|
2002
|
|
|
Nora eraman? Akabatu ez
|
zuten
egin nahi. Aspertuta zeuden, baina, zakurtzar alferrarekin.
|
|
|
Berehala jakin nuenez, Altzatik San Markorako bidea
|
zuten
egina, berriro Altzara itzultzeko asmotan.
|
|
2003
|
|
|
Halakoak direlako anarkistak gehienetan, dispersoak. Eta fraideen liburuan esaten zena baino ez
|
zuten
egiten Iduseko anarkistek. Baina testuak interpretatzeko modua ere oso dispersoa zen, eta Iduseko anarkistak zazpi baziren, testua interpretatzeko bederatzi modu zeuden batzuetan eta hamabi beste batzuetan.
|
|
|
Joateko dirua egin zuten bai, baina bueltarako dirua ez, eta jendea arduratzen hasi zen eta galdetu zien" Zoratu zarete, ala?" edo" Joan bai baina etorri gero?"; anaiek esan
|
zuten
egingo zutela bizimodua zelan edo halan eta etorriko zirela bihar etzi.
|
|
|
Handik gutxira bueltatu ziren eltxoak, eulia, inurriak. Niri adarra jotzeko baino ez
|
zuten
egin. Izan ere, argi eta garbi ikusi nuen eltxoetako bat barrez lehertu beharrean zegoela eta hanka batez ni seinalatzen ari zela," Halako lerdoa" esan nahi balu bezala.
|
|
|
Poliziak, bere txostenean, ez zidan kargurik erantsi. Egiten ahal zuten, esatea zeukaten ETAren egituran nengoela ikasleen alorrean, baina ez
|
zuten
egin.
|
|
|
Taburete batean eserita. Jendearen ezpainak mutu zeuden, begiratu besterik ez
|
zuten
egiten. Begiratu eta harritu.
|
|
2004
|
|
|
Ezertxo ere ez. Bonbek herriko zubia ukitu ere ez
|
zuten
egin! Jendea hil beste helbururik gabeko erasoa izan zen.
|
|
|
Gobernuko kontserbadore zein sozialistek ez zuten deus egiten kaos hura konpontzeko. Eta komunistek are larriagotu besterik ez
|
zuten
egiten. Liskarrak eguneroko kontu bilakatu ziren.
|
|
|
Haiek al ziren munduko espioi beldurgarrienen prozedurak? Gainera, plana zehaztu ere ez
|
zuten
egin. Zer egin behar zuten, Oskar eta judua hil?
|
|
2005
|
|
|
Monikak begi onez ikusten zuen hauen arteko harremana: normalean ez zuen iritzi onegia jatetxeko jendeaz, eta bera enkargatzen zen denak konturatzeaz, horretan ez zuen gaizki ulerturik nahi izaten, baina Itziar eta Mateo langileak eta isilak ziren, ez zuten Monikaren autoritatea dudatan jartzen eta eskatzen zitzaiena baino ez
|
zuten
egiten.
|
|
2006
|
|
|
Doi doi izan genuen haren bizkarra ikusteko astirik. Buruzagia ihesi ikusita, Nikolasek eta Sebastianek ere istant bat ere ez
|
zuten
egin beren lekuan, aldean soberan zutena lurrera botata. Gure sastagaiak utzi zizkiguten, bederen.
|
|
|
Errege erregina bidezkoen itzuleraren beldur baitziren, garaile berriek harresi zaharrak gotortzeko lanak abiarazi zituzten. Azkar nahi
|
zuten
egitekoa burutu eta horretarako ez aski hiriko ofizioak. Udaberrian kakamarloak bezala agertu ziren, auskalo nondik etorriak, harginak eta sokagileak, harri pikatzaileak eta zurginak, arotzak eta kisuginak, beren maisu, peoi, ofiziale eta ikastunekin.
|
|
2008
|
|
|
Nik, noski, amarekin joango nintzela esan nuen; eta denak, noski, oihuka hasi ziren gure burugabekeriaren aurrean; baina orduan ere ez zuen inork gurekin etortzeko pausorik eman. Niri pistola kargatu bat uztea besterik ez
|
zuten
egin, eraso egiten baziguten ere; eta zaldiak prest edukiko zituztela hitzeman zuten, agian segi egingo gintuztela itzultzerakoan eta; bien bitartean, mutil bat sendagileagana joango zen gizon armadunen bila.
|
|
|
egon zitekeena irakurri nahi izan zuenean. Dardara handirik ez
|
zuten
egin haren atzamarrek gutuna jiratu eta irakurtzeari ekin zionean. Hasierako amorrua, ordea, baretzen joan zen lerroak aurrera joan ahala, eta azken esaldia irakurtzean pentsakor geratu zen berriro, Antonio lehengusuaren ausardia, atrebentzia eta usaimen memoria miretsiz.
|
|
|
Ordura arte ikasi egiten zen zaldi bat nola pintatu, baina ez zieten begiratzen benetako zaldiei. Moldeei jarraitu besterik ez
|
zuten
egin behar. Trikimailuak ikasi.
|
|
2009
|
|
|
ez zeukan inolako erantzunik. Faktore politiko ekonomikoek (Versaillesko Ituna, krisi eta langabezia, kapitalismoaren azken fasea) agian gauza pila bat esplikatzen zuten, baina ukitu ere ez
|
zuten
egiten presoaren esperientzian funtsezkoa: giza gaiztakeriaren azkengabea eta, batez ere, arrazoigabea, Auschwitzeko presoak kanpoko organizazioan, zaintzaile sadiko kriminaletan, denean oroz gain bizi zuena.
