|
2000
|
|
|
Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen. Jakin bazekien Eider bat bateko bidaia hura prestatzen ari zela, baina gonbidatu ere ez
|
zuen
egin, ezta hitz laurden bat ere, berarekin joan nahi zuen galdetzeko. Ezertxo ere ez.
|
|
|
–Eiderrek orduak pasatzen zituen bere osaba Pedroren baserrian, eta gero etxera etorri eta gelan sartuta ematen zuen denbora guztia, eta ia jan ere ez
|
zuen
egiten. Ez dakit zer, Txema, ez dakit zer izango zen, baina nire alabak zerbait zuen barruan.
|
|
|
Hitzari hitza nola hala lotuz, baitezpadako istripu batez zerbait azaltzera abiatu nintzen. Bulegariak segundo bat ere ez
|
zuen
egin, nire matelondoaren egoeraz zein axola guti zuen erakutsi gabe.
|
|
|
Lepoa eginen nuke bat baino gehiago ni antzarak ferratzera igorri beharrean jarri nuela. Josu, ordea, ez zen koleratzen; irri baizik ez
|
zuen
egiten, bere anaia zahar eta ustez helduagoa nerabe beroti eta guti aritu baten gisara jokatzen ikustean. Denak desagertzean —nihaurek kasaturik?
|
|
|
Eskalatzaileak zirkinik ere ez
|
zuen
egin. Nortaz ari nintzen ez zekien noski, baina guti inporta bide zitzaion.
|
|
|
Ematurik ere, alkoholaren karga eztia hasia zitzaidan zain gaineratzen, eta ordu bi eta erdiak ziren. Afariko ostatuan eta aurreko bi pubetan bezala, Anak zirkinik ere ez
|
zuen
egin bere poltsa irekitzeko, barrara ordaintzera hurrandu ginenean. Trukean, besotik kontu zidan, zerbitzariak xeheak itzuli bitartean.
|
|
|
etsipena eta itxaropena ezagututa, amorrazioak —gero eta amorrazio handiagoak, denbora iragan arauz— elikatu zituen nire itxialdiaren azken orduak. Handik pixka batera ekarri zidaten ogitartekoak —ogi idorra, txorizo garraztuaren estalki— gasolinarena baizik ez
|
zuen
egin nire barneko sumendian.
|
|
|
—Gehien gehienetan. Baina, horrelakoetan, idatzi baizik ez
|
zuen
egiten, kontratatutako txostenak prestatu alegia. Inoiz ez zuen bezerorik hartzen, ezta telefonoa hartu ere.
|
|
2001
|
|
|
Goioren jertseak zuloak zituen ukondoan eta amak larruzko adabakiak josi behar zizkion, Maite behar duzu Andres, Ez dut inoiz, Maite behar duzu ze zure aitaordea izango da, aita lakoa. Eta ukondo bat erakutsi zion, larruzko adabaki josi berriarekin, baina semeak begiratu ere ez
|
zuen
egin.
|
|
|
ez zuen ur gainean jauzirik egin, plof eta lehenengoan murgildu zen urpera. Bigarren harriak birritan egin zuen jauzi, baina oso baldar, ez
|
zuen
egin ondo jaurtiriko harri zapal borobilak ur azalean egin behar duen arku hotsa:
|
|
2002
|
|
|
Hitz hauek esatea besterik ez
|
zuen
egin Zilarbizik, eta haren kapelatik bi hego zabaldu eta mugitzen hasi zen. Kapelako hego haien indarrez aireratu zen gaztea, eta haren atzetik abiatu zen Pertseo ere.
|
|
|
Hala ere, Zilarbizik kontu haietaz berak baino gehiago zekielakoan, lanari ekin zion alferkerian egon gabe, eta ardura bezainbateko arretaz igurtzi zuen ezkutu hura, abenduko ilargi beteak baino distira handiagoa hartu zuen arte. Zilarbizik begiratu zion ezkutuari, irribarre egin
|
zuen
egindako lanari onespena emanez, eta, berak zeraman ezpata labur eta okerra, aihotzaren antzekoa, gerritik askatuta Pertseori trukatu zion berarenarekin.
|
|
|
Ez zuen ikusten. Soniaren haserrearekin eta Haritz eta beste lagunen begiradekin baizik ez
|
zuen
egin topo.
|
|
|
Armairua zirudien arren, bizkar zabala zela eta, ez zen taldeko oldarkorrena preseski. Sudur motza eta masailezurra kanpoko aldera izateak haren boxeolari itxura areagotu baino ez
|
zuen
egiten. Baina haren indar fisikoa eta kemen falta zuzenki proportzionalak ziren.
|
|
|
Eta harrigarria, sabela handitu, titiak hazi eta iraina jautsi omen zitzaion. Ume egin behar zuen aldian, ordea, ez
|
zuen
egin eta lehen bezala gelditu zen. Ernari itxura guztiak joan zitzaizkion.
