|
2000
|
|
|
Eta hala zen guztia Rosa de Osoriorekin eta hala ehotzen zuen egunoroz zeta fin batez gure amorioaren oihala... eta hala eta halatan zen hura, munduan ezagutu izan ditudan bertze emazteki guztiekin konparaturik, diferent. Izan ere, ene amorio guztiak begietan hasi eta begietan akabatu izan zitzaizkidan, harekin izan nuena salbu... zeren Rosa jakintsua zen eta bere jakintasuna jartzen zuen gure amorioaren zerbitzuan, eta zeren, ondorez, behakoak ez ezik, hitzak ere genituen, eta hitzek are sakonago egiten
|
zuten
begiek adierazia eta are urrunago eramaiten gintuzten, urratsez urrats.
|
|
|
Eta aitak eta amak ere ez
|
zuten
begi onez ikusi osabak egina.
|
|
2001
|
|
|
Pixkanaka, jendea joaten hasi zen. Garik alde egin zuen lehendabizi, mozkor zegoelako aitzakian, nire ustez denek ikusi
|
zuten
begi keinu nabarmen batekin agurtuz. Pixka bat geroago, Aitzolen bi lagunak barrara joan ziren zerbait eskatzera eta ez ziren itzuli.
|
|
2002
|
|
|
Hiru Emakume Urdinak elkarrekin nola zetozen ikusi zuten Pertseok eta Zilarbizik sastraka batzuen atzetik. Emakumeetako bik ez
|
zuten
begirik, baina hirugarren emakumearenak begirada sarkorra zuen. Begi berezi hark gauaren erdian ere eguerdian bezain ondo ikus zezakeela iruditu zitzaion Pertseori, hiru begi pareen indarra begi bakar hartan bildurik zegoela.
|
|
2003
|
|
|
Orain atzera, orain putzu gainera, orain semaforo gorria, stop, eta gero espaloiko hiru baldosa aurrera. Begiak soilik zituen, ezer ikusteko balio ez
|
zuten
begiak. Ez baitzekien nora begiratu.
|
|
2004
|
|
|
Suomi’ko finlandiarrek eta errusitar gobernariek 1860etik somatu zuten gorako joera hau; eta ez
|
zuten
begi onez ikusten; baiña aurka jokatzea baiño abilki egitea hobe izango zalakoan, amor emateko itxura egitea pentsatu zuten. Hortara 1863 an, ikustaldiaren ondoren, Alejandro II kzar’ek suomiera ere administrazioan sartzea zenbait kasutan onartu zuen:
|
|
2006
|
|
|
Kontalari gizajoa gero eta gehiago jabetzen zen horretaz. Ikusten ez
|
zuten
begi haiek erakusten zioten jendeak ez zuela irrikarik bere istorioak entzuteko. Eta Lefcadio Hearnen bizitza kontatzerakoan –Akinosuke Kwaidanek ez baitzekien ordurako beste istoriorik kontatzen– gero eta tristeagoak ziren biwaren soinuak, gero eta sarkorragoak eta minagoak...
|
|
|
Robert Liston, bestalde, gizon zipotz eta harroputza zen, ingurukoekin batere ondo konpontzen ez zen pertsona, eta arerio handienak sendagileen artean sortu zitzaizkion: ezin
|
zuten
begien aurrean ikusi.
|
|
|
Galerak baino areago, Barbataingo zelaietan Nafarroako zutoihal gorria eskuetan zuela bera ere hil ez izanak ematen zion min. Mende erdiaren buruan aitortu zidanean, ez nuen posible izan hura sinestea. Ganibetek bezain zorrotz so egiten
|
zuten
begi handi gorrixka haiek. Nork sartuko zidan buruan malkoen berri izan zezaketenik?
|
|
|
Agintariak nora joan ziren galdetu buruzagiak, eta ez zuela inor ikusi erantzun abadeak. Begiak atera zizkioten, ikusten ez
|
zuten
begiak alferrik zituela eta.
|
|
2008
|
|
|
Urrutian, lurrarekin nahasten zen pareta luze bat hauteman zuen Vittoriok. Etxalde bat zen eta inguratzen zuen sarrerako horma
|
zuten
begi bistan. Hurbiltzean, denborak pitzatutako hormaren oinetan, erreumari aurre egiteko amak erabili ohi zituen asunak bezalakoak begiztatu zituen Giovanni Mazonik.
