|
2000
|
|
|
EHren abstentzio eskaera da hauteskunde hauetako ezaugarririk nagusiena Euskal Herrian. Franco hil ondorengo lehenengo hauteskundeen aurrean ere, 1977an, abstentzio eskaera egin
|
zuten
ezker abertzaleko erakunde eta alderdi desberdinek. urte geroago historia errepikatzen da, hori bai, testuinguru eta arrazoi desberdinekin.
|
|
2001
|
|
|
Beste muturrean, polarizazio prozesua argitu
|
zuten
ezker abertzaleak eta hari loturiko hedabideek. Euskal Herriko Unibertsitateak eginiko azterketa hark zera erakutsi zuen, adibidez, Julio Iglesiasen bahiketaren garaian, Egin egunkariak bereziki nabarmendu zuen, gehiegikeria handiz, poliziak bahitua aurkitu nahiz egiten zituen kontrolek eta jarduerek jasanezin bihurtzen zutela jendearen bizimodua.
|
|
2005
|
|
|
Ni gerra zikina delako horrek gogor jo ninduen, hurbil hurbiletik, eta lehen ere esan izan dudan bezala, gerra zikinak hartzen ditu momentu bakoitzean behar dituen formak. Gure momentuan GAL zen gerra zikin horrek hartu zuen forma, hortik jo
|
zuten
ezker abertzalea, eta hainbeste hildako gelditu ziren bidean. Baina ezin dut imajinatu forma zikinagorik aurkari politikoa dekretu legez eliminatzea baino.
|
|
2008
|
|
|
Esaera zaharraz eta irudi bizikletazale batez baliatuta, egungo egoera politikoaren deskribapena egin
|
zuten
ezker abertzaleko kideek. «Oztopoak oztopo, ezker abertzalea malda igotzen ari da, malkartsua izanda ere ari da gora».
|
|
|
Izan ere, 61.salak, abuztu osoan lan egingo du alderdi politiko biak ilegalizatzeko asmoarekin. Dena den, erabakia aspaldi hartu dela esan
|
zuten
ezker abertzalearen bozeramaileek. «Ez dugu justiziarik espero Auzitegi Nazionaletik», errepikatu zuten.
|
|
|
«Ezker abertzaleak proiektu politikorik ez duela esan dute, eta ezker abertzalea ea politika egiteko prest dagoen ere galdegin dute», eta, horren harira, ezker abertzaleak proiektu politiko garbia, egingarria eta demokratikoa duela azaldu zuen. Baina Loiolako elkarrizketetan parte hartu
|
zuten
ezker abertzaleko kideak proposamen hori defendatzeagatik espetxeratu zituztela salatu zuen Erkiziak, «eta Estatuaren aurrean makurtu zirenak, Josu Jon Imaz bezalaxe, Petronorreko presidenteak dira orain». Ezker abertzalearentzat bide bakarra alderdien arteko elkarrizketa dela gaineratu zuen, eta EAJk hori badakiela.
|
|
|
Euskal Herriaren eraikuntzarena batetik, eta Espainia eta Frantziarena bestetik. Marko politikoa agortuta dagoela ikusi
|
zuten
ezker abertzaleaz haratagoko sektoreek, baita marko hori oztopo gisa ageri zela ere Euskal Herriaren premiei eta eskubideei bide emateko. Norabide horretan, izugarrizko urratsak egin ziren, eta praxia politikoan izugarrizko aldaketak izan ziren.
|
|
|
Hasiera batean Araba, Bizkai eta Gipuzkoako aurrezki kutxen balizko fusioaren inguruko azterketa egin behar bazuten ere, prentsaurrekoa aldatuko zuen berria jaso zuten «komunikabideen bidez»; ezker abertzaleko kideek prentsaurrekoa hastera zihoazenean jakinarazi Gorenak EAE ANV legez kanpo uzteko erabakia. Azterketa egoki bat egiteko zailtasunak zirela tarteko, sententzia jaso, irakurri eta aztertzean iritzi osatuagoa emango dutela hitzeman
|
zuten
ezker abertzaleko kideek, baina, aurreratu zutenez, «legez kanporatzeen eta oztopoen gainetik, lan politikoa egiten jarraituko du ezker abertzaleak, nazio eta gizarte eraikuntzaren alde».
