|
2004
|
|
|
–Eseri hor nonbait, mesedez –eskatu zion Einsteinek, Turing-en urduritasuna ikusiz– Pauli utzi txoko hartako oihalen gainean. Esnatzen denean zeresanik edukiko du, seguru –jarraitu
|
zuen
Maisu Zaharrak, ironia apur batez.
|
|
|
–Ginen. Herio bihurtu ginen –bota
|
zuen
Maisu Zaharrak, azkenean, bestearen min nabaria arindu nahian bezala. Mahai alboko eserlekua seinalatu zion gero Oppenheimerri.
|
|
2008
|
|
|
–Saiatu ongi ikasten, eta ez dizu barrerik egingo! , moztu
|
zuen
maisuak, zeinak gehitu baitzuen?: Ezin onar daitekeena inork justizia bere kabuz egitea da, horretarako baitago maisua eskolan?
|
|
|
aitortzen zuen Nazariok berak kontu hura kontagai zuen bakoitzean, esaldiari beste esaldi bat eransten ziola: ?, eta hantxe irabazi ninduen maisuak, hain ez ahazteko modukoa izan zen hark egin zidàn irribarrea!??, eta orduantxe hartu
|
zuen
maisuak erabakia:
|
|
|
bat gehiago gutxienez: ez al zion, bada, maisuak aholkatu basoerdia edateko, eta ez ote
|
zuen
maisuari ziòn fedeak egin gainerakoa, fede hura Beñardori salbagerrikoa gertatu balitzaio bezala, itsasikarak buruan eragindako ur nahasietatik libratu zuena. Ikuspegi horretatik ez baitzuen ardoak miraria egin, maisuarekiko fedeak baizik; are gehiago:
|
|
|
Segundo batean nora ezean jarraitu
|
zuen
maisuak, benetakoa ote zen haren entzumenak entzun zuena eta ikusmenak ikusten??, baina, jarraian, hiraren bat bateko suak, Beñardoren lotsagabekeriak piztuak eta ikasleen barreek hauspotuak, sutu zizkion begi zabalduak?, erregelari eusten ziòn eskuari mugimendu elektriko bat eragin eta kankarreko izugarri bat eman zion buruan Beñardori, honi oihu mingarri bat aterarazi ziona; bigarren makilad... baita zangoak mugimenduan jarri ere, halako moldez, non maisuak ez baitzuen hirugarren kolpean asmatu; are gehiago:
|
|
|
–Saiatu ongi ikasten, eta ez dizu barrerik egingo! –moztu
|
zuen
maisuak, zeinak gehitu baitzuen–: Ezin onar daitekeena inork justizia bere kabuz egitea da, horretarako baitago maisua eskolan... etxean aita dagoen bezala.
|
|
|
Segundo batean nora ezean jarraitu
|
zuen
maisuak –benetakoa ote zen haren entzumenak entzun zuena eta ikusmenak ikusten? –, baina, jarraian –hiraren bat bateko suak, Beñardoren lotsagabekeriak piztuak eta ikasleen barreek hauspotuak, sutu zizkion begi zabalduak–, erregelari eusten ziòn eskuari mugimendu elektriko bat eragin eta kankarreko izugarri bat eman zion buruan Beñardori, honi oihu mingarri bat aterarazi zi... don Hipolitok, huts egiterakoan, oreka galdu eta lurra jo zuen ia.
