|
2000
|
|
|
ez zekiten zertarako izan zitekeen baliagarria itsasuntzian horrelako pertsona bat edukitzea. Hamar urte iraganak ziren jada Washington eta Baltimore hirien artean lurpeko kablea luzatu zenetik, Morse kodeaz harremanetan egon ahal izateko; beste hiri batzuek ere burutu zuten horrelako ekimena eta, egia esan, asmakaria benetan eraginkorra zen premiazko mezuak lehorrez elkarri pasatzeko; baina, zer demontre egingo
|
zuten
itsasuntzian telegrafoaz. Itsaspeko kable bat bota, hark izan ditzakeen trabatzeko arriskuak kontuan hartzeke?
|
|
|
Japoniatik ekarritako arrautzak ikusia naiz! Guairako kaia itsasontziei erantzun eman ezinik izaten zen; kaian husteko lekua egin zain egon behar
|
zuten
itsasontziek, barratik kanpora. Hogeita lau ontzi zenbatuta nago han, itsasoan, portuan lekua egin zain.
|
|
2006
|
|
|
Mugimendua areagotuz joan zen. Olatuen danbadek alde batetik bestera astindu
|
zuten
itsasontzia, gero eta zakarrago, eta bat batean ura goitik behera jausten sentitu zuen Germanek, euri zaparrada balitz bezala. Parrastada burutik behera.
|
|
|
Frantzisko Irigoiren bizitza erabat aldatu zen 1618 urtean Jan Janssen ezagutu zuenean. Jan Janssen kortsario holandar ospetsua zen, Ameriketatik Espainiarako bidea egiten
|
zuten
itsasontzi franko lapurtzen aritutakoa. Haarlemen jaio zen, eta XVII. mendea hasi bezain azkar ekin zion kortsario lanari.
|
|
2008
|
|
|
Espainiako Gerra Zibilean frontea gure herrian egon zen sei hilabetez. Herriko gizonek alde egin
|
zuten
itsasontzietan Bilbo aldera, beldurrez. Amona bakarrik geratu zen.
|
|
|
Hiru egun geroago, hainbat ale Moskura iritsi ziren, paper mehean, Saint Nazairen eskala egiten
|
zuten
itsasontzi errusiarren bidez.
|
|
|
Krustxev SESBko presidenteak Kubara karga nuklearra
|
zuten
itsasontziak bidali zituenean jo zuen goia egoera horrek. Estatu Batuetako Kennedy presidenteak Kubari itsas blokeoa egiteko aginduz erantzun zuen, irlara misilik sar ez zedin, eta, era berean, itsasontziek AEBk aurrez ezarritako muga bat iraganez gero, eraso egingo zutela mehatxu egin zuen.
|
|
|
250 urteetan askotariko espezieak eta bitxiak garraiatu ziren Pazifikoko uharteetatik Amerikara. Espainiarrek Filipinak konkistatu eta ondorengo 250 urteetan, Ozeano Pazifikoa espeziez, harribitxiz eta mota guztietako ondasunez beteta zeharkatu
|
zuten
itsasontziei deitzen zaie galeoi. Andres Urdanetak zabaldu zuen itsasbidetik egiten zuten etorrerakoa galeoiek, eta bi mila tonako zama ere garraiatu izan zuten.
|
|
|
«Benetakoekin antzekotasun handia izan dezaten saiatzen gara, eta atzetik historia badute, are hobeto. Euskal Herriko kostaldean nabigatzen
|
zuten
itsasontziak ikertzen saiatzen gara, eta lehentasuna haiei ematen diegu, baina ez diogu inongo ontziri mugarik jartzen», argitu du elkarteko idazkariak.
|
|
2009
|
|
|
Denek itsasertzerantz egin zuten lasterka eta ostertza arakatu zuten, eskuekin bisera eginez. Ez
|
zuten
itsasontzirik ikusi. Baina bai ikusi zuten Hamazazpi, barrez lehertu beharrean.
|
|
|
Anekdota polita kontatzen du horren harira Ramon Labaienek (Zenbait Egile, 2006): The Love Boat teleseriean bizkaieraz berbetan jarri ei
|
zuten
itsasontziko tabernari beltza, eta hori ez ei zitzaion batere gustatu orduko Bizkaiko Ahaldun Nagusi Jose Maria Makuari: EAEko lehendakari Garaikoetxeari idatzi ei zion gutuna, sututa, eta Garaikoetxeak berak, berriz, Labaieni kargu hartu ei zion.
