|
2015
|
|
|
Uhaldean pilota kluba Bardoztar elkarteak 2014 urteko Biltzar Nagusia azaroaren 27an ortziralarekin antolatu du. Kudeatzen
|
zuen
lehen Biltzar Nagusia zela erran ondoan, Jean Michel Darrieumerlou elkarteburuak Pariseko biktimen omentzeko deneri minutu bateko isiltasuna galdegin die. Ohi bezala, elkartearen partalier guziak eskertu ditu:
|
|
|
Lau urte iraun
|
zuen
Lehen Mundu Gerla denboran sortu zelakoz, Piarres jadanik koxkortzen hasia zen bere aita ezagutu zuelarik. Hamalau urtetan idatzi kobla batzuetan kontatzen
|
|
|
1970eko hamarkadan Bizkaiko hiriburuan sortu folk musika taldeak ibilbide aberatsa egin du 45 urtez. Ez dok Amairu taldearen arrakastaren erdian egin
|
zuen
lehen agerraldia Oskorrik, 1971n. Ordutik, euskal kantagintzan fama haundia lortu duten ainitz kantu kaleratu ditu, 20 disko baino gehiagotan.
|
|
|
Duela xuxen lauetan hogoi urte, 1935 ean, martxoaren 3 an, hauxe gertatu zen Donibane Lohizunen: orduan sortu berria zen Begiraleak euskal elkarteak, Rex egoitzatik agur bero bat eskaini zion herriari, edo herritarreri hobeki erraiteko, jendea deituz elkarteak muntatzen
|
zuen
lehen ikusgarrirat," Supazter xokoan" antzerkia emaiten zuela. Azken urtetan, berpiztua izan da herriari eta herritarreri agur ozen baten emaiteko ohidura hori, beti martxoaren 3 an, eta aurten ere bixtan da, sekulan baino kar gehiagorekin gainerat, Begiraleak elkarte balios horrek aurten ospatzen eta bere 80 urteak.
|
|
|
Aroaren aldetik ere ez zen hobeki asmatzen ahal. Hor ikusi ahal izan dugu ere Joan Guezanburu hamabi urteko gaztea bere bizikletarekin, hunek egina
|
zuen
lehenik bere Eiheralarreko etxetik Urepelerateko bidea, gero segitzen zuela korrika Larzabale arte. Irrati bidez jakinik heldu zela, baziren ainitz gaztetxo horietarik bere inguruan Larzabaleko karrikan berarekin solastatzeko.
|
|
|
Arizkunenea kultur etxe ospetsuan, Mariano Izetak bizi guzian atxiki duen erloju denda ttikitik bi urratsetan, zaio omenaldia egin, gaineko sabaia euskaltzain, euskaltzale eta adiskidez betetzen zela, Iparralde huntarik ere zenbaitzuk ekitaldi hunkigarri horri juntaturik, hor ere tokiko ikasle multxo bat. Elena Zabaleta Baztan Ikastolako lehendakariak lehen agurra egin ondoan, Paskual Rekalde euskaltzain urgazle nafartarrak du mamitsuki hitzegin Manano Izetaz, Euskaltzaindiak eta Baztango Udalak gaur berrargitaratzen duten" Dirua galgarri" eleberri polizialaren harirat, hau izanki Mariano Izetak 1962an plazaratu
|
zuen
lehen liburua (Auspoa argitaletxean), duela 53 urte beraz. Paskual Rekalde izan da liburu horren paratzailea, gaur egungo euskara batura egokiturik.
|
|
|
17 mendeko emazte bat zen, sortzez Donostiarra(, datak ez dira haatik arras segurak). Haurrean, komentu batean sarrarazi zuten, bainan 15 urtetan handik ihes egin zuen eta geroxeago, gizon arropetan beztiturik (gizona zela sinetsarazirik), Europa zeharkatu
|
zuen
lehenik eta gero itsasontzia hartu Ameriketara joaiteko. Abentura askoz jositako bizi harrigarria, izanez itsaslapur, tratulari, militar... heriotz zigorrari behin baino gehiagotan eskapaturik.
|
|
|
56 urte zituen. Baionan sortua, Angelun handitua, sukaldaritza
|
zuen
lehen ofizioa, itsasuntzietan eta ostatuetan arizanik. Geroxago, kabala artatzaile bilakatu zen, orotan ezagutua eta estimatua.