|
|
|
Hantxe irabazi zuen Nazariok maisua –" Hantxe irabazi nuen maisua!" aitortzen zuen Nazariok berak kontu hura kontagai zuen bakoitzean, esaldiari beste esaldi bat eransten ziola: "... eta hantxe irabazi ninduen maisuak, hain ez ahazteko modukoa izan zen hark egin zidàn irribarrea!" –, eta orduantxe hartu
|
zuen
maisuak erabakia:
|
|
|
Bai baitziren beste faktore eta aldagai batzuk ere... bat gehiago gutxienez: ez al zion, bada, maisuak aholkatu basoerdia edateko, eta ez ote
|
zuen
maisuari ziòn fedeak egin gainerakoa, fede hura Beñardori salbagerrikoa gertatu balitzaio bezala, itsasikarak buruan eragindako ur nahasietatik libratu zuena. Ikuspegi horretatik ez baitzuen ardoak miraria egin, maisuarekiko fedeak baizik; are gehiago:
|
|
2009
|
|
|
Sutsuki irakurtzeari ekin zion, suspensezko nobelak, baita garai guztietako klasikoak ere. Itxaropena
|
zuen
maisuek erakutsiko ziotela bide zuzena. Aldi berean, mendira joaten hasi zen, azken hilabeteetako presioaz libratzeko; asteburuetan hasieran, baina laster baita astegunetan ere.
|
|
|
Lau urtetan egon zen mutila gaixo, bi lehenengoak sendategian, eta beste biak etxean; lau urte haietan, baina, ikasturte akademiko bakarra galdu zuen, Gabinok, sendategian egin zuèn bigarren urtean tarteka estudiatzen jardun zuenak, etxean estudiatzen jarraitu baitzuen; hantxe zituen anaiek urtez urte uzten zizkiotèn liburuak, zalantzetarako, gainera, Damaso
|
zuen
maisu ezin hobea?, eta hantxe zuen hilean behin ikastetxeko irakasle bat, gramatikakoa?, arratsalde osoa bisitan ematen zuena, estudioei lotutako kontuen jarraipen orokorra egiteko; Gabinok, beraz, aurrera egiten zuen, bai osasunean eta bai estudioetan ere, baina mutila ez zegoen erabat pozik; goraldien ondoan?. Hosto erorien baitan egiten du Kristoren bihotzak taupaka, esan zion Maria Bibianak noizbait, eta batzuetan halaxe ematen zuen, on Anizeto kalonjeak igandeetan komunioa ekartzen zionean, esate baterako, hain bere baitan bilduta egoten zen Gabino halakoetan, haren begiak goi argi batek hartuak iduri?
|
|
|
honek kaiola garbitzen zion eta horrek ura ematen; izena ere jarri zioten. Ligorio?, baita gelako zerrendan sartu ere? eta are gehiago, zerrenda irakurtzerakoan harena ere irakurtzen
|
zuen
maisuak, untxia ikasle bat gehiago balitz bezala: ikaskideek ez bezala, zeinek. Hemen, jauna!?
|
|
|
izugarri gustatzen zitzaizkion bizkar gaineko ferekak, hainbesteraino, non begiak itxi eta, aldian behin, lotan geratzen baitzen, itxura batean–, eta berehala bereganatu zuen ikasleen arreta: ...gia, gela bakarreko eskola baitzen, sei eta hamalau urte bitarteko umeak hartzen zituena– zaintzera obligatu baitziren, batean batek belarra ekartzen ziola eta bestean beste batek azenario pare bat... honek kaiola garbitzen zion eta horrek ura ematen; izena ere jarri zioten –Ligorio–, baita gelako zerrendan sartu ere... eta are gehiago, zerrenda irakurtzerakoan harena ere irakurtzen
|
zuen
