|
2001
|
|
|
Kolpez itxi du ahoa, hobeto pentsatu eta esatera zihoanaz damutu izan balitz bezala. Bai, nik badakit zergatik izan zen, bota du azkenean dena dela, bat batean baretua, zergatik hil
|
zuen
Jonek bere burua.
|
|
2006
|
|
|
Ez zen garaia, kolore zehaztugabeko ile hezikaitza zuen, eta, batez ere, loditzeko joera kezkagarria. Sakrifizio itzelak eginez bakarrik lortzen
|
zuen
Joni gustatzen zitzaizkion arropetan sartzea. Batzuetan –batez ere Jon urrun sumatzen zuenetan– Anek egunak ematen zituen jan gabe.
|
|
|
Anek eroturik balego bezala begiratu zion neska hari. Ezin
|
zuen
Jon gabeko bizitzarik irudikatu. Mutil
|
|
2011
|
|
|
–Gose naiz! , esan
|
zuen
Jon Iñakik.
|
|
|
Gora gure Agintari Gorenaren bizarra! , oihukatu
|
zuen
Jon Iñaki alderdikideak.
|
|
2012
|
|
|
–Erran nahi dut guk ez dizugula eskutitz hau bidali, eskuko keinu batez geldiarazi
|
zuen
Jonen erantzuna?. Bai, hau da gure enpresaren izena, eta nire izena ere zuzena da.
|
|
|
–Sentitzen dut, Iriarte... Jon erraten ahal dizut?, baiezkotzat hartu
|
zuen
Jonen keinu zehaztugabea?. Izugarria da hori, Jon, zinez izugarria.
|
|
|
–Aseguruak saltzen dituzue? , galdetu
|
zuen
Jonek, istripuaren hizpidea saihestearren.
|
|
|
–Eta zurekin? , galdetu
|
zuen
Jonek.
|
|
|
–Milesker, Maika, erran
|
zuen
Jonek?. Uste dut eskailerak erabiliko ditudala.
|
|
|
–Ez dut ulertzen, erran
|
zuen
Jonek.
|
|
|
Halako batean ikastolako atea zabaldu eta haurrak trumilka ateratzen hasi ziren. Berehala ikusi
|
zuen
Jonek Anderren ile kizkurra. Begiak, baina, ez zitzaizkion luze gelditu haurraren buruan.
|
|
|
Azalpen gehiegi ematen ari zela sentitu
|
zuen
Jonek. Nolanahi ere, neskaren irribarrea apur bat zabaldu zen.
|
|
|
–Ezin gauza bera erran?, pentsatu
|
zuen
Jonek, zur eta lur. Nolabait, espero zuen hamaika urte lehenagoko gazte bixi hura aurkitzea.
|
|
|
Hilabeteak aurrera joan ahala, sarkasmoak, mespretxuak eta irainak biderkatu egin ziren. Emaztearen aurpegi berri eta ezezagun hark harriturik utzi
|
zuen
Jon. –Normala duk?, erraten zioten adiskideek txantxetan,, hire papera bete duk, orain ez haiz beharrezkoa harentzat?.
|
|
|
–Julia, mesedez, premiatu
|
zuen
Jonek, psikologoaren erantzunari itxaroteaz asperturik?. Niri buruz galdetu zizun guardia zibil hark?
|
|
|
Hala ere, hamabi urte lehenagoko txosten bat zen, oso posible zen harrezkero Juliak suntsitu izana. . Ez?, gogoratu
|
zuen
Jonek,, marijakintsu horrek erran dik txostena poliziari erakusteko prest zegoela?. Horrek erran nahi zuen ez zituela Sandraren txostenak bota.
|
|
|
–Alajaina! , hots egin
|
zuen
Jonek.
|
|
|
–Erreakzio bortitzak! , xuxurlatu
|
zuen
Jonek sukalde isilean. Txostena irakurtzen jarraitu zuen, baina ez zuen bortizkeriari buruzko beste aipamenik topatu.
