|
2000
|
|
|
Besteak beste, 1973ko eta 1979ko petrolioaren igoerek ere lau eta bi aldiz handiagoa hurrenez hurren zerikusi handia izan zuten. Horren guztiaren ondorioz, garapen bidean zeuden herrialdeek ez
|
zuten
beste irtenbiderik, dena geraraztea edo geroz eta kanpo zor handiagoan sartzea.
|
|
|
Hala, 20 elkartek eta Udaleko 7 departamentuk euren arteko harremanak (ahozkoak eta idatzizkoak) euskaraz izateko konpromisoa hartu dute. Bestalde, Gurean Bai hitzarmena sinatu
|
zuten
beste 28 entitateek euskarazko sarean parte hartzeko aukera izango dute.
|
|
|
Eta Hegoaldean abertzaletasuna sortu bazen, neurri handi batean herrietan indar hartu zuelako da: abokatu artean, mediku artean sortu zelako abertzaletasuna, eta horiek tira
|
zuten
beste jendea. Baina Saran mediku eta abokatuak abertzaletasunaren aurkakoak ziren.
|
|
2001
|
|
|
Hil zorian zegoela, Nande etniakoek lagundu zioten ihes egiten Buñatik Kinshasa hiriburura; bertan hegazkina hartzeko. Militarrek harrapatu
|
zuten
beste behin, eta bortizki torturatua berriz ere. Ospitaleko erizainek eta apaizak lagundu zioten herrialdetik ateratzen azkenean.
|
|
|
Bi hauek eskarmentua badute zeluloidezko mundu zokoratu honetan, izan ere, aurreko saiakera bat egin
|
zuten
beste zenbait lagunekin 1999an. " ZZT" zineklubak ez zuen luze iraun baina esperientzia aberasgarria izan zen.
|
|
2002
|
|
|
Sagardoa egiteko garaian bakarrik edukitzen zuten estutzeko erabiltzen zuten egurrezko egitura. Gero, urtean zehar, kendu egiten zuten eta aska hori aprobetxatzen
|
zuten
beste gauza batzuk gordetzeko. Sagardoa egin aurretik irakindako ura botatzen zen askara.
|
|
|
Perkusioaren alorrekoa izanik, txalapartak bazuen, noski, beste soinuekin nahasteko berezko dohainik, baina bere ibilera oso desberdina izango zen Artzetarrak izan ez balira; ez balute izan, bi anaiak, Rikardo Arregiren hileta egunean erakutsitako fedea eta gogoa. Beraiek aldatu zuten txalaparta tokiz, beraiek kokatu
|
zuten
beste adierazpen sistema batean; beraiekin bete zen tradizio esanguratsuaren lelo nagusia: " Sar dadila ardo berria zahagi zaharretan".
|
|
2003
|
|
|
herri orok daukala Jainkoa bere erara gurtzeko eskubidea, eta Jainkoak ez zuela inongo herririk bereizi. Eta batzuek Itun Zaharreko Kondaira idatzia izan duten arren judutarrak Moisesena dela uste den Tora delakoa, edota musulmanak Mahomarena dela dioten Korana, kasu, euskaldunak bezala hizkuntza ezagutzen ez
|
zuten
beste herriek ere bazutela Jainkoarekin eginiko Ituna, aldian behin egiten zituzten jatorrizko ospakizunen liturgiatik sortutako ahozko literaturan gorde izan dena. Are gehiago, azkarrago konektatu omen zuten herri hauek Ebanjelioaren espirituarekin Ituna idatzia zutenak baino.
|
|
|
1952an AEBek lehen bonba termonuklearra zartatu zuten Itsaso Barean, Hiroshimakoa baino ehunka aldiz indartsuagoa, Elugelab uharte txikia desagerraraziz. Bederatzi hilabete geroago, sobietarrek estreinatu
|
zuten
beste lehergailu atomiko bat, txikiagoa baina termonuklearra hau ere. 1953ko irailean, egoeraren larritasuna adierazteko, Atomo Zientzialarien Buletinak bere ordulariaren orratza minutu batez aurreratu zuen.
