|
2000
|
|
|
Hantxe zeukan kapazoan masa egin berria, hantxe igeltsuaren zakua, hantxe uraren baldea, lurrean brotxa, llana eta nibela. Orain berriz, paleta lagata, ez
|
zuen
bada atzera espatula hartu, eskailerara igo, ez zen bada berriz ere pareta goian arraspatzen hasi. Akatsen bat ikusi zukeen.
|
|
|
Makurtu zelarik berriz, irrist egin zuen, sasietara erori; eta, handik ateratzearren egin zuen ahaleginean, sasitan barrenago joan zen. Madarikazio bat bota zuen, esfortzu handi bat eginez atera, elurraz ipurdia garbitzen ari zelarik, Pitita une batez ikustea iruditu zitzaion; haren figura baina, berehalaxe elur lainotan ezkutatu zen; uste ote
|
zuen
bada hark berak bazekiela bidea. Eta, Xanek bideari berrekin eta handik pixka batera berriz, bidea bitan bereizten baitzen, zalantza egin zuen.
|
|
2001
|
|
|
Poliziak atxilotu egin
|
zuen
Bada Rajan. Espetxetik auzitara zeramatela, ordea, Pathamdarrek tiroz hil zuten.
|
|
|
Bien, ideien eta hizkuntzen kontra jardun zuen Francok, behar zenean behar zena joz. Gaztelaniaz argitara emanda zegoen Brabanteko Genoveva zergatik debekatu
|
zuen
bada euskaraz zentsurak. Ideiengatik akaso?
|
|
2002
|
|
|
De. . Zer egingo
|
zuen
bada! Ez du lotsarik, ez inoren beldurrik, ez lotuko duen legerik.
|
|
2003
|
|
|
Ez
|
zuen
bada iduri, behin batean, herritarren eta arrotzen artean, edo frantsesez mintzo zirenen eta gaskoina baizik ez zekitenen artean bereizkuntzarik egiten zutela 1789ko iraultzaileek.
|
|
|
Hirugarrenik, eta, zer egin
|
zuen
bada Frantziak, munduko estatu nazioen eredu izan ondoan. Frantziak ere, aski zalaparta erabili ondoan haatik, bere inperioaren mugak, orduan erraiten zen bezala,. Dunkerquetik Tamanrassetera?
|
|
|
Eta herritar asko euskaldun elebakarrak zirenez, haiek hezteko euskarara jo zen, euskarazko hainbat dotrina eta katixima idatziz (gehiago Iparraldean Hegoaldean baino). Elizak, erakunde gisa, euskara interes instrumental soilez erabili
|
zuen
bada. Baina baziren apaiz idazle batzuk euskaltzale zirenak aldi beran, hots erlijio xedearekin batera euskara maila idatzian garatu nahi izan zutenak.
|
|
2004
|
|
|
Zer nolako izaera eta egitekoa ezarri zion nazionalismo moderno honek hizkuntzari? Ez al
|
zuen
bada nazionalismoaren aroa zabaldu zuen politika estatal berri horrek hizkuntza izaki politiko hutsa bihurtu bere sistema nazionalaren barruan. Gu, asmorik zintzoenaz, euskara daukagun estatusean daukagulako edo, gure hizkuntza nazionalaren ahuleziaz oharturik, jokabiderik zuhurrena hautatzera beharturik gaude.
|
|
2005
|
|
|
Heriotzara kondenatuko zuketen. Ez
|
zuen
bada horrelakorik merezi, bere irudiko. Furgoi beltzean itzaleratu zutenean, gilotinaren mihi fin eta zorrotza lepondoan hotz lerratzen imajinatu eta trenputxartu zen.
|
|
|
Azken buruan, pentsatu nuen, hark ere
|
zuen
bada izen bat, ezta?
|
|
2006
|
|
|
Zergatik ordea? Zer
|
zuen
bada Markelek Elena bereganatzeko. Izatekotan ere, diru gehiago, hori bai, baina besterik ez.
|
|
2008
|
|
|
Hain kasu nabarmenak izan ez arren, oso ohikoa izango zen Azkuerengan bere hainbat proiektu euskaltzale eliz korporazioen bitartez bideratzeko saioa; alde batetik indargarria izan zitekeena (ekimenenak erakunde eta plataforma babesle baten gerizaz bermatzen baitzituen), baina bestetik klerikalismoaren eta gizarte zibiletik aldentzearen karga ezar ziezaioketenak. Tarte horretan jokatu
|
zuen
bada Azkuek.