|
|
|
–Moldatuko gara, erran
|
zuen
Jonek, aurpegi izoztua nolabait uzkurtuz irribarre bat lortzeko.
|
|
|
Elurra hasi zuen, maluta bakan batzuk besterik ez, baina errepidearen egoerak kezkatzen
|
zuen
Jon. Ander iglutik ateratzea lortu zutenean, Iruñera itzuli ziren autoko berokuntza dena emanda.
|
|
|
–Eta zuk badakizu nola jartzen nauten zure gauza horiek... , erran
|
zuen
Jonek, Mirenen atzean jarriz eta eskuak jertsearen azpitik lerratuz.
|
|
|
–Inork ez zuen istripua ikusi, azaldu
|
zuen
Jonek?. Autoa amildegi batera erori zen, eta sasiek eta zuhaitzek estali egin zuten.
|
|
|
–Biak, mesedez, telefonistak emandako zenbakia apuntatu
|
zuen
Jonek.
|
|
|
–Hor konpon, Marianon?, pentsatu
|
zuen
Jonek. Baina erantzutean diplomaziaren bidea aukeratu zuen:
|
|
|
Mirenenean bazkaldu zuten. Telefilm bat ikusten hasi ziren sofan etzanda, baina loak laster hartu
|
zuen
Jon. Ordubete geroago esnatu zen, zorabiaturik eta egarriak amorratzen.
|
|
|
–Sandrak Dasilva artatu zuen urtea, erran
|
zuen
Jonek?. Gehiago jakin behar dugu drogaren kontu horretaz.
|
|
|
–Badirudi Dasilvaren enpresa nahiko kontu zikinetan ibiltzen dela, erran
|
zuen
Jonek.
|
|
|
Etxera sartu orduko sentitu
|
zuen
Jonek lurrin arrotza. Une batez korridorearen erdian gelditu zen, usain eginez.
|
|
|
–Nire emaztea eta alaba hil ziren istripuaz ari gara, arraioa! , patxada galdu
|
zuen
Jonek?. Zerbait ilunik egon zela susmatu bazenuen, eskertuko nizuke erratea!
|
|
|
Birao bat xuxurlatu
|
zuen
Jonek. Utzikeriaren poderioz etxea hondatzen ari zitzaion.
|
|
|
Bizkarreko giharrek kraska egin zioten. Arratsalde osoa eman
|
zuen
Jon Iriarteren etxearen aurrean, baina putakume haren arrastorik...
|
|
|
Motor kasko bat zeraman eskuan eta larruzko jaka bat jantzita. Haren begietako premiak atezuan jarri
|
zuen
Jon.
|
|
|
Orduan, sekula egin ez zuen gauza bat egin
|
zuen
Jonek. Aurrera egin eta ukabilkada jo zion ezezagunari.
|
|
|
Horrezkero bere arma berreskuratuko zuen. Pentsamenduak dar dar batean jarri
|
zuen
Jon.
|
|
|
–Pentsatu nuen instalazioaren kontua zela, oso zaharra baita, azaldu
|
zuen
Jonek?. Telefonotik ere ez zuen gauza handirik aterako:
|
|
|
Zer gertatu zen? , leher egin
|
zuen
Jonek.
|
|
|
Esaldia dilindan gelditu zen egongelako airean. . Horra hor izugarrikeria, pentsatu
|
zuen
Jonek?, hitz bakar batzuetan adierazita?. Ahoa zabaldu zuen, baina hitzik ez zitzaion etorri mihira.
|
|
|
Amorru eztandak arnasarik gabe utzi
|
zuen
Jon. Segundo batzuez bi gizonek isilean iraun zuten, begiradak gelako bazterretan galdurik.
|
|
|
–Tira, ez du ematen burutik oso sano zebilenik, erran
|
zuen
Jonek, Xabierren eztandak apur bat kikildurik?. Balaren istorio horrek film kaskar batetik ateratakoa dirudi.
