|
2000
|
|
|
Horrela azpimarratzen du Isaiah Berlin ekEl fuste torcido de la humanidad artikuluan (Berlin 1992: 227). Zentzu horretan, filosofo politikoek iraultza frantsesean jatorria
|
zuten
beste fenomeno politikoeigarrantzi handiagoa eman zieten (liberalismoari, adibidez), nazionalismoaren azterketa bigarren plano batean utzita. Mendebaldeko pentsalariek, gehienetan nazionalismoaren indarra gutxietsiz, behin eta berriz saiatu dira nazionalismoa hilobiratzen, oraingoz lortu gabe (inongo zentzu epikorik gabe aipatzen dut hau).
|
|
|
Eztabaida honetan, parte hartzaile guztiak Euskal Selekzioen alde agertu arren, kontzeptu nazional ezberdinak erabiltzen zituztela ikusi zen. Alde batetik, EuskalAutonomia Erkidegoko Selekzioak onartzearen alde zeuden batzuk; eta bestetik, Euskal Herriko nazio kontzeptua erabili
|
zuten
beste batzuek, Nafarroa etaIparraldea barnean hartuz.
|
|
|
–Junta? bat zegoen probintzia bakoitzeko hiriburuan, eta Gobernadorea (Estatuko ordezkari politikoa, beraz) zen haren lehendakari; gainera, junta osatzen
|
zuten
beste kideak ere (diputatu probintziala, kontseilari probintziala,. Comisión Provincial de Estadística, ko partaide bat, Institutuko katedratiko bat, udaleko kide bat, probintziako eskoletako ikuskaria, elizbarrutiko ordezkari bat eta gutxienez bi guraso) gobernuak izendatzen zituen, gobernadoreak proposaturik (horretaz aparte ere, idazkariaren irudia aipatu genuke, hau ere gobernuak izendaturi...
|
|
2002
|
|
|
Horren arabera, irratiaren garapena esku pribatuetan uzten zen, nahiz eta jabegoa estatuarena izan. Horrez gain, ez zen monopoliorik onartzen eta, horregatik, irratiek ezin
|
zuten
beste emisoren lizentziak edo kontzesioak erosi edo beren artean batu. Publizitatea onartzen bazen ere, gehienez orduko bost minutuz emititzen zen.
|
|
|
Eate Irratia, San Jorge auzoan; Zarata, Donibanen; Artemis, Errotxapean, Lanbide Hezkuntzako irakasle eta ikasleek sortua; Zuen, Paranoia eta Cocodrilo izenekoak. Horiekin batera, irrati askeren funtzionamendu berbera
|
zuten
beste irrati mistoak aritu ziren: Iris zelakoa, 1985eko maiatzean sortua eta Iruña Irratia; bi irrati horiek publizitatea onartzen zuten, eta beraz, piratak ziratekeen, askeak baino gehiago.
|
|
|
Hain zuzen ere, hiru euskal irratiak lotzeko sistema digitala erabili zuten; horri esker, emisora batean egindako grabazio bat berehala eskuratu ahal
|
zuten
beste bietan, telefono konexioan oinarritutako sarearen bidez. Adibidez, era horretan, batean egindako elkarrizketak batetik bestera bidali, eta irrati ekoizpen batzuk txandaka egin ahal dituzte. Horrez gain, hiru emisoren artean inon argitaratuak izan diren herri kantuak ere gordeta dituzte disko gogorrean, hirurek erabil dezaten.
|
|
|
Esan zaigunez Erromako herria sortu zuen jainkoarengandik nire ustez jainko hatsez izena hartu zuen Marteren legioak ez al zuen berak bere ebazpenekin senatuak baino lehen epaitu Antonio etsai dela? Hori ez bada etsaia kontsula utzi
|
zuten
beste horiek epaitu behar baititugu etsai bezala.
