|
2000
|
|
|
(r) The time machine», zure disko berria, Alan Parsons Project ek argitara eman
|
zuen
lehen diskoaren jarraipen moduko bat dela aipatu izan da. Zer deritzozu honi?
|
|
|
Massachussets Institute of Technologyko (MIT) Leonard Kleinrock ek 1961ean kaleratu zuen" paketeen trukatze" aren (datuak banatu eta ibilbide desberdinak egitea ahalbidetzen zuen teknologia) inguruko lehen azterketa. Pentagonoak finantzatu
|
zuen
lehen froga praktikoa. 1969an, gizakia ilargira heldu zen urte berean, ireki zen ARPANET sareko lehen nodoa, Kaliforniako Unibertsitatean.
|
|
2001
|
|
|
Hemeretzi urterekin erabaki zuen" museo espainiar" bat egitea. Hiru urte beranduago, 1892an bisitatu
|
zuen
lehen aldiz Espainia eta aurretik hartutako erabakiak indar gehiago hartu zuen orduan. " Nik Espainia den bezalakoa ezagutu nahi dut eta museo batean islatuta utzi" idatzi zion amari.
|
|
|
\ EAEk ordaindu
|
zuen
lehen Kupoa 116.979 milioi pezetakoa (4.679 milioi libera) izan zen, hortik 14.341 milioi (574 milioi libera) Arabak emanak, 38.243 milioi (1.530 milioi libera) Gipuzkoak eta 64.395 milioi (2.576 milioi libera) Bizkaiak.
|
|
|
Ez zen" Etsaiak" hura euskararen gaiari buruz argitaratzen
|
zuen
lehen lana aspalditik ia astero bazuen horrelakorik eta norbait kontu eske etor zekiokeelakoan edo, honela ekiten zion bere jardunari: " Norbaitek esan dezake, agian, berriz ere euskera arloaren ingurua aztertzen ari garela eta hobe litzatekeala proletargoaz hitz egitea.
|
|
|
Noiz arte, galdetzen zion latinez, euskaldunon patuari edo, Jorge Oteizak bere" Quosque tandem...!" liburu ospetsuan. 1963an argitaratu
|
zuen
lehen aldiz, orduko gazteen gidaliburu bilakatuko zen" Ensayo de interpretacion estetica del alma vasca con breve diccionario critico comparado del arte prehistorico y el arte actual" gogoangarri hura. 1971n berrargitaratzeko aukera izan zuen, eta hori aitzaki, Jorge Oteiza bisitatzera joan zen Luis Haranburu Altuna.
|
|
|
Azken aldian emititu telesail kopurua nabarmen handitu da, Euskal Herrian" Gure familia eta beste piztia batzuk" telesailak ireki zuen bidea. Pausoka ekoiztetxearen eskutik Euskal Telebistak emititu
|
zuen
lehen telesaila izan zen. Horren ondoren fenomeno soziologiko bihurtu den" Goenkale" k marka guztiak hautsi ditu.
|
|
|
Hau da, 1999 urteari dagokionean, lehen saria eskuratu zuen Joseba Ossaren" Arrantzalearen mendeku, mendekuaren lasaitu" ipuina; bigarren saria bereganatu zuen Xabier Aldayren" Gezurra" eta zumaiarren saria jaso zuen Imanol Azkueren" Futbola, telebista eta auto beltzak". 2000 urtean, berriz, Pedro Alberdik eskuratu
|
zuen
lehen saria," Gabriel Aresti Eibarren" ipuinarekin, eta Fernando Morillok bigarrena," Orion" lanarekin. Eta zumaiarren saria beste behin Imanol Azkuek bereganatu zuen, kasu honetan" Nik gutxi gutxi" izenburua zeukan ipuinarekin.
|
|
|
Bestetik, ezinbestekoa da Europako gainerako herrialdeetan gertatutakoa erreferentziatzat hartzea eta, horrela, garbi ikusten da. Jose Ramon Diaz de Durana ikerketaren buruak, gatazka sozialtzat hartzen du bandoena eta Europak Berant Erdi Aroan bizi izan
|
zuen
lehen krisi feudalaren testuinguruan aztertu beharra azpimarratu du. XIV. mendean, esaterako, Ialiako hiri eta errepubliketan liskar biziak izan ziren eta hurrengo mendean Ingalaterran guda zibila izan zen, Gaztelan eta Aragoien ere egoera gatazkatsuak ezagutu ziren.