|
|
|
Eta, langileen artean aurrera egiten zuela, hantxe geldiaraz zezaketen langileek nagusia, klase kontzientziak halaxe aginduta; aldiz, ez
|
zuten
egin, indar erakustaldiak argi eta garbi erabaki balu bezala han erabaki beharrekoa, ezin aldatuzko erabakian; nagusia geldiarazi ezean, Internazionala kantatzeari ekin ziezaioketen langile batzuek; aldiz, ez zioten ekin, mintzoaren aurretikako hotsak nagusitzen direnean Internazionalak berak ere ez baitu lekurik, ausaz.
|
|
|
Inon ez da ikusi ehiztari bat hainbertze zetaz, hainbertze harribitxiz eta hainbertze kolorez apaindua. Horietan guztietan, maila bat apalago baizik ez
|
zuten
egiten haren begikoek. Erran liteke lehian ari zirela elkarren artean nork agertuko bere jaunaren eite handiagoa.
|
|
|
Eta, langileen artean aurrera egiten zuela –hantxe geldiaraz zezaketen langileek nagusia, klase kontzientziak halaxe aginduta; aldiz, ez
|
zuten
egin, indar erakustaldiak argi eta garbi erabaki balu bezala han erabaki beharrekoa, ezin aldatuzko erabakian; nagusia geldiarazi ezean, Internazionala kantatzeari ekin ziezaioketen langile batzuek; aldiz, ez zioten ekin, mintzoaren aurretikako hotsak nagusitzen direnean Internazionalak berak ere ez baitu lekurik, ausaz.
|
|
2010
|
|
|
Eragozpenak bata bestearen atzetik agertzen ziren eta negoziazioak blokeatzeko zorian jarri ziren behin baino gehiagotan, baina, oro har, lehenengo bederatzi bileretan aurrera besterik ez
|
zuten
egin. Egunetik egunera, akordioa hurbilago zegoen.
|
|
|
Egun hartan, mahai politikoan baino ez
|
zuten
egin bilera, baina ETAren ordezkaria leku berean zen. Dena bukatu zenean, landetxearen atarian zeudela, erakunde armatuaren ordezkariak farola baten argiaren azpira deitu zituen Henri Dunant Zentroko kideak eta nazioarteko begiraleak.
|
|
|
Errail politikoa gaizki bazebilen, prozesuaren beste erraila okerrago zihoan. Loiolako negoziazio politikoak hasi baino lehen, Espainiako Gobernuaren eta ETAren ordezkariek elkarrizketa saio bat besterik ez
|
zuten
egin su etenaz geroztik, ekainean. Alderdi politikoak Loiolan negoziatzen ari ziren bitartean, beste bi aldiz bildu ziren, irailaren bukaeran aurrena eta urriaren bukaeran bigarrena.
|
|
|
Mariok eskutik heldu zion orduan, eta elkarri adorea ematen ziotela iruditzen zaitzaien. Geldi geldi eta isil isilik, besterik ezin
|
zuten
egin. Eta bitartean, adi gelditu.
|
|
|
Altxatuta zeuden toldoak ere itzal ematen. Sorosleek, bisera gorri eta largabistak lepoan, deus ez
|
zuten
egiteko egun lasaian, nahiz beti zegoen bainulariren bati bihotzekoak ematea uretan sartzean.
|
|
|
Azkenean, beste erremediorik ez eta, onartu egin behar izan zuen Isidrok alaba lanean hastea, galeper fabrikan. Etxeko lanetarako, berriz, kanpoko inor sartu nahi ez zuenez, arreba Carmenekin hitz egin zuen, auzoko baserri batera ezkondutako harexekin, eta bere alaba Marianjeles bidali zion hark, goizean garbitu pasara bat egin eta bazkaria pronto uzten ziena; ikusi ere ez
|
zuten
egiten iloba eta lehengusu zuten hura, eta horrenbestean denak konforme, nork bere bizimodua egiten zuela.
|
|
|
Greba orokor bat prestatzen zebiltzan, ez Montajes Alfonso Bergara-ko langileena bakarrik, eskualde osoarena baizik, herriak beharginekin bat egiten zuela erakusteko. Handia nahi
|
zuten
egin greba hura, dena itxita, eta haren aldeko propaganda bide guztiak lantzen ibili ginen. Esandakoez aparte, paskinak utzi genituen taberna eta dendetan, jende guztiari azaltzeko zein zen egoera, eta nabari zen herritarren kezka, asko baitziren kalean geldiarazi eta beren interesa eta elkartasuna adierazten zizkigutenak.
|
|
2011
|
|
|
Ia erabat patuaren mende zeuden hainbat bizitza eztanda egitear egon zitezkeen telefono dei baten ondoren, eta haiek ez zekiten ezer, ezta arrastorik ere. Usaindu ere ezin
|
zuten
egin. Odola.
|
|
|
Afalondoko nekearekin, aho zabalka aritzea besterik ez
|
zuten
egin, oherako ordua heldu zen arte...