|
|
2003
|
|
|
Machiavelliren eta Bodinen printzipio horiek oinarritzat jartzea Frantziako eta Nafarroako Luis XIII.aren monarkiari, hori baizik ez
|
zuen
egin orobat, 1624an, Richelieu kardinaleak.
|
|
|
Pentsatu zuen Miguel haserre egon zitekeela bezperatik. Baina ezin izan zuen pentsatzen jarraitu edo, beste era batera esanda, pentsamendu zirriborroa baino ezin izan
|
zuen
egin, ahots bat entzun zelako telefonoan:
|
|
|
Ez zitzaion gustatzen pentsatzea, ateratako ondorioak ez baitzituen gogoko. Horregatik, nahiago
|
zuen
egin aditza pentsatu baino.
|
|
2004
|
|
|
Zenbat egunetarako izango nintzen han galdetu zidanean, ez nuen jakin zer erantzun; azkenean pare bat egun izango zirela adierazi nion. Ez
|
zuen
egin inolako keinurik ez komentariorik estatubatuarra nintzela ikusi zuenean. Gaztetxo bat etorri zitzaidan, poltsa eramaten lagunduko zidala esanez.
|
|
|
Kaletik, esan nahi da. Irakurtzen jende askok zekien, baina kaletik, liburu bat hartu eta paseoan irakurtzea, hori Signora Mariak baino ez
|
zuen
egiten. Gaztetan.
|
|
|
Horretarako gauza bat besterik ez
|
zuen
egin behar.
|
|
|
Ramírez kapitaina ez zegoen oso gustura bere buruarekin. Kalkula zitekeen guztia zeukan kalkulatuta, eta ezin
|
zuen
egin zuena baino gehiago egin. Gainera, aldagai konplexu gehiegi zegoen beti horrelako ekuazio batean.
|
|
|
Begira. Irudiak grabatu baino ez
|
zuen
egin: emakumearen oinak, izaretatik aterata, gorriz pintatutako azazkalak erakusten; emakumearen adats luze eta beltzarana solte, almoadaren gainean, eta senarraren ilea, emakumearen eskuek harrotua; gabonetan oparitu zizkion galtzontziloak soinean senarrak eta bere amak oparitutako urrezko katea lepotik zintzilik.
|
|
|
Ez zuen negarrik egin. Begiratu baino ez
|
zuen
egin. Eta ihes ondoren.
|
|
2005
|
|
|
baita gero eta ahulago ere, gutxi jaten baitzuen, apetitua gero eta urriagoa. Telebista ikusten zuen, besterik ez
|
zuen
egiten. Bai, bazekien telebista ikusteak min egiten ziola, telebista piztuak bere porrota oroitarazten baitzion etengabe, baina halaxe nahi zuen eta hura baizik ez zuen nahi?
|
|
|
Amona Kontxik oihu eta oihu egin nahi izan zuen, garrasi eta garrasi, baina ez
|
zuen
egin, alaba esnatuko zen beldur eta auzokoek entzungo zioten beldur. Minduta eta umiliatuta sentitzen baitzen, baina baita lotsa lotsa eginda ere, ingurukoek jakin zezaketenaz.
|
|
|
Lurdesek, edo ez zekien ezer edo ez zuen ezer aipatu nahi: agindu niona baino ez
|
zuen
egin, eta horrenbestean pozik.
|
|
|
Tomasek susmatu ere ez
|
zuen
egiten zertarako erosi zuen Samuel Mudek butaka bat zinean, gero pianoan jesartzen bazen. Artaud zinea bota zutenean jaio barik zegoen Tomas.
|
|
|
Aita bonba bat zen, eztanda egiteko prest. Saltsa bikain zegoenez, ogia busti eta busti baino ez
|
zuen
egiten, baina bisiguaren aurpegi desitxuratuari zeharka begira, gorrotoz bezala. Arreba ohi baino lelotuago zebilen, ez baita erraza, irribarre erdia ahotik zintzilik, Gabonetako kantak ahopeka abestuz.
|
|
2006
|
|
|
Senekismoa arima espainolaren betidaniko eta berezkoa da: " es español y es tan español, que Séneca no tuvo que inventarlo, porque, lo encontró inventado ya" – kristautasunak ez
|
zuen
egin horri aire erlijioso moral bat eman baino133 Arima espainol natural horrek, bere aldetik, atzera bere aiurria zizelatu dio kristautasunari, hala Espainian kristautasun molde berezi bat ernaraziz. Gero, arraza eta kultura arabiarrarekin bategintzak mende eta mendetan zehar, arima espainolari beste bi ezaugarri txertatu dio:
|
|
|
Hotzeria harrapatzeko arriskuaz ohartu bazen ere, ez zuen mugitzeko imintziorik egin. Zozoloturik, urratu berri zuen zulora begiratu besterik ezin
|
zuen
egin.
|
|
|
Gauza bakarra falta
|
zuen
egiteko. Kanpora atera, pala hartu eta Urrutiaren hezurrak lurperatu zituen.