|
|
|
–Hamaika ikusteko jaioak gara, erran
|
zuen
Jonek?. Pare bat aldiz ikusi nuen morroi hura gure inguruan.
|
|
|
–Eta seguruenik beste hainbat aferatatik ere bai, erran
|
zuen
Jonek, García kapitainaren bat bateko lekualdatzea gogoan.
|
|
|
–Honezkero ezerk ez nau okerrago sentiaraziko, erran
|
zuen
Jonek. Hala ere, listua irentsi zuen.
|
|
|
–Gauza bat garbi utzi nahi dut. Momentuz, ez dut polizia sartu nahi kontu honetan, keinu batez geldiarazi
|
zuen
Jonen protesta?. Badakit zaila gertatuko zaizula, baina nitaz fidatu duzu.
|
|
|
–Ez da ezer gertatu, Ixabel, jarraitu
|
zuen
Jonek; Xabierren begirada beragan iltzaturik sentitu zuen Jonek, eta une batez ez zuen jakin zer esan?. Sandrari gertatukoaz solastu nahi nuen.
|
|
|
–Ez da ezer gertatu, Ixabel, jarraitu zuen Jonek; Xabierren begirada beragan iltzaturik sentitu
|
zuen
Jonek, eta une batez ez zuen jakin zer esan?. Sandrari gertatukoaz solastu nahi nuen.
|
|
|
–Izan ere, horretxetaz hitz egin nahi nizun, erran
|
zuen
Jonek, istripuaren kontuari heltzeko aukera ikusita. Hizpidea aldatu nahi zuen.
|
|
|
–Barkatu. Ixabel zutitu eta ia estropezu egin
|
zuen
Jonekin. Gelatik atera eta korridorean barrena urrundu zen.
|
|
|
–Sandra eta biok sekula ez ginen horretaz mintzatu, erran
|
zuen
Jonek?. Antzematen nion ez zela oso kontu atsegina harentzat.
|
|
|
Ixabelek adeitsu agurtu zituen alde egitean, baina Jonek urduri eta asaldaturik ikusi zuen emakumea. Iruñeko bide osoan Sandraren amaren aurpegi eroria izan
|
zuen
Jonek gogoan.
|
|
|
–Zergatik etorri gara hilerrira? , galdetu
|
zuen
Jonek, sentitzen zuen beldurra ez nabarmentzen saiatuz.
|
|
|
–Ni ez noa inora, erran
|
zuen
Jonek. Ahotsa ez zitzaion nahi bezain tinko atera.
|
|
|
Xabier beste ostiko bat ematera zihoala ikusita, Jon oldartu egin zitzaion. Biak tirabiran aritu ziren segundo batzuez, baina azkenean Xabierren indarra nagusitu eta lurrera bota
|
zuen
Jon.
|
|
|
Hots desatsegin batek esnatu
|
zuen
Jon. Iratzargailua bilatu zuen haztamuka, baina botoia behin eta berriz sakatuta ere txirrina ez zen isildu.
|
|
|
Mirenek masaila besterik ez zion eskaini. Okerrago izan zitekeen, pentsatu
|
zuen
Jonek Miren karrikan behera urruntzen zen bitartean.
|
|
|
–Porru eginda nago, erran
|
zuen
Jonek?. Ez nuke froga bat ikusiko ezta neoizko gezi batek seinalatuta ere.
|
|
|
–Ez dakit egia erran didan, onartu
|
zuen
Jonek, jatekoari gogoz ekinez?. Baina sinesgarria ematen du.
|
|
|
Mugikorrak esnatu
|
zuen
Jon. Lozorrotik tupustean aterata, ingurura begiratu zuen izuturik.
|
|
|
–Hemen nago, bai, arnasa sakon hartu
|
zuen
Jonek?. Zerk pentsarazten dizu horrelakorik?
|
|
|
–Nik ere erran nizun hori, gogoratu
|
zuen
Jonek.