|
|
|
Etxetik irten aurretik baita ere, Izarorena gezurra zela esan zion, bere alaba ez zegoela kanoa batean berarekin, hori ziur zekiela, ea nahi zuen apustu egin. Ez
|
zuten
egin. Aitorrena ere ez omen zen kontatu moduan behintzat gertatu, berak ez baitzion Amalurri hitzordurik inposatu, baina egia zen ez zuela Aitor aste osoan ikusi.
|
|
2013
|
|
|
Egunkari bakarrarena berandu gertatu zelako izan zitekeen, besteetan seguruenik hurrengo egunean aterako zen; dena dela, ez zioten toki gehiagorik eskainiko, eta estatu mailako egunkariek aipatu ere ez
|
zuten
egingo.
|
|
|
Neure burua bulkatu nuen ohatzetik kanpora. Ikararik ez
|
zuten
egin nire gelakideek. Kapa bertze arroparik jantzi gabe atera nintzen korridorera.
|
|
|
Expreso portugaldar aldizkariarekin batera atera
|
zuten
Egin en Gallego Galindo izen faltsuaren atzean Bilboko polizia etxeko komisariordea ezkutatzen zela. «Beste garai batzuk ziren; kazetariak oso solidarioak ziren garai hartan».
|
|
|
Eta gaizkileen punta puntako ordezkari haien artean, bazegoen jende duina eta zuzena, eta polizia zintzoak. Baina nahi izanda ere, egiten zuten baino gehiago ezin
|
zuten
egin.
|
|
|
Guardia Zibilari eman zion ehiztariak aurkikuntzaren berri, eta ikerketarik egin gabe artxibatu zuten bi gorpuen auzia. Desagertutako jendearen zerrendan begiratu ere ez
|
zuten
egin, ez eta beste polizia indarrekin harremanetan jarri ere. Epaileak ere berehala artxibatu zuen kasua.
|
|
|
Bayok eta Doradok hirugarren gradua lortu zuten 2002an. Eta Barrionuevok eta Verak hiru hilabete besterik ez
|
zuten
egin preso, PPren gobernuak indultua eman baitzien. Eta ez zen PP izan bi politikari horiei babesa eman zien alderdi bakarra.
|
|
|
De Bourgh andereñoak zein gutxi jaten zuen ikusten, dama gaztea beste jakiren bat dastatzera bultzatzen eta berori gogo txarrez egon zedin beldur izaten. Mariak erabat baztertua zeukan hitz egitearena, eta gizonek jan eta miretsi besterik ez
|
zuten
egiten.
|
|
|
Damak egongelara itzuli zirenean gauza gutxi izan
|
zuten
egiteko Lady Catherineren hizketa entzutea kenduta, eta andereak horretantxe jardun zuen gelditu gabe kafea ekarri zuten arte, gai guztiez bere iritzia hain modu erabakitsuan adieraziz, nabari azaldu baitzen dama ez zegoela bere juzguen kontrakorik entzuten ohituta. Etxekotasunez eta xehe xeheki ikertu zituen Charlotteren etxe arazoak, eta aholku sorta bat eman zion horiek denak ondo antolatzeko; harena bezalako familia txiki batean gauza guztiak nola arautu liratekeen esan zion, baita irakasbideak eman ere bere behi eta hegaztiak jagoteko.
|
|
|
Leihotik apartatu zen, ikusiko ote zuten beldur; eta, gelan gora eta behera zebilela, bere buruaz nagusitzeko entseguetan, izeko osaben aurpegietako harridurak eta jakin minak gauzak txarragotu besterik ez
|
zuten
egiten.
|
|
|
Hurst andereak eta Bingley andereñoak erreberentzia besterik ez
|
zuten
egin; eta jesarri zirenean isiltasun txiki bat sortu zen, deserosoa, isilune gutxiren moduan. Annesley andereak hautsi zuen lehenik.
|
|
|
Berari ere ez zitzaion ezkutatzen ahizparen ezkontzatik aurrera sarriago elkartuko zirela biak. Eta Lucas Eneko auzoek, horrenbestez (zeren, Elizabethek azkenean erabaki zuenez, esamesa hori Lucastarrek Collinstarrekin zuten harremanaren bidez heldu baitzitzaion Lady Catherineri), Elizabethek inoizko etorkizun batean gauza gertagarritzat irrikatutako hura gertaera ia seguru eta berehalakotzat ezarri besterik ez
|
zuten
egin.
|
|
|
Sekretua Emelengana heldu zenean bere amaren ezpainetatik, XX. mendearen amaiera aldean, ulergaitza zen dagoeneko, hitzen segida bitxi bat besterik ez. Ermandadeko kideek ez zuten dagoeneko altxorra babesten, haren existentzia ezagutu besterik ez
|
zuten
egiten, eta haren kokalekua ezagutzeko pista sakabanatu batzuk baino ez zituzten. Eta hala ere, sekretua transmititu beharra zegoen, egoerak hala eskatzen zuenean altxorra topatzeko bidea topatuko zutelakoan.
|
|
|
Horrela eman zuen astebete. Medikuek ez zekiten zer zuen, eta sintomek okerrera baino ez
|
zuten
egiten. Antibiotikoa eman zioten, denetariko pilulak eman zizkioten?
