|
2014
|
|
|
Gertuagoko kontuetara etorriz, 1348ko izurrite beltza izan zen atzeraldi ekonomikoaren hasiera. Baina politika fiskal eta monetarioaren arteko desorekak, Evreuxko Karlos Il.aren agintepean (Nafarroako errege 13491387 tartean), batik bat gaztelar, aragoiar, ingeles eta frantsesen aurkako gerren gastuek sortutako ahulaldiak Albaniako espedizioa ahaztu gabe, 1376, bultzatu
|
zuten
Frantzian jaio eta hazitako erregea erret finantzen gaineko kontrol hotzago eta zorrotzago bat eramatera. Garaiko ogasunaren egoera hobetzeko asmoz, botere handiko erakunde egonkor batean:
|
|
2017
|
|
|
Manuel Ortuñoren ustez, Espozen matxinadaren berri izan
|
zuten
Frantzian erbesteratuek, eta laguntza eman zioten matxinadaren prestaketan, batez ere Martxena josefinoak eta bere taldeak Perpinyatik. Baina Ortuñok ez du zehazten zer nolako laguntza eman zioten.
|
|
|
Frantziako Iraultzak Europa eta Amerika irauli eta Louis XVI.aren burua gillotinaz erauzi ondoren (1793an), Espainiako monarkiak eta Ingalaterrakoak bat egin
|
zuten
Frantziako Errepublikaren kontra Konbentzio Gerran.3 Arandako kondearen bidez monarkia bi horiek adostutako estrategiaren arabera, Espainiak Pirinioetatik eraso behar zion Frantziari eta, Ingalaterrak, itsasoz Katalunia aldetik. Frantsesen kontra, Pirinioen mendebaldeko defentsa Juan Carlos Areizagak4 (Hondarribia, 1756 Tolosa, 1820) gidatu zuen, Gipuzkoako eta Nafarroako gudarosteen buru zelarik.
|
|
2018
|
|
|
Independentziaren gerlaren garaia() Iruñean eman
|
zuten
Frantziako soldaduek, 1808ko otsailaren 16an Ziudadelaz sorpresaz jabetu zirenetik elur bolen haur borrokaldi xume baten aitzakian. Gatazkaren bukaera aldera, 1813an, lau hilabetez eutsi zioten setio trinko bati.
|
|
|
Jean Louis Davantek azaldu izan du" blasfemio" gisa hartu zela Euskal Herria ez zela Frantzia erratea eta" Hegoaldekoak" anaiak zirela goraipatzea. Frantziaren menpeko euskaldunek laugarren gerra egin berria
|
zuten
Frantziaren alde, aldi hartan" Aljeria frantsesa" izatearen alde. Aljeriako gerran aritu ziren euskaldun anitz errotik frantses sentitu ziren gerora, oso eskuineko ideologia eduki ere.
|
|
|
Gatazkak Nafarroaren konkistaren aitzinetik ere baziren, baina orduan erresuma bateko hiru eskualderen arteko gatazkak ziren, Nafarroako erakundeek kudeatu behar zituztenak. 1512ko bereizketaren ondorioz," nazioarteko" gatazka bihurtu ziren.191 Gisa hartan, adibidez, 1614an ituna izenpetu
|
zuten
Frantziak eta Espainiak, bazkaleku haiek kudeatzeko asmoz. Baigorri, ordea, gero eta herri handiagoa zen, ez zeukan lekurik herritar guztientzat.
|
|
2020
|
|
|
Aberri euskal alderdiko militanteekin ere koordinatu omen zen. 1926an, Prats de Molloko konplotak frakasatu zuenean, auzipetu egin
|
zuten
Frantzian. Belgikara desterratu zutenez gero, Ameriketara joatea erabaki zuen.2
|
|
2021
|
|
|
Bestela esanda, estatu modernoak eskola erabili zuen bere helburua betetzeko, menpekoak hartzeko, makineria politikoa osatzen duten engranajeak prestatzeko. Horrelaxe egin
|
zuten
Frantziak eta Espainiak bitan zatituta zegoen Euskal Herrian.
|