|
2006
|
|
|
Historiako liburuek erakusten digute 1304 urtean Indiako Malwa rajaren Koh i noor diamantea –berrehun urtez lurralde hartako agintarien aberastasunaren eta boterearen ikurra izan zena– mogol garaileen eskuetara iritsi zela, Indiako erresuma zaharra bezalaxe. Agintari mogolek gorde
|
zuten
lau mende luzez, baina mogolen izarra lausotu eta 1730 urtean Persiako Sha Nadirrek erresuma bereganatu zuenean, erresumako bi ikur nagusiak –paumaren tronua eta Koh i noor harribitxia– bereganatzeko irrika izugarria izan zuen. Menderatu berria zen Mogol Handiaren hareneko emakume batek fabore truke esan zion Sha Nadirri –isilpean, sekretu guztiak bezala– Mogol Handiak non gordetzen zuen diamantea, eta Mogol Handia eta Sha Nadir baketze ituna egitera elkartu zirenean, Persiako gerlariak esan zion menderatutako mogolari ohikoa zela turbanteak trukatzea bi herrien arteko adiskidetasuna eta elkartasuna betiko zirela adierazteko.
|
|
|
Ezin zuen irentsi. Gaueko bileran, elkartze lekura joateko saio serio bat egitea erabaki
|
zuten
laurek, baina goizean, abiatu eta berehala, zalantzak zituen Wulffek, eta bidaian bildutako geologiako eta botanikako bildumak utzitako kanpalekura itzuli nahi zuen, han seguruago egongo zirelakoan.
|
|
2008
|
|
|
Kutxa komunera omen doa, bertako zereginetarako ez eze, beste sei herri bediketarako ere bai. Bostehun lagun bizi dira Iwol en, denak herria sortu
|
zuten
lau familiatik eratorriak: Keitatarrak dira herriko buruzagiak, Camaratarrek eta Samouratarrek ospakizunen ardura daukate, eta Sadiakoutarrek herriko ohiturak zaintzen dituzte.
|
|
2009
|
|
|
Hala, bada, lortu
|
zuten
lau langileek sindikatuetan infiltratzea. Eladio Orbegozo eta Venancio Laín UGTn, eta Luis Moraza eta Felipe Briones CNTn?, baita haietako bik halako pisu espezifiko bat izatea ere nork bere sindikatuaren barne eztabaidetan. Eladio Orbegozok UGTn, eta Luis Morazak, langile batzordeko kidea ere bazenak, CNTn?, eta orduan, Teofilo Mariari, Martin Belzunzek emandako datu guztiak eskuan zituela, azk... lehenengoan, Teofilo Mariak berak bultzatuko zuen greba bat, hartarako sindikatuetan infiltratutako langile asaldatzaileak erabiliz; sindikatuak jakinaren gainean zeuden, bestela ere, enpresak Renault etxearekin kontratu ezin hobeak egin zituela, orbetarrena Euskal Herrian eta penintsula osoan automobil industriarekin harremanak zituèn enpresa gutxitakoa zen, bakarra, beharbada?, eta irabazien apurra eskatzeko garaia zen, beraz, bi sindikatu nagusiek adostutako igoeraren arabera:
|
|
|
–Ados! , erantzun
|
zuten
laurek.
|
|
|
Gabon afaririk egin ezinean. Domingok eta Chaplinek erregimentura itzuli behar zuten etxeratze agindurako?, gabon bazkaria egin
|
zuten
laurek atikoan, mahai tresnak eta janari prestatuak. Andonik eta Txominek arreba bat zuten sukaldean: Andresa?
|
|
|
–Ados! –erantzun
|
zuten
laurek.
|
|
|
Hala, bada, lortu
|
zuten
lau langileek sindikatuetan infiltratzea –Eladio Orbegozo eta Venancio Laín UGTn, eta Luis Moraza eta Felipe Briones CNTn–, baita haietako bik halako pisu espezifiko bat izatea ere nork bere sindikatuaren barne eztabaidetan –Eladio Orbegozok UGTn, eta Luis Morazak, langile batzordeko kidea ere bazenak, CNTn–, eta orduan, Teofilo Mariari, Martin Belzunzek emandako datu guztiak... lehenengoan, Teofilo Mariak berak bultzatuko zuen greba bat, hartarako sindikatuetan infiltratutako langile asaldatzaileak erabiliz; sindikatuak jakinaren gainean zeuden, bestela ere, enpresak Renault etxearekin kontratu ezin hobeak egin zituela –orbetarrena Euskal Herrian eta penintsula osoan automobil industriarekin harremanak zituèn enpresa gutxitakoa zen, bakarra, beharbada–, eta irabazien apurra eskatzeko garaia zen, beraz, bi sindikatu nagusiek adostutako igoeraren arabera:
|
|
|
Gabon afaririk egin ezinean –Domingok eta Chaplinek erregimentura itzuli behar zuten etxeratze agindurako–, gabon bazkaria egin
|
zuten
laurek atikoan, mahai tresnak eta janari prestatuak –Andonik eta Txominek arreba bat zuten sukaldean: Andresa– tabernatik eramanda:
|
|
2010
|
|
|
Sasi kazetariak ere izerditan zeuden, elkarri hitza kenduz, eta errespetu gutxirekin tratatzen zituzten kamera eta mikrofonoak, ezertarako balio ez zuten fardelak balira bezala. Beste guztien bidea hartu
|
zuten
lau horiek ere.