|
|
2009
|
|
|
Hori ote idazle frantziar bilakatzeko ordaindu beharreko prezioa? Ez al
|
zuen
bada lehenik Emmanuel Berl ek argitaratu, eskrupulu berberek eraginda, France la doulce6, liburu horrexek ematen baitu Bagatellesen doinua: " Egia esan, Frantzia Jainkoaren kontzentrazio esparrua da"?
|
|
|
Lamdak eta Coatlik jada osatzen zuten bikotea ezereztatzeko ez zen borrokatuko. Zer
|
zuen
bada Lamdak mutur. Malenkoniaz zurgatzen ari zena?
|
|
2010
|
|
|
Ama gutxiago aipatzen dizute, baina izango
|
zuen
bada eraginik zure bertsozaletasunean.Bai, hain zuzen, Maddalen Arzallusek eta biok egin genien horrelako omenaldi txiki bat bertsolarion amei. Batez ere, Maddalenen kasuan eta nirean ezagunak egin ginelako berak aita eta neba dituelako bertsolariak, eta nik ere aita; baina amak ere hor daude.
|
|
|
Gaur egun badakigu depresioak suizidioa eragin dezakeela, tratatzen den gaixotasuna dela. Garai hartan ez, onartu ere ez zen onartzen, nola ulertuko
|
zuen
bada Lotsatirena bezalako hain familia bitalista batek hogei urteko semearen suizidioa. Garai hartan gainera.
|
|
|
Errejarik eta bentanarik gabeko etxeak, labirinto itxurako kaleak, estuak, aldapan, kale itxiak batzuetan. Andaluziatik ere bazuen Tetuanek, izango ez
|
zuen
bada. Errege Erregina Katolikoek desterratutako andaluzek berreraiki baitzuten 1484an.
|
|
2011
|
|
|
A bai, Joyce? Zer egin
|
zuen
bada Joycek?
|
|
|
Atzo goizean jaitsi izan balitu bezala oroitzen zituen Lazkanok eskailera haiek, nola beheratu zituen banan banan, apur bat ezkerretara okertutako koska makurrak, buruzagi ilegorriaren atzetik, gidari izateko bere ezintasunagatik elbarri inutil bat bezala sentiturik. Ez
|
zuen
bada Idoiak eramaten beti bere Minian leku guztietara. Eta orain hori ere ez, Anak ez baitzeukan gidabaimenik.
|
|
2012
|
|
|
Jakina, ez zuen Dasilvaren txostena aukitu. Nola aurkituko
|
zuen
bada?
|
|
|
Kanoikada bat tirata ere gorpu bat dagoen lekuan, bost edo sei egunez urpean egon ondoren azaleratzen bada, berriz murgilduko da, bere horretan utziz gero. Baina, galdetzen dugu guk, zer
|
zuen
bada kasu honek izadiaren ohiko bideetatik apartatzeko. Egoera lazgarri horretan, astearte gaua arte eduki izan balitz gorpua ibaiertzean, aurkituko zen hiltzaileen aztarrenen bat.
|
|
|
Baina gizon bat baino gehiago izanik, arduratuko ote ziren hesi bat altxatzea den bezalako alferreko lana egiteaz, zertarako eta istant batean edozein hesiren gainetik jaso zezaketen gorpu bat pasarazteko? Gizon talde batek horrela eramango al
|
zuen
bada gorpu bat, arrastatzearen seinale nabarmenak utziz?
|
|
|
Ez zen gelditzen. Zer
|
zuen
bada horrela irri zozotan agortzeko. Arraileriaren minetik urrun ginen alta.
|
|
2014
|
|
|
Aise eginen
|
zuen
bada: Politenean sartu Frantziatik, eta Politenetik jalgi Espainian.
|
|
|
Menturaz hizlari handi bat ekarriko balute gerlaren aurka gogoen berotzeko eta langileen elkartzeko, Jules Guesde den bezalako hizlari handi bat. Kafetegi honetan berean ez
|
zuen
bada hitz egin Guesde handiak, duela... " Duela zenbat, ordea?