|
|
2003
|
|
|
nahiz eta eremu hori gainditzen
|
zuten
beste talde batzuei (Euskaltzaindia eta Eusko Ikaskuntza) erakunde publikoek lagundu109.
|
|
|
1979ko abuztuan, Alfabetatze batzordeak bere baitatik erauztea erabaki zuen Euskaltzaindiak eta AEKren bide autonomoari ireki zizkion ateak. Dena den, baziren Euskal Herrian barreiaturik lan bera egiten
|
zuten
beste zenbait erakunde.Anaitasuna 263,. Ikastola irakasleen Loiolako lan ekinaldia?. Anaitasuna 264,. Neure lantokitik?. Anaitasuna 310,. Euskal Herrian?.
|
|
|
Iruñeko VI. UEUn bizi izan
|
zuten
beste ekintza aipagarria, Kataluniatik etorritako Universitat d' Estiuko ordezkaritzak egindako azalpena dugu133 Hitzaldiak lau zati izan zituen, aurrenekoan Universitat dEstiuren eta Valentziako Escola dEstiuren berri eman zuten, bigarrenean Kataluniaren bilakaera historiko politikoa azaldu zuten, hirugarrenean hezkuntza sarean katalanak zuen tokia argitu zuten; laugarrenean, aldiz, katalan... Hirugarren saioan zera azaldu zuten, ikastetxe propioak sortu ordez katalana ikastetxe ofizialetan sartzen ahalegintzen ari zirela eta hori lortzeko zituzten laguntza eta oztopo politiko, administratibo eta juridikoen berri eman zuten.
|
|
|
–Sukurtsalistei? ateak ixteko eskatu
|
zuten
beste batzuek, baina gehiengoa aurka azaldu zen. Garaiko giro batzuetako pentsamendua jarraituz, langile gutxi egon zela ere salatu zen, baita unibertsitatearen elite usaina eta «burges sistimaren lan banaketa onartua zela unibertsitatearen egituran nahiz sozialistatzat eman bere burua».
|
|
|
Gaia marxismoa Europan izan zen, hizlariak Joxe Azurmendi eta Emilio Lopez Adan izan ziren eta moderatzailea Joan Mari Torrealdai; arrakasta handia izan zuen. Asteartean, Piarres Narbaitzek histo ria landu zuen; Beñat Laxaguek eta Iñaki Larrañagak Baigorriko, Goierriko eta Arrasateko ezaugarri sozioekonomikoak erakutsi zituzten, eta horien atzetik euskal aldizkarien ordezkariek parte hartu
|
zuten
beste mahai inguru bat egin zen. Hirugarren egunean, Lur Berri kooperatiba bisitatu zuten, eta arratsaldean Iñaki Beobide mintzatu zen euskal antzerkiaz.
|
|
2006
|
|
|
Seguraren fundazioa, pueblarena, hiribilduarena, beraz, errege gaztelar batek egin zuen Alfontso X.ak Gasteizko forua emanez, ustez 1256an. Gipuzkoako lurrak Alfontso VIII.ak konkistatu zituen nafarren eskuetatik 1200ean eta, harrezkero, errege lurrak ziren, beraz, ez
|
zuten
beste jaun baten mendekotasunik edo jaurgorik erregearena baino (horri deitzen zaio, errealengoko lurra?, erregearen jurisdikziopean zena, erregea zuten jauna, horrek zekartzan abantailekin;, jaurgo lurra, deituaren aurrean, jaun partikular baten jurisdikzio eta jaurgopean zena, feudalismoaren hedapenaren ostean ohikoa zenez) (Orella, 2003:
|
|
2007
|
|
|
Lan horiek ez ezik, orientazio soziologikoa
|
zuten
beste hainbat ikerketa ereegin ziren, sozializazioari buruzko ikerketak izenekoak. Ikerketa horien helburuahonako hau zen:
|
|
2008
|
|
|
Ustez behintzat, udal berri bat izendatuko zuten, udalkide berriekin, beste leku batzuetan egin zuten bezalaxe. Horrela izan bazen ere, udal aktetan ez da presentzia horri buruzko aipamen txikienik egiten, eta zentzu horretan beraiekin kolaboratu
|
zuten
beste herritar batzuen nortasuna ezagutzeko aukera galdu dugu. Argi dago, behintzat, gerra horretan udalkide batzuek zeukaten ospea galdu egin zutela:
|
|
|
Eskualde batzuetan bakarrik jazotako gertakaria izan zen. Matxinatuek ia ez
|
zuten
beste altxamendu batzuei buruzko aipamenik egiten, Madrilgo eta Zaragozakoari buruz esaterako» (Fernandez de Pinedo, 1999: 416, 417).