|
|
2009
|
|
|
izateari, gizakiaren, zerupea?, amatasunezko espazio babestua. Izarrak ez dira ja gizon emakumearen denbora gobernatzen zuten jainkoak, edo gizon emakumearen patua begiratzen
|
zuten
begiak. –Jaunak, zerutik begira, gizaki guztiak ikusten ditu;/ bere bizilekutik jarriak ditu begiak/ munduko biztanle guztiengan:/ berak egin zituen haien bihotzak?, kantatzen zuen salmistak.
|
|
|
Eta eskaileretan gora igo eta berriz jaitsi zen. Bai, bete betean jotzen
|
zuten
begietara.
|
|
|
Gaizki ulertu niola iruditu zitzaidan, nire ingeles hala moduzkoaren engainuak. Baina egi egia esaten
|
zuten
begiak zituen eta zoroa zela pentsatu nuen. Beharbada psikiatrikotik etorria zen eta ez erietxetik.
|
|
|
Ahaleginean, Henrikeren keinu bakoitzaz oroitzeko. Ez nire erranek ez nire portaerak atera
|
zuten
begi kliskarik erregina amaren bisaia zurbilean, ezta dardaririk ere haren belo beltzetan.
|
|
|
Eta ez errepresio militarrarekin inoiz bat etorri zirenak bakarrik. Hura astakeria galanta izan zela pentsatzen zuten askok ere ez
|
zuten
begi onez ikusten dena berriro handik, Madrildik, hastea. Hori Argentinan martxan jarri behar zela uste zuten gehienek.
|
|
2010
|
|
|
Horrelako altxorra esku artean, Eliseo Gil fundazio bati buruz hitz egiten hasi zen babesleekin. Katedral Zaharraren inguruan osatutakoaren antzera, proiektu osoa blindatu eta hainbat urtetarako babes ekonomikoa ziurtatu nahi zuen zuzendariak; alabaina, proiektua Arabako Diputazioan aurkeztu bazuen ere, arduradun politikoek inoiz ez
|
zuten
begi onez ikusi. Federico Verastegui kultura diputatua XX. mendearen hasieran Veleiako lehen indusketak zuzendu zituen Jaime Verasteguiren ondorengoa da, eta, ulertzekoa denez, proiektuarekiko ulerbera zen oso, baina Ramón Rabanera diputatu nagusiak inoiz ez zuen konfiantza osoa izan aurkikuntzetan, eta fundazioari ezetz esan zion.
|
|
2011
|
|
|
Argazkian erreparatu dio amamaren behinolako hezurdura lerdenari, eite zutari, ortzietako zeru gangaren urdina bereganatua
|
zuten
begi argi famatu haiei.
|
|
2012
|
|
|
Izan zuen beste lagun bat; hau gauean ezagutu zuen, pub batean, kuadrillako neskek egindako afari batean, baina telebistaz Formula Bateko lasterketa bat nolako pasioz jarraitzen zuen ikusi zuen egunean, xarma guztia galdu zuen. Autoen abiadura islatzen
|
zuten
begi distiratsu haiek ume batenak ziren.
|
|
|
Usain itogarri batek betetzen zuen nire kartzela! Gero eta distira sakonagoa
|
zuten
begi haiek, nire oinazeei erreparaka denak. Gorrimin biziago batek hartu zituen izuzko irudi odoltsuak.
|
|
2013
|
|
|
Bazekien piratak zirela, bazekien gaiztoz zetozela, bazekien asasinoak zirela, eta hala ere anaiak balitu bezala besarkatu zituen. Piratek, jakina, ez
|
zuten
begi onez hartu Versusen jarrera abegikorra, eta lau tiro bota zituzten airera haserre zeudela adierazteko. Gero, soka lodi lakar latz batez, estu estu lotu zuten Versus palmondora, barre zikinen artean.
|
|
|
Hilik zegoen, eta odolarekin batean bere bizitzako ametsak, itxaropenak eta gurariak zihoazkiola jabetu nintzen. Tiroa beste batek jo ziola errepikatu nion ahapeka, eta irudipen horrekin alde egin nuen gertalekutik, baina begirada hura iltzaturik geratu zitzaidan eta ondoko urteak kutsatu dizkit, pozoitzeraino?, esan zuen eta behera begira geratu zen luzaz, edonora begiratzen zuelarik ere argia hurrupatu nahi
|
zuten
begi haiek ikusiko balitu bezala. Baina kontu barnekoiegiak ziren, hilik egonda ere, jendaurrean agertzeko.