maisuak, untxia ikasle bat gehiago balitz bezala: ikaskideek ez bezala, zeinek" Hemen, jauna!" erantzuten baitzuten beren izenak entzun ahala, Ligoriok ez zuen hitzik esaten, noski, baina belarriak itxuragabeki tentetzen bai, Ildefonsok berak hala kontatzen zuen behinik behin, auskalo...; esan nahi baita guztiek maite zutela eta guztiek zaindu nahi zutela Ligorio, eta, jakina, nola untxia lasaia baitzen eta nola egun osoan jaten egoten baitzen, ikaragarri gizendu zen azkenean; eta orduan, gertatu beharrekoa gertatu zen, zeren, maisua ikasleei kapelupeko untxiaren ohiko saioa erakustera zihoakièn egun haietako batean –saio bakoitzean berritasunen bat sartzen ahalegintzen zen, neska mutilak asper ez zitezen–, Ildefonsok kapelua mahai gainean utzi, eta honela zuzendu baitzitzaien:
|
|
|
Lau urtetan egon zen mutila gaixo, bi lehenengoak sendategian, eta beste biak etxean; lau urte haietan, baina, ikasturte akademiko bakarra galdu zuen, Gabinok, sendategian egin zuèn bigarren urtean tarteka estudiatzen jardun zuenak, etxean estudiatzen jarraitu baitzuen; hantxe zituen anaiek urtez urte uzten zizkiotèn liburuak –zalantzetarako, gainera, Damaso
|
zuen
maisu ezin hobea–, eta hantxe zuen hilean behin ikastetxeko irakasle bat –gramatikakoa–, arratsalde osoa bisitan ematen zuena, estudioei lotutako kontuen jarraipen orokorra egiteko; Gabinok, beraz, aurrera egiten zuen, bai osasunean eta bai estudioetan ere, baina mutila ez zegoen erabat pozik; goraldien ondoan –" Hosto erorien baitan egiten du Kristoren bihotzak taupaka&q...
|
|
2010
|
|
|
–Aberriak guztia merezi du, eta ez dizut huts egingo, aitona, zin degizut Jainko guztiahaldunaren izenean ezetz!?. Halakoetan, gizon txiki bat balitz bezala mintzatzen baitzen Heinrich eta beti modu hanpatuan, epikatik lirikatik baino hurbilago, aitona miresten zuen eta aitona
|
zuen
maisu?, hamaika urte egin berri zituenak hogei balitu bezala, niri ere halatsu zuzendu baitzitzaidan, gerrara joan aitzin:
|
|
|
Tancredo, jakina, oso gregueriazalea zen, eta noiznahi ibiltzen zen, maisuaren ildotik, gregueriak asmatzen?. La Z es un 7 que va a misa? esana
|
zuen
maisuak, jende ez hain azkarrarentzat ere bere bertsioa zuena: –La Z es un 7 de rodillas??, harik eta ni ere halaxe hasi nintzen arte, haren zaletasunak kutsatuta?
|
|
|
Tancredo Luna; bada, barojazalea ez ezik, gómezdelasernazalea ere bazen hura, halako moldez, non, lortu ere lortu baitzuen, idazle ezagunak Pomboko botilategian antolatzen zituèn tertulietara eta behin edo behin joatea. Tancredo, jakina, oso gregueriazalea zen, eta noiznahi ibiltzen zen, maisuaren ildotik, gregueriak asmatzen —" La Z es un 7 que va a misa" esana
|
zuen
maisuak, jende ez hain azkarrarentzat ere bere bertsioa zuena: " La Z es un 7 de rodillas" —, harik eta ni ere halaxe hasi nintzen arte, haren zaletasunak kutsatuta...
|
|
2013
|
|
|
–Nafar guztiek gorrotatzen dute gotorlekua, xehatu
|
zuen
maisuak?. Iruñeko jendeek, hango kanoiak beren etxeetara destatuak daudelako.
|
|
|
–Letra gabeko aisia, deus ez dakienaren alferkeria, gizon biziaren hobia. Gozamena hartuko
|
zuen
maisu erromatarrak ni ikusi ahal izatera.
|
|
|
–Nire lana, orga nire ikaslearen aita merkatariari eskatzea, baieztatu
|
zuen
maisuak?. Biok lagunduko zaituztegu bolbora upelak ateratzen eta kargatzen.
|
|
2015
|
|
|
–Espero izatekoa zen horrelako gauzakirik ez izatea begien bistan, erran
|
zuen
Maisuak.
