|
2007
|
|
|
Atzerriko politikarekin jarraituz, eta Bigarren Mundu Gerraren urteak zirelarik, astekariak bat egin
|
zuen
Frantzian ezarritako Vichyko gobernu nazi zalearekin; Vichyn sorturiko Milice> Française> ere aintzat hartu zuen192 Era berean, gobernu horren burua zen Pétainen pentsabidearean jarraitzailea izan zen orduko Eskualduna; Gobernu horren Révolution> Nationalak193 aldarrikatu zuen lana, familia eta aberria leloari atxiki zitzaion Eskualduna, irakurle guztiak adoretuz Frantziar...
|
|
|
Lehen Mundu Gerraren ostean garatu ziren elkarteez gain, eskautismoak ere bultzada handia ezagutu
|
zuen
Frantzian, Britainia Handiko ereduari jarraituz.
|
|
|
Baina Bigarren Mundu Gerraren garaian, Goyhenechek harremanetan jarraitu zuen aurretik zituen lagunekin. Horrela, harremanetan jarraitu zuen Alemaniako Karl Buda intelektualarekin eta Werner Bestekin661 (Best SSekoa bilakatu zen Bigarren Mundu Gerran eta garrantzizko kargua izan
|
zuen
Frantziako Administrazio Militarrean). Alemanekiko harreman horiez balia tu ei zen Goyheneche Frantzian bizi ziren Hegoaldeko errefuxiatuei laguntza eskaintzeko, baita Alemanian preso zeuden euskaldunei laguntza eskaintzeko ere662 Baina 1944an Frantzia alemaniarrengandik libre geratu zenean, gobernu frantziarrak Goyhenecheri leporatu zion etsai alemaniarrekin harremanetan egon izana.
|
|
2008
|
|
|
Hainbat urte geroago, 1918an Julio Urkixok salaketa berbera egiten
|
zuen
Frantziako eta Espainiako mundu akademikoek euskalaritzarekiko zuten ezaxolaz kexatuz379 Urkixo bera arduratu zen gabezia hori hein batez estaltzeaz RIEV aldizkaria sortuz (1907), euskararen inguruko ikerketa serioei plataforma bat eskaintzeko. RIEVeko ikerketak, ordea, erdaraz idazten ziren, eta, jakina, aldizkari batek ezin bete zezakeen unibertsitate baten hutsunea.
|
|
2010
|
|
|
60ko hamarraldia bukatzear zela zabaldu zen lehen ikastola Ipar Euskal Herrian. 1968ko maiatza sonatua pasata zegoen, baina itzal handia utzi
|
zuen
Frantzian zein Bidasoaren beste aldeko hiru euskal lurraldeetan. Mugimendu sozial handia zegoen, ilusioa, gauzak egiteko gogoa?
|
|
|
Baina 1989ko akordioak epe motzera ez ezik, epe ertainera ere eman zuen fruiturik, Seaskaren estrategia aldaketa eragin zuelako. Eta estrategia aldaketak berak beste akordio bat ahalbidetu
|
zuen
Frantziako Hezkuntza Nazionalarekin; akordio are garrantzitsuagoa oraindik.
|
|
|
Zalantzarik gabe, aurrerapauso handia izan zen hura, ikastolek, azkenean, ezagupen ofiziala lortu zutelako Frantziako hezkuntza sistemaren barruan. Sare pribatuaren baitan eta 25 urteren bueltan, baina ikastola eskola zela aitortzen eta onartzen
|
zuen
Frantziako Estatuak.
|
|
|
Eta 2009ko maiatzaren 6an, Seaskarekin hitzarmena lortu zuela jakinarazi
|
zuen
Frantziako Hezkuntza Nazionalak, agiri baten bitartez.
|
|
2013
|
|
|
Soldadu giristinoak goraipatzeaz aparte, beste bide batetik ere lotu
|
zuen
Frantzia giristinotasunarekin. Maiz aipatu zuen Jainkoa bera Frantziaren alde zegoela gerla hartan.
|
|
|
Artikulu haren arabera, aleman anitz bazen Espainian, baina espainiarrak bakearen alde ziren. Euskal Herriko auzapez batek erran omen
|
zuen
Frantziak irabazteak on guti ukanen zuela haientzat:
|
|
|
Otoitz egiteko deia beste askotan ere ageri zen. Hiriart Urrutik aipatu
|
zuen
Frantziako apezpiku guziek soldaduen alde otoitz egiteko deia egin zutela. apezpikuen gisa bereko beste eskaera batez mintzatu zen geroago Blaise Adéma, hain zuzen 1917ko martxoan oldar handi bat egiteko asmoa zegoela eta hori ongi iragaiteko, otoitz egiteko eskaera egin omen zuten. Beste gudu batean, alemanak gibelera ari zirela idaztean ere otoitz egiteko eskatu zuen Adémak.