|
|
2004
|
|
|
Esperientzia berbera izan
|
zuten
beste batzuengan bezala, bere oroimenean ongi grabaturik daude jasandako gosea eta tratu txarrak, eta horiekin osatu du bere prisionero garaiko autobiografia. " Bidankozen egun asko ematen genuen jan gabe eta beste batzuetan birentzako platanoa eta ogi puska bana ematen ziguten.
|
|
|
Patu larriagoa izan
|
zuten
beste askok. Hildakoen erregistroetan azaltzen diren datuen arabera, 185 presok, gutxienez, bere bizitzarekin ordaindu zuten beraien askatasun egarria.
|
|
|
Batetik, billete faltsu asko omen dago zirkulazioan. Bestetik, lapurreta handiak ere gertatu direla azken urteotan; Abidjango banku zentraletik adibidez 2002an 2.000 milioi CFA libera eraman zituzten; eta Bouake n egin
|
zuten
beste atrako handi bat Boli Kostako errebeldeek. Beraz, diru zikina garbitzeko ahaleginarekin lotuta justifikatzen da nagusiki truke operazioa.
|
|
|
Badela legezko nazionalismo bat, beste herriei, beren borondatearen kontra, legerik, kulturarik eta hizkuntzarik ezartzen ez diena; bere kultura propioa gordetzea eta garatzea eta bere interes legezkoak defendatzea besterik nahi ez duena, eta badela beste bat, inposatzailea eta azpiratzailea, gainerakoak fagozitatu nahi dituena eta lehen deskribatuarekin ikustekorik ez duena. Horregatik, Espainiako errepresiotik ihes egin
|
zuten
beste euskaldun asko bezala Venezuelak hartu zintuenean, euskaldun eta venezuelar eredugarria izan zinen. Zeure idatzietan erakutsi zenuen herri harekiko identifikazio sakona, batik bat lagun xumeenenganakoa.
|
|
2005
|
|
|
Haren lana Euskal Herrian sortu zen, iragan mendeko 30eko hamarkadan, Aitzolen pentsamendua jaun eta jabe zen garaian. Oteizak, ordea, pentsamendu horri aurre egin zion, Lekuona, Balenciaga eta ezeri uko egingo ez zion euskal arte modernoan sinesten
|
zuten
beste abanguardiako gazte batzuek bezala. Euskal arteak Oteizaren ustez arte unibertsalera irekia egon behar zuen, baina bere sustraiak herrian eta inguruan zituela sekula ahaztu gabe.
|
|
2006
|
|
|
«Behartzen genituen bi atxilotu elkarri felazioa egitera. Edo hori, edo elektrizitatea, ez
|
zuten
beste aukerarik».
|
|
2007
|
|
|
Horretaz gain, elizan azkeneko bankuan esertzen zirela gogoratzen zen aitona Vicente, baina" emakumeen aurretik". Ibarreko Batzarraren izenean hitz egin
|
zuten
beste zenbait lekukok, aldiz, kontrakoa azaldu zuten. Hauen esanetan, familia horiek agoteak ziren eta ez zuten sekula Bardeetako zelaiez ez eta ganaduaz ere gozatzeko eskubiderik izan; gainera, herritik aparte bizi ziren eta debekatua zuten ogirik ukitzea etxetik kanpo.
|
|
|
Taula horiek aztertu arte, Antzinaroko Ekialde Hurbilean zer jaten
|
zuten
beste testu batzuei esker genekien. Biblia, horien artean.
|
|
2008
|
|
|
Laura Panetti eta Greta Frankenfeld, corralito garaian emigratu
|
zuten
beste bi argentinar, Bilbon bizi dira egun, eta euren herrialdeko egoera ere ez dute baikor ikusten. Frankenfeldek corralitoa gertatu eta bi urte eta erdira bisitatu zuen bere jaioterria, eta ikaratuta geratu zen:
|
|
|
Orratzak bestelako tratamendu tradizionalak fisioterapia, masajeak edo analgesikoak baino eraginkorragoak gertatu dira. Akupuntura jaso zutenen ia erdiak hobekuntza nabarmena izan
|
zuten
beste terapia batzuk erabili beharrik gabe. Eta terapia konbentzionala hartu zutenen artean, lautik batek baino ez zuen hobera egin.
