|
2000
|
|
|
Eta ez uste ezen zigortze kontu haietan hasberri inorant bat nintzela, edo ibili nintzela ipuineko nobizio hura bezala, bere burua gau eta egun zigortzen omen
|
zuena
baina azkenean ordenatik egotzi omen zutena, ardilarru bat zigortzen zuelako, bere burua zigortu orde...! Zeren ez bainengoen ni sasoin hartan ipuinetarako, ez neure buruaren engainatzeko, eta zeren prestik eta gerturik bainengoen, halatan, ene jokamolde hartaz trufa zitezkeèn estudianteen soei eta haien erran merranei buru egiteko, baldin zirkunstantziek hartarat baninderamaten...
|
|
|
Eta gertaki eta iduri haien desfilean, bortz idurirekin geratu nintzen azkenean, zeren lau baitira munduaren puntu kardinalak, baina bortz ditu ene amorioen lurrak: bata zen Laura, Pisako kaleetan aurkitu neskatxa hura, aingeru baten aurpegia
|
zuena
baina zangobakarra zena, eta makulu baten gainean zebilena; bertzea zen Elbira, zeinak eman baitzidan sagar ezti ahanztezin hura, zeren eta lehen musua ez baita nehoiz ere ahanzten; bertzea zen Mignon, zeren ezin magnifiqueagoa baitzen; bertzea zen Rosa de Osorio, zeinak irakatsi baitzidan ezen ezin ahantz zitezkeela plazer tipiak plazer handien izenean; eta azkena zen Nenbo, zeren gauak egun egi...
|
|
|
Eta zangoak dar dar jarri zitzaizkidan... Baina buruan nituen, halaber, bai ehundabatgarren kanoiaren iduria, aitak Amaiurri beha paratu nahi
|
zuena
baina guk Madrili beha paratu behar genuena eta mendekurako deia egiten zidana... eta bai emazteki haiek sugegorria ikusi bezain laster egin behar zituzten oihu eta keinu izugarriak ere, neure garaiti tipiaren iduri ere izan zitezkeenak. Eta nola ez bainuen, bertzalde, gibela egiterik, desiratu eta gutiziatu nuen ezen gertatu beharrekoa lehenbailehen gerta zedila, eta hala itzuli nintzen jangelarat ahalik eta zaluen eta arintkien, hatsa estu, nik are estuago egin nuena, osabaren erranetarat nengoelako eta hark teatroa egin behar nuela erran zidalako.
|
|
|
Baina aitona gizon argia zen, eta bazekien, edo jakin zezakeen, ezen zalantza bat zetzala hautu haren azpian, hautuaren hertsiak ehortzi
|
zuena
baina argirat egin zezakeena noiznahi den.
|
|
2004
|
|
|
Oroitzapen bat dut. Oheratzera nindoan, eta amonak errezatzeko modu hura irakatsi nahi zidan, berak hain berezkoa
|
zuena
baina nik ez hainbeste, ohikotik eta buruz ikasitako formuletatik kanpo. Oheratzera nindoan, bai, baina, zibilizatuki egin beharrean, piztiaren modura egin nuen jauzi... hain zorte txarrarekin, non oheburuko egurraren izkina jo bainuen.
|
|
2008
|
|
|
Orain, haatik, bazirudien Gerardori atsegin zitzaiola orezta hura, berak. Nataliak? madarikatutzat
|
zuena
baina Gerardoren irriak, aldi berean, bedeinkatzen zuena. Eta arestian itolarrian zegoenak airea berritzen nabaritu zuen biriketan, Gerardoren irri hura bera Nataliari, bat batean, hauspo bilakatu balitzaio bezala.
|
|
|
Zure irudipenak dira horiek!?. ...a esan ahala, kopeta ilundua zuen, inondik ere?, Ernestinak apur bat goratu zuen begirada, baita ezpainei mugimendu ia hautemanezin bat eragin ere, haren betarte ezin serioagoari halako kontrapuntu bat jarri ziona, irri baten itzala izan zitekeena, eta esperantza baten ezaugarria, ondorioz, une hartan pentsamendu bat tartekatuko balitzaio bezala, ama nagusiari eman beharreko erantzuna laburbiltzen
|
zuena
baina Ernestinak berak isilpeko bihurtu zuena: –Berorrek ez dit ulertzen, ama nagusi, baina frai Millanek bai, hark ulertuko dit, seguru baietz!?.