|
|
|
Saiakuntza edo esperientzia hura guztia behar bezala aztertzearren, sendagile ospetsu bat jarri
|
zuen
egin beharreko azterketa guztiak egiteko eta hartu beharreko ohar guztiak hartzeko; zorrotz eta egunero egunero hiru pertsona haien osasuna azter zezan, alegia. Halaxe egin zen, eta saiakuntzak ezusteko emaitzak izan zituen:
|
|
|
Lüküzeko jauna, Mithiriñekoa, Armendaritzekoa... Gero, bertze karta bat idatzarazi, zigilatu eta sinatu baizik ez
|
zuen
egin, ondasun horiek Migelen esku jartzeko," Henrike naizen honek hala agintzen baitut, Erresuman orok jakin dezan, Jainko Jaunaren mila bortzehun eta hogeita hamargarren urtean". Inork ez zion horren egokitasunik eztabaidatuko.
|
|
|
Ez
|
zuen
egin.
|
|
|
Hunkitu ninduen haren ezagutzak. Gurekin tarte labur bat baizik ez
|
zuen
egiten, hilabetean behin. Orduan, Garrüzen biltzen zen Etxeberrirekin eta gainerako ministro euskaldunekin, Erreformaren doktrina gure mintzairan paratu beharrez.
|
|
|
Soldaduari esker ez nintzen arrunt itsuturik etorri ilunpe hartan. Gogaiturik zegoen, nonbait, halako destenoretan bizkar gainera etorritako lanarekin, eta lehenbailehen bururatu nahi
|
zuen
egitekoa. Itsuski lotu zitzaion, ukaldika, ateari.
|
|
|
Migelek ere gogotik utziko zituen etxea eta lana, eta iheslarien bidea hartu Biarnoraino. Ez
|
zuen
egin, bistan dena. Hain gazterik ere, ohartzen zen inongo armadak ez zuela bederatzi urteko mutiko bat bere baitan onartuko.
|
|
|
Une batez Batis bera zela egin nuen, hain ondo imitatu zuen. Burua mugitu besterik ez
|
zuen
egin. Ostera ere Batisen itxura egin zuen, Zipriano, hasi gurdia zamatzen!
|
|
2007
|
|
|
Mundu itxuraz berri batean sartuta zegoen Asier, eta ni, atzean utzi nahi zuen mundu horren ordezkaria baino ez nintzen, mundu heterosexista eta zapaltzaile horrena hain zuzen. Gainera, Asierrek ligatu eta ligatu baino ez
|
zuen
egiten, eta ni, institutuko afera hartatik aurrera (poesia irakurtzen zuen mutiko hura, gogoan baduzue), bakar bakarrik bizi nintzen, maitasunaren ikuskizuna segurtasun hesitik jarraituz. Beti giroko tabernetara joateari leporatzen nion nire arrakasta eza4, eta horrela azaltzen nion Asierri, baina hori ez da guztiz zuzena, makina bat mutil heterosexual ere ezagutzen nuelako, unibertsitatean eta, baita klasekoekin atera ere taberna eta diskoteka, konbentzionaletara?.
|
|
|
Detaile gehiagorik ez zidan emango, eta beste zortzi hilabete edo itxoin nuen bere abenturen berri izateko. Deia iristen zenean, ordea, erabat ahaztuta zegoen arkeologo, esploratzaile edo dena delakoa, ahaztuta Yucatan eta Ponpeia, horien inguruko aipamenik xumeena ere ez
|
zuen
egingo, eta alferrikakoa izango zen haren gaineko edozein galdera. Istorio berri eta inportanteago bat zuen eskuartean:
|
|
|
Kezkatu, gure logelak jasan behar dituen hotsik eskandalosoenak S.ren zurrungak direlako. Lehen ez
|
zuen
egiten, baina azkenaldian nire loaldiak lurrikara txikiz eta ez hain txikiz josita daude. Esaten diot, bai, otorrinolaringologoarenera joan lukeela.
|
|
2008
|
|
|
...n luzatzeak ere bere esanahia baitzuen, ausaz, luzaldiaren tarte hura agintzen zuenaren (ez al zuen ezkontzaren ohiko formulak emazteak senarraren mendeko behar zuela agintzen?) adierazpide bat balitz bezala, adierazleari berari jauzi bat egiteko baimena aitortzen ziona, benetako agintearen planotik komenientzien planorainokoa?, jantzi zen, markesa andereak negar egiteko puntuan zirudien, baina ez
|
zuen
egiten, harrotasunak eta buru estimuak hartara behartzen zutelako, apika, eta, gelatik alde egin aurretik, honela mintzatu zitzaion emazteari, ahots neutro eta gizabidetsu batez:
|
|
|
Izan ere, zergatik estutu behar zuen bere burua, baldin eta hamalau urte bakarrik bazituen? Ados, hamalau urterekin huts egin zuen, baina hamabostekin ez
|
zuen
egingo, ez horixe, orduantxe gaindituko baitzuen gizontasunaren froga, zer arraio, orbetar bati zegokion bezala!
|
|
|
Baina Beñardo ez zegoen ongi, eta nola etxera gizon iritsi nahi baitzuen, denbora egiteko edo, bide ertzetik bospasei metrora zegoèn toki batean eseri zen, zuhaitz baten enborra bizkartokitzat harturik, non, berandu baino lehen, lotan gelditu baitzen. Itzarri zenean, gainean zuen gaua, ilargi erdia gauaren begi?, arazo handirik gabe zutitu, etxerako bideari berrekin, jiraka ez zebilkion arren (balantzarik ez
|
zuen
egiten behinik behin), astuna behar zuen Beñardok burua, eta gorabehera handirik gabe heldu zen etxera.