|
|
2011
|
|
|
Segidan, taberna batera joan, eta Atilanoren askatasuna ospatu
|
zuten
laurok, ez bazkari pantagrueliko batekin, gerra ondokoak urritasun urteak izan ziren, inondik ere?, baina bai bazkari on batekin: babarrunak eta oilaskoa fritadan bakoitzak; erremate gisa, berriz, ezti opil tipikoa emakumezkoek, eta erroskila bana gizonezkoek.
|
|
|
Baina Brill andereñoa zalantzan zegoela, erbinude larruzko toka jiratu eta eskua altxatu zuen, beste norbait ikusi balu bezala, askoz jatorragoa, harago, eta bixi bixi abiatu zen. Eta orkestra berriro aldatu eta bizkorrago hasi zen, inoiz baino alaiago, eta Brill andereñoaren eserlekuko aitona amonak zutitu eta joan ziren, eta masail bizar luzeko agure xelebre batek konpasean egiten zuen herren, eta ia muturrez aurrera bota
|
zuten
lau neskak, elkarren ondoan zihoazela.
|
|
2012
|
|
|
Amaginarrebaren eta errainaren agurrak lehorrak izan ziren. Elkarrekin egonak ziren hiru asteetan zehar, biek ez
|
zuten
lau hitz trukatu, informazioez eta adeitasunezkoez aparte, mahaian elkartzen zirenean, eta arratsean oheratu aurrez.
|
|
2013
|
|
|
Egunez mezak eman eta eliztarrak hartzen zituen aitortzan, eta gauez Jainkorik ez dagoela eta erlijioa herria zapaltzeko asmatutako fantasia bat dela frogatzeko idazten zuen. Mirariz libratu zen haren eskuizkribua sutan erretzetik, eta garaiko pentsalariek zabaldu
|
zuten
lau haizetara. Mirespen handiz hitz egin zidan Garibaldik obra horretaz, gaztetan ohikoa den ideologia garbiekiko atxikimenduari eusten baitzion.
|
|
|
Haren ondoan, gidaria txirrika baten aldera makurtua zegoen, erauntsiari ezaxola. Hura, ni eta karrozatik tiratzen
|
zuten
lau mandoak, bertze bizidunik ez zen ikusten hiriburuko harresien eta Argako ertzaren artean. Paretik pasatu nintzaion, gelditu gabe.
|
|
|
Aspaldiko lagun horren senarrak eta bereak harreman estua zutelako ezagutu omen zuen Evelynek delako emakumea. Garai batean makina bat aldiz egin omen
|
zuten
laurek elkarrekin afaltzeko plana, eta festetan mozkortzekoa, edo partida egunetan telebistari begira dibertitzekoa. Tamalez, haien zorionak ez omen zuen luze iraun, eta senar emazteak dibortziatzearekin batera epeldu omen zen emakume harekiko adiskidantza, bi gizonezkoen arteko lotura lehenetsita, halabeharrak aukeratzera bultzatzen baikaitu batzuetan.
|
|
|
Hari horri segika, Georges Mendaille mertzenarioak errekrutatutako taldearengana iritsi ziren. Mendailleren aginduetara Michel Morganti, Alain Domenge, Alain Lambert eta Roger Roussey aritu ziren garai hartan GALen atentatuak egiten, eta atxilotuak izan eta berehala eman
|
zuten
laurek Mendailleren izena. Mendaille da, Jean Pierre Cheridekin batera, lehen belaunaldiko gerra zikinaren eta GALen arteko lotura egiten duten mertzenarioetako bat.
|
|
2015
|
|
|
Zalantza, Aralarren zegoen. Isilpean izandako bestelako harremanak gorabehera, abuztu erdian egin
|
zuten
lau aldeek lehen bilera. Ondo joan zela jakinarazi zuten ohar bateratu baten bidez. Negoziazioak oraindik ixteko zeudenean, Aralarren batzarrak elkarrekin aurkezteko asmoari oniritzia ematea zen hurrengo urrats erabakigarria, beste hiru alderdien erabakiguneak baiezkoan zeudela garbi baitzegoen.