|
|
|
Eta ez da notizia, Poliziak, ustez autonomiko eta euskal denak, faxisten azken desafioaren aurka protesta egin
|
zuten
ezker abertzaleko kideak jipoitzea.
|
|
|
Hainbat orduz galdekatu ondoren, aske utzi zituzten atxilotutako guztiak. Parisko auzitegiko eta Poliziako iturriek agertu
|
zuten
ezker abertzalearen finantzaketarekin zutela zerikusia sarekadek.
|
|
2009
|
|
|
Nahiz eta hautagai zerrendak baliorik gabe utzi, D3Mren txartelak Interneten inprima daitezke, alderdiaren webgunean. Izan ere, hauteslekuetan txartel horiek sartzeko deia egin
|
zuten
ezker abertzaleko kideek, baliogabeko boto bezala zenbatuko zirela jakinda ere.
|
|
|
Esperantza hori
|
zuten
ezker abertzaleko batzuek Aznarrek Espainiako gobernua hartu zuelarik, baina oker jo zuen kukuak, bistan denez. Baita berari ere, azkenean.
|
|
|
Txelui Morenok hitz egin zuen azkenengo, eta, lehenik eta behin, txalo zaparrada bat eskatu zuen herenegun lehen foru hauteskundeen urteurrena ospatzeko ekitaldian Eusko Gudariak abestu
|
zuten
ezker abertzaleko parlamentari eta alkate ohientzat. Tonu arina erabiliz, ez zen ironia falta haren mezu politikoan.
|
|
|
Itziar Lopategi, Miren Legorburu, Txelui Moreno eta Arnaldo Otegik eman
|
zuten
ezker abertzaleak hartutako erabakiaren berri, atzo Donostian emandako prentsaurrekoan. Haien hausnarketa plazaratzen zuten bitartean, Jon Anzaren argazki bat jarri zuten mahai gainean desagertuta jarraitzen duela oroitarazteko.
|
|
|
2001eko martxoaren 6an, hamabost gazte atxilotu zituen Espainiako Poliziak, Haika gazte erakundeko kide izatea egotzita. Polizia operazio hori salatzeko agerraldia egin
|
zuten
ezker abertzaleko hainbat ordezkarik. Asier Tapiak hitza hartu, eta atxiloketen aurka mobilizatzeko deia egin zuen.
|
|
2010
|
|
|
Igande arratsaldean egin zuen urgentziazko balorazioa Donostian, agiria publiko egin eta lau ordura. Agurne Barruso eta Txelui Morenok hitz egin
|
zuten
ezker abertzalearen izenean, alboan Tasio Erkizia eta Marine Pueyo zituztela. Bakea ezartzeko eta gatazkaren behin betiko konponbide ildoan elkarrizketa eta negoziazio esparru bat garatzeko, ezinbesteko markoa den prozesu demokratiko bat egonkortzeko ekarpena egin du ETAk, adierazi zuen Barrusok.
|
|
|
Rafa Diez ezker abertzaleko kide eta LABen idazkari nagusi ohia libre geratu da 30.000 euroko bermea ordaindu ostean, bere ama zaintzeko ardura baitu, sindikatu abertzaleak jakinarazi duenez. 2009ko urriaren 13an atxilotu
|
zuten
ezker abertzaleko beste kide batzuekin batera, Arnaldo Otegi tarteko, Batasuna berregituratzea leporatuta.
|
|
|
Bestalde, martxoan nazioarteko zenbait lagun ezagunek adierazpen bat sinatu
|
zuten
ezker abertzaleak emandako urratsak goraipatuz. Brian Currin bitartekari hegoafrikarrak Europako Parlamentuan aurkeztutako testuan, ETAri nazioarteko batzorde independente batek ikuskatutako su eten iraunkorra aldarrikatzea eskatzen zioten eta hori gertatuz gero, Espainiako Gobernuari behar bezala erantzuteko galdegiten zion.