|
|
2002
|
|
|
UPNko fundatzaileetako baten semea eta UPNko afiliatua. Iazko euskararen dekretu polemikoaren ondorioz, bera izan zen Museoan euskarazko errotulazioa kentzeko agindua eman
|
zuen
lehena, hizkuntz politikako saileko errotulazioa bera aldatu baino lehen.
|
|
|
Dioguna egiaztatzeko, Espainiako iritzi publikoko hedabide adierazgarrienen ideia klabeak jasoko ditugu segidan. " EL Pais" egunkariak, zeinek PSOEren antzeko iritzia izaten baitu," Ez buru, ez hanka" titulua jarri zion dekretua onartu aurretik argitaratu
|
zuen
lehen editorialari, eta honelaxe amaitu zuen testua: " Grebarako deiari eusten badiote, burugabekeria izugarria egingo dute sindikatuek.
|
|
|
Lehena, uztailaren 2, 3 eta 4an zehar burutu da. Hain zuzen, Gran Via kalea artista grafikoz eta musikoz betetzeko helburua
|
zuen
lehen atal honek. Bigarren zatian, hilaren 8a eta 10a bitartean, Doña Casilda parkean zazpi antzerki lan aurkeztuko dira.
|
|
|
Bergarako besarkadaren ostean Londresen egon zen atzerriraturik, baina urte batzuk igarota berriro Euskal Herrian zen. Gero Madrilera joan zen ama bisitatzera, eta han abestu
|
zuen
lehen aldiz, 1853an, bere obra ezagunena: " Gernikako arbola".
|
|
|
JOAN den urtarrilean sortu zen arren, lehengo astean kaleratu
|
zuen
lehen lana Anorack Record izeneko labelak. Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako lau taldetako kideek sortu zuten labela.
|
|
2003
|
|
|
1970ean, James Hale ingeniari iparramerikarrak asmatu eta patentatu
|
zuen
lehen margo markagailua ganadu eta zuhaitzak markatzeko xedez. Eginkizun hauetaz arduratzen ziren langileak margo hau elkarri tirokatzen jolasten zirela uste bada ere, ofizialki, 1981ean sortu zen paintballa, Amerikako Estatu Batuetako New Hampshire hirian.
|
|
|
Borja, Mark, Jaques eta Peio izan ziren beraiekin batera lehen formazio sendoa osatu zutenak. Bi gitarra, baxua, bateria, saxoa, teklatua eta tronboiaz osatutako bandak Tau Ceti izenpean egin
|
zuen
lehen grabaketa. Lau abesti haiek, ordea, ez ziren bakarrik argitaratu.
|
|
|
Jose Silvio Curbelo payadore uruguaitarrak jardungo du Martarekin. 17 urterekin egin
|
zuen
lehen saioa, irratian. 1970ean Canelonesko payadore txapelketa irabazi zuen.
|
|
|
1986ko txapelketa izan zen Bertsolari Elkarteak antolatu
|
zuen
lehena. Nola gogoratzen duzu?
|
|
2004
|
|
|
1940an. Izan ere, 36ko Gerrak eragotzi
|
zuen
lehenik liburuaren argitalpena, eta egilearen heriotzak gero, frankistek fusilatu egin baitzuten Garcia Lorca. Liburu honen argitalpen asko egin dira eta alde handiak daude egin diren argitalpenen artean, poetaren heriotzak behin betiko bertsioa finkatzea eragotzi baitzuen.
|
|
|
Donibane Garaziko ekoizlea kanpoan debora dezente ibili ostean (Alemania, Ibiza, Georgia...) Periko baxujoleak lan egiten duen musika dendan sartu zen eta singlea entzutera gonbidatu zuten. Hura izan zen Nere buruan diskoa grabatzea ahalbidetu
|
zuen
lehen urratsa.
|
|
|
Ez dut ondo gogoratzen aireportutik tren geltokirainoko bidea. Ordenagailuko disketean grabatzen duen artxiboak beste artxibo bat estaltzen duen moduan, hiri moderno guztiek erakusten duten anonimotasunak estali
|
zuen
lehen irudi hori. Helsinkiko tren geltokiak nagusitasun berezi bat du:
|
|
|
Euskal Herriak pairatu
|
zuen
lehen sorginkeria prozesu handiena 1527an izan zen, nahiz eta hau ez zen Zugarramurdi edo Lapurdiko prozesuak bezain ezaguna izan. Urte horretan Pirinioetako mendien artean dauden Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkari bailarek, Avellaneda inkisidore famatuaren bisita jasan behar izan zuten.