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina honek ez
|
zuen
egin, zalantza baten itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Mutila harro zegoen, bai, baina, segundo batzuen buruan, anaiaren izena ahapeka mila aldiz madarikatu ondoren?, ez zen hain harro sentitu, irrintzirik, ez isilik ez ozenik? ez
|
zuen
egin behinik behin, ez irri zabalik ez pozezko jauzirik; aldiz, nahiz eta orduantxe eman zion arnasa bere errebeldia urtetan erreprimitutakoari: arnasestuka zegoen, goibel, aurpegiko giharrak zurrun, bere erabaki hark garaipenaren eztia dastatzera eraman balu bezala, bai, baina ezti hark ozpinetik eztitik bezainbat balu bezala.
|
|
|
Frai Millanek mila espanturen artean egin zezakeen itxura, baina ez
|
zuen
egin; aldiz, sosegu handiz esan zion:
|
|
|
emazteak, baina, edo itxura egiten zebilelako edo benetan lotan zegoelako, ez zuen mugimendu txikienik egin. Testosteronak emaztea are gehiago haztatzera bultza zezakeen Nazario, edo hartara bultzatzen zuen, hobeki, testosteronak gorputzean eragindako indarra, izan ere, grabitatearena bezalakoa da, norabide bakarrekoa (grabitatearen aurkakoa maiz, hori bai), setatia eta temosoa, finkoa eta sendoa?, baina ez
|
zuen
egin; aitzitik: postura hartan bizpahiru minutu egin ondoren, berriro jarri zen lanparari begira.
|
|
|
Huraxe zen itsasontziko misterioa. Gertutik zainduta ere ezin asmatu; eta aurrez aurre galde egiten genionean, barre besterik ez
|
zuen
egiten, mozkortuta bazegoen, eta bere senean bazegoen hotsandiz ukatzen zuen ura besterik probatu izana.
|
|
|
Handik gutxira luggerrak itsasartearen muturra inguratu eta begi bistatik ezkutatu zen. Eta hantxe geratu zen mister Dance, uretatik ateratako arraina bezala?, berak esan zuenez, eta gizon bat B, ra bidaltzea besterik ezin izan
|
zuen
egin, ontzi kostazaina jakinaren gainean jartzera.
|
|
|
Izan ere, egun batez, aparte hartuta, hilabete bakoitzaren lehen egunean lau penikeko zilarrezko txanpon bat emango zidala agindu zidan, baldin eta egoten banintzen, talaian marinel hankamotz bat noiz ikusiko?, eta azaltzen zenarekin batera jakitera ematekotan. Maiz, hilabetearen lehen eguna iritsi, eta nire ordaina eskatzen nionean, sudurretik arnasa botatzea besterik ez
|
zuen
egiten, eta begiak jaitsarazten zizkidan bere begiradaz; baina astebete baino lehen hobeto pentsatu eta nire lau penikeko txanpona ematen zidan, berriro ere erne egoteko aginduz, marinel hankamotza, azaltzen bazen ere.
|
|
|
Baina aiumak berriro entzun zituenean lasaitu egin zen, zuloan behera joan izan balitzaio entzungo ez zituelako. Inguru zingiratsu hartako hareatza mugikorren batean sartu edo basurderen batekin topo ez ote
|
zuen
egin ere etorri zitzaion burura. Geratu egin zen seko; aurrez aurre aurkitu zuen txakurra, inongo hai tzartetara jausi gabe, inongo hareatza mugikorretan sartu gabe, bistan basurde arrastorik gabe, belarri erori luzeak ere geldi, sastraka batzuei so.
|
|
|
Ilegorriak bere jario zirikatzailearekin jarraitzen zuen, baina traje marroi iluneko gizonak entzun ere ez
|
zuen
egin: eskuak jakako mahuketatik beherantz luzatu, gorbataren korapiloa finkatu eta, prezintatutako eremutik irtenda, urrundu egin zen Anjos Intendentetik, serio, tente, atzera begiratu gabe.
|
|
|
Nadia hiriari argazkiak ateratzen ari zen. Mundu guztiak
|
zuen
egitekoren bat esku artean, aitona hark eta nik izan ezik: gazteluko harmailetan eseri eta plazara begira zegoen irribarretsu.