|
|
2009
|
|
|
Damaso Intzak aldizkaria sortu baino lehen ere aipatutako egoera" estu samar" ohiko hura, larri bihurtu zen berriro. Baina krisian zaildutakoek hondamena aukera bihurtzen asmatu
|
zuten
beste behin eta, euskarazko komunikabideen mundu gero eta anitzagoan, bere tokia egin zuen Argiak, independentziaren bidetik, goitik behera kolorez hornitua, Internet euskarri berria baliatzen aitzindari, eta duela 90 urteko Iruñeko kaputxinoak bezain temoso.
|
|
|
Olga Etxeberria 33 urteko gasteiztarraren hitzak dira. Berak eta bere senar Diego Sagastuyk ezkontzea erabaki
|
zuten
beste hainbat bikoteren modura; egun, baina, askok izatezko bikote egitea hautatzen dute, edo besterik gabe bikote moduan geratzea. Egoera baten edo bestearen artean legalki alde nabarmena dago.
|
|
|
Etxean lanik ez zutelarik etortzen ziren, ez bestela, eta ez zuten fitsik ikasten. Hamalau urterekin mutil [morroi] joaten ziren edo neskame, beranduago ezkontzea pentsatzen bazuten behar
|
zuten
beste etxe bat... Bazuten bizitza bat aitzinetik egina eta bet betan hasi ziren Pariserat joaten.
|
|
|
Izan ere, kexa adierazteko bidalitako posta elektronikoak direla-eta, Kubako homosexualitateari buruzko beste telesaio bat egitea horren isla da;" kale egin dugu, hura konpontzeko zerbait egin dezagun" pentsatuko zuen baten batek, nahiz eta asmo ona ezerezean geratu, berriro kale egin dutelako. Egin
|
zuten
beste telesaio hartan, aukera sexualari dagokionez ez dutela inor espetxeratzen argi geratu zen. Hala ere, aurkezleak esan zuen duela hamabost urte homosexualak ikerketak egiteko erabiltzen zituztela, eta hori guztiz faltsua da.
|
|
2011
|
|
|
Tatiana 1942ko abuztuan erreskatatu
|
zuten
beste 140 haurrekin batera, eta Krasni Bor herriko ospitalera eraman zuten osa zedin. Baina ikusmena galduta eta elikadura urritasunari aurre egin ezinda, hesteetako tuberkulosiak jota hil zen 1944ko uztailaren lehenean, 14 urte zituela.
|
|
|
Gau hartan tenperaturak oso baxuak ziren eta lauak lotan zeuden goizeko 6etan sutea piztu zenean. Duela hilabete batzuk, kutxazain batean eta kalean lo egiten
|
zuten
beste bi pertsona ere hil ziren. Urriaren 31n beste pertsona bat hil zen Gasteizko Adulza auzoko aparkalekuan lotan zegoela.
|
|
2012
|
|
|
Marion Donovan izeneko emakume batek sortu zuen gaurko fardelen aitzindaria, baina historiak haren izena ahantzi du. Beranduago Procter & Gamble multinazionaleko ingeniariek 1956an diseinatu
|
zuten
beste bat, lehenik zerrautsa zeramana, gero joan dira materialak sofistikatzen. Europan 1970eko hamarkadan zabalduko zen denetan.
|
|
|
Eta herrian fruituak eman zituen egitasmo horrek: erabakitzeko eskubidea defendatzen
|
zuten
beste herrialdeen jokabidea aztertu zuten (Quebec eta Eskozia), bereziki azken honetakoa. Gero, bideak ireki zituzten Eskoziako politikariekin eta herritarrekin elkarretaratzeak egiteko.
|
|
2013
|
|
|
Gazteleraz eta ingelesez neuzkan poemekin horrelako bildumatxo bat egin eta han Eusko Jaurlaritzak daukan ordezkaritzan egindako inprimaketa bizkor batekin batera burutu nuen emanaldia, batez ere, bertaratzen zirenek gerora ere geure erreferentzia apur bat izan zezaten. Hori ez
|
zuten
beste poetek egin. Orain nire webgunean jarrita daude.