|
|
|
–Mundu osoko erlikiak daude hemen! , erran
|
zuen
Maisuak?. Milioika pertsonaren ametsak, ezkutaturik!
|
|
|
–Horregatik ez genuen aztarnarik aurkitzen, erran
|
zuen
Maisuak nirekin bildu zenean?, bidea harpean sartzen delako.
|
|
|
Ez dakit noraino ezagutuko
|
zuen
Maisuak inurrion lana. Badaezpada ere, ez nion xehetasunik eman.
|
|
|
–Iruzurgile asko dago, erran
|
zuen
Maisuak?. Baina Inperioan inork ezin du magiarik egin.
|
|
|
–Gurekin etorriko da, erran
|
zuen
Maisuak, niri begira?. Nahi badu, jakina.
|
|
|
–Ez dute arriskutsuak ematen, erran
|
zuen
Maisuak.
|
|
|
–Nor matxinatu da eta noren aurka? , galdetu
|
zuen
Maisuak.
|
|
|
–Erlijioa izan da istiluen pizgarria? , galdetu
|
zuen
Maisuak.
|
|
|
–Erlijioak gizakiaren arima asetzen du, erran
|
zuen
Maisuak.
|
|
|
–Beti izan da horrela, erran
|
zuen
Maisuak?. Erregerik handienetik hasita jauntxorik ziztrineneraino, denak baliatu izan dira beren menpekoez:
|
|
|
Ilegorriak zapuzturik hartu
|
zuen
Maisuaren erabakia, baina ez zuen eztabaidatu. Berriro joan zen martziarren sareari plan aldaketaren berri ematera.
|
|
|
–Gorria! , erran
|
zuen
Maisuak, ni harrituz. Ez nuen pasahitz baten berririk.
|
|
|
–Ez egin kasurik, Jon, erran
|
zuen
Maisuak, samur.
|
|
|
–Ez diegu ezer erranen, erran
|
zuen
Maisuak?. Gorpua ezkutatu eginen dugu.
|
|
|
–Dragoia antzematen du, erran
|
zuen
Maisuak.
|
|
|
–Diesirae ezpata ikusi nahi dugu, errepikatu
|
zuen
Maisuak, silaba bakoitza ahoskatuz.
|
|
|
–Kerintriarrak beste edonongo jendeak bezain baketsuak dira, erran
|
zuen
Maisuak?. Egoerak, baina, amorruz bete ditu.
|
|
|
Negar egiteko oso gutxi falta
|
zuen
maisu zahar hark pena ematen zion, eta berari ere negar egiteko gogoa ernatu zitzaion; lagundu egin nahi zion, baina aldi berean beldur zen, Ikerrek beti aipatu zion bere aita oso azkarra zela eta ez fidatzeko sekula berarekin.
|
|
2017
|
|
|
–Esaiozu, datorren astean etorriko naizela haren bila. Ea horrela behingoz elkar ezagutzen duten, esanez amaitzen
|
zuen
maisuak.
|
|
2021
|
|
|
Gogotik egin du barre zaharrak, baina ez denbora luzez. Txetxek pentsatu behar
|
zuen
maisuaren aldartea bat batean alda zitekeena, egin duen bezala. Besaulkitik jaiki eta jiraka hasi da tailerrean zehar, geldi egondako erlojua pila aldatu berritan bezala.
|
|
|
Hau da, Sabino de Arana Goiri sinatu zuenari eta Sabino Arana sinatu zuenari. Urtarrilaren hogeian sinatu
|
zuen
maisuak gutuna.
|
|
|
Azken horren erantzuna, eskuetan daukadan gutunean idatzi
|
zuen
Maisuak:
|
|
|
Bere hurrengoa izendatu, horra! Igarri ote
|
zuen
Maisuak, hautatuak ez ziola jaramonik egingo heriotzaren ondoan egiteko uzten zionari?
|