|
|
|
2000 urtetik aitzina funtsezko aldaketa bat gertatzen ari da Afrikan. Kontinente hori hiper aberatsa izaki eta lehen ekaietan, berezitasuna
|
zuen
lehen ekai horiek hala hala saltzen dituela lurralde industrializatuetara. Kurioski erostunek dute lehen ekai horien prezioa finkatzen, heldu baita kanpora saldu kantitateak emendaturik ere, Afrikara sartzen den pagamendu dirua maila bertsuan dagoela, ez delarik apaltzen; eta afrikarrak beti kanpokoen peko gelditzen zirela.
|
|
2016
|
|
|
Senpere aldeko Iduzkilore antzerki taldea 2010ean sortua da. Eskaini
|
zuen
lehen lana, hain zuzen," Iduzkilore" antzerkia izan zen, 1609an Lapurdin iragan ziren gertakarien kondaketa zuela egiten. Taldeak 15 aldiz aurkeztu zuen obra hori.
|
|
|
Kristobal Colon itsasturi famatua lehena izan zen Europatik Porto Ricorat heldu zena. Ez Ameriketarat egin
|
zuen
lehen bidaian bainan bigarrenean, ondoko urtean (1493). Porto Ricori San Juan izena eman zion, Jondoni Joani Batistaren ohoretan bai eta omendu nahiz Espainiako erregearen seme bat, Joani Batista deitzen zena.
|
|
|
" Ameztoia, nire sortetxea, agoten memoria gordearen lekuko isila". Georges Laplace unibertsitateko irakasleak
|
zuen
lehenik Marikita agoten bidean eman, Tambourin deitura bera agotena zitekelakoan. Hari luzea atera du geroztik Baigorriarrak, hain bat artxibo ikertuz eta plazaratuak izan diren ikerlan ugariak, zenbaitzuk arrunt fantesiazkoak, irakurtuz.
|
|
|
Aurten, Jose Antonio Agirre lehendakaria buru izan
|
zuen
lehen Eusko Jaurlaritzaren 80 urtebetetzea beteko da. Gernikak jasan zuen bonbardaketaren 79 urtemuga gogora ekarriz eta horrek herrian eta herritarren artean utzi zituen aztarnak abiapuntu harturik," Markak" (Gernika 2016) ikus entzunezkoa, zuzeneko musika eta poesia uztartu zituen ikuskizuna antolatu da Gernikako Jai Alai frontoian.
|
|
|
Sebastien Luc, Nicolas Armendariz eta Peio Lambert. Boskoteak 2013an ateratu
|
zuen
lehen obra," Nora joan". Bigarrena 2015ean," Joan ihes egin baino lehen".
|
|
2017
|
|
|
Hamazazpi urte badu Eraikizan elkarte feministak proposatu zuela, emazteak eta gizonak adierazteko, euskaraz doi bat ahantzirik diren eleak baliatzea, hala nola ‘haurridetasun’ (ez anaitasun), ‘jende’, ‘jendaki’ edo ‘jendarte’ (eta ez gizaki eta gizarte), gure hizkuntzaren altxorra diren hitz neutroak. HERRIAk, inguruko mindulinkeriei kasurik egin gabe," Jainkoa, bizia eta jendea" izendatu
|
zuen
lehen" Jainkoa, bizia, gizona" zena. Ulertu zuen eta ezagutu, naski, ‘jende’ hitza berea zuela.
|
|
|
ikastolak diruz lagundu, hilabeteroko edo urteroko dohaintza sistema bideratuz. Hola
|
zuen
lehen batean Ziburuko ikastola lagundu, 4.000 euro eskainiz. Aldi huntan, Baionako Etxepare lizeo berria du laguntzen, 13.500 euro eskainiz.
|
|
|
Estantziari" Loma Negra" tokiko izena eman zion. Estantzia hortan gisua nasai bazela ikusirik Alfredo Fortabat semeak, 1928an eraiki
|
zuen
lehen zimenteria" Loma Negra" deituko zuena. Tandil aldean ainitz harrobi ideki zituen tokiko lur eta mendiek buztina, burdina eta gisua baitute.
|
|
|
Hori ikusiz, nahi ukan zuen Presidentea populu osoak hauta zezan ordutik harat, horrela karguak balio eta ospe gehiago bilduz nazione mailan. Eta frantsesek lege berriari beren baia eman zioten nasaiki, erreferendum baten bidez. Beraz 1965 urtean, legezko zazpi urteak bukaturik, populuak
|
zuen
lehen aldikotz presidentea hautatu. Orduan zen Mitterrand ezkertiarra presentatu De Gaulle ren kontra, bai eta Lecanuet erdialdekoa.
