|
2019
|
|
|
Badirudi euskaltzainak arduratuta zeudela J. M. Seminarioren luzamenduekin. Nolanahi den, pozik onartu
|
zuen
F. Krutwigek erantzuna ematea, baina bi hizlarien deitura erdaldunak izan zezakeen efektu negatiboak kezkatzen zuen:
|
|
|
" Euskal Kulturaren Elkharrgo" rako unibertsitate irakasle batzuekin ari omen zen hizketan.771 EAJ PNVk jasotako informazioaren arabera, jesuitek euskal kultura Deustuko Unibertsitatean nolabait lantzeko asmoa zuten, J. B. Janssens (SI) ordenako nagusiaren onespenarekin. Euskal Herriko historia landu eta ikasle euskaldunak alfabetatzea aipatzen zuen EBBren komunikazioak.772 Erbesteko EJ GErekiko elkarlana abiatu nahi
|
zuen
F. Krutwigek. Horretarako, M. Eguileor eta barnealdeko beste jeltzale batzuekin hizketan ari zen.
|
|
|
Sarrera ekitaldia ahalik eta arrakastatsuena izan zedin, Donostian antolatzeko aukera eztabaidatu
|
zuen
F. Krutwigek Bilboko idazkariarekin otsailean. Euskara estandarrerako gipuzkeraren alde zegoen iritzi zabalduari aurre egiteko tokirik egokiena izan zitekeen beraren ustez:
|
|
|
Bilboko ekitaldian egon zen Pablo Lete (OFM) probintzialak atsekabetuta egon behar zuen nahitaez. Hain zuzen, L. Villasantek, buruordearen gutunaren kopia irakurri eta gero, bere burua eskaini
|
zuen
F. Krutwigen arazoa bideratzen saiatzeko, seguru asko P. Leterekin adostuta. Oñatitik bizkaieraz idatzi zion idazkariari uztailaren 21ean udako oporrak, aurreko urtean bezala, Frantzian igaroko zituela gogorarazteko.
|
|
|
Frantziskotarrak, gehiegizkotzat jo zuelako, ez
|
zuen
F. Krutwigen aipuko azken esaldia kopiatu: " Euskaltzainek euskararen onura nahi baldin badute, gure bidean barna iarraik bitez". 865 Hain zuzen, Boletín Oficial de la Provincia de Vizcayak frankismoaren zigor judiziala publikoki baieztatu egin zuen, F. Krutwigen aurkako errekisitoria argitaratu zuenean irailaren 3ko zenbakian:
|
|
|
Erbestean geratzea erabaki eta Boletín Oficial de la Provincia de Vizcayak errekisitoria argitaratu ondoren, EJ GEk Parisko berripaper ofizialeko lehen orrian salatu
|
zuen
F. Krutwigen egoera: " La justice franquiste recherche un membre de l’Académie de la langue basque" (Euzko Deya).
|
|
|
I. Berriatua Foruko irakaskideak zoriondu egin zuen Cantabria Franciscanako artikuluagatik, baina berak ere gaitzetsi egin
|
zuen
F. Krutwigen bide diktatoriala, eta etsita ageri zen:
|
|
|
Euskaltzain berria bertan egotea oso garrantzitsua zen zuzendaritza berriko karguak bozkatuko zirelakoan. Inplizituki bere burua zuzendaritzakotzat aurkezten
|
zuen
F. Krutwigek: " Que se elija un presidente
|
|
|
Artikulu horrek etsipen handia sortu
|
zuen
F. Krutwigen inguruan biltzen zirenen artean; bereziki Gernikako zenbaki berean" Euskararen hel oihua" artikulua lapurtera klasikoz idatzi zuen E. Erquiagarengan. Nuevo Ateneo ko kide izandako J. E. Iranzok ere haren alde egin zuen zenbaki bereko" Unamuno y el vascuence" n.
|
|
|
Euskararen irautean burgesiak eta intelektualek zuten eredu funtzioa, P. Broussainen idatzietan zuen gogaidetasuna, behin eta berriz aipatu
|
zuen
F. Krutwigek 1950eko dosierrean. Baina arazo hau begien bistakoa zen XX. mendearen hasieratik euskararen atzerakadaz kezkatu ziren euskaltzale eta, bereziki, abertzale guztientzat.
|
|
|
Eta bereziki, euskara hiritar eta kulturaduna aldarrikatu zuen, abarkadun konplexurik gabe. Horrek guztiak bereizten
|
zuen
F. Krutwigen lapurtera klasikoa oinarri dialektal bertsua zuen P. Lafitteren nafar lapurteratik. Hau XX. mendeko Pirinio Behereetako dialektoetan oinarritzen zen, sozioekonomikoki indar gutxiko eskualdea zena Bizkai Gipuzkoen aldean.
|
|
|
Euskarazko testuak argitaratzen zituzten Europa eta Ameriketako aldizkari gehienek, EAJ PNVrenak izan ezik, zeinu digrafikoak(" dd"," ll"," rr"," tt") erabiltzen zituzten, tipografia arruntarekin lan egiten zutelako. Arrakasta gehiago izan
|
zuen
F. Krutwigek nazioarteko terminologia kultuaren grafia euskara literarioan onartua izatean. F. Krutwigekin batera, A. Irigaray agertu zen erabakiaren sustatzaile.
|
|
|
Frantziskotarrak berak kontatu zuenez, La sierva de Dios M. Ángeles Sorazu, concepcionista franciscana() tesiaren argitalpena Bilbon prestatzen ari zela ezagutu zuten elkar. La Gaceta del Norte egunkarian irakurri omen
|
zuen
F. Krutwigen berri eta telefonoz deitu zion. Euskaltzain gazteak etxera gonbidatu zuen eta haren ideiek jakin mina piztu zioten (Villasante 1997:
|