|
|
2015
|
|
|
Ez nuen bidezidorrik topatzen ordea. Beno, horrela
|
zuen
bada. Pena zen nire iruzkina erabat ez borobiltzea, baina talde lana horregatik agindu ziguten azken batean, denen ekarpenekin osatu, eztabaidatu eta aberasteko.
|
|
|
Segizio alegera itzultzen ari zen katedraletik, Arrano Bikoitza aireak lagundurik, eta jeneralak, banderaren zintzilikarioak eskuan, jakinarazi zidan Gobernadorearen poliziari behar ziola laguntza eskatu, zeren eneak, alkatearenak, ez ziolako lagundu. Zer
|
zuen
bada. Bada, bururatu omen zitzaion auto ofizialean pasatzea Martzeliano Baithako karrikatik barrena, klaxon tutaka, bezperen aitzin:
|
|
|
Segizio alegera itzultzen ari zen katedraletik, Arrano Bikoitza aireak lagundurik, eta jeneralak, banderaren zintzilikarioak eskuan, jakinarazi zidan Gobernadorearen poliziari behar ziola laguntza eskatu, zeren eneak, alkatearenak, ez ziolako lagundu. Zer
|
zuen
bada. Bada, bururatu omen zitzaion auto ofizialean pasatzea Martzeliano Baithako karrikatik barrena, klaxon tutaka, bezperen aitzin:
|
|
2016
|
|
|
Nola herrikoia? Norbaitek konposatuko
|
zuen
bada. Melodia batek ehun edo berrehun urte dituenean, zabaldu, mantendu, denboraren galbahea pasatu eta herriak bere egin duenean litzateke herrikoia, eta hori, betiere, egilea nor den jakingo ez bagenu.
|
|
|
Nola herrikoia? Norbaitek konposatuko
|
zuen
bada?
|
|
|
" Nafarroaco erri batean bizitzan guizon batec, onratia, aberatsa eta sentiera onecuac. Guizon au juancen eizera,
|
zuen
bada amodioa obetandia edo cabala artaraco. Eta allegaturic baserri vatearen atera, asco bararriec ciren bada inguru ayetan eta opatuzuen berean ango Echeco Andrea, ceren izen cena Mari Juan".
|
|
2017
|
|
|
Hor baitago koxka, hor gakoa, nire sendagile honek ulertu ez badu ere. Nola ulertuko
|
zuen
bada. Serorak deitu zion etortzeko, ohetik jaikitzean zorura erori eta altxa ezinik geratu bainintzen, flakiak jota.
|
|
|
Sekulakoak erran zizkidan, hura abisatu gabe oihanera joan nintzelakoz. Zer
|
zuen
bada hain kexu. Aitak ez zuela oraino ere jaiki nahi eta gainera aitatxi ez zutela inon atzematen ahal!
|
|
2018
|
|
|
Nolatan izango
|
zuen
bada osterantzean Miren halako gauzetarako ezjakinak eta azken lau urteetan Bartzelonan biziak halako deialdien berririk. Ikus entzunezko proiektuak sustatzeko diru-laguntzak?
|
|
|
Ekitaldiaren oroitzapen batzuk gordetzeko ardura egokituko zitzaion, ondoren sare sozialetan eta zabaltzeko, eta horrexetan arituko zen buru belarri, aretoaren alde batetik bestera. Jakin izan balu argazkilari anonimoak gerora nolako garrantzia izango zuen erretratu hark seguru asko bi aldiz pentsatu izango zukeen nola enkoadratu, nola mila gauza, baina irudi haiek ez ziren, printzipioz, sekula argia ikustekoak, digitalki gordeko ziren han eta hemen, eta nolatan jakingo
|
zuen
bada harrapatu zuen une hura inportantea izango zela eta Mirenek eduki nahi izango zuela Jonen eta bien arteko lotura makalaren froga fisiko bat behintzat, eta hala artxibo digitalak arakatuko zituela, eta alea aurkituko, eta inprimituko, eta gutxitan begiratu arren ez zuela botako.
|
|
|
–Sortuko ez
|
zuen
bada. Bai, berak meza entzun nahi zuelako bazkaltzen genuenean, edo haurrak txotxolokeria horietan hezi eta, tira, ez dut gogoko, baina ez nion inoiz gogor egin.
