|
2000
|
|
|
Baina ikasitako guztia ahalegin pertsonal handi bati esker ikasi
|
zuen
bi hilabete pasatxoko tarte hartan, inoren laguntzarik gabe, liburutegi eta hemeroteketan begiak erretzeraino lan eginez. Autodidakta izatea egokitu zitzaion, eta ez berak hala nahi izan zuelako, beste erremediorik izan ez zuelako baizik.
|
|
|
Euskal Herria Museoan eta Gernika Museoan izan zen baina, haietan ere inori ezer galdetzen ausartu ez zenez, gerrari buruzko zalantza argitu gabe irten behar izan
|
zuen
bietatik. Euskal Herria Museoan Imanol Larrinagak sinatutako marrazki batean bere burua ikusi zuen; gerra garaiko Lauaxeta zen marrazkikoa, komandante jantzian eta betaurrekorik gabe.
|
|
2001
|
|
|
Omenaldia abiatzen da! –erran
|
zuen
biek.
|
|
2002
|
|
|
Erratuta zegoela esan zion Luigik eta froga gisa hainbat jenderi entzundako komentarioak errepikatu zizkion. Mentxuk bizkarra apur bat atzerago eroanda jarraitzen
|
zuen
bien elkarrizketa. Aurrez horri buruzko zalantzarik izan ez bazuen ere, pozarren berresten zuen Luigi eta Rafaren artean aditzen zuen konfiantza giroa.
|
|
2003
|
|
|
Oso oker ez banago iraganera egin
|
zuen
bion gogoak. Bisitariak dokumentuen bidez ezagutu behar zituen gertaerak.
|
|
2004
|
|
|
Gidariarengana hurbildu zen. " My, my" hasi zen totelka" my suitcase.. two suitcases" gehitu
|
zuen
bi atzamar jasoz. Gidariaren ez ulertu bisaia ikusi zuen aurrean, zuri eta gorri.
|
|
2006
|
|
|
Gizon Handiak bestelako kezkak zituen astelehen goiz hartan; esaterako, tripetan ernatzen zitzaion ezinegon lauso eta definigaitz hura, edo hainbestean behin ziztatzen zion buruko min hori. Baina biak ala biak, asteleheneroko kontuak ziren, denborarekin konturatu zen beste zerbaiten adierazpen psikosomatikoak baizik ez zirela, eta horrenbestez etsi
|
zuen
biekin bizitzen ikasi zuela, baita ikasi ere; zer gaitzen adierazpen psikosomatikoak ziren, hori ez zuen hain argi ikusten, nahiz gehienetan identifikatzen zituen adierazpenok bizkar gainean eraman ohi zuen erantzukizunen karga erraldoiarekin, eta bere baitan agitzen zen Ideia Handien borrokarekin, bere gogoa lehen mailako borrokaleku intelektualtzat zeukanez. Interfonorantz makurtu zen eta kafe bat eskatu zuen.
|
|
2007
|
|
|
Harritzen zuen, baita ere, bi emakume haiek zuten dotorezia berezkoak eta batek bestearen ondoren hitz egiteko zeukaten abileziak. Harritzen
|
zuen
bi beso eta bi esku, zango biak, bi bularrak eta gerria, nola goberna zitzaketen bi buruk halako sintonian. Harritzen zuen, batez ere, gizonezkoaren amodiogintzak kontsolatzen zituenean emakumezko biak eta, finean, txunditzen zuen munstrotarako jaioak nola zezakeen hainbeste zorion partitu ingurukoen artean.
|
|
|
Eihera ohiak agertzen zitzaizkigun muino kiskalien kaskoetan, ekiak zapaldu herrialde zuriak eta beltzez apaindu emazte zaharrak karriketan, astiro astiro paseatzen, eguzkia desafiatzen bailuten. Erreka idorrak ordokiaren zain ezinduak zitezkeela errepikatu
|
zuen
bietan, bere goizeko kexua ahanztuxea zitzaion Haizeminek: Murillo de Río Leza eta Lagunilla del Jubera.