|
|
|
Beste lau Herriko Etxek orain gutxi onartu dute plan hori. Hitzarmen horien bitartez, politikarien konpromiso moral eta politikoa lortu
|
zuen
lehen aldiz Iparraldean eta euskararen aldeko giro baikorra sortu zen. Lapurdin 22 langile euskara ikasteko ikastaro berezietan ari dira, lehen jarraipen batzordeak sortu dira, Herriko Etxearen irudia hobetzen ari da eta kanpo komunikazioa ere euskaraz egiten hasi dira.
|
|
|
Fikzioa eta errealitatea era poetikoan nahasten ditu Oroitzapen urdin iluna izenburuko idazlanak. Eleberri honek ingelesez ikusi
|
zuen
lehen aldiz argia, 1993an. Euskarazko bertsioa, berriz, Haritz Monreali zor zaio.
|
|
2005
|
|
|
Bere ibilbidea aztertzea nahikoa da horretaz jabetzeko. 30 urte baino gehiago igaro dira Euskal Herrian kantatzen hasi zela, 1972an egin
|
zuen
lehen kontzertua. Ordutik, sekula ez du bost urte igaro baino lehen bere izenean diskorik plazaratu.
|
|
|
Seaskak, Iparraldeko ikastolen federazioak, irakaskuntza laiko adar bat abiatu zuen orain 30 urte. Hezkuntza Nazionalarekin 1982an izenpetu
|
zuen
lehen hitzarmena eta 1994an estatuarekin elkarte kontratu bat egin zuen. Estatuarekin sinaturiko hitzarmen hark hainbat berrikuntza ekarri zuen eskolara.
|
|
|
Hartzaile moduan ere gogoko dugu hautatuen artekoak izatea. Adibide bat ipintzearren, oso ondo kontserbatzen da Ruper, baina lastima da, Ez Da Posibleren arrakasta eta gero, galdu egin
|
zuen
lehen zeukan xarma.
|
|
|
TVEk eman
|
zuen
lehen urratsa, bere autorregulazio kodea eginaz, eta ondoren estatu mailako telebista kate pribatuak Antena, Telecinco eta Sogecable batu ziren. Azkenik, gobernuak akordio bat izenpetu zuen haiekin, kodea sustatzeko konpromisoa hartuz.
|
|
|
Lopategiren kasuan, zer esanik ez! 62an jokatu
|
zuen
lehen txapelketa, eta 90era arte jarraitu... Inork ez du inolako zorrik inorekin eta hauen aurrean txapela erantzi behar da eta egin dutena goratu.
|
|
2006
|
|
|
Manexek lurraren jabetza nork zuen, nork ez, eta zergatik nahi zuen ederki agertu zuen. Alabaina, erran zuen ere Euskal Herriko lurra saldu
|
zuen
lehena euskaldun izan zela. Ezin dugu gure historia osoki Parisen gain ezarri, herrian dugu ere hori horrela izatearen ardura.
|
|
2007
|
|
|
Dantzaz Elkartearen ekimenez abiatutako proiektu horri esker, 18 eta 22 urte bitarteko hamar gaztek dantzako prestakuntza jasoko dute. Lehiaketa publiko batean hautatu dituzten hamar dantzariek osatutako balet gazteak abenduaren 28an Miarritzen eskaini
|
zuen
lehen emanaldia. Hurrengoa Donostian eskainiko du, otsailaren 11n.
|
|
|
Arazo horiek saihestu nahian jaio zen orain dela hiru urte Euskal Irudigileen Elkartea. Sortu eta berehala egin
|
zuen
lehen lana Ilustrazioaren Liburu Zuria argitaratzea izan zen. Sektoreko legeak jasotzen ditu, aurrekontu bat nola prestatu behar den azaltzen du eta mota bakoitzeko ilustrazioek eduki lituzketen salneurriak ere zehazten ditu.
|
|
|
Alta bada, idazlea dugu oroz gain. 1970ean argitaratu
|
zuen
lehen lana: Hunik arrats artean ipuin liburua.
|
|
|
Munduko Kopa 1987an abiatu zen eta Aucklanden (Zeelanda Berria) jokatu zuten finala. Lehiatutako hamabost taldeen artean, Zeelanda Berriko David Kirk kapitainak jaso
|
zuen
lehen kopa, ekainaren 20an. Frantzia izan zen txapeldunorde eta Gales Herrialdea sailkatu zen hirugarren.
|
|
2008
|
|
|
70eko hamarkadan, telefonia mundua elektromekanikan oinarrituta zegoenean, Nokiak sekulako arriskua hartu
|
zuen
lehen sistema digitala erabiltzean. Baina asmatu egin zuen.