|
|
|
Guztiek bertze gizon baten aldera
|
zuten
begia ezarria. Bertze guztiak baino gazteagoa zen, ez izaki hori haren bereizgarri printzipala:
|
|
|
Euskaltegiko ikasleek aspalditik sentitzen
|
zuten
begira eta atzetik zituztela. «Jende arraroa» sumatzen omen zuten inguruan.
|
|
2014
|
|
|
bisitan zegoen mutil batek ez zuen deus hoberik ezagutzen. Baina orain beste norbaitekin ari zen, eta Charley Paulson harengana hurbiltzen ari zen erabakigarritasun kartsua islatzen
|
zuten
begiekin. Bitxia zen, Charley nekez dantzatzen baitzen gau bakarrean hiru neskarekin baino gehiagorekin.
|
|
|
Ilunean zabalik jarraitzen
|
zuten
begi pare ugari izan ziren barrakoian egun hartatik aurrerako gauetan. Beldurrari eta nekeari, biziraun ahal izatea gailendu zitzaien.
|
|
|
–Dena? ikusten
|
zuten
begiz gainezka. Eta begi haien menpe sentitu zinen ondotik.
|
|
2015
|
|
|
Nola berdin zitzaizun guztia. Nola dantza egiten
|
zuten
begiek. Hala ezpainek.
|
|
|
Atentatu hark sortutako ezinegonaren beste adibide bat izan zen Xabier Amuriza bertsolari, idazle eta HBko hautetsi ohiaren artikulua ere: . Ekintzaren egileek ez al
|
zuten
begi onez ikusten garatzen ari zen mugida politikoa? (?) Zer irabazten zuten Ezker Abertzalea lur jota eta nora ezean utzita?
|
|
|
Batetik, ETAk, askapen nazional eta sozialerako erakunde armatu europar gisa, sekula baino bakardade handiagoan ikusi zuen bere burua nazioartean. Bestetik, ETAk eta ezker abertzaleak gatazkaren konponbiderako eredu arrakastatsu bat
|
zuten
begien aurrean, Europako Batasunean bertan.
|
|
|
Zein errealitate ikusiko
|
zuten
begi haiek?
|
|
|
Kalezulo batean beduino xahar bat topatu zutelarik, harengana hurbildu, eta laster jakin ahal izan
|
zuten
begien sendabide bila etorria zela Bagdagera. Sultanak, denbora pasa eta agureari adarra jotzeko asmotan, adierazi zion bere ministroak berak eman ahal izango ziola sendabidea:
|
|
|
Hamar bat metro aurrerago, gizon bat etxeko ezkaratzetik irtetera zihoan. Ile zuria, artilezko bufanda lodia eta eguraldiaren terrajeari antzeman nahian zerura begiratzen
|
zuten
begi argiak. Pardon monsieur eginaz harengana zuzendu zen Kepa presaka.
|
|
2016
|
|
|
Goikoan bezala, denborak bere eragina izan zuela nabari zen eta aspalditik sorturiko lurraldea zela zagerien ere. Agian aroz aro eraikitako izadia
|
zuten
begi aitzinean, oihanak eta belardiak denboraren epeltasunaren lekuko. Sumendi batzuen arrastoak bazeuden ere eta lehen egun berezi hartan eguraldia nahiko hitsa zegien.
|
|
|
Gurasoen etxeko finkotik ere deitzen zizun, haienean zegoen asteburuetan, ezorduetan eta isil gordeka. Haiek ez
|
zuten
begi onez ikusten zuen artekoa. Parte txarrekoa zinen, eta ez zioten uzten zurekin egun pasa joaten, are gutxiago etxetik kanpo lo egiten.
|
|
|
Inguruetako neska gazterik ederrena zen Karmen. Auzoko neskatxek ez
|
zuten
begi onez hartu haren etorrera auzora: igandeetako mezetan, Karmentxurentzat izaten ziren begirada guztiak, eta erromeria zenean, ez zen izaten gizasemerik Karmenekin dantza egin gabe etxera joan nahi izaten zuenik.
|
|
|
–Adimena, savoir faire, irudi ona hemen eta Madrilen, eta, gainera, politika gertutik ezagutzen zuen?. Haatik, Maiorga Ramirezen arabera, jeltzaleek ez
|
zuten
begi onez hartu: –Hori EAkoa da, leporatu zigun Jose Antonio Urbiolak.
