|
2003
|
|
|
Ardura zuena zen Mallona ez zegoela han, inori elizatik ezer ez eroateko agintzeko. Eta eroan ere zerbait eroan
|
zuten
gudari haiek. Horren berri banuen.
|
|
2006
|
|
|
Habeak Espainiako Gerran Euskal Herriaren alde borroka egin
|
zuten
gudariak omendu nahi izan zituen. " Euskal Herriko eskubideen ikurra den Gernikako arbolaren kimuaren azpian bildu gara memoria historikoa berreskuratu nahian.
|
|
2009
|
|
|
Eduardo Gorosarri eta Bernardo Gabiolarekin organuaren sekretuak guztiak ezagutu zituen. Gerra Zibila eta gero kartzelan sartu
|
zuten
gudarien bataloiko kapilau izateagatik. 1944tik 1960ra artean Bilboko Jesuiten Egoitzako organista izan zen.
|
|
2011
|
|
|
Hamalau zituen hogeita hamazazpiko maiatzak egun zurbil hartan, bateria leialek Heinkel bat eraitsia zuten Larrabetzun. Pilotu alemaniarra bizirik jaso
|
zuten
gudariek. Igandeetarako jantzita zetorren kondorra.
|
|
|
Une labur batean, lipar batez, zorte txarreko bihurtu zen Augusto, Heinkela erori zen bazterraren ondotik bortxatu behar baitzuten hark eta haren taldeak guda oina. Ezin izan zuten gerra muga zeharkatu eta eskuak ahi berotan harrapatu
|
zuten
gudariek kontrabandista taldea.
|
|
|
Gauzak zeharo okertzen hasitakoan, zakua hartu eta estraperloa partitzera abiatu zen, gizon talde txiki baten buru, semea berarekin zeramala. Horretan zebilela atxilotu
|
zuten
gudariek, hogeita hamazazpian, Larrabetzuko mendietan.
|
|
2012
|
|
|
Euskaldun bakoitzak alabaina bazuen erakundearekiko anbiguitatez azpatu dotrina bat. Euskal Herriaz herio urrina zerion far westa tipia osatu
|
zuten
gudarienganako sentimenduak indiferentziatik pasio morbidora zihoazen. Zena zelakoa, borrokaren gaiak gure muinak paralizatu zituen egundainokoan, aipatzea bera kritikatzea bihurtua zelarik.
|
|
2013
|
|
|
Eusko Gudarostean sartu zen, eta Gorbeian, Oizen, Gernikan eta Bilbon ibili zen borrokan. Luze gabe, kapitain izendatu
|
zuten
gudarien arteko izardunik gazteenetakoa. Duesoko espetxean preso, sufrimenduari hitzak jarri zizkion Tximelak.
|
|
|
Badakik zein zorrotza den legioetako araudia, guda sasoian are zorrotzagoa bihurtzen dena. Oso zaila egin zitzaidan niri baztertze egoera hura; ondokoek galdetzen zidatenean zer dela-eta nindoan beraiekin, ez nuen jakiten zer erantzun, beraiek, ordea, zeregin garrantzitsuren bat izaten zuten beti, bizian aurrera egiteko folisak lortzen lagunduko ziena; edo, aita edo senarra izaten
|
zuten
gudari haien artean, guda galduz gero, beraiekin batera galduko zuten askatasuna, edo bizia bera. Eta nik ere bai; baina ezertxo ere ez egiteaz gain, ez nuen han aitarik, eta are gutxiago senarrik.
|
|
2014
|
|
|
1936ko altxamendu frankistaren ondorioz, hainbat biktima izan ziren Euskal Herrian. Guda horretan parte hartu
|
zuten
gudariak asko izan ziren, baita Euskal Herritik kanpotik iritsitakoak ere. Esaterako, sasoi desberdinetan 20.000 gudari asturiar ibili ziren, euskal herritarrekaz batera, 1936ko gerran.
|
|
|
Askatasuna bilatuz. Makien, euskal espioien edo Bigarren Mundu Gerran borrokatu
|
zuten
gudarien inguruan idazten nuenean, gertaera historikoek eta objektibotasunak asko mugatzen ninduten. Eta azkenean, beti “onak” (edo “txarrak”) garaile ateratzea aspertu ninduen.