|
|
|
Horrez gain, ETAren iragarpenari buruzko iritzia eman
|
zuten
ezker abertzaleko buruek eginbehar hori euren gain hartzeko gai izan ez izana gaitzetsi du, eta gehiago nahi zutela esateko nahikoa adorerik ez izatea leporatu die.
|
|
|
Bi irakurketak txarrak ziren prozesu baten ikuspegian?. Prozesuaren gorabehera haiek eragin handia izan
|
zuten
ezker abertzalearen barruan. Errezeloak handitu egin zituen.
|
|
|
Batasuneko eta PSE EEko ordezkaritzek abuztuaren 31n egindako bileran jarri
|
zuten
ezker abertzaleko solaskideek mahai gainean, idatziz, hiru alderdien arteko bilerak hasteko proposamena: Egungo egoeratik ateratzeko proposamena izena zuen idatziak.
|
|
|
goikoa, Espainiako Gobernuaren eta ETAren artekoa, eta behekoa, alderdi politikoen artekoa. Biek batera joan behar
|
zuten
ezker abertzalearen ikuspegian, baina PSOEren eta EAJren ikuspegian, aurrena goikoak egin behar zuen aurrera, ondoren politikoak bere bidea egiteko; aurrena bakea eta gero politika lelo hainbeste aldiz errepikatua, alegia. Baina beste errailaren krisi larria zela eta, leloari buelta eman eta politikarekin hastea onetsi zuten.
|
|
|
Bigarren eguneko afari hartan, baikor izateko arrazoirik bazutela uste izan
|
zuten
ezker abertzaleko solaskideek. Egigurenek mahai politikoan marraztu zuen arbelean eskema, baina horren berri beste mahaira ere iritsi zen noski.
|
|
|
Haien artean, aipatu zuten Sakanako Mankomunitatea eta NaBaik kudeatutako udalak Bai Euskarari dinamikatik ateratzea eta Mankomunitateko Euskara Zerbitzuan egondako" atzeratzea". UEMA lan tresna gisa ikusten zutela ziurtatu
|
zuten
ezker abertzaleko kideek; horregatik kezka azaldu zuten Urdiainek UEMArako euro bateko aurrekontua izateagatik.
|
|
|
Beraz, bidegabea zela EHri halako kritikarik egitea, eta euskal gizarteak bazekiela nolako ahalegina egin
|
zuten
ezker abertzaleko kide guztiek egoera hartara iristeko eta Euskal Herrira demokrazia eta bakea ekartzeko.
|
|
|
Zutik Euskal Herria agirian bildutako irizpideak azaltzeko bilera egin
|
zuten
ezker abertzaleak eta EAJk, martxoaren 18an. Joseba Egibar jeltzaleak eta Tasio Erkizia ezker abertzaleko kideak baieztatu dute hala egin zutela.
|
|
2012
|
|
|
Atzo, urtarrilak 10, urtebete bete zen ETAk su eten orokorra, iraunkorra eta egiaztagarria iragarri zuela. Urteurren egunean, ezker abertzaleak testuinguru politikoaren hausnarketa plazaratu zuen atzo eguerdian, Donostiako San Sebastian hotelean eman zuten prentsaurrekoan; Maribi Ugarteburuk eta Niko Morenok hitz egin
|
zuten
ezker abertzalearen izenean. Ezker abertzaleak PPri dei egin dio «arduraz eta momentuak eskatzen duen mailan» jarduteko:
|
|
|
2009ko udan erabaki zuten eztabaida ezker abertzalera zabaltzea eta Argitzen txostena bukatzea. Idatzia 2009ko urriaren 13an bidali
|
zuten
ezker abertzaleko militantziara, posta elektronikoz. Egun hartantxe, ordu batzuetara egin zuen Espainiako Poliziak operazioa, Baltasar Garzon epaileak aginduta, Bateragune izena emanda.