|
|
|
Nola demontre prestatzen ote zituzten bidaiak orain 500 urte? Zer eramaten ote
|
zuten
itsasontzietako despentsetan itsaso zabalean horrenbeste denboran bizirik iraun ahal izateko?
|
|
2010
|
|
|
Amerikako kostak Ardatzeko itsasontziei ixteko, Navy certificate edo Navycerthasi ziren aliatuak eskatzen ozeanoa zeharkatu nahi
|
zuten
itsasontzi guztiei. Araudiberri horren lehenengo ondorioa Marseillatik ateratzen ari ziren Vichy gobernukoitsasontziei Atlantikoko ateak ixtea izan zen noski.
|
|
2012
|
|
|
Ozeano Atlantikoa zeharkatzeko aste pare bat aski
|
zuten
itsasontziek hamarkadetan. Europatik edo Afrikako itsas portuetatik abiatuz, ur handietan barrena Amerikaratzen ziren barkuak, jende andana eta ohiko zamak garraiatuz.
|
|
|
Handik tarte batera iritsi nintzen, janzkera berria eta guzti, eta berriro gobernari deitzen hasi zitzaizkidan. Denak elkartu ginenean, eta kapitaina alboan nuela, gizonak nire aurrera ekartzeko agindua eman nuen, eta esan nien kapitainarekin izan zuten jarrera doilorraren berri eman zidatela zehatz mehatz, eta nola ihes egin nahi izan
|
zuten
itsasontzia hartuta, eta lapurreta gehiago egiteko asmotan zebiltzala, baina Goi ardurak ihesbidean harrapatu zituela, eta besteentzat prestatuak zituzten sareetan erorarazi zituela.
|
|
2013
|
|
|
Arrain usain sakon hura atsegin zitzaidan. Aitak lagunekin solasaldian ematen zuen goiza, eta ni haien ondoan egoten nintzen itsasora begira, portura sartzen ziren eta alde egiten
|
zuten
itsasontziei begira, harridura handienarekin.
|
|
2015
|
|
|
Hala, lehen Donostiaraino Urumea ibaian behera garraiatutako sagardoa Pasaiako portura bideratzen zuten. Litro ugari sartzen
|
zuten
itsasontzietan, eta behar horiei denei erantzuteak sagardoaren produkzio eta merkaturatze handia eskatzen zuen. Produktuak uretan barrena garraiatzen bazituzten, logikak agintzen du egongo zirela karga eta deskargarako portu txikiak ibaian zehar.
|
|
2016
|
|
|
Proiektuaren oinarri eta Patronatuan batasun katebegia zen Patrick de La Sota jaunaren heriotza tristearen ondoren, desberdintasunek, proiektua sustatu zuen handinahikeriak eta lidergorik ezak eragindako norabide zehaztugabeak ondoeza eragin
|
zuten
itsasontzian. Patroia (zuzendaria) berera, bere onurei begira, tripulazioari begiratu ere egin gabe, ezta bekadunen zenbakiei ere; eta esan behar dut haien jokabidea ere ez zela onena izan.
|
|
|
Haiek ez zuten imajinatu ere egingo hondartza beste ezertarako gune izan zitekeenik; hondartzaren ikuspegi ludikoa XX. mendeko kontzeptu bat da". Hondartzetan prestatzen
|
zuten
itsasontzietan ekarritako arraina, eta bertan konpontzen zuten arrantzarako tresneria ere. " Hondartza negozio gune garrantzitsua zen, eta itsasontziak ere hondartzan egiten zituzten.
|
|
|
Arrisku hori areagotu egin zen Begoñaren haurdunaldiaren berri zabaldu bezain laster. Ezteia denen festa izan zenez gero, inork galdetu gabe eta inork aldarrikatu gabe gauza jakintzat jo
|
zuten
itsasontziko bidaiariek, haur hura ere, neurri txiki batean bederen, denena zela, beren biziak itsasaldi haren menturan elkarturik zihoazen guztiena, eta Begoñaren sabeleko hazi erneberri hura ere beren biziaren luzapena. Denek galdetzen zioten, denek animatzen, denek aholku ematen edo laguntza eskaintzen.
|
|
2017
|
|
|
1920 arte topa daiteke batelarien aipamenen bat. Zehazki, 1917an, baporezko motorrak sortu zituzten, eta erraztasun handiagoa lortu
|
zuten
itsasontziek kaietan sartzeko. Hori dela eta, ordutik gutxika desagertu zen batelarien lanbidea.