|
|
2015
|
|
|
Aurten 78 urte beteko dira Matxitxakoko itsas bataila gertatu zenetik. Hori dela eta, aurten ere Euzkadiko Gudontzidian parte hartu
|
zuten
gudariei eta senideei omenaldia eskainiko diete Uribe Kosta eskualdean. Gauzak horrela, gaur, hilak 5, jarri du hitzordua Kandelaria Kultur Elkarteak.
|
|
2016
|
|
|
Espetxeratu horietatik 40 lagun gutxienez Langileen Bataloietan sartu zituzten. Horrez gain, dozenaka izan ziren erbestera joan behar izan
|
zuten
gudariak". " Artxibategi ugaritan egindako ikerlanari esker, egiaztatu dugu 1279 zirela boluntarioak.
|
|
|
Clark Gable edo Gary Cooper-en filma baino gehiago Txomin Agirreren eleberria dirudi istorio honek, onartu beharra dago, baina, halakoxeak baitziren gerra galdu
|
zuten
gudari haiek: edozein zoritxar eta hondamendiren aurrean ere beti zintzo, hitzeko eta kristau, ezin esan ahalako neurrian.
|
|
|
Gero eta larriago geundenez, azkeneko momentuan gudari zauritu batzuekin batera Santanderren txalupan sarturik lortu nuen Lapurdira iristea. Hotela eta kasinoa izandako La Roseraien erietxe bat moldatu genuen handik lasterrera, Ilbarritzen, muga zeharkatzen
|
zuten
gudariak hantxe jagoteko, Gonzalo Aranguren doktorearen aginduetara.
|
|
2017
|
|
|
Gerora, Saibiko gurutzeari kendu egin zioten xafla idatzia, eta bestelakoa jarri zioten haren ordez: " Euzkadiko askatasunaren alde Saibi mendian borroka egin
|
zuten
gudariei. Betiko argia.
|
|
|
Gurutzea bere horretan uztea erabaki zuten, ordea. Mendi odoltsua deiturarekin bataiatu zuten Saibi mendia, 1937ko apirileko borrokaldietan bizia galdu
|
zuten
gudarien kopuru handiagatik.
|
|
|
Naziek lortutako garaipen militarrak eta soldaduen alde gizatiarra goraipatzen zituen egunkariak. Hau da, nolako harreman ona
|
zuten
gudariek indarrez hartutako herriekin.Dibisio UrdinaPrentsaz gain, bazeuden Hirugarren Reich ari laguntasuna adierazteko beste hainbat bide ere. Dibisio Urdina da haietako bat, adibidez.
|
|
|
Mendebaldearen usteltze ideologiko horrek sentimendu bikoitza pizten zidan: batetik sumindura, Europa osoa inperialismoaren konplize bihurtu zela ikusten bainuen eta gu ginela utopiaren fusilari eusten zioten azken idealistak, lubakia utzi nahi ez
|
zuten
gudari zahartuen modukoak; bestetik, tontoarena egiten ari ote nintzen bururatzen zitzaidan tarteka, beren bizitza konponduta eta bideratuta zeukaten herrikideen aldean nire bizimodua deserosoagoa zela baina ez heroikoagoa ezta baliagarriagoa ere, aspaldi hartutako erabaki baten ohikerian eroritako burokrata ezkertiarrak bagina bezala, eliza ofizialik gabeko komunismoaren misiolari antzeko batzuk...
|
|
|
E ibar inguruko mendiak ere erreketeen eskuetan zeudenez, errepublikarrek argi ikusi zuten Eibar frankistek inguratuta zutela, eta laster jauziko zela. Ondorioz, apirilaren 25ean, Eibar defendatzen
|
zuten
gudari eta miliziarrak ihes egiten hasi ziren. Batzuk Markinarantz abiatu ziren, Barinagatik zehar (Gutierrez, 2007: 135) 4; beste batzuk Durangorantz.
|
|
|
Zelaietaburun hil ziren eta borrokan jardun
|
zuten
gudari eta milizianoak izan zituzten gogoan Ahaztuen Oroimena elkarteak antolatutako omenaldian.
|
|
|
Patxi Ibarzabal Ahaztuen Oroimena elkarteko kideak aurrekariak azaldu zituen ekitaldian. Zelaietaburuko gainean, gipuzkoarako begiratokian lubakia egin
|
zuten
gudari edo milizianoek 1936ko irailaren bigarren hamabostaldian, eta egun batetik bestera utzi behar izan zuten posizioa. Gudari eta milizianoek egindako lubakian hiru gorpuzki deshobiratu ziren, 2016ko martxoaren 5ean, lehenik, eta apirilaren 17an, gero, baina zoritxarrez ezin izan direla nortzuk diren jakin azaldu zuen Ibarzabalek.
