|
2010
|
|
|
Demokrazia liberalak merkatua finkatu zuen gainerako guziaren oinarrian, merkatua aurrerapenaren eragilea izango zelakoan eta zorionaren artesia. XVIII. mendean pentsamendu askatasuna eta giza eskubideak balioztatu ondoren, XIX. mendean berdintasun politikoaren irizpidea finkatu ondoren, orain mende bete, soziologo askok pentsatzen
|
zuen
XX. mendean zehar berdintasun sozio-ekonomikoa ere instituzionalduz eta gauzatuz joango zela.
|
|
2016
|
|
|
Alkozko erretorea eta Anueko artziprestea zen Justo Albisu Iriarterena dugu Cristau doctriñe aite Gaspar Astetec erdaraz escribitue eta Ultzamaco apezac balle ontan yarduquitzen den usquerara biurtue beren feligresen amorioz, Iruñean, Erice eta Garcia, 1906 Juan Bautista Aldaz ezkurrarrak, berriz, Cristau dotriña bat ondu
|
zuen
XX. mende hasieran Tolosa, Mugerza, 1912. Azkenik, Blas Aierra Indak Euscaldun guratsoen arguiya edo cristau doctrina euscarazcoen esplicazionea euscal erriaren onaren deseyuz agerrarazi zuen Iruñean, Aranbururenean eta 1914.ean.
|
|
|
Indoeuropar ideologia, haien mitoen azterketatik erauz daiteke neke handirik gabe. Mitologion ikerketa konparatua George Dumezil maisuak burutu
|
zuen
XX. mendean, eta Mythe et Epopee izenburuko hiru aleetan aurki daiteke laburbilduta. Horien ondorio ideologiko batzuk neronen Euskal Mitologia Konparatua liburuan plazaratu nituen hainbat euskal eredu ideologikorekin erkatuz.
|
|
2018
|
|
|
Pablo Fermin Irigarai Larreko auriztarra Iruñean bizi izan zen 1915az geroztik 1949an hil arte, zirujaua eta Ospitaleko zuzendaria izan baitzen, eta euskal idazle oparo eta euskaltzale saiatua; lehen etxebizitza San Saturnino karrikan izan zuen, eta gero, etxe handi berri bat, Bigarren Zabalgunean. Larrekok berak idatzi
|
zuen
XX. mendeko lehen euskal artikulua Iruñeko erdal prentsan, La Tradicion Navarra egunkarian, hain zuzen, 1910eko otsailean, Feriri goitizenarekin, Baztandik igorria, han baitzebilen lanean. Honatx artikuluaren pasarte bat:
|
|
|
gizonezkoen soldatarekin bizi dena, emakumea etxeetako lanetaz arduratuta, eta seme alabak eskolara. Iruñean ez ezik, Europa osoan zabaltzen da, diskurtsoen mailan gutxienez, Britainia Handiko historialariek" male breadwinner family" izendatutako eredu hori, eta haren eraginez hainbat hiritan emakumezkoen jarduera tasak jaisteko joera hartu
|
zuen
XX. mende hasieran. Izan ere, emakumeen jarduera tasa %30tik behera mantendu zen Iruñean 1910 eta 1960 bitartean.131
|
|
|
Kubako gerretan, Espainiaren aldeko ‘paramilitarra’ ‘Traidore’ edo ‘mertzenario’ esanahiekin ere erabiltzen zen. Hitzak esanahi aldaketa erabatekoa izan
|
zuen
XX. mendeko Kuban. ‘Askatasunaren aldeko gerra irregularreko partaidea’ esan nahi du gaur.
|
|
2023
|
|
|
—Nolanahi dela, herriminaren kontua ez da gauza unibertsala —azaldu nion Lorenzori— Euskal literaturan bertan daukagu horren adibidea. Orixe idazleak Ameriketara joan behar izan
|
zuen
XX. mendearen erdialdean, eta han, Otañori erantzunez beharbada, ombu ari ez, amateari, Latinoamerikako beste zuhaitz bati eskainitako poema idatzi zuen. Herriminaren kutsurik gabe idatzi ere.
|
|
|
Teila azpian ibiltzeko ohitura Mezkirizko (N) Perpetua Saraguetak (1905en sorturik) ezagutu
|
zuen
XX. mende hasieran:
|