|
|
|
Indiarrekin eta Ekialde Hurbilekoekin ohituta akaso, italiar baten gainean jarri zituen bere begi urdin goibelak. Zer
|
zuen
bada galtzeko. Baina mutila ez zen ausartzen kaixo esatera.
|
|
2019
|
|
|
Isildu zen Huck. Ea nondik asmatzen
|
zuen
bada erantzun egoki samar bat.
|
|
|
Geroxeago, poztu zen, ez gutxi, mexikarra (Joe, alegia), ezkutatzen ikusi zuenean. Ez ote
|
zuen
bada Joek bere ahotsa ezagutu. Harrigarria nola ez zen inguratu desegitera.
|
|
|
Behaztopatzear egon nintzen. Nork
|
zuen
bada Maddi geldiaraziko momentu hartan. Argazki makinak hauteman nituen klix klax, arkatz ilunak orrialde zurietan xirri xarra eta kamerak zurrungaz.
|
|
|
Begitartea zurbiltzen eta ukaraia ikara ari zitzaion: erakunde armatua indarrean zebilen garaietan, euskaldun jende arrunten argiki elekatzeko izua ulertu nezakeen, baina bazen hiru urte jada nolabaiteko bakea dastatzen genuela gure lurretan... zerk
|
zuen
bada Maddik horrela beldurtzen?
|
|
|
Maider ere barrez ari zen. Nola ez
|
zuen
bada barre egingo. Momentu hartan ez zuen biluzik zegoen mutil haren beharrik.
|
|
|
globoaren astuntasunak airearen arintasunari iruzur egiten dion bezala, irudipena nuen autore frantsesak bere lekukotasunean nola edo hala faltsutu egiten zuela errealitatea: Parisko setioa gain gainetik aipatu zuen; gaineratu ere, gaineratu zuen, Saturno globoa bezala, aingura hain zuzen ere garaitsu hartan egin zutela, material eskasekin; baina, halako xehetasunekin, ez ote
|
zuen
bada benetan gure arreta desbideratu nahi izango. Hegaldi hura denbora pasarako nahiz helburu zientifikoetarako bideratu, bidaztiei ez al zitzaien arinegi bururatu gerran zegoen herrialde batera igarotzea?
|
|
|
Felixen odola burbuilaz harrotu zen. Zer
|
zuen
bada emazte horrek beren borroka kritikatzeko. Zer zela eta?
|
|
|
Nire galdera: ibideak ez ote
|
zuen
bada islarik izango leku izenaren, Idabarrenen osaketan. Ibia, ibidea, ibidia.
|
|
2020
|
|
|
Eta Gautxorik ezer esan al
|
zuen
bada?
|
|
|
Gisako hiruzpalau txiste bota omen zituen, baina jendeak ez omen zuen barrerik egin, nola egingo
|
zuen
bada barre, bere hitz egiteko modua nahasia, traketsa eta dotoreziarik gabea bazen. Pare bat minutuko jardunaren buruan, bekokian izerdi tantak zituela bukatu omen zuen.
|
|
2021
|
|
|
gizajaleak, tormenta eta gosetea. Hiru beldur horietan zeinek izanen
|
zuen
bada indarrik handiena. Kanibalenak, jakina!
|
|
|
Honek ere elisioa ezkutatzen du: Nola irabaziko
|
zuen
bada! Bigarrenean, aldiz, galdera soila dugu eta azpian dagoen elisioa bestelakoa da, Nola egin du bada?, bataren eta bestearen partizipioek erakusten duten bezala.
|
|
|
—Jaikiko ez zen bada!; —Ez zekien. —Jakingo ez
|
zuen
bada!
|
|
|
Erotzekoa bazen. Zer
|
zuen
bada?
|
|
|
Zaudete isilik! Nola hilko
|
zuen
bada haren aitak. Zergatik?
|
|
2023
|
|
|
Biharamunean deitu gintuen notarioak testamentuaren irakurraldira. Paperean bazekarren ere, ez
|
zuen
bada bideo formatuan grabatu senide guztiok ikus genezan!
|
|
|
Gure herrian Francoren diktadurak eragindako zauriez eta minez hitz egingo zuen lanak. Ez ote
|
zuen
bada proiektuak ongi enkajatzen. Gure herriaz mintzatuko ginen, gure hizkuntzaz, gure memoriaz, gutaz.
|