|
|
2018
|
|
|
ATAk manifestazioa egin du Bilbon, ETAko presoendako amnistia aldarrikatzeko," independentziaren alde borroka egin
|
zuten
gudariak direlako, ez terroristak". Ehunka lagunek bat egin dute ATAren deialdiarekin, eta" Gudariak direlako, amnistia osoa" lemapean manifestatu dute Bizkaiko hiriburuko kaleetan.
|
|
|
Gernikako udalak omenaldia egin die Gerla Zibilean borrokatu
|
zuten
gudariei, 3 metro baino gehiagoko brontzezko eskulturarekin," bakerako oihua" helarazi nahian. Jaurlaritzako Erkoreka, Jose Maria Gorroño Gernikako alkatearekin batera izan da eskulturaren estreinaldian," Gerra Zibilean demokraziaren, bizikidetzaren eta askatasunaren alde borroka egin zuten pertsonen omenez".
|
|
|
isuri
|
zuten
gudariei;
|
|
|
Erraiten da etxalde bakotxak baduela bere historia ta sekretu, Miñabaitak ere bereak baditu, egia erran liburu bat ez litaike aski izanen dena kondatzeko. Euskal Herriaren historiaren kapitulu batean aipatzen bada hego aldetik ihes egin
|
zuten
gudariak, ez da ahantzi Miñabaita, Antton etxeko semea mugalari izan baita. Hainbat ETAko neska mutilek ikara, hotza ta akidura pasa ondoren, Miñabaitako atea idekitzean berotasuna eta maitasuna aurkitu dute.
|
|
|
Borrokak oso gogorrak izan ziren, bereziki Artxandako kasinoaren ingurukoak. Faxistek bereganatu zuten eraikina, baina kontraerasoan berreskuratu
|
zuten
gudariek, bereziki" Kirikiño"," Itxasalde" eta" Itxarkundia" batailoietakoek. Azkenerako, eraikina erabat hondatua geratu zen.
|
|
2019
|
|
|
Gerran aritu ziren emakume errusiarrei feminitatea erantzi zieten (ez zegoen haien neurriko bota eta jantzi militarrik, ez konpresarik, ez azpiko arroparik; gizonen arropetan sartu behar izan zuten literalki eta sinbolikoki), kidetzat hartu zituzten, ardura postuetan jarri, deserotizatu eta “arrebatxo” deitu zieten gerrak iraun zuen bitartean. Soldaduak behar ziren eta emakumea nahitaez igo behar izan
|
zuten
gudari kategoriara. Gerraostean, ordea, frontetik itzulitako gizonek gerrak zikindu gabeko emakumeak hartu zituzten emaztetzat; gudaren izugarrikeria ikusitako andreak ez zuen maitasunerako eta ume egiteko balio.
|
|
2020
|
|
|
Hor barruan! erantzun
|
zuten
gudariak barru barruan zegoen gela bat seinalatuz.
|
|
|
Gorbeia tontorra zaintzen" Lenago il" batailoiko gudari gutxi batzuk zeuden, gailurra abertzaleen esku zegoen orduan. Apirilaren 1ean, Murgiatik abiatuta, Virgen Blanca tertzioaren lau batailoi igo ziren Gorbeiara eta ia borrokarik egin gabe irabazi zuten gailurra, berehala alde egin
|
zuten
gudariek. Virgen Blanca tertzioa Gasteizen osatua zen, bertako erreketeekin eta Zeanuri aldetik etorritako karlistekin.
|
|
2022
|
|
|
–Nire militante bataioa izan zen, arma bat eskuetan nuela ekintza bat burutzen nuen lehen aldia. Nazio askapenaren alde bizia arriskuan jarri nuen, eta Intxortan, Kalamuan edo Lemoatxen bizia eman
|
zuten
gudari eta milizianoen anaikidetza irabazi nuela sentitzera iritsi nintzen. Eta orain jakinarazten didazu dena antzerki bat izan zela –esan diot etsipenez.
|
|
2023
|
|
|
Baina nire aita akabatu zutenean, egin behar nuena egin nuen, ez daukat damurik. Begira orain, aberria askatu nahi
|
zuten
gudari zoro horiek jokalekutik erabat kanpo daude. Jada ez dira existitzen, betiko desagertu dira.
|