|
|
2014
|
|
|
Susto ederra hartu zuten; baina ez zuten hitzik esan. Irribarre bihurri bat baino ez
|
zuten
egin. Haien seme alabei kontatzeko istorioa bizi berria zuten:
|
|
|
(greko erromatarra) berreskuratu gura ei zuten. Baina euren ezjakinean hura ulertu ere ez
|
zuten
egiten, oker ulertzen zizuten, eta askatasun zuzenaren tokian askatasunaren anabasa ekarri dute. Errudun nagusia Rousseau, sofista?
|
|
|
Bi kazetariak berriz eseri ziren gurdi xelebre haren bankuan, eta ibilgailuak berehalaxe jarri ziren abian Ural mendien beste alderantz. Maldan behera jaitsi besterik ez
|
zuten
egin behar, eta, beraz, eragozpenik ez zen ageri bidearen tarte horretan.
|
|
|
Behin tatariarrak Irkutskez jabeturik, ez zen samurra izango handik botatzea. Dena dela, geroago hiria utzi beharrean suertatuz gero, ez
|
zuten
egingo goitik behera birrindu gabe eta duke handiaren burua Feofar Khanen oinetara jirabiraka erorarazi gabe.
|
|
|
Hurrengo bi egunetan, setiatzaileek ahaleginik ez
|
zuten
egin hiriaren kontra. Bihozgabeturik zeuden Ivan Ogareffen heriotzarengatik.
|
|
|
Emakumeak eta haurrak almadiaren erdira bildu ziren, eta gizonak, batzuek hagak zituztela eskuetan, beste batzuek ganibetak eta gehienek makilak, erasotzaileei aurka egiten hasi ziren. Garrasi bakar bat ere ez
|
zuten
egiten, baina otsoen uluek airea urratzen zuten.
|
|
|
Almadiak aurrera jarraitzen zuen itzalpean, izotzen artean ikusezina; baina batzuetan argi pirrinta handiak ailegatzen ziren haraino. Gauzak horrela, iheslariek, enborren gainean etzanik, zirkinik ere ez
|
zuten
egiten, ikusiko zituzten beldurrez.
|
|
|
Unibertsoa Nafarroara begira egon zen, kazetariek dena izorratu zuten arte. Aldrebeskeria esoterikoak asmatu besterik ez
|
zuten
egin, hasperen egin zuen?. Kazetaritza hilik dago.
|
|
|
–Usaindu ere ez
|
zuten
egin? –zuzendari nagusiak, haserre?.
|
|
2015
|
|
|
Bat batean dena ikusi zuen argi. Ez zuen beste aukerarik, gauzek okerrera baino ez
|
zuten
egingo.
|
|
|
Handik hiru ordu laurdenera hasten zen Trinitateko Ermitako mus txapelketa madarikatu hura. Kaxerok barrabilak ukituta ere, ez zuen izenik eman behar; ez zuen musean jokatzeko ideia putarik eta erridikulua baino ez
|
zuten
egingo. Jota erabat emozionatuta zegoen ordea kontu harekin eta mehatxua Tintinen izena berriz ez aipatzeko nahikoa izango zela pentsatu zuen Errek.
|
|
|
Presoen eskubideen aldeko aldarria ez ezik amnistiaren aldeko aldarria egitea ere beharrezkoa zela uste zutenek manifestazioa egin izan zuten Bilboko Alde Zaharrean azken urteotan, urtarril hasierako urteroko manifestazio handiaren ondoren. Deialdirik ez
|
zuten
egiten hedabideetan, edo hedabideek ez zuten beraien deialdirik argitaratzen?, eta manifestazioaren informaziorik ere ez zuten eman izan egunkariek. Baina egin, egin zen, 2013kotik aurrera behintzat.
|
|
|
Patxi Zabaletak bezalatsu pentsatzen zuenik izango zen gerora Batasuna sortuko zutenen artean ere, baina su etenaren hausturari buruzko kritika publikorik ez
|
zuten
egin. Barne mailan ere, ez dirudi ETAren hautu estrategikoa auzitan jartzeko ahalegin eraginkorrik izan zenik.
|
|
|
Loiolan bildu ziren hiru alderdiek pentsatua zeukaten bake konferentzia moduko bat antolatzea, hiruren artean adostutakoa eragile gehiagorengana zabaltzeko eta adostutako edukiak gizarteratzeko. Azkenean akordioa berretsi ez zutenez, konferentziarik ere ez
|
zuten
egin. Oraingoan, asmoa zen ETAren erabakia etorri aurretik egitea konferentzia, nazioarteko gonbidatuekin eta euskal eragileekin.
|
|
|
2004ko martxoaren 11ko Madrileko atentatuek sendotu besterik ez
|
zuten
egin ikusmolde errepresiboaren nagusitasuna, eta areagotu egin zuen indarkeria politikoaren erabileraren ospe txarra. Ezker abertzaleko buruzagitza politikoari sinesgarritasuna ere eman zioten gertaera haiek, mundu guztia atentatuak ETAri leporatzen ari zenean eta euskal herritar ugari zer pentsatu ez zekitela zeudenean, Arnaldo Otegik esan baitzuen ezinezkoa zela ETAk ezaugarri horietako ekintza indiskriminatu bat egitea.
|
|
|
Bospasei urteren jiran, dena dela, lekuz aldatu beharra iritsi eta margolanekin zer egin ez zekitela aurkitu ziren antza. Ez batak ez besteak, baina, modu hain narrasean margoturiko oihal abstraktu haiei baliorik aitortu ez eta erraz erabaki omen
|
zuten
egin beharrekoa. Portzulo, bota eta bakea!