|
|
|
Nire kasuan, gurasoek jakin zuten Euskal Herrian sindromea
|
zuten
beste zenbait lagun bazirela, eta guztiek neurologo beraren arreta jaso zutela. Hala izan genuen Javier Ruizen berri.
|
|
|
Aitor Arantzabalek Michele Angiolillo anarkista italiarrari buruz idatzitako liburua auzolanean muntatu zuten udaberrian, herriko gaztetxean. Udazken honetan, auzolanera deitu
|
zuten
beste behin, bigarren edizioa prestatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Nafarroako Gobernuak maiatzaren 5etik aurrera abiatuko duen osasun erreformak landa eremuetako lehen arreta (EAP) eta larrialdi zerbitzuan izango duen eraginaz kexu agertu dira Agoitz, Izaba, Valtierra, Allo, Erronkari, Gares, Etxarri Aranatz eta apirilaren 15ean Zangozan elkarretaratzea egin
|
zuten
beste hainbat herritako mediku eta erizainak. Berdin hamar egun geroago Corellako osasun zentroaren atarian bildu ziren Erriberako profesionalak.
|
|
|
Benthamek uste zuen presoak zorrotz kontrolatuta eta askatasun nahiz intimitate zantzurik txikiena ere kenduta haien jarrerak eta errendimenduak nabarmen egingo zutela hobera. Horregatik, Panoptikoa zaintza behar
|
zuten
beste eraikin batzuetarako ere egokia izan zitekeela uste zuen: lantokiak, unibertsitateak...
|
|
|
Zertan dira Egunkariaz, hartan parte izan edo lagundu
|
zuten
beste enpresez eta zepo mixerable hartan harrapatu gintuzten pertsonez zientoka orri, minutu, hitz eta iruditan zabaldutako irainak. Konpontzeko keinurik txikienik ikusi ote zaio irain ereileetako inori?
|
|
|
batetik, euskaldunek harrapatzen zuten sardako balea eremu urrunago batzuetara zokoratzen hasi zen, hainbat arrazoi tarteko; bestetik, euskaldunen itsasontziak Espainiako eta Frantziako erregeen gerra ontziteriarako bahituak izaten ziren gero eta sarriago. Hala ere, euskaldunek balea harrapatzen segitu
|
zuten
beste portu mundu batzuetan, holandarrek eta ingelesek ordainduta, nolabait esatearren, enpresa multinazionalen enplegatu gisa. Baina hori beste abentura bat izan zen.
|
|
2015
|
|
|
Modu horretan irabazitako diruarekin Europatik jasotako laguntzak ahaztu gabe, enpresak hobekuntzak egin ditu premia
|
zuten
beste eremu batzuetan. Bilbao Ria 2000k berak aipatzen duen adibideetako bat Bilbo Zaharra auzoan egindako interbentzioa da, Abandoibarrako birmoldaketari esker lortutako irabaziekin ordaindutakoa.
|
|
|
Mobilizazio horiei esker hainbat buruzagi patu hilgarri horretatik libratu zen. Baina preso segitu
|
zuten
beste zenbaitek ez zuten zori bera izan. Kartzeletako bizi baldintzek eta gaixotasunek, errepresioak sortutako sufrimendua areagotu baino ez zuten egin, eta herritarren erantzuna ere tamainakoa izan zen.
|
|
2017
|
|
|
Horretaz oharturik ari zen Aingeru Epaltza iaz, Noticias de Navarra egunkarian" Beltz" zutabea eskribitu zuenean eta Iruñean antolatua
|
zuten
beste jardunaldi bat ere, gaztelaniazkoa, hizpidera ekarrita: " Aurten ere Pamplona negra rekin lehiatu du gaurdanik [(H) ilbeltzak], desabantaila nabarmenean.
|
|
|
Garai hartan indar handia
|
zuten
beste eragile horiek (paramilitarrak, gobernua) indarra galdu dute egungo prozesuaren testuinguruan?