|
|
|
Pisura iritsitakoan, iltzeak sartzeko eta askatzeko ere balio
|
zuen
bi belarriko mailu bat eman zion etxeko andreak. Errelojua eta bloka eta tabakoa erretzeko pipa atera zituen lehenik eta, gero, bideoak, posterrak eta dozena erdi liburu.
|
|
2009
|
|
|
Ez
|
zuen
biotako inork erantzun. Zigarro gehiago piztu, eta iganderik gabeko hilabetea baino luzeago egin zitzaigun beste ordubete luze batez itxaron genuen.
|
|
|
Jauregi etxegilea alargundu zenean ez zeukan etxe azpiko ardandegia nork eramana, arreba neskazaharrak nahiago
|
zuen
bi umezurtzen arta hartu trenbideko langile trufariak jasan baino. Bordatxoko alaba etorri zitzaien lan hura hartuko lukeela.
|
|
2010
|
|
|
Gauzak apur bat argitu zitzaizkion Atxagaren eta Txillardegiren arteko debate famatu hura gertatu zenean, laurogeiko hamarkadaren erditsutan. Konprenitu
|
zuen
bi bando zeudela euskal mundutxo literarioan. Laburbiltzeko:
|
|
2011
|
|
|
Guarrosi buruz ari zen, zer duda egin. Hark erabaki
|
zuen
biok gela berean jartzea kontzentrazioetan.
|
|
|
Keinu bat egin zion enplegatuari, joan zedila, bera jabetuko zela hango kontuez. Mutilak mototsa doitu
|
zuen
bi eskuekin eta irribarre lodi batez agurtu zuen nagusia. Elenaren txanda hastearekin batera, txanda hasten zelako agian edo jokoaren ordua zelako, besterik gabe, gizon talde bat sartu zen.
|
|
|
Hor zeuden norbere taupadak, hesteetako jarioen mugimenduak, bere arnas hotsak. Tarteka kriskitin egiten
|
zuen
bi eskuekin, bere gorputzak garai bateko soinuak egiteko gaitasuna mantentzen zuela ziurtatu nahi zuen. Bera zela oraindik.
|
|
2012
|
|
|
Beltzaranak ez
|
zuen
bitan pentsatu. Ezin esan Ferminen panazko jakarekin ekuadortarra arraro samar ez zegoenik; batez ere, handi samar geratzen zitzaiolako.
|
|
|
Zoriari berea hobetzeko aukera txikiena uztea, arriskutsuegia iruditzen zitzaion, hitzen konbinazio perfektua lortzearen probabilitatea txikia izanagatik ere. Beldurtu egin
|
zuen
bi dado botatzen zekien edonor idazle izan zitekeela pentsatze hutsak: zenbat eta idazle gehiago, orduan eta ipuin gehiago, gero eta aukera zabalagoa berea baino hobea zen lan batek argia ikus zezan.
|
|
2013
|
|
|
Aitaren egin
|
zuen
bi bider. Eta bi ahizpari agindu zien liburuak erretiratzen hasteko.
|
|
|
Aurpegia estali
|
zuen
bi eskuekin, ezegitekoren bat egin zuela adierazi nahian.
|
|
|
Lehorgailuaren hotsak telebistarena estali zuen. Martinek zutik iraun
|
zuen
bi emakumeen aurrean Inesek amari, hatzak orrazi, adatsa nola astintzen zion begira, eta gero logelara erretiratu zen. Zabalik utzi zuen atea.
|
|
2014
|
|
|
Gotzonekiko setioak sendotu egin
|
zuen
bi anaien arteko harremana. Normala zen, Xabik ahulekin elkartzeko joera baitzeukan.
|
|
2015
|
|
|
Atzerakoienek, beti gaitzespen gogorrena adierazi ondoren, zigorrik gogorrena eskatzen ziharduten. Probintziako egunkariak, hainbat legelari ospetsuren iritziak jaso ondoren, kamaradek talde terrorista bat osatzen zutela ondorioztatzen
|
zuen
bi orrialdetako erreportaje juridikoa atera zuen. Pertsona eta ondasunen aurkako atentatuak, bahiketa, erailketa saiakera, arma bilketa eta garraioa.