|
|
|
Ingurukoen poz begiratuen merezimendua irabazi duenaren segurantzia zuen bere ibilerak. Organoaren doinuak eta ikusleek ibiltzeko uzten zieten bide estuak areagotu baino ez
|
zuten
egin bere sentimendua. Hurbiltzen zihoazen heinean apaizaren jantziari nabarmenago ikusi zitzaizkion koloretako apaingarriak, eta haren buruaz gora gero eta handiagoa zen Arantzazuko Amaren irudia; ospakizuna harentzat egina bailegoan.
|
|
|
lurra eskas antzera zuen toki hark, itxuraz. Lur ematen hasi eta ezin, gorpuak erdi lurperatzea baino ez omen
|
zuten
egin lanean gogor jardun arren. Orduan, Antoniori haien gainera salto egiteko agindu zion fusildun batek, gorpuak lurrean sartuago gera zitezen.
|
|
|
Arrazoi psikologikoak atera ziren politikoak baino gehiago, eta borroka armatuaren ondorioak aipatu zituzten batez ere. Jarduera militarrak militante despolitizatuak sortzen omen zituen, eta emaitzek ez
|
zuten
egin beharreko sakrifizioa merezi. Ildo horri jarraiki,. Makauen?
|
|
|
Paskinak banatu, militarren patruilen aurrean protestak egin eta kolono juduen aurkako sabotajeak egiten zituzten lehenengo; jendea mobilizatzea eta antolatzea zen haien helburua. Askoz gehiago ezin
|
zuten
egin, 70eko hamarkadaren bukaeran eskas ziren armak Gazako lerroan, Anwarren arabera. 12 bat urte lehenago galdu zuten Sei Eguneko Gerra hartako arma zaharrak ziren eskuratu zezaketen munizio bakarra, gerran, 16.000 hildakoz eta ehunka milaka desplazatuz gain, Zisjordania, Gazako lerroa, Jerusalem ekialdea, Golango gainak eta Sinaiko penintsularen zati baten kontrola galdu zuten arabiarrek?.
|
|
|
–Espainiarrek ere bertakoengatik egin
|
zuten
egin zutena: zerura joan zitezen.
|
|
|
Halaxe, bada, amerikarrak eta beren aliatuak Iraken sartu zirenean, dena GORRIA den lurralde hartan, zerua, lurra eta neskatoen ezpainak?, goizalde batean, hogei bat gazte fusilak hartuta etsaiari aurre egitera abiatu ziren. Ez zuten tiro bat bera ere egiteko aukerarik izan; bertako lurra gorriagotu baino ez
|
zuten
egin.
|
|
|
Mugaz bestaldekoekin harreman gutxi, beraz, eta Hegoaldeko hiru euskal aldizkari nagusien artean ere tirabirak nagusi. Ez al
|
zuten
egin elkarlana urratzeko ahaleginik. Euskal prentsa sustatzeko kanpaina berezirik?
|
|
|
–Hortaz...?, pentsatuko du norbaitek,, zer egin behar dute Deia, Gara, Le Journal, Enbata eta Ekaitzako kideek? Zer egin behar
|
zuten
Eginekoek. Euren produktuak goitik behera euskaratu eta bezeria erdia galdu?
|
|
|
–Baina gaur egun euskaraz daukagun hedabide ugaritasuna amestu ere ez
|
zuten
egingo duela hamarkada batzuk...?, esango du norbaitek bere bostean, eta ez zaio arrazoirik faltako. Orduko kinka eta egungoa desberdinak dira ordea.
|
|
|
Itaun berbera egin diogu Garmendiari ere: posibletzat jotzen ote
|
zuten
Eginen elebitasun orekatu, ez diglosikorik? –Lehen esan ditudanak gogoan izanda [Eginen gutxiengo nabarmen zirela euskaraz alfabetatuak, irakurle gutxi zituela euskarak...], ez dut uste garai hartan, gauzak zeuden zeudenean, Eginen, (Eginen diot, ez beste inon) elebitasun orekatuari eustea posible zenik.?
|
|
2016
|
|
|
Horrek erreakzio gogorrak jalgiarazi zituen eta gizartean zeukaten onarpena, haiek berek apaltzera eraman zuten halako astakeriak esanez. Ideia bitxiak ere agertu izan ziren, batez ere turismoarekin lotuak, baina haien bidea ez
|
zuten
egin, halakoetan aritzeko oraino arras goizegi zelako. Nahiz eta denbora anitz zalapartetan elkar urratu, adostasun komun batera iritsi ziren; hau da, inoiz ere, nehork ez ziola erabaki horri buztanik aterako eta zientzialarien esku gelditzen zela planeta berri horren herritartzea.
|
|
|
Mendez mende kurritu egin zuten zuzen? zuzeneko bidea horretan, har eta utzi baizik ez
|
zuten
egin, hala nola sagarrondoak eta mahatsondoak aurkitzea eta uztea, oihanez eta txarez liluratzea eta ahanztea, ardiak eta behien esnea dastatzea eta asetzea, soro eta pentzeetan lokartzea eta esnatzea, aizkolari eta zurginekin topo egitea eta abandonatzea, bide berrian sartzea eta jarraitzea, eguraldiaren hozketan hormatzea eta epeltzea, leizea aurkitzea eta oroitzea, marrazkiak ikustea eta oroit... Dena har, onar eta bazterrean ezar.