|
|
|
Edonola ere, berriztatzeko joera nabarmenagoa da espainiar konstituzionalisten garaian frantziarrenean baino. Azken horien udal kontseiluetan lau udalkide baino ez ziren berriak, eta Cádizekoaren jarraitzaileen artean sei, udal kontseiluetan parte hartu
|
zuten
beste bi berreskuratzeaz gain. Datu urriak dira ondorioak ateratzeko, baina oro har, badirudi udal gobernuan parte hartzeko aukerak zertxobait zabaldu zirela agintaldi liberaletan.
|
|
|
Herrialde mailan, herri guztiek bidali zituzten batasun katolikoaren aldekoen zerrendak, Eibarrek, Hernanik eta Oreretak izan ezik. Udalerri horietan liberalismoak zuen indar bereziak sinadura bilketa oztopatzea lortu zuela pentsa dezakegu, baina ordura arte iraultza demokratikoan protagonismo berezia izan
|
zuten
beste udalerri batzuek sinadura gutxi batzuk biltzea lortu zutela ikusita. Donostiak 303, Tolosak 207??, hipotesi hau ez da nahikoa. Ziur asko, herri bakoitzeko eliz kabildoak harturiko jarrera erabakigarria izan zen sinaduren ekimena aurrera botatzeko orduan, hau da, tokian tokiko iraultzaileen eta apaizen arteko sintonia.
|
|
2009
|
|
|
Lehen aipatutako gerra kontseiluan zortzi urterako kondenatuaizan zen. Saturrarango kartzelara eraman
|
zuten
beste neska batekin batera. Kartzelara sartu zituzten egunean, berak eta berarekin etorri zen neskak, orrazi batean paperfin bat erabiliz izugarrizko kontzertua eman omen zuten.
|
|
|
Aurreko datuen ondorioz, azken kopurua mugatu eta txikitu egin behar delapentsatzen dut, 280ra Arabarako, 640 ingurura Bizkairako eta 850 ingururaGipuzkoarako. Datu horiek erakusten dute egungo Euskal Autonomia Erkidegoaosatzen duten lurraldeek jasan zuten heriotzen proportzioa Espainian errepublikaren alde egin
|
zuten
beste lurralde batzuetakoa baino txikiagoa izan zela, bainaerraza da azaltzen zergatia. Hainbat faktorek izan zuten eragina, garrantzitsuenakbi dira:
|
|
|
Aldazen jaioa, Gorteetako prokuradorea izan zen, nafar udalak ordezkatuz, delegatu sindikala Irurtzuneko eskualdean, kontseilari forala, Falangeko delegatu probintziala... Elias Bagues nafarudalek ordezkatu zuten garaian, euskal udalek gauza bera egin
|
zuten
beste herrialdeetan: Ramon Llanos tolosarra Gipuzkoatik, Eduardo Larrera EltziegokoaArabatik eta Jose Maria Llaneza Barakaldokoa, Bizkaitik.
|
|
2010
|
|
|
Dominikar Errapublikara ere erbesteratu askok jo zuten arren, gehienek aldeegin
|
zuten
beste eskualdeetara. Zinez Trujillo diktadoreak irlako biztanleria«zuritzeko» zuen asmoari ongi zetozkion Europatik arribatu zitezkeen milakaerrefuxiatu horiek.