|
|
|
–Pikutara Lizarragako elurretan irabazitako puntu guztiak?, pentsatu
|
zuen
Jonek. Segundo batzuez isilean egon zen hitz egokiak aurkitu nahirik.
|
|
|
–Ederki oroitzen naiz, erran
|
zuen
Jonek argazkiari begirik kendu gabe?. Dasilvaren bulegoan nengoen, haren familiaren erretratuaren aurrean.
|
|
|
–Dasilva ero arraio bat zen, erran
|
zuen
Jonek?. Ez dago beste azalpenik.
|
|
|
–Eta Dasilvarekin jarraitu nahi zuen, erran
|
zuen
Jonek. Miren eta Armentia begira zegozkiola ikusita, azaldu egin zuen?.
|
|
|
–Ezta Sandraren hilketa estaltzeko ere! , erran
|
zuen
Jonek?. García kapitainak susmo txarra hartu orduko, ikerketatik erretiratzea lortu zuen.
|
|
|
–A ze putakume sorta... , putz egin
|
zuen
Jonek.
|
|
|
Haien ondoan igaro zen gizon batek zeraman egunkariko izenburua irakurri
|
zuen
Jonek: –Itzuli da ETA??, aldarrikatzen zuen letra larriz Nafarroako egunkari dekanoak.
|
|
2013
|
|
|
–Nik uste diat berak ez zuela inorentzako karga bilakatzea, jarraitu
|
zuen
Jonek?. Eta horrelakorik topatu bazioten, normala ikusten diat alde egitea.
|
|
|
–Eta tinpano hau zulatuta, esan
|
zuen
Jonek, eskua ezker belarrirantz zuzenduz.
|
|
2014
|
|
|
Egia da enpresarena ez zela abiatzen, paperak berandutzen ari zirela, kreditua lortzeko behar genituen bermeak ez zirela iristen eta, isil gordean lantxo batzuk egiten genituen arren, dena ofiziala izan arte ginela indar betean aritu, eta hala eta guztiz ere irudipena neukan gutako inor ez zegoela gure proiektuaren arrakastaz seguru. Berritu berria genuen bebarruko geletako bat adiskide bati ingeleseko klaseak emateko azpialokatzea proposatu
|
zuen
Jonek, behin behineko konponbide gisa, baina, azkenean, asko eztabaidatu arren, ez genuen erabaki argirik hartu. Denbora librean bibliotekara joaten nintzen, zer edo zer irakurtzera, etxera itzuli aurretik.
|
|
2015
|
|
|
Min keinu batez, bizkarra sofako kuxinen aurka bermatu
|
zuen
Jonek eta, begi ondoak malkoek desegindako errimelez zikinduta, erronkati begiratu zion Karmeleri, baina hitzik egiteko indarrik gabe, edo ahoa zabaltzeko beldurrez agian.
|
|
|
Burua goratu
|
zuen
Jonek, harro. Lehen haren begietan nabaritu zuen petrolio hura guztia borborka irtetera zihoala ulertu zuen Karmelek.
|
|
|
Urteak igarota, hogei urteak bete eta gero behintzat, desengainu handia izan
|
zuen
Jonek fedearekin eta eskolapioekin; geroztik halako zinismo mikatz bat geratu zitzaion gaiari zegokion guztian, bere zauriaren sakonaren adierazle agian; ez dakit nik bere krisiaren eragileak zenbateraino izan ziren espiritual intelektualak eta zenbateraino pertsonalak: tartean izan zen Periko izeneko eskolapio bat, ordenako apaizgaien arduraduna, nik behin ezagutu eta pertsona faszinantea iruditu zitzaidana:
|
|
|
Teologia eta gainerako apaizkeriak alde batera utzi ostean filosofia ikasi
|
zuen
Jonek, baina topo egiten genuen bakoitzean linguistika eta filologiazko kontuei buruz galdetzen zidan; aurki ohartu nintzenez, teknikoek protohizkuntza deitzen duten zer horretara bideraturik zegoen haren interesa, hots, hizkuntzaren aldi zahar eta lehena, datu ziur eta zehatzik ez daukaguna. Ahal bezala erantzuten nien bere galderei, eta Mitxelenaren irakurketara bideratu nuela oroitzen dut, gai horietaz jakin zitekeen gehiena hark ikertu eta aztertua zuelako.