|
|
|
Gainerakoan, Bittorrek eta emazteak errukiaren eta etsipenaren arteko sentimendu batez tratatzen zuten zaintzailea. Urte luzeetako tratuan agortuta zeukaten solaserako gustua; elkarri kontazeko ezer berririk ez, eta betiko esaldi errepikatuak berritu besterik ez
|
zuten
egiten. Denborak eta bizitzak gainetik pasatako jendea zen, bizidunen jokalekutik aparte geratutakoa.
|
|
|
Gailurra Baltiko ertzeko altuena da, 317 metrorekin, Letoniako gailurrik garaiena baino lau gehiago. Ikasle taldearen asmoa Estoniari marka lapurtzea zen, baina estoniarrek berehala konpondu
|
zuten
egindako okerra eta, gainera, dorre bat erantsi zioten gailurrari. Claudio Magrisek aipatzen du gertakaria pare bat liburutan.
|
|
|
Ekin ETAren fundatzaile izandakoek sinaturiko oharrean iragartzen zuten beren bertsioa prestatuko zutela. Dakidala, ez
|
zuten
egin, baina Txillardegik Euskal Herria helburu argitaratu baino lehentxeago, Luis Nuñez eta Iñaki Egañak Euskadi eta Askatasuna atera zuten 8 liburukitan, eta lehenbizikoan kontatu zituzten Ekin etik ETArako gorabeherak, eta Txillardegik espresuki adierazi zuen bertsio horrekiko bere oniritzia:
|
|
|
Baina ez. Noizean behin Erez erako sosen bat emateaz aparte (eta ez hainbeste ere, horrelakoetan), gehiagorik ez
|
zuten
egin nahi izan. Beti nahiago izan zuten egiazko dirutzak hutsaltasun aristokratikoetan gastatu:
|
|
|
Donostiako Industria Ingeniarien Goi Eskolako areto nagusian ere egin zuten bat, ikasleen elkarteak antolatuta. Bete egin zen, nahiz eta egun berean iragarri
|
zuten
egitekoa zela. Ekitaldi horiek eragin handia izan zuten iritzi publikoan.
|
|
|
Haurdunaldi haren berri jakin zenean, esan dugu lehen ere, geldirik egoteko aholkatzen zioten denek, ez ezer egiteko, ez deus pentsatzeko, bere kimu jaiogabe haren hazkuntza ez bazen, gorputzaren emankortasun haren berezko osagarri eta ondorio naturala gogoaren antzutze bat balitz bezala; baina, hau ere esana dugu eta orain argituko, kontrako efektua lortu zuten, elkortu ordez zabaldu egin baitzen Begoñaren perspektiba, hedatu haren kezken eremua, ugaldu pentsaketan aritzeko denbora, zorroztu analisirako gaitasuna. Itsasontziaren mugitu ezin hura denentzat zen mintzagai eta kezka iturri, baina emakumeek horixe baizik ezin
|
zuten
egin, kezkatu eta mintzatu, aldi berean haurrak zaindu eta beste hainbat zereginez arduratu behar zutelako; gizonak, aldiz, berdin berdin kezkatzen eta mintzatzen ziren, baina beren buruei garrantzi gehiago emanez, ohi dutenez: batzordeak osatzen zituzten, ordezkariak bidaltzen zituzten kapitainarekin edo portuko agintariekin hitz egitera, batzarrak egiten zituzten hurrengo pausoak erabakitzeko...
|
|
|
Ondoren, bestelako pentsamendua izan zuen Alsinak: Begoñak eta Koldok, egin
|
zuten
egin, beren haragien elkartze zoragarri hura; lotsa pixka bat ere sentituko zuten seguruena, baina lotsa baino handiagoa izango zen gorputzen lasaitua, distira, plazera; gainera, biek bazekiten elkar maite zutela, bazekiten ahal bezain laster ezkonduko zirena; hortaz, ez zegoen gurasoen urduritasuna areago larritu beharrik, ez gauzak bere onetik atera beharrik, eta elkartze sekretu haiekin segitz... bai ezusteko ikuslearentzat, bai, nola ez, bikote txundituarentzat; eta orduan etorriko ziren egindakoaren damua eta lotsa, eta haren berri zabalduko ote zen beldurra; deskubritzaile hura berdin izan zitekeen marinela, espainiar errepublikarra edo judua, gizonezko zein emakumezkoa; arrotza nahiz euskalduna izan, beti zegoen arriskua ekintza haren hotsa eta lotsa zabaltzeko eta gurasoengana iristeko; isilik gordetzeko asmoa izanda ere, ordu gehiegi ziren barku hartan alferkerian eta berriketan igarotzen zirenak, halako istorio mamitsu bat kontatzeko gogoari eusteko; hortaz, denen mintzagai eta irrigarri bihurtu aurretik, nahiago izan zuten ezkontzako plana hilabete batzuez aurreratu.