|
|
2017
|
|
|
Hori esatearekin batera, Erdi Aroko gaztelua ikusi
|
zuten
begi aurrean agertzen, bere dorre luze, almena zut eta erpin guztiekin.
|
|
|
Odol jarioa geratzen ez zela ikusita etxera etortzeko esan nion. Laura Managuako izen oneko familia batekoa izanik, gurasoek ez
|
zuten
begi onez ikusiko manifestazio batean egon izana. Horregatik, egindako zauria inork nabari ez ziezaion, etxean egun batzuetarako geratzeko esan nion.
|
|
|
Ahots distortsionatu bat izan zen. Nik ikusitakoa ikusi
|
zuten
begi batzuk. Besterik ez.
|
|
|
Bikote horren mahairantz abiatu zen neskamea eta han ere ogi apurrak jasotzen hasi zen, eta bikoteak, ohitura ezagatik agian, ogi apurrak jasotzeko tramankulua jarraitzen
|
zuten
begiekin mahaian gora eta behera, katu batek sagu mekanikoa jarraituko lukeen bezala.
|
|
2018
|
|
|
Bakarrik zegoen Txetxu Urruti gela txikian, ke hodei gero eta trinkoagoak inguratuta, aurreko hautsontzian hainbat zigarrokin eta zigarro piztu berria ezpainen artean. Atzamarrak mahai gainean gurutzatuta, astiro zuzentzen zuen begirada gelako alde batetik bestera, zaintzen
|
zuten
begien bila bezala. Atorran izerdi orbanek uhartedi apetatsua margotu zuten eta ezpain hanpatuari odolik ez bazerion ere, odolbildua sumatzen zitzaion goitik behera.
|
|
|
Ez nuela ispilua gordetzeko lekurik adierazi nion, neskameok launaka egiten baikenuen lo azken solairuan zeuden gela txiki batzuetan eta dagoeneko maiseatzen aritzen baitziren, dandyak hain kutuna ninduelako. Ispilua hara eramaten banuen, koplak aterako zizkidaten; ni baino helduagoak ziren eta ez
|
zuten
begi onez ikusten nik, frantsesarekin, nuen harremana, dandya deitzen ez ziotenean, frantsesa?
|
|
2019
|
|
|
Astelehen gau amaigabe hartan, senar emazteek ez
|
zuten
begirik jo. Gertakari haien guztien inguruan mintzatzen jarraitu zuten.
|
|
|
Hiriko beste hainbat minaretetan, ausaz, hango almuedanoak ere harramantza entzuten ariko ziren, sei, zortzi, hamar itsu, eta beste hainbeste meskita, zeruaren eta lurraren artean kokaturik, iluntasun beltzean. Denak ziren eraso honen erantzule, haiek izan zirenez agindua eman zutenak, baina, errugabe, ez zituzten lotu esandako hitzak hauek eduki
|
zuten
begi bistako ondorioarekin, bakoitzak esango zuen, bere artean, Hau halabeharra, eta nahiago izango zuten pentsatzea ezen, otoitz egitera joateko dei santuaren oihartzunak oraindik airean zirelarik, jada borrokan ari zirenen birao eta marrumekin nahasten baziren ere, Alaren agerpen dudaezinak hiria, elemenia bat kupulua txiki eta dardartik eraikitzen zuten kupula erraldoi hori, gaztelutik, maldan... babestuko balu bezalakoa zela, eta, bitartean, ibaiaren inguruan, kristauen Jainkoak ezkutuak faltako zituela bere soldadu eszeptikoak goitik zetozen jaurtigaietatik defenditzeko.
|
|
|
–Ba bai, marmarikatu zuen, idazleari adi adi begiratuz. Leire deseroso sentitu zen ikusi gabe begiesten
|
zuten
begi gorri haien azpian.
|
|
2020
|
|
|
Nire emaztearen lagun horietako batzuk bananduak dira, senarra galdu
|
zuten
begi bistatik eta ez dute ordezkorik ondoan nahi. Atsegina emateko gizonezkook dugun funtzionaltasun urriaz mintzatzen dira eta egoeraren aurrean nahiago dute barre egin, negar egin baino.
|
|
|
Komandoko kide bat, etxe onekoa izaki, ohituta zegoen nonbait arropa dotoreekin jantzita ibiltzen eta, erakundeko liberatu egin zenetik neskamerik gabe bizi zenez, jostundegi on batera sartu behar zutela bururatu zitzaion. Horrela joan ziren Citroen 2CV batean Tolosara eta egin zuten kale buelta bat arropa denda egoki baten bila eta, aukerakorik aurkitu ez zutenez, Zumarragatik barrena Legazpira iritsi ziren eta han jo
|
zuten
begiz atrakatu beharreko denda. Mailu batekin kristala apurtzen hasi eta kale erdia esnatu zuten, baita kuarteleko guardia zibilak ere.