|
|
2013
|
|
|
49 Gonzalo Nardiz kontseilaria buru zutela, Alderdi Ekintzailearen zati bat leial izan zitzaion bukaera arte Leizaolaren Jaurlaritzari. 2008an, EAE/ ANV zena legez kanpo utzi
|
zuten
ezker abertzalearekin bat egin zuelakoan. Eta berriki hil zaigun Valentin Solasgaistua, urte askoan alderdiaren idazkari nagusia izatetik PSEren zinegotzi izatera pasatu zen:
|
|
|
Egun batzuk geroago, ETAk ontzat hartu zuen ekimena eta nazioarteko begiraleen garrantzia azpimarratu zuen, nahiz eta gogoratu jarduera armatua desaktibatzeak ez zuela, berez, gatazka konponduko (ETA, 2010b). Beste aldetik, independentziaren aldeko indar metaketaren ildoan, 2010eko ekainean itun estrategikoa sinatu
|
zuten
Ezker Abertzaleak eta Eusko Alkartasunak. Bertan, Euskal Estaturanzko pausoak bideratu behar zirela esaten zen, eta Euskal Herriak Espainiarekin duen gatazkaren konponketari ekin behar zitzaiola ohartarazi.
|
|
|
Lizarra Garaziko frontearen apurketak Nazio Frontearen inguruko estrategiaren agorpena eragin zuen, eta hala adierazi
|
zuten
Ezker Abertzaletik haragoko indar abertzaleek, borroka armatua eta Nazio Frontea bateraezinak zirela, alegia. Ezker Abertzaleak horren froga jaso zuen 2004an, Bergarako proposamenaren baitan Espainiako hauteskunde orokorretarako indar abertzaleen zerrenda bakarra aurkeztea proposatu eta gainontzekoen ezetza jaso zuenean.
|
|
2015
|
|
|
Astelehen goizean Guardia Zibilak euskal presoen 12 abokatu eta Herrira elkarteko 4 kide atxilotu zituen. Ondorioetako bat izan zen ahozko epaiketa
|
zuten
ezker abertzaleko 35 kide defentsarik gabe uztea (epaiketa bertan behera geratu zen).
|
|
|
Nazioartean bezala Espainian ere haizea alde zutelarik, bi modutan estutu
|
zuten
ezker abertzalea Espainiako instituzio politiko eta auzitegietatik, ia itotzeraino: Zigor Kodearekin Auzitegi Nazionalak egitura gehienak itxiarazi eta arduradun ugari auzipetu eta espetxeratu zituen, batetik, eta Alderdien Lege berrituarekin Batasuna legez kanporatu zuten, bestetik.
|
|
|
–Ekintzaren egileek ez al zuten begi onez ikusten garatzen ari zen mugida politikoa? (?) Zer irabazten
|
zuten
Ezker Abertzalea lur jota eta nora ezean utzita? (...) Kezka hauek eta gehiago dabiltza Ezker Abertzaleen (ez dakit zenbaten, baina bai gehienen) golko isiletan?. 109
|
|
|
Ekainaren 27an hasitako ahozko epaiketan, akusatuek ohikoa ez zen argitasunarekin hitz egin
|
zuten
ezker abertzale barruko gorabeherez. Besteak beste, ETAk bere asanbladan erabakia zuen ildo estrategikoari eta ezker abertzale barneko eztabaidan Mugarri txostena aurkeztu zutenei aurre nola egin zieten azaldu zuten xehetasun handiekin, bereziki Otegiren ahotik.
|
|
|
guztiz erabakigarria izan zela Batasunak atzera egiteko. Otegik iradokia?. Egoera hori bizi
|
zuten
ezker abertzalean, Hego Euskal Herrirako estatutu berria bi urteko epean gauzatzeko konpromisoa hartzea eskatu zutenean Batasuneko ordezkariek Loiolako mahaian, ez proposamen horretan sinesten zutelako, ezker abertzaleko egituretan nagusitu zen ildoak horretara eraman zituelako baizik. Gero, Barajasko atentatua etorri zen.
|
|
|
Zerbait berria sumatu zuten Madrilen agerraldi hartan: hilabete eta erdi lehenago Parisetik gertu jazotako tiroketan jendarme bat hil zela gogoan, ETA zuzenean aipatu
|
zuten
ezker abertzaleko ordezkariek, haren indarkeriak konponbidea zaildu eta blokeoa indartu egiten zuela ohartarazteko.