|
|
|
Azkaingo xoko moko Blanxizeria deitzen zuten edo uzina bat baitzen herrian. Azkaingo xoko gehienetan, erreka hegietan hoinbertze iturraska edo latsarri eta xuriketari bazela oharturik René Minier k, Bourges hiritik etorri Appe ren semeak, muntatu
|
zuen
lehen bokatategia (buanderie) 1898an, duela 120 urte kasik; handik urte batzuen buruan oihal xuritegia bihurtu zena. Donibane Lohizune eta kostaldea hurbil, zirgabidea ere sahetsean, hoteletako mihise, eskuoihal eta zernahi puska zikin bila joan, xuritu eta eraman, turismoa hazi eta lana emendatuz joan zen.
|
|
|
10 urtez egin du bide Gogotik koruak, kontzertu andana ederra eskainiz, Euskal Herrian berean, ipar eta hego, bai eta haratago (Landesetan, Gard, Quercy, Ariège, Bordele aldean...). Donazaharren
|
zuen
lehen egoitza, Uharte Garazin gero, eta urte bat huntan Donibane Garaziko harresietan, Herriko Etxeak gela bat prestaturik. Hiru diska bazituen orain arte grabatuak(" Zueri"," Txin txin"," Kanta gogotik").
|
|
|
2006an etorri zen Giovanni Prinelli Euskal Herrirat, gaztetan ezagututako Damy MartinVigier adiskidearen ganat (2000 urtean ziren berriz kurutzatu, Italian), eta geroztik Irulegin dago, eskualde hortako kantari askoren atsegin handia betez. 2008an abiatu
|
zuen
lehenik 15 bat laguneko gazte koru bat Irulegin, urtetsu bat iraun zuena, Eguberri, Bazko eta Andredenamaritako animazioak segurtatuz. Eta 2012an, Lagun Alai koru mistoa zen sortu, Giovanni Prinelli harturik gidaritzan, Baigorriko parropiako koruko kantari zenbaitek kantu profanoak ere emaiteko nahikaria agerturik.
|
|
2018
|
|
|
Gogoan dut 2.000ko hamarkadan DEMO mugimenduak egiten zituen ekintzak, umorea eta eskakizunak bateratuz eramaiten zuen borroka gai desberdin batzuen inguruan. Egin
|
zuen
lehen ekintzetarik bat izan zen, ordu hetan ziren Iparraldeko 21 kontseilarien aulkiak Paueko Departamenduko Kontseilutik Baionarat ekarri zituztelarik. Orduetan jadanik zonbaitzuk borroka armatuari buruz kritiko ziren, kontzientzia zutela borrokarako bide batzuk ideki behar zirela.
|
|
|
Mende erdia du ere, nonbait han, Benito Lertxundi Euskal Herrian barna eta hemendik kanpo kantuz ari dela. Zehazki errateko, duela 55 urte kantatu omen
|
zuen
lehen aldikoz jende aitzinean eta duela 47 urte argitaratu zuen lehen diskoa. Egun hauetan atera du bere hamaseigarren lana," Ospakizun gauean" izendatu duena.
|
|
|
Mende erdia du ere, nonbait han, Benito Lertxundi Euskal Herrian barna eta hemendik kanpo kantuz ari dela. Zehazki errateko, duela 55 urte kantatu omen zuen lehen aldikoz jende aitzinean eta duela 47 urte argitaratu
|
zuen
lehen diskoa. Egun hauetan atera du bere hamaseigarren lana," Ospakizun gauean" izendatu duena.
|
|
|
1905ean Alemaniak
|
zuen
lehenik plantan jarri langileen oporrak pagatuak izan zaitezen, Austriak 1910ean, segitu zutela Eskandinaviako beste herrialdeek. Frantses estatuan, 1936ko ekainaren 20an ziren agertu lehen aldikoz pagatuzko oporraldiak, Front Polulaire() koalizioa gobernuan zelarik.
|
|
2021
|
|
|
Hau dugu Itxaro Bordaren azken liburuaren titulua, berrikitan aurkeztu duena. Amaia Ezpeldoi detektibearen ibilbidea," Bakean Utzi arte", 1994an plazatu
|
zuen
lehen liburuan segitzeko parada ukan ginuen. Aldi huntan" Euri zitalari esker" izeneko seigarren liburua Donostiako Udal Liburutegi Nagusian aurkeztu du, Susa argitaletxearekin batera.
|
|
|
Juan Sebastian Elkano munduaren itzuli osoa egin
|
zuen
lehen barku kapitaina, itsas historiako erreferentzia nagusienetakoa da. Errealitate hortarik abiatuz, izpiritu bidaian zerbait asmatu behar zuela zioen Koldo Amestoyk.
|
|
|
Febus ek, bere gizonekin, esku hartu zuen eta, kronikariek idatzi bezala, Frantziako errege premuako emaztea (erregina izanen zena), Jeanne de Bourbon, salbatu zuen. Iduriz, kargatu aitzin, hor
|
zuen
lehen aldikotz bere gerla oihua bota: Febus aban.