|
|
|
Emigraziorako destino hauetaz gain, izan zen bi mila migratzaile bainogehiagok profitatu ahal izan
|
zuten
beste helburu bat ere, Txilekoa hain zuzen. Esandaiteke baita, helburu horrek ere izan zuela bere apartekotasuna.
|
|
|
Euzko Deya Parisegunkariko zenbait iruzkingilek ikuspegi falta edota gehiegizko baikortasunaleporatu zioten Anton Iralari edo Jesus Galindezi. Era berean, estatubatuar ezkutuko zerbitzuekin itun politikoa ez sinatzearen ondoriotzat hartu
|
zuten
beste batzuek.1955ean Jesus Galindezek Bingen Ametzagari luzaturiko gutunetan eta EuzkoDeyan idatzitako artikuluetan estatubatuar gobernuaren jokabidea zuritzen saiatubazen ere, ezin zitzaien leporatu Jaurlaritzako ordezkariei 1946an Francoren biziraupena ez aurreikustea; bestetik, zuzen zen Galindez Francorekiko estatubatuareta britainiarren jarrera ez zela hamar urtetan aldatu esatean; izan ere... Ikusi dugun bezala, garden azaltzen zutenLasartek edota Irujok Ametzagari zuzendutako gutunetan Europarantz Jaurlaritzakegin beharreko itzulera estrategikoa.
|
|
|
periferikoetan saldo naturala negatiboa da populazioa oso zaharkitutadagoelako eta adin ugalkorrean dauden gazteak gutxi direlako. Baina azpimarratubeharra dago orain dela urte gutxi arte saldo negatiboa
|
zuten
beste eskualde batzuk saldo positiboak izaten hasi direla kontzaurbanizazioari esker (Gorbeialdea, Plentzia Mungia, Tolosaldea), prozesu honen protagonistak neurri handi bateanmaila ekonomiko ertain altua duten bikote gazteak izan direlako.
|
|
2011
|
|
|
gipuzkoar bi (Donostiako Ingeniari Teknikoen Eskola eta Arrasateko Eskola Politeknikoa) eta Iruñeko Enpresa Ikasketen Unibertsitate Eskola. Nafarroaren kasuan, EKT bakarra dokumentatu dugu, eta goi mailako irakaskuntza eskaintzen
|
zuten
beste lau zentroetan, baziren euskal taldeak: Nafarroako Unibertsitatean (Jose Antonio Intxauspe arduraduna) Nekazaritza Eskolan (Jesus Eskisabel), Irakasle Eskolan (Idoia Astiz), Ingeniari Teknikoen Eskolan (Jose Jabier Aleman).
|
|
|
Gauzak horrela, EKTan zeuden unibertsitateko ikasle batzuek, zientzia arloko euskararen gaineko kezka zutenek eta karrera amaituta
|
zuten
beste ikasle batzuek, kezka berdintsua zuten, hots, euskara zientzia eta teknikarako egokitzea. Ikasle horiek ziren:
|
|
|
Solasaldi eztabaidetan gutxienez 24 pertsonaren izena deiturak jaso ditugu Euskeratik99 1968ko Arantzazuko biltzarreko argazkitik100 solasaldietan parte hartu ez
|
zuten
beste 16 euskaltzaleren izenak bildu ditugu. Horri hizlari eta mahaiburu gisa aritutakoak gehituz gero101, Arantzazuko biltzarrean gutxienez 60 euskaldunek parte hartu zutela esan daiteke.
|
|
|
Gure datuen arabera gutxienez hizlarietatik bost (M. Lekuona, L. Villasante, Iratzeder, J. M. Mokoroa eta S. Onaindia) eliztarrak ziren, baita solasaldietan parte hartu
|
zuten
beste zortzi ere (P. Altuna, N. Barrenetxea, I. Baztarrika, I. Berriatua, J. Fernandez Setien, D. Intza, P. Lafitte, P. Mujika, J. M. Satrustegi, eta P. Xarritton).