|
|
|
Ernestinari entzuten zion bitartean, ezker eskuin mugitu zuen burua aita karmeldarrak hiruzpalau aldiz; ezpainak ere zabaldu zituen beste hainbat aldiz buru mugimenduen erremate gisa, hitz egitera balihoa bezala, baina Ernestinaren damuak hunkitu zuelako edo entzun nahi ez
|
zuena
baina entzuten ari zena entzungarri bezain ez entzungarri egin zitzaiolako, pertsona orok duen berezko morbositateak ere izango zuen hartan zer esanik?, frai Millanek ez zuen hitz egin ez Ernestinaren jarduna eten. Honek amaitu zuenean, baina, halaxe mintzatu zen aita karmeldarra, enfasi handiarekin:
|
|
|
Zure irudipenak dira horiek!". ...la –kopeta ilundua zuen, inondik ere–, Ernestinak apur bat goratu zuen begirada, baita ezpainei mugimendu ia hautemanezin bat eragin ere, haren betarte ezin serioagoari halako kontrapuntu bat jarri ziona, irri baten itzala izan zitekeena, eta esperantza baten ezaugarria, ondorioz, une hartan pentsamendu bat tartekatuko balitzaio bezala, ama nagusiari eman beharreko erantzuna laburbiltzen
|
zuena
baina Ernestinak berak isilpeko bihurtu zuena: " Berorrek ez dit ulertzen, ama nagusi, baina frai Millanek bai, hark ulertuko dit, seguru baietz!".
|
|
|
Orain, haatik, bazirudien Gerardori atsegin zitzaiola orezta hura, berak –Nataliak– madarikatutzat
|
zuena
baina Gerardoren irriak, aldi berean, bedeinkatzen zuena. Eta arestian itolarrian zegoenak airea berritzen nabaritu zuen biriketan, Gerardoren irri hura bera Nataliari, bat batean, hauspo bilakatu balitzaio bezala.
|
|
|
Ernestinari entzuten zion bitartean, ezker eskuin mugitu zuen burua aita karmeldarrak hiruzpalau aldiz; ezpainak ere zabaldu zituen beste hainbat aldiz buru mugimenduen erremate gisa, hitz egitera balihoa bezala, baina Ernestinaren damuak hunkitu zuelako edo entzun nahi ez
|
zuena
baina entzuten ari zena entzungarri bezain ez entzungarri egin zitzaiolako –pertsona orok duen berezko morbositateak ere izango zuen hartan zer esanik–, frai Millanek ez zuen hitz egin ez Ernestinaren jarduna eten. Honek amaitu zuenean, baina, halaxe mintzatu zen aita karmeldarra, enfasi handiarekin:
|
|
2009
|
|
|
Hala, bada, Domingok bi maitasun mota haiek bizi zituen: maitasun bat, guztiz platonikoa, Adarekin, eta bestea, platonikotik ere zerbait
|
zuena
baina baita haragizkotik ere, emakume guztiekin, halako moduan, non, egon ere, hala egoten baitzen Domingo kaletik pasatzen zirèn emakumeei begira, zuzenean ez bazen zeharka, jarrera hura, bere kode genetikoarekin lotutako zerbait ere bazen, beharbada:
|
|
|
eta bai bere dohainak ere, bere berezkoak, halako eran, non lau urterekin kantatu baitzuen lehen aldiz etxekoen aurrean, modu aski serioan, aitaren urtebetetze egunean, lau abestik osatutako errepertorioan: ...siera hartan modan jarria; hirugarrena, Ave Maria ezaguna, Franz Schubertena, latinez, eta azkena, Gaueko Erreginaren bigarren aria, Mozarten Xirula magikoa rena, Adak gramofonotik ikasi bezala kantatzen zuena, alemanez edo sasi alemanez, auskalo?; hain izan zen arrakastatsua Adaren emanaldia, non guztiak utzi baitzituen harri eta zur, baita aita bera ere (aita batez ere), negarrik inoiz egiten ez
|
zuena
baina ia egiteko puntuan egon zena; handik aurrera, berriz, izeba Ernestinarekin ikasi zuen lehenik, eta parrokiako koruko zuzendariarekin gero, zazpi urte bete zituenean sartu baitzen parrokiako koruan?. Aingeru zuriak, zen abesbatzaren izena?, non berandu gabe sorginduko baitzuen koruko zuzendaria, harik eta, koruak eliz azpian eskaini zuèn abenduko ekitaldi batean, zuzendaria Nazario Orberekin hitz egitera ausartu zen arte.
