotza ere izotzetan izan zuten bi egunez.
|
|
|
Heriotzaren kudeaketak eragindako zailtasunei ezintasunaren, injustiziaren eta bakardadearen sentsazioa gehitzen zaio. Horregatik, zentro batzuetan, arauak ez jarraitzea erabaki zuten, eta hala nahi
|
zuten
senideei COVID hildako hurbilekoei agur esaten uztea. Concha zuzendariak horrela aitortu zigun:
|
|
|
Heriotzaren kudeaketak eragindako zailtasunei ezintasunaren, injustiziaren eta bakardadearen sentsazioa gehitzen zaio. Horregatik, zentro batzuetan, arauak ez jarraitzea erabaki zuten, eta hala nahi
|
zuten
senideei COVID hildako hurbilekoei agur esaten uztea. Concha zuzendariak horrela aitortu zigun:
|
|
2023
|
|
|
Dena den, horren aurrean helegitea aurkeztu
|
zuten
senideek eta Azpeitiko Udalak –erakundeak 2001etik parte hartu du Pasaiako segadaren auzi judizialean, herri akusazio gisa, Miguel Castells abokatuarekin–, eta Gipuzkoako Auzitegiak berriz ireki zuen ikerketa, polizia operazio haren bueltan irregulartasun zantzuak bazirela eta auzia ezin zela preskribatu esanda. 2016ko otsailean, ordea, berriz itxi zuen auzia Donostiako epaitegiak," deliturik ez" zuelako frogatu.
|
|
|
Espainiako Justiziako bidea agortuta, Europara jo
|
zuten
senideek nahiz Azpeitiko Udalak. 2017an aurkeztu zuen herri akusazioak helegitea Giza Eskubideen Europako Auzitegian, eta hildakoen senideek, berriz, 2018aren hasieran.
|
|
|
Sufrimendu erantsia gehitzea ere bazutela helburu. Bizirik jaurtitzen zutenaren sufrimendua, eta baita bizitza osoan zehar irudi hori garraiatuko
|
zuten
senideena ere.
|
|
|
Giza eskubideen urraketa larriaren kasu paradigmatiko baten aurrean gaudela eta Pasaiakoa" exekuzio extrajudiziala' izan zela adierazten du, besteak beste, Eusko Jaurlaritzak eskatutako txostenak. Senideen eskuetara iristeko hiru urte igaro dira, eta horren inguruko" haserrea eta mina" adierazi
|
zuten
senideek.
|
|
|
Abadiñarra naiz eta ez dut nire herrian horrelako lanketarik bizi izan, ez dut 1936ko eta 1937ko bonbardaketen memoria durangar, otxandiar edo elorriar askok bezainbeste bizi. Gaztea naizen aldetik, gaurdaino memoriaren izenean egindako lanketa miresten dut, herrietako gazteek badakite nora jo beraien herriari buruzko kontakizunen berri izateko, hura bizi izan
|
zuten
senideak denok baditugu ere. Gaurko eguna gorriz markatzea ez da lanik egin barik lortu.
|