|
|
|
ETAren atentatu planei buruzko azken berriak Patxi Lopez lehendakariaren aurkako asmoari buruzko informazio nahasiak izan ziren. Inkomunikatuta izan zituzten garaian torturatu egin zituztela salatu
|
zuten
lau atxiloturen polizi deklarazioetan oinarrituta, ETAk 2010eko ekainean Patxi Lopezen aurkako atentatua egin nahi izan zuela argitaratu zuten hainbat hedabidek 2011ko martxoan. Deigarria izan zen ezker abertzale politikoak. Sortuko sustatzaileen izenean, artean legeztatuta ez bazegoen ere?
|
|
|
Harrizko eraikin sendo ikusgarria zen. Marmolezko oinarria
|
zuten
lau zutabe karratuk eusten zioten etorbidera branka gisa aurreratzen zen balkoi zabalari. Lendakaritza Presidencia irakurri zuen balkoiaren azpian ezarritako idazkunean.
|
|
|
Aitak ezin zuen ulertu zer egiten
|
zuten
lau gizaseme haiek lurrean odola zeriela, baina orduan konturatu zen zertara eraman zuten bera toki hartara. Fusildunek ez zuten, nonbait, fusilatu berri zituzten gizonei lur emateko asmorik.
|
|
2016
|
|
|
ETAren zuzendaritzako hiru kiderekin. Giro onean egin zen, argi eta garbi hitz egin
|
zuten
lau orduz, lau etakideek.
|
|
|
Frederick Douglass ondotxo ohartu zen hartaz, artean haur esklabo bat zela, eta askatasuna ospatu
|
zuten
lau milioi lagunek ere aspalditik zekiten, haur jakitunak esklabo txarra egiten duela?. Douglassen nagusia ohartu zen, eta berdin gainerako esklabo jabe ohiak ere:
|
|
|
Ordura arte elkar ezagutzen ez
|
zuten
lau lurraldek indarrak batzea erabaki zuten: Haute Provenceko (Frantzia) erreserba geologikoak, Lesboseko (Grezia) harri bihurtutako basoak, Gerolstein/ Vulkaneifeleko (Alemania) parke geologikoak eta Maestrazgoko (Espainia) kultura parkeak.
|
|
|
Azkenean lau jokalarik Zakili Txut taldea uztea erabaki dute: Tolosan minutu bakar bat jokatu ez
|
zuten
lau jokalariak izan dira, hain zuzen. Xoterok sekulako errebotea harrapatu du horren berri jakin duenean:
|
|
|
Guk benetan uste genuen, are gehiago, seguru ginen Euskararen Legea bertan behera geratuko zela?, dio Paul Bilbaok (Diario de Noticias, 2016ko maiatzaren 29a). Bilbaorentzat bezala, Sagrario Alemanentzat ere, ulergaitza da itun programatikoa sinatu
|
zuten
lau indar politikoak ados jarri ez izana eskubideak aitortzeko tenorean. –Dioten bezala alderdi demokratikoak baldin badira, legea erauzi beste aukerarik ez lukete, diskriminazioa bermatzen duen lege bat baita.
|
|
|
Gorabehera horiekin guztiekin, Euskal Herriko historia garaikidean inoiz izan ez den akordioa sinatu
|
zuten
lau alderdiek. Akordio programatikoa irakurritakoan, kazetari batek gerora adierazi zuen bezala, hura betetzeko gauza baziren lau urteren buruan Nafarroa inork gutxik ezagutuko zuen.
|
|
|
Eta berrerabilpen hori egitea ez zait desegokia iruditzen, azken finean, birziklaian oinarritutako liburu bat titulatzeko. Gainera, osatuko
|
zuten
lau sekzioak banatzeko aitzakia ederra ematen zidan, beraz?
|
|
2017
|
|
|
Uda bukatutakoan, ordea, kaleratu eta udazkena eta negua langabezian pasatzen zituen ia urtero. Horregatik, Violetak Inaxi zaintzen irabazten zuenarekin moldatu behar izaten
|
zuten
laurek. Baina zorionekoak ziren, Inaxik bere etxean bizitzen uzten baitzien.
|
|
|
hasi zen 1476an, Hans txirulariak gidatutako konspirazioarekin. Areago, 1493 eta 1517 bitartean, Bundschuch(. Nekazarien sindikatua?) buru
|
zuten
lau matxinada odoltsu izan ziren; horien ondorioz, bete beteko gerra gertatu zen 1522tik 1525era bitartean, lau herrialdetara zabaldu zena (Engels 1977; Blickle 1977).