|
|
|
ikuskariaren artean pentsamendu bat tartekatu balitzaio bezala, memento hartan bizitzea zegokiona zinez bizitzea eragozten ziona eta blokeatzen: pentsamendu hura, gainera, irudi bat ere izan zitekeen, irudi bat zen, forma zehatzik ez
|
zuena
baina berak buruan zuèn susmoaren araberakoa irudikatu zuena, Adaren irudia ote zen??, harik eta, blusa kendu ondoren, Domingoren parean jarri eta Brigittek honela esan zion arte:
|
|
|
Egia da Adak bazuela bere ametsa, kantuaren munduari lotua... ikustekoa baitzen nola erakutsi zituen bai bere zaletasuna –amak edo izeba Ernestinak gramofonoan opera ariaren bat edo jartzen zutenean, hantxe gelditzen zen Ada, soinu doinuei adi, diskoari begira, diskoaren higidura zirkularrak liluratu balu bezala– eta bai bere dohainak ere, bere berezkoak, halako eran, non lau urterekin kantatu baitzuen lehen aldiz etxekoen aurrean, modu aski serioan, aitaren urtebetetze egunean, lau abestik osatutako errepertorioan: ...era hartan modan jarria; hirugarrena, Ave Maria ezaguna, Franz Schubertena, latinez, eta azkena, Gaueko Erreginaren bigarren aria, Mozarten Xirula magikoa rena, Adak gramofonotik ikasi bezala kantatzen zuena, alemanez edo sasi alemanez, auskalo...; hain izan zen arrakastatsua Adaren emanaldia, non guztiak utzi baitzituen harri eta zur, baita aita bera ere (aita batez ere), negarrik inoiz egiten ez
|
zuena
baina ia egiteko puntuan egon zena; handik aurrera, berriz, izeba Ernestinarekin ikasi zuen lehenik, eta parrokiako koruko zuzendariarekin gero, zazpi urte bete zituenean sartu baitzen parrokiako koruan –" Aingeru zuriak" zen abesbatzaren izena–, non berandu gabe sorginduko baitzuen koruko zuzendaria, harik eta, koruak eliz azpian eskaini zuèn abenduko ekitaldi batean, zuzend... Koruak eskainitako errepertorioan hainbat hizkuntzatako gabon kantak zeuden, zeinetatik Adak bi interpretatu baitzituen bakarka, korua lagun zuela.