|
|
|
Baina zientzialariek ez ezik politikariek ere bere egin zuten arazoa eta horrela 1987 urtean Montrealen CFCren ekoizpena mugatuko
|
zuen
lehen protokoloa mundu osoko 191 estatuk sinatu zuten; hortik aurrera beste protokolo batzuk sinatu ziren eta gaudeneko mendearen hasieratik mundu osoan debekatuta dago CFC substantzien ekoizpena.
|
|
|
Guk ez genekien latinez ari zen edo zertan… Nonbait, haria galdu eta euskaraz jardun zuen, batek daki zer esaten, harik eta atzera hariari heldu zion arte; orduan, gaztelaniaz segitu zuen. Prediku egiten
|
zuen
lehen aldia zen. Nik, orduan, ez nekien euskara bazenik ere.
|
|
|
Agur Jaunak abesti ospetsuaren jatorriaz hiru bertsio daude, eta denetan Urtxalle dago tartean: batzuek diote Iparraldean entzun eta Hegoaldera ekarri zuela; beste batzuen esanetan Donibane Lohizunen jokatutako desafio batean beste pilotari batek berari kantatu zion; eta hirugarren bertsioari kasu eginez artista oiartzuarrak berak kantatu
|
zuen
lehen aldiz. Azken bertsio horren aldekoa da Joxe Mari Mitxelena Oiartzungo pilota ikertzailea, frogatzen duten dokumenturik ez izan arren, belaunaldiz belaunaldi transmititutako kontakizun hau delako datu gehien ematen dituena.
|
|
2009
|
|
|
Gaia plazaratu
|
zuen
lehenetarikoa EHU ko estetika irakaslea den Mikel Iriondo izan zen. 2003ko urte bukaeran Bitarte aldizkarian argitaratutako Arte y violencia en el Pais Vasco izeneko artikulu batean," bortizkeria terrorista" euskal artean eta tartean euskal literaturan nola landu den aztertzen zuen.
|
|
|
Bere jardun profesionala enpresa munduari loturik egon da. ASLE Euskadiko Elkarte Laboralen Taldeko zuzendaritzan parte hartu
|
zuen
lehen emakumea izan zen. Hiru alaba ditu, 29, 22 eta 16 urtekoak.
|
|
|
Ekoizpen Orduñak egin
|
zuen
lehen gauza izan zen agroekologia foro bat eratzea, herri osoarentzat, ez nekazarientzat bakarrik. Foroan, hilabetero gai bat debatitzen dute, adituak ere ekarriz:
|
|
|
Hegazkin berrienak gidatzen ikasi eta errekorrak hausteari ekin zion. Besteak beste, Ozeano Atlantikoa eta Barea bakarka zeharkatu, eta Air Force Distinguished Flying Cross bereizgarria lortu
|
zuen
lehen emakumea izan zen.
|
|
2010
|
|
|
Baina eskumuturrean lotutako erlojuak ez ziren XX. mendera arte iritsi. Alberto Santos Dumont hegazkin pilotu brasildarrak egin
|
zuen
lehena, eta Cartier etxeak merkaturatu.
|
|
|
Epidemiologian ere ikerketa garrantzitsuak egin zituen eta, gaztetako bokazioari berriro helduta, estatistika landu zuen. Hainbat erakunderen esker ona jaso zuen hil baino lehen; besteak beste, Britainia Handiko Merituaren Ordena jaso
|
zuen
lehen emakumea izan zen, 1907an. Hiru urte geroago hil zen, 90 urte zituela.
|
|
|
Manic Street Preachers taldea deskribatzeko ere egokia da esaldia. Pop talde galestarra da Habanako Karl Marx teatroan jo
|
zuen
lehen mainstream banda mendebaldarra, doinuetan lasaia, hitzetan engaiatua. Oso ibilbide irregularrekoa, nire gusturako, baina noizean behin perla batzuk utzi dituena.
|
|
|
Nirekin bi egunetan bakarrik dago eta bi jatordurengatik ez naiz hasiko eztabaidatzen" (guraso bati entzuna) edo," hiru urteko haur bati behin esan nion hori ez egiteko. Haurra harrituta begiratu zidan; uste dut EZ hitza entzuten
|
zuen
lehen aldia zela" (irakasle batek kontatua). Etxean egin beharrekoak, telebistak erakutsi behar duena, gizarte ardurak... guztiak geratzen ari dira eskolaren esku (sexu informazioa, errepideetatik nola ibili, bakearen aldeko jarrera, elkarrekiko errespetua...) eta nik buruan ditut nire aiton amonak, eskolara joan gabeak, haiek heziak izan ziren, giza-formazio sendoa zuten.