|
|
|
Ardo bat eskatu zuen, nik ere hala eskatu nuelako. Ezpainak bustitzea baizik ez
|
zuen
egin. Baraurik egongo zen seguru asko, otorduetatik kanpo mokaduren bat eginez elikatzeko ohitura baitzuen.
|
|
|
Inork ez zion hartu, ordea, ez egitekoren bat egiteko trazarik. Inork ez
|
zuen
egin errezelo txarrik.
|
|
|
Frai Millanek mila espanturen artean egin zezakeen itxura, baina ez
|
zuen
egin; aldiz, sosegu handiz esan zion:
|
|
|
Eta Beñardok zartako batez atea itxi eta etxetik irten zen. Mutila harro zegoen, bai, baina, segundo batzuen buruan –anaiaren izena ahapeka mila aldiz madarikatu ondoren–, ez zen hain harro sentitu, irrintzirik –ez isilik ez ozenik– ez
|
zuen
egin behinik behin, ez irri zabalik ez pozezko jauzirik; aldiz, nahiz eta orduantxe eman zion arnasa bere errebeldia urtetan erreprimitutakoari: arnasestuka zegoen, goibel, aurpegiko giharrak zurrun, bere erabaki hark garaipenaren eztia dastatzera eraman balu bezala, bai, baina ezti hark ozpinetik eztitik bezainbat balu bezala.
|
|
|
Jarri zion emazteari esku bat ipur-masailean, jarri zion bestea bularretan... emazteak, baina, edo itxura egiten zebilelako edo benetan lotan zegoelako, ez zuen mugimendu txikienik egin. Testosteronak emaztea are gehiago haztatzera bultza zezakeen Nazario, edo hartara bultzatzen zuen, hobeki –testosteronak gorputzean eragindako indarra, izan ere, grabitatearena bezalakoa da, norabide bakarrekoa (grabitatearen aurkakoa maiz, hori bai), setatia eta temosoa, finkoa eta sendoa–, baina ez
|
zuen
egin; aitzitik: postura hartan bizpahiru minutu egin ondoren, berriro jarri zen lanparari begira.
|
|
|
Faustinaren ateraldiak barre eragin ziezaiokeen Reginari, baina honek ez
|
zuen
egin, zalantza baten itzalak hartu baitzion, antza, aurretik egotzitako iritzi biribila:
|
|
|
Izan ere, zergatik estutu behar zuen bere burua, baldin eta hamalau urte bakarrik bazituen? Ados, hamalau urterekin huts egin zuen, baina hamabostekin ez
|
zuen
egingo, ez horixe, orduantxe gaindituko baitzuen gizontasunaren froga, zer arraio, orbetar bati zegokion bezala!
|
|
|
...k ere bere esanahia baitzuen, ausaz, luzaldiaren tarte hura agintzen zuenaren (ez al zuen ezkontzaren ohiko formulak emazteak senarraren mendeko behar zuela agintzen?) adierazpide bat balitz bezala, adierazleari berari jauzi bat egiteko baimena aitortzen ziona, benetako agintearen planotik komenientzien planorainokoa–, jantzi zen –markesa andereak negar egiteko puntuan zirudien, baina ez
|
zuen
egiten, harrotasunak eta buru estimuak hartara behartzen zutelako, apika– eta, gelatik alde egin aurretik, honela mintzatu zitzaion emazteari, ahots neutro eta gizabidetsu batez:
|
|
|
Baina Beñardo ez zegoen ongi, eta nola etxera gizon iritsi nahi baitzuen, denbora egiteko edo, bide ertzetik bospasei metrora zegoèn toki batean eseri zen, zuhaitz baten enborra bizkartokitzat harturik, non, berandu baino lehen, lotan gelditu baitzen. Itzarri zenean –gainean zuen gaua, ilargi erdia gauaren begi–, arazo handirik gabe zutitu, etxerako bideari berrekin –jiraka ez zebilkion arren (balantzarik ez
|
zuen
egiten behinik behin), astuna behar zuen Beñardok burua– eta gorabehera handirik gabe heldu zen etxera. Sukaldean izeba Ursula aurkitu zuen bere zain, kriseilu baten argipean.
|
|
2009
|
|
|
Pentsa antzinako tribu nomada batean basamortuan portzelanazko objektuek, buztinkiek hobe, izango zuten estimua, laberik eta ez zeukatela, ura murri, biziraun ahal izateko hartu ardiak, zakurrak, ahuntzak, eta, kanpadenda jaso eta kanpadenda eraitsi, beti hara eta hona bizi zirenean. Bada, Jainkoak gizon emakumea, beste izakiak ez legez, buztingin artez eta artatsuenaren maneran bere esku propioekin egin
|
zuen
egin. Eta, horrekin ez aski, sudurretik putz eginez, bere bere arnasa eman zion, bere espiritua eta bizia.
|
|
|
–Anarentzat umiliazio jasanezina izanen zen nik engainatzea. Eta zu gizona izateak afera okertu besterik ez
|
zuen
eginen.