|
|
2022
|
|
|
Chirac-ek, azken presidente bozetan, 1988an, lehen ministro izaitea traba bat izan zela pentsatzen zuen (eta ez zen faltsua!). Horregatik, eskuinak 1993ko diputatu bozak errexki irabazi zituelarik, Chiracek ez
|
zuen
lehen ministro postua eskatu. Orduan, Mitterrand-ek Edouard Balladur hautatu zuen lehen ministro gisa.
|
|
|
Horregatik, eskuinak 1993ko diputatu bozak errexki irabazi zituelarik, Chiracek ez zuen lehen ministro postua eskatu. Orduan, Mitterrand-ek Edouard Balladur hautatu
|
zuen
lehen ministro gisa. Idatzia izan ez zen akordio batean, Balladur ek Chirac-i ez zela 1995eko presidente bozetan presentatuko erran zion.
|
|
|
Etxaldek sail horretan esperientzia badu, abiatu
|
zuen
lehen proiektua 2005ean Maulen izan zen. Elkarteak eraikin bat erosi zuen, etxebizitza sozialak eta lokal komertzial bat egin ahal ukan zuen.
|
|
|
Hainbat urtez bere predikuetan zehar, bake eta indarkeriarik gabeko mezua zabaldu du. Nazioarte mailan leku ospetsua lortu zuen eta 1985ean Hegoafrikako Eliza Anglikanoko apezpiku izendatu zuten, kargu hori betetzen
|
zuen
lehen beltza izan zen. Ardura hori hartu zuelarik, bere aurkariek salatu zuten, baina bere sinesteak ez ziren aldatu, arraza bereizketa eta boikot kanpainen kontrako protestak antolatzen segitu zuen.
|
|
|
Lehen aldikoz V. Errepublikan, hauteskundeak kohabitazio testuinguruan iragan ziren. 1986an, eskuinak diputatu bozak irabazi zituen eta presidenteak Jacques Chirac, eskuinaren eta oposizioaren buruzagia, hautatu
|
zuen
lehen ministro gisa. Tentsioak izigarri azkarrak izango ziren bi urtez eta oraino presidente bozen kanpainan.
|
|
|
1968ko irailaren 25ean, Americo Tomas Errepublikako presidenteak (ofizialki, Portugal herrialdea errepublika bat zen Salazarren denboran, baina alderdi bakar batekin) Marcelo Caetano izendatu
|
zuen
lehen ministro gisa. Lisboako unibertsitatearen errektore ohiak negozio munduaren sostengua bazuen eta, hastapenean bederen, armadarena.
|
|
2023
|
|
|
Tertulianok, Kartagoko teologoak, zuen III. mendean lehen aldikoz errege hitza baliatuko, erranez ebanjelioko Magoak" fere reges" zirela," kasik erregeak". Origenek, Elizaren Aita bat, III. mendean ere,
|
zuen
lehen aldikoz erran Magoak hiru zirela, segurki hiru opari baitziren. Hiru Errege Magoak beste hiru erregeri, Testamendu Zaharrean aipatuak direnak, hurbilduak izan dira, Tarsis, Saba eta Sebako erregeak(" Tarsiseko eta ugarteetako erregeek legarrak ordainduko dituzte, Sabako eta Sebako erregeek opariak emango dituzte, errege guziak bere aitzinean ahuspekatuko dira").
|
|
|
Eneko Gorri, Plazara kooperatibako kideak eman
|
zuen
lehen hitzaldia, Ipar Euskal Herriko testuinguru soziologikoa ezagutarazteko. Ondotik, Soziolinguistika Klusterreko Maialen Iñarra eta Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea den Miren Artetxeren aldi izan zen.
|
|
|
Horretarik abiatu da" Allo Amatxi" proiektua. Ttipitan anitzetan bere amatxi deitzen zuelarik, aldi oroz erraiten
|
zuen
lehen esaldia hori zela kontatzen zuen, elkartearen izena horretarik heldu da. Begi kliska bat egin nahi ukan du, beren ilobez okupatzen diren amatxieri, janari goxoak prestatzen dituztela.
|
|
|
1975ean Auñamendik Okaben antolatu
|
zuen
lehen ateraldia
|
|
|
Auñamendik erosi
|
zuen
lehen aterpea" Etxezaharria" izan bazen, bolondresek eman dirutzari esker sortu zen. Ondotik, herriko plazan den Menditarrena bere gain hartu zuen, 1983an lehen langilea hartua izan zen.
|