|
|
|
Kritikak ez zion egur gehiegi eman. Sekula ez
|
zuen
bi liburuon harira hitzaldirik eman, esan nahi baita, horien uhinak ez zirela urruti iritsi eta hasi orduko itzali zirela, arroz ale batek itsasoan eragin ditzakeenak nola.
|
|
|
Jende gehienak ez bezala, ezagutzen zuen inguruetakoen kokalekua. Deitu
|
zuen
bi zenbakietara. Han ez zela Peter Zuazorik erantzun zioten bietan.
|
|
|
Belenek, nola ez, ongi baino hobeto zekien senarraren deserosotasun keinu hura interpretatzen. Umeak gustura zebiltzan, ordea, sagardo botilako beira baino ilunagoak ziren uretan murgil, eta gustura ibiltze hark orekatu eta desegin egiten
|
zuen
bi bikoteen arteko asperkeria, ezinegona. Indar oreka hartan, haiek eta haien lasaitasuna ez ziren inportanteena.
|
|
2016
|
|
|
Ez utzi Patton jauna gasolina premian! –eta amerikanoak aulki altua ekarri
|
zuen
bi alferezgaien eta emakumezkoen taldera.
|
|
|
Hiru urde haiek tente jarri ziren bilogorria agertzean, ordurako han ziren Chela beltzarana eta Esmeralda blonda. Eta azkenik Marina andereak, mostradoretik, eskua goraka astindu
|
zuen
bi egongelak erdibitzen zituen hormako kuku erloju aldera, Martini adieraztearren aski barrandatu zuela behatxulotik.
|
|
|
Pauso hotsak aditu ziren korridorean. Izeba Irenek txabusina lotu
|
zuen
bi gazteen aurrera agertu aurretik.
|
|
|
Horretan ari zirela, Luisek jeepa gelditu
|
zuen
bi lehengusuen ondoan, bueltan zen Altsasutik.
|
|
|
Aitaren aldetiko osaba gazteenak mendia eta ardoa zituen bizio bakarrak. Honek ere jakinen
|
zuen
bi ahizpen artekoa, azken batean Txaro eta Irene, biak ala biak koinata zituen. Pedrotxo kenduta, Jeronimo zen familia hurbileko fidagarriena Martinen begietan.
|
|
|
Izkina batean bi gizon heldu ari ziren, gomazko botak jantzita, amuarrain bana neurtzen barra gainean. “Enea bai luzea” bota
|
zuen
bi gizonetarik garaienak. Poltsikotik labana bat atera eta marka egin zuen eztainuzko estalkian, zerbitzaria erne zuela.
|
|
2017
|
|
|
Marika bat. Konortea galdu
|
zuen
bi eskuak bularraren ezkerreko aldean loturik. Sirenak entzun zituen.
|
|
|
Gaizki nengoen bolada hartan, neure buruarekin ere beldurtuta. Leirek amaitutzat eman berri
|
zuen
bion arteko harremana, zazpi urte niretzat behintzat goxoren ondoren, gero eta ilunago sumatzen ninduela argudiatuta, tristura eta beldurra baino ez nizkiola transmititzen, “toxikoa” nintzela. Bakarrik eta babesik gabe utzi ninduen haustura hark, munduaren aurrean ahalketuta.
|
|
|
Ez zen erraza aitarekin bakarka egotea. Beti asmatzen
|
zuen
bion artean intimitatea eragotziko zigun norbait edo zerbait sartzeko modua. Publikoki nire aita izatea gustatzen zitzaion; pribatuan, nahiago zuen kolegarena egin.
|
|
|
Aitarekin hizketan sumatu nuen sukaldean. Musika zoragarria egiten
|
zuen
bien ahotsen konbinaketak.
|
|
|
Zutik itxura hobea zuen. Ilea atondu
|
zuen
bi eskuekin.