|
|
|
" San Adrianen ermita bat dago, santu honen izena darama mendiak. Frantziatik Espainiara zetorrela, santuak mirariz zulatu omen
|
zuen
lehen hurbilgaitz eta sarrezina zen harkaitza".
|
|
2011
|
|
|
" Nik idatzitakoa da, baina pentsamendua lehendakariarena da, noski. 1999an Juan Jose Ibarretxek bere memoria politikoak jorratu nahi zituela esan zidan, ez
|
zuen
lehen pertsonan egin nahi ordea. 1994tik 2010era doan ibilbide jakin baten hausnarketa da.
|
|
|
Martin Ugalde izan omen zen ipuina literatur genero moderno gisa landu
|
zuen
lehen euskal idazlea. 1961era goaz, orduantxe argitaratu baitzuen Ugaldek, Venezuelan, bere euskarazko lehen ipuin bilduma:
|
|
2012
|
|
|
Ekialdeko Alemaniakoa izan zen 1966an sare elektrikoa elikatu
|
zuen
lehen zentrala. Hogei zentral eraikitzeko ametsa zuten, baina bigarren bat baino ez zen egin, Lubmingoa, Greifswaldetik hurbil.
|
|
|
Monsantok genetikoki manipulatu
|
zuen
lehen produktua ez zen landare bat izan, hormona bat baizik: behien hazkunde hormona, rBST edo rBGH siglekin ezagunagoa.
|
|
2013
|
|
|
Ezkontzaz Nafarroako nobleziako kide, Oihenartek historia eta lege auziak ikertu zituen, beti ere ordezkatzen zuen koroaren eta Agramonteko leinuaren ikuspegitik. Euskal Herriko historiari buruz idatzi
|
zuen
lehentzat jotzen da. Hil baino lehen, ba omen zituen 20.000 orrialde bildurik, idazki, ohar eta dokumentu.
|
|
|
Victoria Kent legelari eta politikari errepublikarra presondegien zuzendari orokor izendatu zuten, eta kartzelak gizatiartu asmoz hainbat lege onetsi zituzten errepublikarrek. Kent izan zen estatu bateko presondegien ardura hartu
|
zuen
lehen emakumea munduan.
|
|
2014
|
|
|
Txostenekin laguntzen eta komunikazio arloan aritu zen baita ere Irantzu Aldama kooperantea, Guatemalan egin
|
zuen
lehen egonaldian. Ikasketek eraman zuten hara, baina itzuleran lanik ez, eta bide horri heldu zion.
|
|
|
Zisjordania amaitu eta Israel hasten den Marra Berdearen kontra dago. 2002 urtean, murruak erabat itxi
|
zuen
lehen hiria izan zen. U forman inguratuta, checkpoint batek kontrolatzen duen irteera bakarra dauka.
|
|
|
1989an Koldo Mitxelena Ikerkuntza Saria sortu zuen Errenteriako Udalak, eta Arabako euskara gaitzat hartu eta hura aztertzea bururatu zitzaidan, Mitxelena izan zelako Arabako euskaraz ikertu
|
zuen
lehena. Lana egin eta saria irabazi nuen.
|
|
|
16 urterekin ingeniaritza ikasten hasi zen, baina hiru urte geroago, 1933an, antzerki munduan sartu zen, Max Reinhardt zuzendariaren ikasle. 1937an egin
|
zuen
lehen filma: Gustav Machatý txekiarraren Ecstasy.
|
|
|
Gustav Machatý txekiarraren Ecstasy. Film komertzial batean emakume bat biluzik agertzen zen lehen aldia zen, eta gainera, beste eszena batean, aktore gazteak orgasmo bat antzeztu
|
zuen
lehen planoan.
|
|
2015
|
|
|
Oso identifikatua sentitzen naiz ikastola honekin eta iruditzen zait izan dela eta badela Iruñerriko eta Nafarroa osoko euskararen erreferente bat. Ikastola zaharrena da eta Bigarren Hezkuntza ezarri
|
zuen
lehena.
|
|
|
Hamazazpi urte daramatza zornotzarrak oholtza gainean, eta" parentesi" horretako bi abesti jo zituen bertan, ibilbide horren bi muturrak lotu nahian: konposatu
|
zuen
lehen kanta, Bazkalosteko Kafea (Haitzetan, 1997) eta egindako azken lanetik (Jainko Txiki eta Jostalari hura) hartutako Herri Zaharra. " Kantu bat eta bestea lotzen duen parentesi horretan beti jo izan dut lagunduta.