|
|
|
–Hori da Anaren orrazteko zepillua, erran zuen Oskarrek. Seinalatu besterik ez
|
zuen
egin, ukitzeko beldur barregarriak harturik.
|
|
|
Xabierrek erantzutekoa egin zuen, baina Oskarrek hartu zion aurrea. Zer gerta ere, Armentia alde eduki nahi zuen, eta Xabierrek polizia sumindu besterik ez
|
zuen
egiten.
|
|
|
Oskarrek protesta ahulak egin zituen, baina azkenean operazio gogaikarria jasan beste erremediorik ez zuen izan. Agentea emakumezkoa izateak umiliazioa okertu besterik ez
|
zuen
egin.
|
|
|
Argi urratzea mamu zurbil baten antzera heldu zen Iratira. Gauean Oskar saiatu zen autoko eserlekuan lokartzen, baina lo arin eta asaldatua besterik ez
|
zuen
egiterik lortu. Auto barnean jasanezina zen hotza.
|
|
|
Ana hil duenak motiboren bat izan behar zuen. Eta ongi dakizunez, lana zen Anaren bizitza, lana besterik ez
|
zuen
egiten. Hil nahi izaterainoko etsairik baldin bazuen, logikoa da bere abokatu jardunean bilatzea.
|
|
|
Ez zuen eguneko plangintzarik egin. Paseatu, kaleak ibili eta hiribarneko kafetegiren batean musika entzunez ordu batzuk gustura iragan baizik ez
|
zuen
egin nahi. Eta egunkaria irakurri.
|
|
|
Tira, halako batean ez
|
zuen
egin. Uste baino egun bat lehenago etxeratu zen, ezustean, inongo deirik gabe.
|
|
|
Baina neskak ez zuen ezer esaten, negarra baino ez
|
zuen
egiten, zotinka gero. Bere begi berdeak inoiz baino distiratsuago zeuden.
|
|
|
Abadearen zazpigarren semeak ez zuen otoirik egin. Negar, negar besterik ez
|
zuen
egin herria utzi eta Ameriketarako lehen ontzia hartu zuenean.
|
|
|
Ezin esan entzun zuenak harritu zuenik. Hainbat urte lehenago zirkuko atsoak esan ziona konfirmatu besterik ez
|
zuen
egin.
|
|
|
Orduan jo zuen beste gizagaixo harengana, Olasorengana. Bestela ere nahastu samarra, haren ganbarako saguak dantzan jartzeko lan handirik ez
|
zuen
egin behar izango. Aginduko zion muxu bat kopetan, eta kito.
|
|
|
Puzzle hartan ertzak tolestuta sarrarazitako zati bat balitz bezala. Eta Ugarteren larunbat gaueko jokaerak sentipen ezeroso hura indartu baino ez
|
zuen
egiten, noski. Egoerak berak sortutako urduritasuna eta edandako ardo litro guztiak kontuan hartuta ere, gehiegizkoa iruditu zitzaidan haren erreakzioa.
|
|
|
Reginak apenas egin zuen lorik gau osoan, porrotaren belar gaiztoaren hausnarrean ibili baitzen behi bat bezala, negar isilean, malkoak agortu zitzaizkion arte; Nazario gogorragoa zen, halako moduan, non, bide batek ematekoa ematen ez bazion, beste bat aurkitzen saiatzen baitzen? saiatu ere ez
|
zuen
egin behar, gainera, esku eskura baitzuen fabrikan bertan, non kontu bat baitzuen, itxi gabekoa; langile bat zen, urtebete lehenago lanetik bota zuena, greba batean parte hartzeagatik, baina berriro lan eske joan zitzaiona: lau seme alaba ditut, ahora zer eramanik ez dutenak, eta damu naiz, nagusi; fabrikan izan ohi zituèn arazoekin alderatuta, bigarren mailakoa zen hura, baina burua haraxe joan zitzaion, hain zuzen ere; biharamunean zuen hitzordua, eta horrek kezkatzen zuen, Nazariok bere zalantzak baitzituen, langilea onartu ez onartu:
|
|
|
Orduan, ahitua zegoen arren, oihu izugarri bat egiteko premia etorri zitzaion Domingori: . Baaai, isildu naiz!?, ezezkoa adierazten zuen baiezko batean, berrindartu ondoren, amorruaren sua zerien haren begiei?, baina ez
|
zuen
egin; eta, halere, oihu hura barruan geratu zitzaion arren, ez zen gehiago estutu; aitzitik: aitari ziòn gorrotoaz poztu zen, gorrotoak bizitzeko gogoa ere piztu balio bezala.
