|
2008
|
|
|
Francis Galton zientzialariak() ikertu
|
zuen
lehen aldiz herentziak gizakiaren ezaugarri psikologikoetan eta jokabide ezaugarrietan duen eragina. Herentziazko jenioa (Galton, 1884) izenburupeko lanak eman zien hasiera
|
|
|
Haren lanak errusieraz zeudenez, ez ziren Mendebaldera iritsi harik eta 1960an itzuli ziren arte. Vigotskik giza garapena testuinguru sozialaren barruan kokatzen zuen eta testuinguruzko ikuspegia planteatu
|
zuen
lehen aldiz. Vigotskiren lanaren oinarrizko edukiak ulertzeko, ezinbestekoa da haren formazio akademikoari buruz eta haren testuinguru historiko politikoari buruz zenbait argibide ematea.
|
|
|
Arestian aipatu bezala, Vigotskik giza garapena testuinguru sozialaren barruan kokatzen du eta testuinguruarekin lotutako ikuspegia planteatu
|
zuen
lehen aldiz. Garai hartan konduktistek ezarritako paradigmari jarraituz, hau da, estimuluari eta erantzunari buruzko azalpenetatik abiatuz, goi mailako funtzio psikologikoen bilakaera azaldu zuen, gizabanakoen funtziorik tipikoenak direlako.
|
|
|
Egile errusiar horrek giza garapena bere testuinguru sozialaren barruan kokatzen du, eta testuinguruarekin lotutako ikuspegia planteatu
|
zuen
lehen aldiz. Haren interes nagusia kulturak garapenean duen eragina aztertzea zen.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herriari dagokionez, oso ekimen interesgarriak bultzatu dituzte azkenurteotan Memoriaren Bideak kolektiboak, Geronimo de Uztariz Historia Institutuaketa Eguzki Bideoak izenekoak. 2004an antolatu
|
zuen
lehen aldiz frankismoarenesklaboei eskainitako omenaldi bat Memoriaren Bideak elkarteak Igari eta Bidankoze arteko mendatean, eta harrezkero urtero ospatzen da ekitaldia ekaina aldean.Horrekin batera Esklaboak mugaldean izeneko proiektua jarri dute martxan aipaturiko hiru kolektiboek, eta horren fruitu dira Eguzki Bideoak kolektiboak eginikodokumentala (Desafectos, Francoren esklaboak Pirinioan),...
|
|
2010
|
|
|
Eta arrazoirik falta ez zaien arren, Benabent ek (2006, 43) dioen moduan, haien proposamenak. Britainia Handiannahiz Regional Planning Association of Americaren baitan modu zabaleanjasoak?, ezin dira hirigintzaren aurkakotzat jo, metropoliaren erdigune ereduareneta etengabeko hedapen eta suburbanizazioaren aurkako alternatibatzat baizik; izanere, horixe besterik ez zuen xede udaletako hirigintza plangintzak, hiriaren hedapenari erantzuna ematea. Mumford ek definitu
|
zuen
lehen aldiz hogeiko hamarkadan iraultza teknologiko berrian oinarritutako suburbanizazio prozesua: treneaneta automobilean oinarritutako garraiobideak; telegrafoan, telefonoan eta irratianoinarritutako hedabideak; energia elektrikoaren sareen garapena.
|
|
2012
|
|
|
Filosofiarenmunduan, eta eremu akademikoan oro har, animaliei eskainitako tratuaren gaiak70eko hamarkadan egin zituen lehen agerpenak. Psikologia esperimentalarenalorrean Richar Ryderrek speciesism hitza erabili
|
zuen
lehen aldiz gizakiek espeziediferente bateko kide izateagatik gainerako animaliei eragindako diskriminazioaizendatzeko. Hala ere, hitz hori Peter Singer filosofo australiarrak egin du ezagunbere lanaren bidez. Singerrek korronte etiko utilitaristak oinarritzen duen etikaproposatzen du animaliei ere dagokien estatus morala aldarrikatzeko eta beraienaskapena defendatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Egile errusiar horrek giza garapena bere testuinguru sozialaren barruan kokatzen du eta testuinguruarekin lotutako ikuspegia planteatu
|
zuen
lehen aldiz. Haren interes nagusia kulturak garapenean duen eragina aztertzea zen.
|