|
|
|
Horrenbestez, bada, agindu zorrotzak eman zituen Minak. Hurrengo orduetan ez zen inor irtengo itsasontzitik; gau hartan bertan, bakar bakarrik berak eta frai Sevandok utziko
|
zuten
itsasontzia portuko agintariekin hitz egitera joateko eta itsasoratzea prestatzeko, ofizial eta soldadu guztiak Caledonian geratzen ziren bitartean. Azkenik, zaintza postuak bikoiztu zituen eta zaindariei, erne egoteaz gain, tiro egiteko agindua eman zien baten bat itsasontzitik irteten saiatzen bazen.
|
|
2018
|
|
|
Zer egiten
|
zuten
itsasontzi haiek Viveron 1810 urteko Arimen Egunean. Eta zer egiten zuen Joaquin Zarauz batek haien buruzagi?
|
|
|
Lonja hartako inork ez zuen Londresik zapalduko, baina berdin zion. Mutil gehienak arrantza ontzietara enbarkatuko ziren eta neskek talaiatik begiratzen
|
zuten
itsasontziak portura noiz bueltatuko. Oroitzapen politak gordetzen ditu garai hartatik Itzik, ondo pasatzen zuten.
|
|
|
Arrainak igerian; bernak ferekatzen zizkiotenean sentitzen zuen higuina. Altzariak azpikoz gora jartzen zituzten anaiek; erdizka flotatu eta erdizka urperatuta nabigatzen
|
zuten
itsasontzi bilakatzen zituzten. Horrela hasten zen abentura.
|
|
2019
|
|
|
Diotenez, Napoleonek beharturik, jenerala La Española (egungo Haiti eta Errepublika Dominikarra) uhartera bidali zuten. Pauline emazteak ez zuen joan nahi eta beharturik sartu
|
zuten
itsasontzian. Bere bizitza lujuriaz jantzi dute, beharbada horrelakoa izan zelako, batek daki.
|
|
|
Arraun taldeko arropak itzultzeko hurrengo egunera arte itxaron nahi ez izateagatik bere burua madarikatzen zuen bitartean, idazlea zalantzan egon zen aurrera jarraitu ala atzera egin. Ez zeukan zentzurik han geldi geratzeak, ikarak hartuta, portuaren babesa bilatzen
|
zuten
itsasontziei bidea erakusten zien faro baten ondoan, pizten zen bakoitzean guztiz ikusgai uzten zuen argi haren azpian.
|
|
2020
|
|
|
Behin bide irekitzeko taldera zigortu zuten. Beste batzuetan, urruneko hondartzetatik kopra ekartzen
|
zuten
itsasontzietako eskifaian parte hartzen zuen, edo zuriekin itsasoratzen zen arrantzara.
|
|
2021
|
|
|
Halere turkoen aurkako aiherrak iraun zuen munduko bi gerlen artean, zeren gure aitatxiak horien aurka borrokan ari izanak ziren, bereziki 1915ean Dardaneletako itsasartean britainiarrekin uztarturik egin zuten eraso luzean: hilabete zenbaitez gogorki gudukatu ondoan, gibelerat egin behar ukan
|
zuten
itsasontzietara. Haatik bigarren gerlaren ondotik, Turkia ez baitzen guduan sartu," kiristi" eta" turken" arteko borroka zaharrek ez zuten gehiago publikoa berotzen, eta pastorala nekez berpiztu zen.
|
|
|
Emakumeek burdin minerala eramaten
|
zuten
itsasontzietara buruan garraiatutako saski handietan.
|
|
|
kanpamentuaren barnera sartu
|
zuten
itsasontzia alde batean gorde zuten, mastak erretiratuz eta ongi estaliz. Ehunka pertsona sartzeko moduko plaza baten inguruan, ongi itxitako saltokiak eraiki zituzten bukaeran, hornitegiak, biltegiak, tailerrak eta espediziokoen bizitokiak saltokien atzean utziz.
|
|
|
Lehenik, itsasontziaren kroskoa edo kaskoa garbitu eta bikez babestu zuten, mastak beren lekuetan jarri eta aparejuak prest utzi zituzten. Harresi zati bat bota behar izan
|
zuten
itsasontzia gotorlekutik ateratzeko. Soka eta poleekin uretara jaitsi zuten ontzia eta berreraiki zuten botatako harresia, urrea salbu izateko.