|
|
|
inor gutxik zeukan garai hartan autoa, baina autoa zuten haiek, baliozko ondasunak gehi alaba gaztearen gutiziaren bat eta amaginarrebaren katua kargatuta, inor baino pozikago joan ziren, abelera larri hartan inor pozik egon zitekeen neurrian?, bere baitan pentsatuz, onenean gobernuak arrazoi izan zezakeela, aurreko gerran bezala gure soldadu ausartek, kemenez eta bihotzez naziei aurre egin, geldiarazi eta Rhin ibaiaren beste aldera bidaliko zituztela berehala, Hitler txepel hari ipurdian ostikoa emanda; hala balitz, beren presakako ihes hura ez zen izango oporraldiaren aurrerapena baino, ostera itzuli eta, barre artean, gazta pixka bat jan eta ardoa edaten zuten bitartean, alemanek hartu zituzten bizkarrekoak komentatzeko; hori onenean, txarrenean txar hartatik ahal bezain urruti egoten saiatuko ziren eta; antzeko gogoetak egin zituzten autorik gabe ihesari eman zioten beste guztiek: ...u guztiak saldu ziren arte; gero, txartelik gabe ere treneko edozein txokotan sarturik joaten saiatu ziren beste asko, jakinik, zaindariek antzemanda ere, edozein isun hobe izango zela gerrako infernuan geratzea baino; trenak bukatu egin ziren, ordea, eta berdin gertatu zen autobusekin ere, Iparretik Hegora joan ondoren hantxe geratzen baitziren, berriro itzuli gabe, eta itzultzen ziren apurrek ez
|
zuten
egiten patriotismoz edo lanpostuarekiko errespetuz, lukurreriaz baizik, arauturiko salneurria halako hamar, hogei, halako ehun ere eskatzen baitzuten, eta zeukanak ordaindu, hainbestekoa baitzen jendeak alemanei zien beldurra; ez nazismoaren izugarrikeriak aurrez ezagutzen zituztelako, ezpada historiaren eskarmentuari esker zekitelako gerrate guztietan irabazleek beren garaipena galtzaileen larru... Lukurrero diruzale horiek arrisku gaitzak ere izaten zituzten, haatik, ihes egin nahi baina txartela erosteko adina diru ez zeukana prest egongo baitzen, gidari zekenaren deskuidu txikiena aprobetxatuta, hari poltsa ebasteko, edo autoa lapurtzeko, edo biak batera osteko, eta gaitz erdi ez bazioten horiekin batera bizia ere kentzen, horrelakoak ere gertatzen baitziren, eta ez gutxitan, gerra garaiak aukerakoak izaten baitira, norberaren barruko piztia askatzeko ez ezik, baita, inguruko nahasmendua baliatuta, parte gaiztoko etekinak lortzeko ere.
|
|
|
–EAJk etxe barruan nahi dituen gogoetak egin ditzake, baina Geroa Baiz ari naizenean Geroa Baiz ari naiz?. Martinezen esanetan, aldaketa bultzatu nahi zuten guztiekin hitz egiteko prestasuna azaldu besterik ez
|
zuten
egin.
|
|
|
Hirugarren bileran, ekainaren 16an, aldaketaren sei gidalerro nagusiak zehaztu zituzten, baina dokumentu harekin ez zen aski. Ezin
|
zuten
egin lau urte lehenago UPNk eta PSNk egindako makur bera. Bi alderdiok 2011n asmo oneko agiri bat izenpetu zuten, baina, benetako zailtasunak heldu zirenean, lehen haize kolpeak bota zuen exekutiboa.
|
|
|
Ez zirudien norbait gezurretan ibiltzea eta beste autore batzuen testuak plagiatzea inori axola zitzaionik, Antxon Bengoetxea hilda zegoelako agian. Josebak ez zuen kexarik jaso ez Madrilgo argitaletxetik (agian han jakin ere ez
|
zuten
egin, edo bost axola izan zitzaien), ez Eusko Jaurlaritzako Kultura sailetik. Itzurun argitaletxean ere ez zioten ia ezer komentatu, azken finean Joseba lanean hasi baino lehen argitaratutako liburua baitzen.
|
|
|
Zer erabaki
|
zuten
egitea aliatuek heriotza esparruen
|
|
2017
|
|
|
Claudiak afaria prest utzi zien eguerdian. Berotu baino ez
|
zuten
egin behar.
|
|
|
Hazten ari zen eskulan kostuari eta errenta feudalaren beherakadari erantzunez, ahaleginak egin zituzten lan esplotazioa handitzeko, zerbitzu lanak berrezarriz edo, zenbaitetan, esklabotza birsortuz. Florentzian, esklaboak inportatzea baimendu zuten 1366an29 Baina horrelako neurriek klase gatazka areagotu baino ez
|
zuten
egin. Ingalaterran, noblezia lan kostuari eusten ahalegindu zen, gehieneko soldata mugatzeko Lan Estatutuaren bidez, eta neurriak 1381eko Nekazarien Matxinada eragin zuen.
|
|
|
Kasu horietan guztietan, matxinoek ez zuten aski izan erregimen feudalean murrizketa batzuk eskatzearekin, eta orobat tratua ez
|
zuten
egin bizi baldintza hobeak lortzeko soilik. Jaunen boterea desagerrarazi nahi zuten.
|
|
|
Ez zuten zehatz antzeman noiz bihurtu zen haren intonazioa, ebakera, beltzena bezalakoa. Eserita gelditzea besterik ez
|
zuten
egin, eserlekuetan apur bat kulunkatuz, ahotsa beraietaz jabetzen zen bitartean.