|
|
|
Aresek berak ez du denboran kokatzen noiz sinetsi
|
zuten
ezker abertzalea benetan ari zela, baina ez du zuzenean Iruñeko Adierazpenarekin lotzen, ezker abertzaleko kideek zuzenean esandakoarekin baizik: –Batasuneko munduko solaskide fidagarri batek serio zihoazela esan zigunean ondorioztatu genuen atzera bueltarik ez zuela?.
|
|
|
EAko buruzagiek, garai hartan, ez
|
zuten
ezker abertzaleko barne borrokei buruzko informazio zehatzik. Ez, behintzat, beraien solaskideek zuzenean kontatuta.
|
|
|
Barne krisi honi buruzko kontakizunik zehatzena Florencio Dominguez kazetari espainiarrak egin du, Frantziako Poliziak ETAko kideei atzemandako hainbat agiritan oinarrituta.8 ETAren barne istiluaren berri izan
|
zuten
ezker abertzaleko hainbat iturriren arabera, Dominguezen kontakizunaren hari nagusia bat dator gertatu zenarekin, zenbait xehetasun gorabehera. Narrazio honen arabera, ETAko zuzendaritza bitan zatitu zen, estrategiarekin baino gehiago barne funtzionamenduarekin eta eraginkortasunarekin lotutako konponezinak zirela medio.
|
|
|
Lizarra Garaziko su etenaren hausturak eta ETAk borroka armatuari berrekiteak frustrazioa sortu
|
zuten
ezker abertzalearen multzo handi batean, baita barne tentsioak ere. Barne desadostasun batzuk, oraingoan, plazara atera ziren, eta borroka armatuari buruzko ikuspegi kontrajarrien bizikidetza ez zela eramangarria erabaki zuen multzo esanguratsu batek:
|
|
|
Aznarren lehen agintaldian ekin zion Espainiako Auzitegi Nazionalak, Baltasar Garzon epailea gidari zela, ezker abertzaleko egitura zibilen aurkako arlo penaleko bide judizialari. Bigarren agintaldian areagotu egin
|
zuten
ezker abertzalea itotzeko estrategia, PSOEren babesarekin, Terrorismoaren Aurkako Itunarekin, Alderdien Legearekin eta Batasunaren legez kanporatzearekin, Espainiako Auzitegi Nazionalak bide penalarekin estutzen jarraitzen zuen bitartean.
|
|
|
Idatziz eskolan, hedabideetan eta noizbait administrazioan erabilgarri zatekeen eredurako hastapen xumeak nahi ziren bildu. Hots, Txillardegik, Euskaltzaindiaren ezintasunaz ernegatuta, Baionako «deserrian» lau urte lehenago bultzatutako erabakietan oinarritutako ortografia, aditz paradigma eta gutxieneko hiztegia27 Baionako erabakiek
|
zuten
ezker abertzalearen marka politikoari zeharkakotasunarena gehitzea falta zen, ordea. Iraganeko zalantzak baztertuta, K. Mitxelena, Salamancako Unibertsitatearen katedradun berria, eginkizunaren arduradun «karismatiko» izendatu zuten28 M. Lekuonak berak eman omen zion agindua 1968ko maiatzean:
|
|
|
[...] Ekintzaren egileek ez al zuten begi onez ikusten garatzen ari zen mugida politikoa? Hala balitz, eta hori pentsatzeko arrazoiak egon ditezkeela emanik ere, zer irabazten
|
zuten
Ezker Abertzalea lurjota eta noraezean utzita. Ala beharbada ekintzaren egileak eurak aurkitzen dira argitasunik gabe?
|
|
|
911. 2005ean militanteei zuzendutako hitzaldirako gidoian ELAk egiten zuen azterketari jarraituz, NEGtik sortutako Hitzarmenerako Mahaiak, teorian" denak eserarazteko" helburua bazuen ere, argi zegoen hurbilenak baino ez zituela bilduko; Mahaiaren sustatzaileek ere bazekiten gainontzekoak ez zituela erakarriko: " PSOEk elkarrizketa onartzen badu, ez da mahai honetan izango", ametitzen
|
zuten
Ezker Abertzalekoek. ELAk uste zuen Hitzarmenerako Mahaiak aurkeztu zezakeen proposamenak Ezker Abertzalearen posizioa indartzeko balioko zuela PSOE eta EAJrekin osatu nahi zuen hiru aldeko mahaian:
|
|
|
goraxago aipatu oezala, auzipetuek salatu zituzten EPPK presoen kolektiboa hausteko egin saioak. ETAko kideek ez zuten izenik aipatu, bainan euren hitzek erakusten
|
zuten
Ezker Abertzaleko sektore kritikoaz ari zirela; ATA (Amnistia Ta Askatasuna izenarekin ere ezagutzen da aipatu mugimendu hori) akusatua senditu da eta" etsaia nor den ez bereixtea" leporatu dio Ezker Abertzaleari. ATAk" telebista ikusten egoitea" leporatu die Ezker Abertzaleko militanteei, eta" herri hunen borroka" ez dela" ETArekin bururatzen" gaineratu du.