|
|
|
Ordu erdi lehenago agertu zen jangelan, afariaren eske. Ikusi orduko, gaixo guztiak mahaitik jaiki eta besarkatzera joan ziren, baina lehen besarkadaren oldarraz lurrera bota
|
zuen
Jonek. Besarkatzen segitu zuen lurrean, San bien besarkadara juntatu zen, etorri ziren Manu eta Bergara eta lurrean besarkatu zuten, gainetikoak gora eta txalo bitartean, harik eta erizainak multzoa libratzen hasi arte.
|
|
|
Gustura gainera, une hori baita aproposena basurdekia dastatzeko. Orduan, kasualitatearen kasualitatez eta asturuak halaxe nahi izan zuelako, jakin
|
zuen
Jon Luzaidetarrak Damianori buruzko arrastoaren berri. Ezagutzen zuen itzain batek esan zion zuela hogeiren bat egun ikusi zuela Hernanino kaleetan:
|
|
2017
|
|
|
Gartzaingo bertso afariaren egunean liatu zirenetik bakarrik gelditzen ziren lehenengo eguna zen hura. Lurrak ez zituen Jonen asmoak igarri, berak ordea argi zeukan, soilik fantasia erotikoetarako utzi nahi
|
zuen
Jon.
|
|
|
Intzako tragoa bukatu zitzaielarik, Lurrak komunera gonbidatu
|
zuen
Jon, marra bat sartzera. Ezetz erran zion mutilak, garagardoarekin aski zeukala.
|
|
2018
|
|
|
(Diruz eskas ibiltzearen pose hura ere tentuz zaintzen
|
zuen
Jonek, hamaika giltzarraporen pean gordez eta hamabi trikimailuren bidez ezkutatuz hilero jasotzen zuela bizitzeko adina zero, bere aitona oso abertzale baina oso burgesak biloba bakarrari utzi zion funts fiduziariotik zuzenean bideratua bere laboral kutxako kontu korronte sekretura, adiskideen aurreko kontu korrontea banku etiko batean zeukan-eta, ez inor etxetik botatzen zuen espekulatzaile zik...
|
|
|
Jonek jakin zuen Mirenek asko maite bide zuela Bartzelonan sekula ikusi ez zion the north face markako jaka gorri, bigun, estu bat, oso praktikoa iruditzen zitzaiola behinik behin, ia beti baitzeraman soinean; jakin zuen Mirenek kamera berria zeukala, eta kamera berria gordetzeko poltsa berria. Aurpegia ez zion askotan ikusi, ia beti baitzeukan Nikon handi bat begiaren ordezko, azalari pega pega eginda; horretan ere pentsatu
|
zuen
Jonek, Mireni hobeto egokitzen zitzaiola argazkilaritza berari baino, miope zoritxarreko: betaurrekoekin ezin eta lentillak minbera.
|
|
|
Apartatzean, Mireni halako pox bat egin zitzaion sabelean. Gero, bilatzen hasi eta aise topatu
|
zuen
Jon facebooken, Jon Etxeberria, izen abizen arruntegatik ez baizik lagun komunengatik, baina ez zion biharamunera arte bidali adiskidetasun eskaria. Gehiago itxaron zezakeen, ea Jon bera animatuko ote zen lehen urratsa egitera, baina ez zuen uste (erakusketan topatu zireneko gauean bertan konektatu zen, eta Calleri buruzko artikulu bat partekatu), eta Mirenek ez zuen aukera galdu nahi, asko tardatuz gero apur bat zintzilik geratuko zelakoan lotura nahia, apur bat tokiz kanpo.