|
|
|
...n edo Tartalo; edo, Albertok erakutsitakoaren ildotik, Drakula edo Frankenstein; eskumuturreko min gero eta handiagoak istantean ezabatu zion, ordea, irrika hura, jarraian ezintasun ikaragarri bat nagusitu baitzitzaion; eta, orduan, oihu egin nahi izan zuen, ahoa ere zabaldu zuen une batez, oihu egiteko itxuran?, desesperaziozko oihu bat, baina, oihuak aitaren garaipena handituko zuelakoan edo, ez
|
zuen
egin; aitzitik: eztarrian ito zuen; eztarriko ate hura itxita, baina, beste ate bat aurkitu zuen mutilaren desesperazioak:
|
|
|
haren aurpegieraren aldaketaren berri, zer egiten zuen erizainak haurra besoetan, bere hartan geldi, zilbor hestea mozteko saioari ekin gabe??, segundo batzuk lehenago irri argi bat zena irriarekin zerikusirik ez zuèn keinu izugarri bihurtu baitzen: keinu izugarri bat, bai, nazkak eta errukiak joa, baina, batez ere, izugarrikeriak; eta galdera bat etorri zitzaion ezpainetara Reginari, baina ez
|
zuen
egin, erantzuna bazekielako, ausaz, edo bere susmoak egiaztatzeko mementoa, gainera zetorkiòn ekaitza, atzeratu nahi zuelako, ea atzeratzearen atzeratzeaz desagertzen zen.
|
|
|
Domingo, esate baterako, ordurako etxetik alde egina zena, sarritan mintzatu izan zitzaion iraultzaz, zeina beti udaberriarekin lotzen baitzuen ezinbestean: Adak, egia esan, ez zituen asmo harekin jertseak egin, halaxe atera zitzaizkiolako egin
|
zuen
egin zuena?, baina, eginda gero, laket izaten zuen beste arrazoi harengatik izan zela sinestea: auskalo, gainera, egia ez ote zen, zeren etxeko jakintsuak. Damasok, Madrilgo kimikako fakultatean karrera amaitu eta irakaskuntzari ekin zionak, hango eskola alemanean?
|
|
|
han ikasitakoari emana bizi zen Regina enean, orain orratzak hartu eta jertse bat edo beste egiten zuela, orain egongela apaintzen paper batzuekin edo beste zernahirekin. Hamazortzi bat urte zituenean, baina? 1929an, beraz?, hiriko erakusleiho batean kolore askotako jertse liluragarri bat ikusi, barrura sartu, probatu, probatu besterik ez
|
zuen
egin, eta handik irten ez beste. Adak ongi oroit zitzakeen dendaren atzeko aldean zegoèn ehungailuaren hotsak, beste denbora baten adierazgarri zitezkeenak, artisautza sortzaile bati lotuak?
|
|
|
Orobat, nobleei dei egiten zien errebela eta altxa zitezen eta jar zitezen bere manupera edo Condéko printzearenera. Damvillek ahaleginik ere ez
|
zuen
egin estaltzeko elkar hartua zegoela koroaren bertze etsaiarekin. Erlijio desberdinetakoak izan arren, ituna egina zuten, bata hegoaldetik eta bertzea iparraldetik, Frantzia hertsatzeko asmotan.
|
|
|
Istant bat ere ez
|
zuen
egin erantzun gabe:
|
|
|
–Beharrik ez zitzaizun ahantzi kota janztea. Erasotzailearen ezpatak hazbeteko zuloa ere ez
|
zuen
egin zure larruazalean.
|
|
|
Gu ez bezala. Egin, frantsesez baizik ez
|
zuen
egiten. Eta zer nolako frantsesa!
|
|
|
Begi kliskarik ere ez
|
zuen
egin. Nola ez zen egonen, bere jendeez ibiltzen ziren omenen jakitun!
|
|
|
Azurmendik behin baino gehiagotan lo egin behar izan
|
zuen
Egin eko erredakzioan, bazekielako Hernanin bertan gertatutako atentatuetako bat haien kontra zuzendua zela, eta Santaciliak polizien ahotsak entzuten zituen telefonoa hartzen zuenean. Irunberriko Arroilean hil ziren Juan Mari Lizarralde eta Susana Arregi etakideei buruzko hainbat informazio erreserbatu kaleratzea lortu zuen 1990ean zehar, eta gero jakin zuen Luis Roldán orduko gobernu ordezkariak hari jarraipena egiteko agindu zuela.
|
|
|
" Zorionak, Regina!", baita bi zapladatxo haiek ere, medikuak eskuaz masailean eman zizkionak; Reginak, gero, ez zuen ezer gogoratu, beharbada, tentsio handiko memento haiek bizi ondoren bere burua lasaitzearekin aski balu bezala; edo guztia gogoratzen zuen, agian –guztia gogoratzen zuen ziurki–, erizainari berriro so egin ez beste jakin baitzuen –aurrez aurre zuen haren aurpegia– haren aurpegieraren aldaketaren berri –zer egiten zuen erizainak haurra besoetan, bere hartan geldi, zilbor hestea mozteko saioari ekin gabe? –, segundo batzuk lehenago irri argi bat zena irriarekin zerikusirik ez zuèn keinu izugarri bihurtu baitzen: keinu izugarri bat, bai, nazkak eta errukiak joa, baina, batez ere, izugarrikeriak; eta galdera bat etorri zitzaion ezpainetara Reginari, baina ez
|
zuen
egin, erantzuna bazekielako, ausaz, edo bere susmoak egiaztatzeko mementoa –gainera zetorkiòn ekaitza– atzeratu nahi zuelako, ea atzeratzearen atzeratzeaz desagertzen zen. Hantxe zegoen, nolanahi ere, erizaina, Reginak esan nahi ez zuenari hitzak jartzeko prest, agidanean...