|
|
2016
|
|
|
Irail hartan, beste eragile batzuekin batera, Gernikako akordioa izenpetu
|
zuten
ezker abertzaleak, EAk eta Aralarrek. Bake bidean aterabide demokratikoen akordioa izeneko dokumentu hark mugarria ezarri zuen, ETAri alde bakarreko su eten iraunkorra eskatu ziolako eta indarkeriarik gabeko aro berri bateranzko norabidea markatu zuelako.
|
|
2017
|
|
|
: armagabetzeaz azken bilera egin
|
zuten
ezker abertzaleak eta Frantziako Gobernuarekin hartu eman zuzena zeukan frantziar bitartekari batek, Parisen, nazioartekoak ere hor zirela. Eskema orokorra adostu nahi zuten, eta ETA prest zen erretako zuloen berri emateko.
|
|
2021
|
|
|
Ezker abertzalearen irudiko, espazio zabalago bat artikulatu beharra zegoen, eta horretarako funtsezkoa zen programaren edukia hitzartzea. Mayoren ustez, EAJk eta NaBaiko independenteek ez
|
zuten
ezker abertzalearekin akordiorik egin nahi.
|
|
|
Herri Batasuneko disidenteentzat, ETAk bazuen indarra negoziazio tekniko oso zabala lortzeko, enkistatzen eta itxura txarra hartzen ari zen borroka armatua duintasunez bukatzeko (amnistia) eta HBri bide politikoa irekiko ziona.14 Erakundea armatuak den dena negoziatzeko zeukan pretentsioa hein errealista batera eramateko idatzia nuen aurreko kapituluan aipatu artikulua, bide posibilista nahi
|
zuten
Ezker Abertzaleko adiskide batzuen laguntza eta oniritziarekin.15
|
|
|
2007 garai gogorrean, EAEko militante ezkertiarrek fidelki sostengatu
|
zuten
Ezker Abertzale osoa; gero, jito instituzionalistarako bidearen aurka agertu ziren haietariko anitz, eta arrangurak entzun dira garai gogorren gertakariak trenkatzeko epaitegietan ez zutelako izan 2011n legal bilakatu ziren antzinako lagunen sostengua.
|
|
|
" Ekintzaren egileek ez al zuten begi onez ikusten garatzen ari zen mugida politikoa? Zer irabazten
|
zuten
Ezker Abertzalea lur jota eta nora ezean utzita?" 128
|
|
2022
|
|
|
Blog hartako eztabaidetan eta ikasle mugimenduan hazi ziren arbolaren lehen sustraiak. Ikasle Abertzaleak (IA) erakundea nork kontrolatuko, talka egin
|
zuten
ezker abertzaleko gazteen bi ildo nagusiek, eta 2018an Ernaik iragarri zuen IArekiko loturak apurtuko zituela eta hezkuntzan bere kabuz ekingo ziola lanari, ondoren Ikama sortuz.
|
|
|
Han, besteak beste, ETAko biktimei adierazi zien beren mina aitortzen zuela eta min hori ez zela inoiz gertatu behar. Orain, agiria irakurri
|
zuten
ezker abertzaleko bozeramaileek, Arnaldo Otegik eta Arkaitz Rodriguezek, elkarrizketa eman dute Naiz irratian, eta, agirian agertzen ziren edukiak berresteaz gain, «apaltasunetik elkarbizitzari egindako ekarpentzat» jo dute adierazpena.
|