|
|
|
Inoiz baino jende gehiago etorri zen goiz hartan FINKATZAILEAK finka administrazioaren bulegora. Batzuek niregatik galdetzen zuten zuzenean, eta beste batzuek gure zerbitzua kontratatu nahi zutela esaten zuten, eta, Fernandok gure enpresaren onurak azaltzen zizkien bitartean, inguru guztia arakatzen
|
zuten
begi zuloetan txertatuta zeuzkaten radar ultrasonikoekin.
|
|
|
Gauzak, hala ere, ez ziren sobera gaizki joan azken aldi hartan. Larrua jo
|
zuten
begietara begira, grinatsu, eta elkar maite zutela esan zioten batak besteari aireportuan, iristean eta abiatzean ere bai.
|
|
|
Gau luzea izan zen. Ezin izan
|
zuten
begirik bildu.
|
|
2022
|
|
|
Amak burua astindu zuen, niri begiratzera ere ausartu gabe. Hormaren kontra bermatuta zegoen, ilea orraztu gabe eta gaua begirik bildu gabe igaro zuela salatzen
|
zuten
begi zulo sakonekin.
|
|
|
Baina XIX. eta XX. mendeetan azaleratu zen metropolian, (ohiko ustearen arabera) kapitalismo industrialaren genero dinamikek ez ezik, jende" natiboen" genero ordena zeharo desberdinekin izandako topaketa inperialak hauspotuta. Trukean, jende" natibo" horientzat, konkistak eta sistema kolonialek bortizki bilakatu
|
zuten
begi bistakoa generoaren historikotasuna, horien menpe zeudela kolonizatzaileen genero erregimenekin borrokatu behar izan baitzuten.
|
|
|
Zubikaraik jasotakoaren arabera, txalupa jabeek ez
|
zuten
begi onez ikusi emakumeak kontserba lantegietan lanean hastea, beldur zirelakoz euren txalupetako zereginak utzi eta lanerako emakumerik gabe geldituko zirela. Ez da ahantzi behar emakumeen ekarpena berebizikoa izan dela arrantzale munduan, aunitz izan direlakoz bete dituen lanak:
|
|
|
Poton, ordea, gaizki neurtu zuten altxamenduaren indarra. Independentzia gerra ugari bizi izandako galaxia zen, eta planeta pare batean, Egaña eta Ibartzabal planetetan bereziki, ez
|
zuten
begi onez ikusi Elkargoaren menpe bizitzea. Herri harroak ziren, eta beraiek ere gaizki neurtu zituzten indarrak; Euskaliari erasotzea erabaki zuten.
|
|
2023
|
|
|
Kafetegian hamabi pertsona geunden, tenperatura ederrean, jazz musikak giroturik. Gehienek enpresari bakartiak ziruditen eta, plateraren aurrean, pantaila
|
zuten
begien bistan, izan smartphonearena izan tabletarena. Haien ardura sukaldetik irteten zen mutilak zeukan, baina, barran zegoen neskak Andreas zerbitzatu zuen arren, Simoni eta bioi ez zigun jaramonik ere egin, bihurrikeriatan ibiltzeagatik zigortu dituzten bi haur makur bagina bezala.
|
|
|
Millettek, beste mendebaldar batzuek automatikoki berari –estatubatuar emakume zuri bati– esleitua zioten zilegitasuna baliaturik, askatasunaren eta justiziaren aldeko borroka baten erdigunean ezarri zuen bere burua, nahiz borroka hori beraren ezagutzatik edo esperientziatik harago joan. Eta hori ez
|
zuten
begi onez ikusi Irango emakume guztiek.
|
|
|
Apenas bildu
|
zuten
begirik zaharrek gau hartan, eta irteera ordua berehala iritsi zen. Goizean Sondikako aireportura joan ginen.
|
|
|
" Nik lehenbizi entzun nuen gringa bat iritsi zela, eta gauzak bere erara egin zitezen nahi zuela, gringoen erara. Hori ez
|
zuten
begi onez ikusi herrian, eta talka eragin zuen bertakoekin. Lezioa izan zen Juanarentzat, baina kostata ikasitako lezioa".
|