|
|
|
Madalena Jauregiberrik eta Maritxu Barriolak. Biltzarraren gainean Villasantek Anaitasuna aldizkarian argitaratutako kronikatxoari esker, badakigu eztabaidan parte hartu ez
|
zuten
beste 11 pertsona izan zirela Bilbon (gehiago ere izango ziren baina Villasante buruz dabil izenak ematen).
|
|
|
Fontesen lehen zuzendaria Nafarroako Gobernuko Vianako Printzearen arduraduna, Uranga, izan zen. Ondoren, kargu hori hartu
|
zuten
beste batzuek (Vicente Galbete, Jose María Yarnoz, Julio Caro Baroja), nahiz eta aldizkariaren isileko sustatzailea, Jose Mari Satrustegi euskaltzaina zen444 Caro Barojaren ostean, 1998an, Satrustegik hartu zuen Fontesen ardura ofiziala (isilpekoa 1969tik baitzuen) hil zen arte (2003). Satrustegi izan zen aldizkariaren lehen zuzendari euskalduna eta aldizkariak izan zuen berariazko lehen zuzendaria.
|
|
2012
|
|
|
Izenak berak argitzen du sozialisten gobernuak eman nahi dion ikuspegi berria.«Kultura» (bakarra) «kulturekin» (hainbat) ordeztu dute, «euskal nortasuna»ren ezeinerreferentzia saihesteko eta euskararen eginbeharra minimizatze aldera. ...di bildu gabe egonostean (haren araudia urratuta), 2010 urte bukaeran, Eusko Jaurlaritzak 32 lagunizendatu zituen batzorde horretan parte hartzeko, eta horietatik hamar Euskaditikkanpo bizi ziren43 Horren ondorioz, Batzordetik kanpo gelditu ziren Euskal EditoreenElkartea, Euskal Herriko Bertsozale Elkartea, Euskal Antzerkizaleen Elkartea, Euskal Produktoreen Elkartea eta euskal kultura ordezkatzen
|
zuten
beste hainbateta hainbat elkarte adierazgarri, zeinetatik askok Euskal Herri osoan diharduten, euskaraz egindako kultura lantzen duten aldetik. Finean, Eusko JaurlaritzarenKultura Sailaren jarrera berri hori eta erabaki hartze hori euskal nortasunarenkultura autonomia ahultzera bideratuta dago.
|
|
|
Jarrera eta iritzi berbera
|
zuten
beste estatuek aldeko dokumentu bat sinatu zuten (Caucus Indígena, 2006). Antzeko ekimenak bultzatu zituzten Foro Iraunkorrak (Economic and Social Council, 2006) eta Stavenhanguen Errelatoreak.
|
|
|
Hauen artean aipagarriak dira herri indigenek pairaturiko arrazakeria aztertzen zuen txostena. Horrek jorraturiko bide beretik jo
|
zuten
beste txosten batzuek eta arrazakeriaren aurkako aktibismoa Laugarren Munduak jorraturiko ekimeneremu bihurtu zen. Hasierako mezu politiko sendoak ezagutarazteko ahaleginak tokia utziko dio askoz teknikoagoa, gai zehatzetan zentraturiko eta proposamenak egiteko zen ekintza paradiplomatikoari.
|
|
|
2000tik aurrera egin ziren gailur altermundista ezberdinetan indigenek parte hartu
|
zuten
beste mundu bat posiblea zela esanez. Gailurretan indigenek aukera izan zuten euren ahotsak entzunarazteko eta euren proposamen propioak plazaratzeko.