|
|
|
530). Edonola, ados zeuden hustarren mugimendua kanpoko etsaien aurrean batzen
|
zuten
lau fede artikuluekin:
|
|
|
zitzaien; alegia, jakin zuten Baionan gizarte zibilaren prentsaurreko bat izan zela eta, armagabetze zibila? iragarri zutela; jakin zuten hautetsiek agerraldi garrantzitsu bat egin zutela; eta jakin
|
zuten
lau mila laguneko manifestazioa izan zela. Jean François Blanco zen, eta da, auzia ez baita amaitu?
|
|
|
St Stephanskirchek bere itzelezko dorre orratz zauritua gora jaurtikitzen zuen Barne Hiriaren gaineko zerualdera, eta Karntnerstrassetik igotzen ari zela Martins Polizia Militarreko koartelaren ateondo argituaren aitzinetik igaro zen. Nazioarteko Patruila osatzen
|
zuten
lau gizonak beren jeepean sartzen ari ziren; P.M. errusiarra gidariaren aldamenean eseri zen (gau horretan errusiarrek buruzagitza bereganatzeko txanda hasten bait zuten hurrengo lau asteetarako) eta britainiarra, frantziarra eta amerikarra atzekaldera sartu ziren. Hirugarren whisky kargatuak Martinsen adimena lausotzen zuen eta Amsterdameko neskarekin oroitu zen eta Pariseko neskarekin; bakardadea bere aldamenetik zebilen espaloi jendetsuan barrena.
|
|
2018
|
|
|
Hala ematen zuela, bai, erantzun
|
zuten
laurek,, orain ondo daude, errepikatzen baitzuen emakumeak, helburu bat bete izan balu bezala, misio bat burutu.
|
|
2019
|
|
|
Dorrearen eraikuntza bukatu zen. Ingeniaritza militarraren ale ederra zen, gurpil trinkoen gainean mugitzen zen, egitura bertikala itxuratzen
|
zuten
lau plataformak elkarren artean lotzen zituzten kanpo eta barne mihiztaduren sistema konplexua zen bere funtsa, beheko plataforma gurpilen ardatz finkoetan oinarritzen zen, goiko plataforma hiri aldera luzatzen zen, mehatxagarri, eta tarteko bi plataformek igotzeko prestatzen ziren soldaduei behin behineko babesa emateko balio zuten, osotasunari sendotasuna emateaz aparte. Behetik gobernatzen zen polea batek armaz beteriko zaranak igotzen ahal zituen goi aldera, agudo, borrokaren gorrienean arma faltarik ez zedin izan.
|
|
|
Bestalde, Berrikasi eta berrikusi txostenean proposatzen ziren zazpi ildoetatik, herrietara egokitzeko aukera gehien ematen
|
zuten
laurak garatu genituen txostenean, modu honetan:
|
|
|
Komisarioak, hasperen luze bat eginez zutitu, eta farozainarengandik bereizten
|
zuten
lau urratsak ibili zituen.
|
|
2020
|
|
|
Sunbillako zubia estrategikoa zen, Nafarroa Gipuzkoarekin eta Frantziarekin lotzen zituen Errege Bidean kokatua baitzegoen. Pribilegio erreala
|
zuten
lau herrien artean ordaindu ziren harrizko zubiaren eraikitze lanak (300 dukat Sunbillak, 200 Narbartek, 135 Doneztebek, 115 Elgorriagak eta 50 kanpotarrek).
|
|
|
Zer erran ez zekitela gelditu ziren klasekideak, eta sorpresaz, isilik Marie. Egin
|
zuten
lau orduko azterketa, eta filosofoengan baino gehiago etxean burua gehiago Mariek: 12 exkax bat atera zuen, ez daki ongi nola.
|
|
2021
|
|
|
Auskalo norenak ziren esku haien aginduei jarraituz, ahuspez jarri nintzen izara gainean, burua eskuin aldera lerrotuta. Goi eta behe, ezker eta eskuin laztantzen segitzen
|
zuten
lau eskuek, sinkronizazio neurtuz, disimulurako lanik hartu gabe ordurako, mantso eta abilezia dotorez, dena esan behar bada. Batek burua eta lepoa ferekatzen zizkidan bitartean, ipurmasailak igurzten zizkidan besteak.
|
|
2023
|
|
|
otarrainxkak, zainzuriak (oraingo honetan kontserban), pikillo piperrak eta Jabugo urdaiazpikoa; dena ardo txuri eta gorri nafarrez lagundua, arkume erreari bidea prestatzeko. Erriberako barazki paregabeen laudorioek eta Bardeako axuriaren kalitate ukaezinak jorratu
|
zuten
lau bazkideen solas ildoa postreetaraino ia, Foru Erkidegoaren gorabehera politikoak eta abertzaleen gobernuaren kontrako errankizunak tarteko.
|