|
|
|
Zer eragin izango du S rekin izandako solasaldiak haren sentipenetan eta bere garapen afektiboan? Berehala dena ahaztuko du ala heldua denean gogoratuko du hori izan zela kontzienteki lesbiana batekin hitz egin
|
zuen
lehen aldia?
|
|
|
Filmaren ordu eta hiru laurdenak egilearen historiarekin hasten dira. 2009an, Foxek hidrokarburo ez konbentzionalen industriarekin harremana izan
|
zuen
lehen aldiz: 100.000 dolar eskaini zizkioten bere lurretan putzuak egiteko baimenaren truk.
|
|
|
Abenduaren 19ko arratsaldean hil zuten tiroz tabernari lanetan ari zen Baionako Kaietenea ostatuan. GALek bere gain hartu
|
zuen
lehen hilketa zen.
|
|
|
ACIN erakunde indigenak komunitateetako 40 sustatzaile izendatu zituen hizkuntza berreskuratzeko, euren artean Viviana Gonzalez. Toribio herrian, hamar bat ikaslerekin egin
|
zuen
lehen ikasturtea Luuçx Le' çxkwe eskolak, eta gaur egun 30 inguru dira. Aurten, eskualde bereko San Francisco herrian nasa yuwe hutsezko bigarren eskola zabaldu dute, 50 ikaslerekin.
|
|
2016
|
|
|
Hamazortzi hilabeteko jarduna izango du gobernuak eta marra gorri ugari gaindituko ditu. 2014ko" kartoizko erreferendum" harekin gurutzatu
|
zuen
lehen marra Generalitateak eta hark Mariano Rajoyren laissez faire politikaren amaiera ekarri zuen. Estatua bestelako jarreretarako prestatu da jada.
|
|
|
Erdaraz. Hango sisteman ez gaudenez, tarte bat
|
zuen
lehen pediatrarekin eman dit hitzordua harrerakoak. Kontsultara sartu garenean, nire buruko soziologoa aktibatu dut.
|
|
|
Zein da
|
zuen
lehen helburua?
|
|
|
Lertxundik, berriz: liburua irakurri
|
zuen
lehen aldian etxeko euskararekin egin zuen topo. Lehendabiziko aldiz:
|
|
2017
|
|
|
Are gehiago, erabateko bakardadean PPk bakarrik babesten duen Mozal Legea erabiliz isunduko gintuela ikustea. Eta zer esanik ez, Euskal Herrikoa ezezik, Espainiako estatu osoan horrelako gutun ederrik jaso
|
zuen
lehen kazetari eta hedabidea ginela jakitean.
|
|
|
Lekutxoa ukan nahian, lehenagotik hasi zen plaza betetzen eta poliki poliki, plazaz gain, inguruko karrika eta izkina guztiak ziren jendez mukuru bete. Funosas izan zen hitza hartu
|
zuen
lehena: " Hau guztia ez zen posible izanen oldar honetan ez bazenute sinistu, ez bazenute sinistu gauzak aldatzeko eta bake prozesuari bidea irekitzeko boterea genuela.
|
|
|
Anai arreba guztiok gatz olioetara pasata ere, denbora batean gure anaia batek azukrearekin jaten jarraitu zuen. Eta gure aitona Benito zenak 80 urterekin dastatu
|
zuen
lehen aldiz tomate gordina. Gure kulturan kostata egin du bidea tomate gordinak, baina egin badu egin du:
|
|
|
Gaur gaurkoz, Amets Arzallus da txapeldun nagusia: 30 urterekin jantzi
|
zuen
lehena eta bigarrenaren bila joko du igandean. BECen kantatu duen hiru finaletan gailurra zanpatu du:
|
|
2018
|
|
|
Libe Osa Arzuagak Perun egin
|
zuen
lehen aldiz" ezezagun" baten etxean lo, konpainia truke. Bost egun igaro zituen familia batekin, eurekin jatorduak eta aisialdi denbora partekatuz:
|
|
|
Ustezko iraultza haren baieztapen ofiziala, gerra amaiera irudikatu behar zuen agerraldian jaso genuen: gobernu berriak aztertuko
|
zuen
lehen neurria zera zen, poligamia arautzen zuena. Gaddafiren garaian legezkoa zen, baina emazteak sinatutako baimena behar zuen senarrak bigarren aldiz ezkondu ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
Evo Morales, euskal hedabide batek elkarrizketatzen
|
zuen
lehen presidentea.