|
|
|
Ez zen neska baten gela. Ez zen inoren gela, eta kosmetiko merkeen usain arrastoak eta objektu femenino apurrek eta gela feminizatzeko ahalegin gordin eta alferrikakoen beste frogek haren anonimotasuna areagotzea besterik ez
|
zuten
egiten, etxe maiteetako gelek izan ohi duten behin behinekotasun hil eta estereotipatu hori emanez. Ohea banatu gabe zegoen.
|
|
|
Gizon gaztea erraz sartzen da istiluetan, baina aguazil batek preso hartzea, zer eta oinez zoazela! Zer uste
|
zuten
egin zuela, Gerald?»
|
|
|
Amaigabeak ziren Libiatik ateratzeko auto ilarak; sartzeko, aldiz, ez zegoen minutu bat ere itxaron beharrik. Nafusa mendikaterantz zihoazen kamioilariek euren pasaportea erakutsi besterik ez
|
zuten
egin behar Tunisiako aldean; Libiakoan, euren izena ordenagailuan jasotzea nahikoa zuten matxinoek. Miaketarik ez, bi aldeen erdian UNHCRko bost langile bazeuden ere.
|
|
|
Jorgek kirol poltsa zekarren eskuan, gimnasiorako arropaz betea. Botila ireki ere ez
|
zuten
egin.
|
|
|
Bat batean, bere etxeko komuna desagertu eta ikastetxeko patioaren erdi erdian zegoela konturatu zen, leku eta egoera berean, amari deika eta jendez inguratuta, denak berari begira. Batzuek barre egiten zuten, beste batzuk komentatzen ari ziren nola izan zitekeen adin horrekin amaren beharra izatea ipurdia garbitzeko, beste batzuek begiratu besterik ez
|
zuten
egiten, jubilatuek kaleko lanei bezalaxe. Sara bere taldeko lagunekin mugikorraz dena grabatzen, Sararen atzean Jokin, gerritik estu helduta eta lepoan muxuak ematen, telefonoaren pantailari begira.
|
|
|
Dagoeneko hamabi onenak aukeratu ditugu eta kanpoko epaile bat nahi genuen lehen sariak izendatzeko?, esan zuen eta Oteiza, Txillida, Basterretxea eta beste hainbati buruzko lanak aipatzen hasi zen eta ez zuela bukatuko ematen zuen. Pentsatuko nuela agindu nion, baina une horretan ez nengoela erantzuteko moduan, presaka nenbilelako, etxean neska eta bi mutilak gela barruan giltzaz itxita utziak bainituen eta beldur bainintzen ezegitekoren bat ez ote
|
zuten
egingo, atea indarrez zartatu edo leihotik ateratzen hasi eta min hartu. –Laugarren batean bizi gara?, gogoratu nien eta ikasleek eskuak ahora eraman zituzten, tragedia baten lekuko izango balira bezala, izutzen errazak ziren nonbait.
|
|
|
Konferentzia gerturatzen ari zela, Parisko bileren maiztasuna handiagoa izan zen, jakina. Jardunaldiaren antolaketa lana
|
zuten
egiteko, baina ekinbidea politikoki pentsatzea eta eraikitzea zen taldearen lana. Sostenguak biltzea ere bai, bakoitzak bere kontaktuak baliatuz.
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko hitzorduaren ondoren, ETAk eta NEBek gehiago ez
|
zuten
egin agerraldi publikorik, baina lanean jarraitu zuten. Manikkalingamek dio 2014ko otsailetik bere batzordea ETAren armategiaren zigilatze prozesuaren jarraipena egiten aritu zela.
|
|
|
ETAk ordurako jarduera armatua uzteko erabakia hartua zuten, eta hori era solemne batean adieraztea bilatzen zen. Ezker abertzaleko iturrien arabera, nazioartekoek aipatu
|
zuten
egin zitekeela bake konferentzia baten formula erabiliz.
|
|
|
–Luhusokoen urriko idatzia gure gain hartu, eta bi batzarretan irakurri genuen?. Bietan jendea ados azaldu zen testuarekin, eta atxikimendua emateko ez
|
zuten
egin, siglen bataila?, Bake Bidekoak dioenez. Eragileak eta hautetsiak norbanako gisa atxiki ziren.
|
|
|
Eta gainera frontoia zeukaten, eta beren futbol zelaia ere bai, porteria eta guzti, guk Zelatakoa nahiago genuen arren. Auzoko fabriketako bat zen Indar, eta bertako langileentzako etxe sail bat
|
zuten
egina: lau etxe, erdian sahats handi bat zutela, eta aldamenean frontoi koxkorra eta futbol zelai txiki bat, kanposantuko paretaren kontra.
|
|
|
Zer egin zuen? Zauritu ez
|
zuten
egin, zauri larririk behintzat ez, gerraostean mendira igotzen jarraitu baitzuen, talderik gabe baina; erbestera ere ez zuen jo; hala ere, aitona gudaritzan ibilitakoa zela esaten zuen beti Jontxuk. Frankistek atxilotu eta espetxealdi labur baten ondoren utziko zioten etxera itzultzen seguruenik.
|
|
|
Txalo artean arku bat zeharkatuz agertzen ziren orduan mindutako pertsonak platoan. Ez zait iruditzen ezer txalogarririk zegoenik, agertu besterik ez
|
zuten
egiten, eta agertzea ez da meritu handia. Meritua gelditzea da.
|