|
|
|
Hala, bada, Domingok bi maitasun mota haiek bizi zituen: maitasun bat, guztiz platonikoa, Adarekin, eta bestea, platonikotik ere zerbait
|
zuena
baina baita haragizkotik ere, emakume guztiekin... halako moduan, non, egon ere, hala egoten baitzen Domingo kaletik pasatzen zirèn emakumeei begira, zuzenean ez bazen zeharka, jarrera hura –bere kode genetikoarekin lotutako zerbait ere bazen, beharbada: ar dominanteak, hominidoen garaian, eme guztiak menera nahi zituèn irrikarekin lotutako zerbait, bere fisiologia eta bere joera baldintzatzen zituena, lehen istantean eta lehenengo erreakzioan bai behinik behin– ongi disimulatzen ikasi bazuen ere; joera orokor bat zen, beraz –Domingok gogoan behar zituen, halaber, Damasok Madrilen esan zizkiòn hitzak, gai hari buruzkoak, noiz eta, ospitalean bi hilabete egin ondoren, Domingok adierazi baitzion, erdi txantxetan erdi serio, neska eta emakume guztiak gustatzen zitzaizkiola:
|
|
|
Domingoren begiratzeko modua, baina, ez zen begiratzeko modu aktibo bat –ez zituen begiak hara eta hona mugitzen, hona eta hara–, pasiboa baizik, bere begien eta begiek ikusten zutèn –ikusten ez zutèn? – ikuskariaren artean pentsamendu bat tartekatu balitzaio bezala, memento hartan bizitzea zegokiona zinez bizitzea eragozten ziona eta blokeatzen: pentsamendu hura, gainera, irudi bat ere izan zitekeen –irudi bat zen, forma zehatzik ez
|
zuena
baina berak buruan zuèn susmoaren araberakoa irudikatu zuena, Adaren irudia ote zen... –, harik eta, blusa kendu ondoren, Domingoren parean jarri eta Brigittek honela esan zion arte:
|
|
2010
|
|
|
Bagenituen sendategian bi gizon, Adolfo, don Adolfo? eta Lorenzo, noiznahi ibiltzen zirenak ika mika; don Adolfo abokatua zen, gazteleraz primeran zekiena, eta Lorenzo euskaldun itxia, gazteleraz indioen moduan hitz egiten
|
zuena
baina aurrera egiten ere bazekiena.
|
|
|
Popatik hartzera?! Aitak, beraz, bere amorru eta bere ezinikusi hura zuen, ordura arte bere aurka bideratu
|
zuena
baina Jainkoaren aurka ere bidera zezakeena: aski zuen hartarako Haren agindua haustea, Jainkoak bekatu mortaltzat baitzuen nork bere burua hiltzea; eta orduan, ispiluari, bere buruari, alegia?
|
|
|
Bagenituen sendategian bi gizon, Adolfo —don Adolfo— eta Lorenzo, noiznahi ibiltzen zirenak ika mika; don Adolfo abokatua zen, gazteleraz primeran zekiena, eta Lorenzo euskaldun itxia, gazteleraz indioen moduan hitz egiten
|
zuena
baina aurrera egiten ere bazekiena.
|
|
|
Popatik hartzera...! Aitak, beraz, bere amorru eta bere ezinikusi hura zuen, ordura arte bere aurka bideratu
|
zuena
baina Jainkoaren aurka ere bidera zezakeena: aski zuen hartarako Haren agindua haustea, Jainkoak bekatu mortaltzat baitzuen nork bere burua hiltzea; eta orduan, ispiluari —bere buruari, alegia— tiro egin ondoren, bere buruari egin zion tiro —Jainkoari, alegia—, horra nola ulertzen dudan nik aitari gertatua.
|
|
2011
|
|
|
Palomak burua goiti beheiti higitu eta irri bihurri bat egin zion, Anastasiak ulertu ez
|
zuena
baina bere mementoan ulertuko zuena.
|
|
2013
|
|
|
Dionixiok behera begiratzen zuen, pentsatzeko jarreran, eta hala, emaztearen gaineko hausnarketari semearen gainekoa zerraiola, zer bestela, emaztea eta semea baitzituen kezka nagusi!?, harekiko harremanak aztertzeari ekin zion. Bere seme hura, hainbeste maitatu izan
|
zuena
baina galdutzat zuena jada. Okerrena, hala ere, ez zen hori, baizik eta Pedrok aitaren lantegia laga eta sekulako arrakasta lortzen ari zela, itxura batean, herriko politikan.
|
|
|
Gardiner anderearen aterantz jo zutenean, Jane egongelako leiho batean zegoen, iritsieraren zaindari; pasabidera sartu zirenean hantxe zen ongietorria emateko, eta Elizabethek, ahizparen aurpegia arretaz azterturik, beti bezain osasuntsu eta maitagarri zegoela ikusi zuen pozik. Eskaileretan neska mutiko tropel bat zegoen, lehengusina azaltzeko ezinegonak egongelan itxaroten lotu ezin izan
|
zuena
baina, lotsa zela eta, beherago jaisten ausartzen ez zena, urtebete baitzen lehengusina ikusten ez zutela. Poza eta onginahia zen dena.