|
|
|
1895 urtean, Lumiere anaien lehen proiekzioetako batean, hantxe zegoen Guy, eta proiekzioa ikusi zuenean, konturatu zen zinematografoak bazeukala historiak kontatzeko gaitasuna. Bera izan zen historian fikziozko pelikula bat egin
|
zuen
lehen zine zuzendaria". La Fee aux Choux zuen izena film hark, eta Guyk hiru bertsio egin zituen; lehena, 1896an.
|
|
|
Mila bider amestu zuen bere erditzea; makina bat aldiz irudikatu bere burua bular biluziaren gainean jarriko zuen txikiaren azal leunari kilimaka; askotan galdegin zion patuari zein zapore izango ote
|
zuen
lehen musuak. Sekula ez zuen imajinatu, ordea, hildako haurra munduratuko zuenik.
|
|
|
Makina bat musika proiektutan aritua da: dozenatik gora Tud, Zezenaren taldea, Behi Bideko Andere Xuriak..., baina 2017an plazaratu
|
zuen
lehen diskoa bere izenez: Kontsumo produkto.
|
|
|
Ez nekien emakumea halako garrantzitsua izan zenik islamean. Adibidez, islama bereganatu
|
zuen
lehen pertsona emakumea izan zen, baita Korana denbora luzez zaindu zuena edo profetaren esanak gehien transmititu zituena. Hari esker dakizkigu guretzat orain eredu diren gauza asko.
|
|
|
Tarte honetan berean, orain zortzi urte inguru, debate ezdeus bat ebazten saiatu ginen: Martin Ugalde, Gabriel Aresti, nor izan ote zen ipuina literatur genero moderno gisa landu
|
zuen
lehen euskal idazlea. Ebazten saiatu baino planteatu egin genuen, lehena nor izan zen ez baita sobera garrantzitsua; bai, ordea, jakitea garai bertsuan kezka bertsuei erantzun bertsuak ematen saiatu zela idazle bat baino gehiago.
|
|
|
Francoren diktadurarekin amaitzea posible zela erakutsi
|
zuen
lehen mugarria izan zen Burgoseko Prozesua. 1970eko gerra kontseilu hartan, epaile izatetik epaitua izatera igaro zen erregimena.
|
|
|
Taldeak bezperan grabatu
|
zuen
lehen kanta eta denek elkarrekin entzun dute. " Ederki dago!" bota dute guztiek...
|
|
|
Alemaniaren aurkako eraso biologikoa prestatu behar zen. Alemaniarrek ia Europa osoa mendean hartua zuten eta, Britainia Handia erasotzeko zorian zeudenez, neurri etsiak hartu behar zirela erabaki
|
zuen
lehen ministroak.
|
|
2020
|
|
|
2015ean jarri
|
zuen
lehen salaketa Gipuzkoako Aire Kirol Federazioak, eta Azpeitiko lehen Instrukzio Epaitegiak bide penala ireki zuen lurrak bidegabe erabiltzeagatik; Garrastazu zinegotzia prebarikazioa egotzita ikertu zuten. Urtebete geroago, kasua behin behinean artxibatu zuten lizentzia legezkoa zela arguadiatuz.
|
|
|
Arrizabalaga alkatea akusatuen aulkitik kendu zuen epaileak, eta lau akusaturekin geratu da kasua orduz geroztik. Abuztuaren 30ean, instrukzio epea amaitu baino egun gutxi lehenago, epaileak auto baten bitartez adierazi
|
zuen
lehen eta bigarren Instrukziozko Epaitegien kasuak" kontu bera" zirela, eta kasua ez zegokiola berari, baizik eta alboan zuenari. Izapiderik egin gabe hanka egin nahi izan zuen, baina Gipuzkoako Fiskaltzak ez zuen baimendu.
|
|
|
Joatekoak ginela, Luisek gurekin hitz egiteko eskatu zigun. Elkarrizketa beste toki batera eraman
|
zuen
lehen hitzetik. Gurutze Gorriko langileei esker ona bai, baina baliabideen eta udal politiken gabeziak salatzen hasi zen, bata bestearen atzetik:
|
|
|
Kristina Mardaras, beste gauza askoren artean, bertsolaria da. Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusian parte hartu
|
zuen
lehen emakumea izan zelako da ezagun, bertso munduan. Baina, baita hamaika bertso saiotako antolatzaile eta entzule gisa ere.