|
|
|
Bai, polizia telesail gehitxo ikusten
|
zuen
Jonek azken boladan bazkalostean. Horregatik pentsatu zuen onena izango zela ehunekoak eta berrogeita hamarrekoak tartekatzea, eta berrehuneko pare bat ipintzea gehienez.
|
|
|
Miren etorri egin zen, bai, eta ez esku hutsik, gainera. Iritsi zenean opariak traba egin zion arren, apur bat gehitxo zelakoan, Mirenek oso kontuan hartzen
|
zuen
Jon eta halako une garrantzitsuan zoriondu egin nahi zuen, eta zer egiten da ba inor zoriondu nahi denean. Opariak bazuen zentzurik:
|
|
|
–Neu arduratuko naiz, esan
|
zuen
Jonek.
|
|
|
–Neu arduratuko naiz –esan
|
zuen
Jonek.
|
|
2019
|
|
|
Ze ondo! , mutilaren aurpegian marraztu zen irribarreak apur bat izutu
|
zuen
Jon. Baina, aldi berean, gustatu egin zitzaion.
|
|
|
Ez zion itxura onik hartu bi haiek horrela beregana etortzeari. Gainera, aspalditik ezagutzen
|
zuen
Jon, eta beraien arteko harremana ez zen inoiz ona izan. Errepikatzailea ez zuen ezagutzen, baina ez zion tankera onik hartu lehen egunean.
|
|
|
Oso gau txarra pasa
|
zuen
Jonek. Bi aldiz esnatu zen, amesgaiztoen erruz.
|
|
|
–Ez nuen hori egin behar?, pentsatu
|
zuen
Jonek. –Urduri nago.
|
|
|
–Elorregi gaitzizenez idazten
|
zuen
Jon Zabala Lasa erreklutaren heriotzaren aurrean, samina adierazi nahi dugu bere sendiaren eta lagunen aurrean. Gudaroste honentzat eredugarria izan zara zure ausardia eta determinazioagatik.
|
|
2021
|
|
|
Eta sugea izan zen Evari agertu zitzaiona. Ideia mitologiko hauek gogoan idatzi
|
zuen
Jon Mirandek Oianone poema, bi amoranteren larru jotze gogoangarria. Bertan kontatzen zaigu nola jaten dion gizonak alua Oianone izeneko andreari, nola zamalkatzen duen Oianonek orgasmoraino eta nola saiatzen den gero gizonaren zakila berriz gogortzen, suge bat esnarazi nahi duen jainkosa baten antzera hitz egiten diolarik zakilari:
|
|
|
Buruz idaztea zer ote den, Eugenio Alegria," marino de Mundaca" zela idatzi
|
zuen
Jon Juaristik bere aldetik, haren izen ezizenak aipatu barik baina.
|
|
|
Nire orduko bertsio hura ez diot inori desio, ez eta Gomezen kontrako bonba jarri
|
zuen
Jon Andoni hari ere. Fantasma bilakatu nintzen, Itziar, zu bezala, baina zure bakerik gabe, ze zuek bakea duzue, ez?
|
|
2022
|
|
|
Besteak beste, etxetik alde egin behar izan zuten askok Turkiaren menpeko Kurdistanen hartu zutelako aterpe. Kanpamentu horietako bat bisitatu
|
zuen
Jon Sarasuak 2014aren amaieran: " Siriako kurduek ongi eutsi diote hizkuntza transmisioari.
|
|
|
Kikarakoa bukatu eta albo batean utzi
|
zuen
Jonek, ur botila bere aurrean jarriz.
|
|
2023
|
|
|
Irun Hiriko Kutxa Literatura Saria eleberria arloan lan honi ematea erabaki
|
zuen
Jon Martin Etxebestek, Joxe Mari Iturralde Uriak eta Arantxa Urretabizkaia Bejaranok osaturiko epaimahaiak.
|