|
|
|
Baina izarra igaro egin zen, eta jende gosetuak, astiro badarik ere adorea bilduz, herrestan itzuli ahal izan ziren beren hiri hondatuetara, bihitegi lurperatuetara eta urak hartutako soro zelaietara. Garai hartako ekaitzei ihes egitea lortu
|
zuten
itsasontzi apurrak durduzaturik eta abaildurik etorri ziren, bidea tentu handiz bilatuz lehen ezagunak zituzten portuetako marken eta harea baxen artetik. Eta ekaitzak baretu zirenean, jendea ohartu zen egunak lehen baino beroagoak zirela non nahi, eta eguzkia handiagoa, eta ilargiak, lehengo tamainaren heren batera uzkurtua, laurogei egun behar zituela ilberritik ilberrira.
|
|
|
Betidanik, halako botere ekonomiko handiek nagusikeriaz jokatu dute, eta muga etikoak lasai asko gainditu. Edonondik etorrita Liburutegiaren hiriburuan geldialdia egiten
|
zuten
itsasontzi guztiak berehala miatzen zituzten. Aduanetako ofizialek ontzian aurkitutako edozein izkribu konfiskatzen zuten, papiro berrietan kopiarazi, eta, jatorrizkoak itzuli beharrean, kopiak itzultzen zizkieten.
|
|
|
Gero bi kanoikada entzun ziren jarraian eta itsasontzia dantzan hasi zen. Berehala, metrailetak, borrak eta eskuburdinak zeramatzaten hamaika soldaduk hartu
|
zuten
itsasontzia; portura iritsi arte ez ziguten karelera irteten utzi”. Karga hutseko obusak alderik alde zulatu zuen zubia, kabinan zeuden sei marinelak eraitsiz.
|
|
2022
|
|
|
1915eko azaroaren 21a, Weddell itsaso izoztuan. 28 gizon, 56 begi, milia eta erdira
|
zuten
itsasontziari begira. «Branka jaitsi zen aurrena, txopa airean zuela.
|
|
|
Espedizioa Lurmutur Hiritik (Hegoafrika) abiatu aurretik kalkulatu
|
zuten
itsasontzia urpeko zer eremutan egon zitekeen, eta eremu horretan aurkitu dute. Bi astean eremuaren %80 inguru arakatuta zeukaten Endurance aurkitu zutenean.
|
|
|
Biduzen barrena garraiatu izan dute mendeetan gisu harria. Besteak beste, Baiona, Angelu eta Miarritze hiriak eraikitzeko baliatu izan da, eta Baionatik mundu osora eramaten
|
zuten
itsasontziz.
|
|
|
Olatuek ankerki jotzen
|
zuten
itsasontziaren kroskoa. Begoñako Andre Mari oso bortitz mugitzen zen albo batera eta bestera.
|
|
2023
|
|
|
Kamakak kantua bukatzearekin bat, Aparlorearen ondoan uhinen hotsa sumatu
|
zuten
itsasontziaren kontra joka, eta segituan azaldu zen itzal luze eta zabala ur azalean, bertatik atera ez bazen ere. Itzalen Dama Gauargiren Kriseiluarekin etorri eta inguruak argitu zituenean hobeto ikusi ahal izan zuten figura misteriotsu hura, eta baita olatuen artetik istant batean atera eta ezkutatu zen hegal iluna.
|
|
|
Aita santuak ezin eskuzabalagojokatuzuenkontinente bana oparitu zienean Gaztelako erreginari eta Portugaleko erregeari. Haren bedeinkapena zutela eta, horrekin batera, lurberriguztienjabeak zirela sinetsirik, Isabel eta Fernando errege erreginek bela nagusietan gurutze erraldoi bana marrazturik
|
zuten
itsasontziak bidali zituzten Atlantikoan barna. Itsasontzien joan etorriak jarraitzeko eta Ameriketanlapurtutako urrea pisatzeko Sevillako Kontratazio Errege Etxea sortu zuten, eta hantxe eman behar izaten zuten itsasontzi guztiek egindako itsasaldien berri.
|
|
|
Haren bedeinkapena zutela eta, horrekin batera, lurberriguztienjabeak zirela sinetsirik, Isabel eta Fernando errege erreginek bela nagusietan gurutze erraldoi bana marrazturik zuten itsasontziak bidali zituzten Atlantikoan barna. Itsasontzien joan etorriak jarraitzeko eta Ameriketanlapurtutako urrea pisatzeko Sevillako Kontratazio Errege Etxea sortu zuten, eta hantxe eman behar izaten
|
zuten
itsasontzi guztiek egindako itsasaldien berri. Itsasaldietako arauetan ondoen zehazten zena izan zen Erregeren Bostena zeritzon zerga; hau da, erregeri eman beharreko harrapakin guztien ehuneko hogei.
|