|
|
|
Orduan, ahitua zegoen arren, oihu izugarri bat egiteko premia etorri zitzaion Domingori: " Baaai, isildu naiz!", ezezkoa adierazten zuen baiezko batean –berrindartu ondoren, amorruaren sua zerien haren begiei–, baina ez
|
zuen
egin; eta, halere, oihu hura barruan geratu zitzaion arren, ez zen gehiago estutu; aitzitik: aitari ziòn gorrotoaz poztu zen, gorrotoak bizitzeko gogoa ere piztu balio bezala.
|
|
|
...alo; edo, Albertok erakutsitakoaren ildotik, Drakula edo Frankenstein; eskumuturreko min gero eta handiagoak istantean ezabatu zion, ordea, irrika hura, jarraian ezintasun ikaragarri bat nagusitu baitzitzaion; eta, orduan, oihu egin nahi izan zuen –ahoa ere zabaldu zuen une batez, oihu egiteko itxuran–, desesperaziozko oihu bat, baina, oihuak aitaren garaipena handituko zuelakoan edo, ez
|
zuen
egin; aitzitik: eztarrian ito zuen; eztarriko ate hura itxita, baina, beste ate bat aurkitu zuen mutilaren desesperazioak:
|
|
|
Domingo, esate baterako, ordurako etxetik alde egina zena, sarritan mintzatu izan zitzaion iraultzaz, zeina beti udaberriarekin lotzen baitzuen ezinbestean: Adak, egia esan, ez zituen asmo harekin jertseak egin –halaxe atera zitzaizkiolako egin
|
zuen
egin zuena–, baina, eginda gero, laket izaten zuen beste arrazoi harengatik izan zela sinestea: auskalo, gainera, egia ez ote zen, zeren etxeko jakintsuak –Damasok, Madrilgo kimikako fakultatean karrera amaitu eta irakaskuntzari ekin zionak, hango eskola alemanean– halaxe esan baitzion Madrildik oporretan itzulitako egun haietako batean –arratsalde eguzkitsu batean izan zen, eta anai arrebek hondartzatik paseatzen zuten, oinutsik, portua eta badiaren inguruko mendixkak ikusgai–:
|
|
|
Hantxe zeutzan senar emazteak, handik gutxira, elkarri bizkarra emanda: Reginak apenas egin zuen lorik gau osoan, porrotaren belar gaiztoaren hausnarrean ibili baitzen behi bat bezala, negar isilean, malkoak agortu zitzaizkion arte; Nazario gogorragoa zen, halako moduan, non, bide batek ematekoa ematen ez bazion, beste bat aurkitzen saiatzen baitzen... saiatu ere ez
|
zuen
egin behar, gainera, esku eskura baitzuen fabrikan bertan, non kontu bat baitzuen, itxi gabekoa; langile bat zen, urtebete lehenago lanetik bota zuena, greba batean parte hartzeagatik, baina berriro lan eske joan zitzaiona: lau seme alaba ditut, ahora zer eramanik ez dutenak, eta damu naiz, nagusi; fabrikan izan ohi zituèn arazoekin alderatuta, bigarren mailakoa zen hura, baina burua haraxe joan zitzaion, hain zuzen ere; biharamunean zuen hitzordua, eta horrek kezkatzen zuen, Nazariok bere zalantzak baitzituen, langilea onartu ez onartu:
|
|
2010
|
|
|
eskola izaten zuenean, jakina: ahalegin berezirik ere ez
|
zuen
egin behar, egia esan, gure etxea ikastetxetik. Filosofia egina zuen, Municheko unibertsitatean, bere etxerako bidean geratzen baitzitzaion.
|
|
|
Leiho ondoan, zorro batean arkatzez idazten ari zen gazteak giltzari bati zera galdetu dio, alegia, zer izen
|
zuen
egiten ari ziren horrek.
|
|
|
Hilaren 15eko goizean bilerarik ez
|
zuen
egin bi alderdi politikoen arteko mahaiak. Bitartekariak PSE EErekin, eta bitartekariak Batasunarekin.
|
|
|
Batzorde zientifikoak bere epaia eman zuenean, Cerdánek idazki bat argitaratu
|
zuen
egindako analitiken balioa defendatuz. Eta filologoei, epigrafistei, egiptologoei eta latinistei ondorioak berriro aztertzeko gomendatu zien.
|
|
|
Bistakoa zen eremua ondo ezagutzen zuela. Amaiak jarraitu besterik ezin
|
zuen
egin. Zeren bila zebiltzan ordea?
|