|
|
|
Donostiako tabernek pintxoak kristal batez estali dituzte aurrerantzean. Horixe izan zen Eneko Goiaren Donostiako Udalak COVID pandemiari aurre egiteko hartu
|
zuen
lehen erabakia martxoaren 9an. Anekdotikoa lirudikeen arren, oso sinbolikoa da:
|
|
|
Kontua da behin Calvin eta Grace Coolidge senar emazteak hegazti haztegi bati bisita egin ziotela eta, halako batean, oilarra egunean oiloak 30 aldiz estaltzeko gai zela azaldu zienean, brometan, zera bota
|
zuen
lehen damak: " Mesedez, esaiozu hori presidenteari".
|
|
|
XIX. mendearen lehen partean hasi eta XX. mendeko 50eko hamarkadara arte iraun zuen AEBetarako migrazioak. " 1956an sortua naiz eta emigratu beharrik ukan ez
|
zuen
lehen belaunaldia ginen", dio Erramuzpek. Bigarren Mundu Gerraren biharamunean Les Trentes Glorieuses edo Hogeita hamar Loriotsuak garaia zen, hazkunde ekonomikoa eta bizi baldintzen hobekuntza ekarri zuena.
|
|
|
Nolanahi dela ere, torturen salaketa publikoak balio izan zuen frankismoa mundu osoan biluzik uzteko. Burgosko Prozesuaren harira sorturiko protesten ondorioz, Francoren erregimenak atzera egin
|
zuen
lehen aldiz Opus Deik kontrolaturiko gobernuko" teknokraten" eta militarrek osaturiko" bunkerraren" arteko lehia azalekotik harago. 1970eko abenduaren 28an sententziaren berri eman zen:
|
|
2021
|
|
|
Ba al dago oraindik, Italo Calvinok defendatzen zuen bezala, literaturak soilik eman diezagukeen gauzarik? Halako galderen aurrean, Antoine Compagnonen liburu batera jo ohi dut, La litterature, pour quoi faire?, zeinak jasotzen duen College de Francen eman
|
zuen
lehen mintzaldia, 2006an.
|
|
|
Ramsesena ez zen Parisera (edo Londresera, Berlinera…) bidaiatu
|
zuen
lehen momia; Napoleonen garaitik aurrera, ondarearen espoliazio gupidagabean, milaka eta milaka momia lapurtu zituzten Egiptotik, Mendebaldeko museoen funtsak elikatzeko. Baina Ramses" sendatzera" bidali zuten Parisera; momiaren kontserbazio egoera oso larria zen eta Egipton ez zegoen konpontzeko baliabide eta teknologiarik.
|
|
|
Villota Ametzolak jaso ez zuten urrezko domina hori Espainiak ofizialki irabazi
|
zuen
lehen titulu olinpikoa da ordea; geroztik euskal herritarrek hainbat domina lortu arren, Euskal Herriak inoiz ez baitu parte hartu eta, beraz, saririk lortu.
|
|
|
Lo potolo liburuan agertzen den bere bertsoa grabatu
|
zuen
lehenik Uxue Alberdi idazleak, On Time ekoiztetxeko estudioan. Horren aitzakian Jenisjoplin ere berak graba zezala proposatu zioten.
|
|
|
2020an Errusiako sistema politikoak trantsizio bat hasi
|
zuen
lehen ministroa aldatuz eta erregimena erreformatuz. Sobietar Batasuna erori osteko etapa itxi eta berri bat irekiko da.
|
|
|
" Victor Olaeta izan zen euskal dantza taula gainean ipini
|
zuen
lehena, moldatuta, gauza berriak egiten. Nik ere hortik jo dut.
|
|
2022
|
|
|
2013an kaleratu
|
zuen
lehen diskoa, No hay clemencia izenekoa, basamortu baten erdian baina harriei ere haginka eginez; astindua eman zuen eta, are gehiago, diskurtso gaurkotuari bere iraganeko eta jatorriko, erraietako, musika jantziak gehitu zizkion, eskema ugari apurtu eta diskurtso feministari transbertsalitate handiagoa behar duena emanez. 2017an Vendaval ek jarri gintuen zaplazteko batez airean:
|
|
|
" Ados, Milosen inguruko filma egingo dut". Ama galdu zuenean familiak
|
zuen
lehen aukeretako bat Milos Varsoviara eramatea zen, han zeukaten anaia baten etxera. Beraz, filma aldaketa horren ingurukoa izan zitekeela otu zitzaidan:
|
|
|
Bilbao Bizkaiak aldiz 200dik gorakoa lurralde osorako. Biztanle bakoitzeko kopurua kalkulatuz gero, Busturialdeak Bizkaiko batez bestekoa baino gehiago
|
zuen
lehen. Horrez gain, BUPek langile publiko egonkorrak izan ditu lantaldean, multinazionaletan azpikontratatu gabe.
|