|
|
|
Kontsumitzaile ertaina zehazteko aurrekoa aintzat hartzeaz gain, bai 2005eko Zuzentarauak bai 29/ 2009 Legeak aurreikusi
|
zuten
beste irizpidea ere hartu behar da kontuan. Hau da, lurralde bakoitzeko auzitegiek, batez besteko kontsumitzailea zehazteko, Europako Justizia Auzitegiak esandakoari jarraituko diote baina beren irizpide propioak erabiliz.
|
|
2014
|
|
|
Robert Endrös ingeniari alemaniarraren eta Karl E. Lotz irakaslearen ikerketak ere ageri dira liburuan. Aipatu Endrösen Lurraren erradiazioa eta horrek bizitzan duen eragina liburuan, minbizia duten pertsonen ohearen kokapena inguruko geobiologiarekin lotzen duten ikerketak ageri dira; habitataren eta osasunaren arteko harreman zuzena ondorioztatzera eraman
|
zuten
beste hainbat ikerketaz gain. Bestalde, Eraikuntzaren Ingeniaritza Fakultateko Karl E. Lotz irakaslea Bioeraikuntza Espainian barneratzen aitzindari izan zen 1990ean estatuan eman zuen lehen hitzaldi baten bidetik.
|
|
2015
|
|
|
Idazkaria: Leyre ARRIETA ALBERDI anderea (Deustuko Unibertsitatea). Epaimahaia osatu
|
zuten
beste hiru kideak Santiago de PABLO CONTRERAS jauna (EHU), JosuCHUECA INTXUSTA jauna (EHU) eta Santiago LARRAZABAL BASAÑEZ jauna (DeustukoUnibertsitatea) izan ziren. Tesiaren zuzendariak Elena BARRENA OSORO anderea eta Jose AntonioRODRIGUEZ RANZ jauna izan dira.
|
|
|
Hazkundearen gaineko mugen existentziaz ohartarazi
|
zuten
beste bi ekonomialari klasiko Thomas RobertMalthuseta David Ricardoizan ziren. Lehenaren obra nagusiak, Ensayo sobre el principio de la población (1798), lehenbizikoz baliabide naturalen mugaren gaineko ardura adierazi zuen, horien gaineko borrokan ahaldunek soilik biziraungo zutela planteatzearekin batera.
|
|
|
Lur erabileren aldaketak aurreikusten dituzten lau agertoki eraiki ziren GIS teknikaren bidez: batetik, mahastien indartzea adierazten zuen agertoki bat, eta bestetik, ekologia balioen indartze maila hazkorra adierazten
|
zuten
beste hiru agertoki; zenbat eta bertako baso gehiago izan agertokiz agertoki (baso landaketen kontura batik bat hazten dena), orduan eta ekologia balio handiagoak. Horrela, kontuan hartuta pertsonako OBa eta agertoki bakoitzeko lur erabilera aldaketaren hasierako egoerarekiko, agertoki bakoitzaren onura soziala balioztatu zen moneta terminotan (ikus 3.7 taula).
|
|
|
Aipatutako hiru gobernuak (Venezuelakoa, Boliviakoa eta Ekuadorrekoa) aurreratuenak izan ziren antiinperialismoan eta neoliberalismoaren aurkako borrokan, baina ez ziren esperientzia bakarrak izan Latinoamerikan. Moderatuagoak baina teorikoki antineoliberalak ziren beste mugimendu politiko batzuek hauteskundeak irabaztea lortu
|
zuten
beste herrialde batzuetan: Brasilen (2002an), Argentinan (2003an), Uruguain (2005ean), Nikaraguan (2007an), Paraguain (2008an), El Salvadorren (2009an)?
|
|
2017
|
|
|
Gainera emakumezko eta gizonezkoen arteko harremanak formula baten bidez laburtzenziren: emakumeek ez
|
zuten
besteen aurrean berba egin behar, ezta besteen ahoetan ibili behar, ez onerako ez txarrerako10 Horrek adierazteko ezgaitasuna eta entzunda izateko eskubide ezaekartzen zien. Isiltasun femeninoa bertute eta mendekotasunaren proba zela uste zen.
|