|
|
|
Dionixiok behera begiratzen zuen, pentsatzeko jarreran, eta hala, emaztearen gaineko hausnarketari semearen gainekoa zerraiola –zer bestela, emaztea eta semea baitzituen kezka nagusi! –, harekiko harremanak aztertzeari ekin zion. Bere seme hura, hainbeste maitatu izan
|
zuena
baina galdutzat zuena jada... Okerrena, hala ere, ez zen hori, baizik eta Pedrok aitaren lantegia laga eta sekulako arrakasta lortzen ari zela, itxura batean, herriko politikan.
|
|
2014
|
|
|
Hitz haiek entzun bezain laster, lipotimia tipi bat izan zuen Anbroxiok, zer gutiago!?, gizona kordegabe utzi ez
|
zuena
baina bai erabat zurbilduta; hartaz oharturik eta harekin adoreturik, koinatuari so egin eta aurrera ekin zion Elisak:
|
|
2015
|
|
|
Batzorde bat osatu zen herrian, langileak ordezkatzeko eta, ahal zen neurrian, haien egoera hobetzeko. Don Iñaki bera zen batzorde hartako kide bat; beste bat, Juan Mari Otegi Elizegi. Txato?, gure amaren lehengusua, Ordiziako Gaztañagarenean galdaragintzan lan egiten
|
zuena
baina herriko gazteen izenean bere laguntasuna eskaini nahiko zuena.
|
|
|
Irribarre egin zuen nire ateraldiarekin. Ez zen hori berak espero
|
zuena
baina grazia egin zion zalantzarik gabe.
|
|
2016
|
|
|
Eta neguko eguzkiak kalearen bestaldeko eraikinen artean bide bat bilatu zuen, kafeko leihoaren txoko batean erortzeko. Eguzki nekatua, berorik ekartzen ez
|
zuena
baina argia bai, eta argiak mahaiko zur distiratsuan egiten zuen isla, eta nire aurpegian jo. Begiak itxiaraziz, aurpegia nahi gabe desitxuraraziz, irribarre lasai bat ekarriz, honen bitartez lasaitasuna, patxada, eta aurpegia lasaitzearekin bat bakez beteriko bisaia.
|
|
|
Ia inor ez zegoen han eta, ia edonon jesartzea banuen ere, bezperako mahai bera hartu nuen, fondoan, lanpara azpian, idazteko aproposa zen argia ematen
|
zuena
baina argi zenitalak nola itsusten gaituen ahaztu gabe. Inor erakartzeko asmorik ez neukan kafe horretan, ordu horretan, lanegun horretan.
|
|
|
Marlenek emandako lehen argazki hartan aurpegi ezabatua
|
zuena
baina bigarren kopian argi azaltzen dena jende gehiagoren artean, dotore jantzita dago. Lehen kopia hartan agertzen ez, baina bigarrenean, enkoadraketa irekiagoa duelarik, azaldu den beste pertsonaiak, berriak, langile jantzia darama.
|
|
2017
|
|
|
Iruditzen zitzaidan Literatura Ez Sortzailearen irizpide nagusietako batzuk erabili zituztela Arzakek, Subijanak, Hilario Arbelaitzek eta abarrek bide hori zabaldu zutenean, eta benetako irrika zuen aitzindari horiek ezagutzeko. Bittor Arginzoniz, ordea, beste gauza bat zen, egur suaren sukaldaritza egiten baitzuen, bere amonak beheko suan egiten
|
zuena
baina muturreraino eramanda, eta bere sinpletasunean abangoardiakoa zirudien batzuetan. Munduko chef handi guztiak igaroak ziren Axpeko jatetxetik.
|
|
2018
|
|
|
Halaxe bete zuen, bere bizitzako azken lanetako batean, Napo Olasolok oparitu zion liburu proba bat, Historia de Euskalerria izena eramango zuen liburuarena, izenburua jarrita
|
zuena
baina orrialde guztiak zuriz. Han egin zituen marrazkiak, poemak, collageak?
|