|
|
|
Oihalak haztatzen zituen zebra betaurrekoak sudur puntan jarrita, tiraldiak eragiten zizkien. Jantzi pare bat begiz joz gero berehala ebazten
|
zuen
bietatik zein erosi eztabaidaezinak ziren arrazoiak aletuz. Amak beti izan du nik baino gustu hobea.
|
|
2018
|
|
|
Azkenik, liburu bat hartu
|
zuen
bi eskuekin eta beha egon zen une luzez. Margoti begiratu zion eta barre egin zuen, barre txiki bat.
|
|
|
Egun batez, Firenzeko kaleetan barrena zebilela, gurasoek oparitutako lepokoaren antzekoa ikusi zuen bitxitegi bateko erakusleihoan. Ez
|
zuen
bitan pentsatzeko astirik hartu, eta konturatzerako lepoan jarrita zuen. Halako nostalgia punttu batekin, denborak bere oniritziz lapurtutako zerbait berreskuratu izan balu bezala.
|
|
2020
|
|
|
Orduan sentitu nuen Beatriz nigana hurbiltzen, inoiz ez bezalako gertutasunarekin, intimitatearen ate guztiak zabaltzeraino. Beatriz ez zen ondoan inor izan gabe egoten zen horietakoa; bere garairik onenean, atzetik nahi adina mutil zituenean, beti izaten
|
zuen
bi harremanen arteko zubi mutila izateko hautagairik, eta inpresio hori izan nuen orduan, agian Jokinekin bukatu eta beste berri bat etortzen zitzaion arte nirekin entretenitzea pentsatu zuela.
|
|
|
Ume bat aurkitzea asko kosta zitzaien, Getarian agertu zen handik egun batzuetara. Menditik zetorren erauntsia eta ibaikoa elkartu ziren, urak gora egin zuen indarrez, herria irentsi
|
zuen
bi aldeetatik.
|
|
2021
|
|
|
Ikusgarria zen. Iheslariak ez
|
zuen
bitan pentsatu, orkatzari segituko zion, hilen zen, biziko zen, baina saiatu behar zuen balekibale. Zakur errabiatuak bertan zituzten, zaunkaz eta hatsanka ozenez.
|
|
|
Urguilutsua zen, ohorearen zentzu zorrotza zeukan, nahiz eta itxuraz traputzar ematen zuen. Alaba are ederkiago ezkondu zitzaion eta horrek tulunbio sozial latza urratzen
|
zuen
bi emazteen artean. Ezpaina plegatu nuen, ironikoki.
|
|
|
epaiketa guztiz sumarioei buruzko informazio gehiago nahi nuen, zehazki Pablo Amillanoren esku hartzeari buruzko informazioa. Lekukoek esaten zuten bezala, Santoñan preso hartutakoen artean Somocurcio eta Chicharro ezagutu eta seinalatu bazituen, jakin nahi nuen ea aitonak parte hartu
|
zuen
bi borrokalari ezkertiarrak hormara bidali zituen epaiketan; lekuko izan ote zen. Propio salatzera joan ote zen.
|
|
|
Ezin dizut eman’ ‘Ez, ez, ezin baduzu eman... ’ eta joan zen. Baina gainerako emakumeek, ez baitzuten adorerik izan apaizari esateko ezin zizkietela bi pezeta horiek eman, bost pezeta horiek jaso ez arren ematen jarraitu zuten, eta apaizak jarraitu
|
zuen
bi pezeta horiek kobratzen”.
|
|
|
Baietz esan nion, Ferrek ez zuen kontrakorik adierazi (orduan oraindik zenbait gauza elkarrekin egiten genituen), baina gezurra zen. Gure haurrak ez
|
zuen
biotako inori begira lo egiten. “Normala al da amak eta semeak horrela lo egitea, elkarri bizkarra emanez, hain urrunduta?
|
|
2023
|
|
|
Bere pentsaera eta mundu estetikoa interesgarria iruditu zait beti. Oreina filmak liluratu ninduen, eta are interesgarriagoa egin zitzaidan filmari buruz idatzi
|
zuen
bitakora koadernoa: “Gurea baino ederragoa da Urdaibaiko lokalizazioa(...) Baina ez dut filmatu nahi.
|