|
|
2019
|
|
|
Aipagarria da baita ere, GIHen finantzaketarako bide eta aukerak zehazteko goi bilera egin zela Etiopiako Addis Abbeba hiriburuan. Bertan, gizarte zibileko hainbat erakundek nazioarteko enpresa handiei zerga sistema arautzearen garrantzia plazaratu
|
zuten
beste eskaera askoren artean, pobrezia eta desberdintasunen erroko arazoa sistemikoa zela aldarrikatuz. Jakina da, eskaera hauei Europako eta AEBetako hainbat herrialdek trabak jarri dizkietela, eraldaketaren zailtasuna adieraziz.
|
|
|
Ahaztu gabe gobernuak behartu ninduela lurzoruaren garbiketa ordaintzera, sortutako galdera nagusia zen ea nola iritsi ziren substantzia haiek guztiak gure ustetan osasuntsua zen baratzeraino. Ohartu nintzen zerbait fundamentuzkoa egin beharra zegoela eta nik bezala pentsatzen
|
zuten
beste batzuekin batera sortu genuen ToxicoWatch.
|
|
2020
|
|
|
Langile batek kontatzen du nola pentsatu zuen orduan," to, ematen du hauek benetan ari direla". Hautu bera egin
|
zuten
beste askok. Eta hautu hura basamortu erdian ezusteko loratze matxino bat ekarri zuten hazien arteko bat izan zen, garrantzizkoa.
|
|
|
Esku artean
|
zuten
beste proiektu batek, ordea, eskapo egin die. 300 pertsonak parte hartuko zuten ikuskizun erraldoi bat prestatzen ari ziren, Gernikako bonbardaketari buruzkoa:
|
|
|
Ordura arte milaka gaztek egin bezala eta gerora ere berdin berdin eginen
|
zuten
beste milakaren gisara, Paris New York hegazkina hartu zuten Aldudeko hiru gaztek 1949ko udazken egun hartan. Etxeko pobreziak beharturik, Ameriketan artzain izateko bidea hartua zuten.
|
|
2021
|
|
|
Gabarra hura portuko lanetarako erabiltzen jarraitu
|
zuten
beste hainbat urtez, Santurtzin abandonatuta gelditu zen arte, eta 2013an Itsasmuseumeko dike lehorrera ekarri zuten, Bilboko itsas museora. 2016an polemika piztu zen:
|
|
|
Hipotesiak hipotesi, Markina Xemeingo alemanekin harremana izan
|
zuten
beste solaskide batzuekin ere hitz egin dugu gehiago jakin nahian. Eta horietako batek argazki zahar batzuk erakutsi dizkigunean, zalantzaren galdera ikurra berriz agertu zaigu, jolaskor, kontu honetan guztian:
|
|
2022
|
|
|
Azpeitian, beste herri askotan bezala, udal berria hauteskunde prozesurik gabe osatu zen, 1907ko lege bat aplikatuz, baina kargua hartu zuten agintariek tartean ziren abertzaleak eta karlistak euskal errepublika aldarrikatzea eskatzen zuen mozioa berretsi zuten aho batez biharamunean, apirilaren 17an. Gauza bera egin
|
zuten
beste hamaika herritako udalbatzek ere.
|
|
|
Bere ustez, alkate eta zinegotzi horiek" ausardia izan zuten berezko errepublika bat eskatzeko gure herriarentzat". Ekitaldira, 1931n mozioa onartu
|
zuten
beste udaletako ordezkariak ere gonbidatu dituzte, baita euskal herritar guztiak ere.
|
|
|
poliziek 20 nazionalista hil zituzten irlaren hegoaldeko herrian. 1948an legez zigortu zuten independentzia defendatzea, han ere Mozal Legea deitu dutenaren bidez, eta, besteak beste, Albizu kartzelaratu
|
zuten
beste behin. AEBetako Poliziak milaka lagun zelatatu eta haien informazioa karpetetan bildu zuen, independentzia bultzatzearen" susmagarri" zirelako, eta gaur egun arte iraun du" karpeteoa" deitzen dioten praktikak.
|
|
2023
|
|
|
Behin ikasketak amaituta, Annak eta Hilmak beren kezka artistikoak eta espiritualak beste maila batera eramatea deliberatu zuten. Hala, 1887an, De Fem(" Bostak") taldea sortu
|
zuten
beste hiru emakume artista hauekin batera: Cornelia Cederberg, Sigrid Herman eta Mathilda Kilsson.
|