|
|
|
Marneko guduarekin hala izan zen. Jean Saint Pierrek idatzi
|
zuen
Frantzia gerla hastapenean ez zela prest, eta doi doietarik salbatu zela:
|
|
|
Hain zuzen, garbiki idatzi zuen gerla Jainkoari esker irabazi zuela Frantziak. Jainkoak hainbat gisatan lagundu
|
zuen
Frantzia, astekariaren arabera. Hasteko, Jean Saint Pierrek idatzi zuen Jainkoak lagunduko zituela guduan jasan behar zena jasaten, behin gerla luzea izanen zela onartu ondoan:
|
|
|
Horregatik, Frantziari eta frantsesei Aita Santuarekin akordio bat egiteko eskatu zien, hura baitzen Jainkoaren ordezkaria. Hala nola, Jainkoak ez
|
zuen
Frantzia bere baitarik lagunduko, lagunduko zuen laguntza eskatzen bazitzaion. Gauza bertsua errepikatu zuen bi aste geroago, euriak oldarrak geldiarazten zituela aipatu zuenean.
|
|
|
Eskualduna Frantziaren alde inplikatu zen gerlan, sortu zenetik Frantziako politikan sartua zelako eta Frantziako politikan parte hartzen zuelako. Bere joera Frantzian ere bazegoen, Action Française ren bidez bereziki, eta mugimendu horrek goraki azpimarratu
|
zuen
Frantziaren alde sutsuki arituko zirela. Haiekin identifikatuz edo politikoki haiengandik hurbil izanez, haien inplikazioa Eskualduna ren inplikazioa zen.
|
|
|
Gerlan inplikatu zen mezu ofiziala bere eginez, gerlaren ardura guztia Alemaniaren bizkar ezarriz, gerla egitea zuzen kontrako erasoa jasan
|
zuen
Frantzia defendatzea zela azpimarratuz, hastapenetik Frantziaren garaipenaren baitan sinesten zuela erakutsiz, gerla luzatuko zela onartuta ere garaipena Frantziarena izanen zela segurtatuz, etsipen uneetan ere itxaropenari bide emanez eta abar.
|
|
|
8 ondorioa: soldaduak beren betebeharra betetzeko adina arduratsuak zirela etengabe goraipatuz erakutsi
|
zuen
Frantziarekin bat egiten zuela.
|
|
|
Frantziatik joan ziren fraideak berriz integratzeko eskaera zegoen horren gibelean, baina baita ere Elizaren eta Elizaren inguruko egituren lekuaren aldarrikatzea. Erakutsi nahi
|
zuen
Frantziako Estatuak baztertu zuen instituzio horrek anitz eman zuela Frantziaren alde; baztertuak izanik ere, Frantziaren alde sakrifizioa egiteko hautua egin zuela eta horrek erakusten zuela zein frantses onak ziren. Ordainez, galdu lekua berreskuratzeko gogoa erakusten zuen.
|
|
|
Hori kokatu behar da Estatuaren eta Elizaren bereizte legearen ondotik sortu zatiketa giroan: Eskualduna k (Frantziako giristino anitzek bezala) Elizaren fama hobetu nahi
|
zuen
Frantzian: aitzineko urteetan Frantziatik kanporatu zituzten fraideak berriz integra zitezen nahi zuen, eta, oro har, krisian zegoela zirudien fedearen aldeko kanpaina egin zuen.
|
|
|
Alemanek Alsazia eta Lorrena eskualdeak nahi zituzten, eta hori zen gerlaren helburuetariko bat, 1859tik landa. Alsazia eta Lorraine eskualdeak galtzea eta Alemaniari 5.000 milioi libera pagatzea umilazio gisa bizi izan
|
zuen
Frantziak, eta hortik abertzaletasun handia piztu zen. «Traumatismoa» aipatu zuen Anne Marie Thiessek, Frantziaren«ustezko nagusitasun militarra, kulturala eta ekonomikoa» ametsezkoa bihurtu zela erranez.
|
|
|
Frantzia paisaia eta lekuko berezitasun fisikoen bilgune bat bezala aurkeztuz, «aberri txiki» bakoitzeko jendeak bere burua ordezkatua ikusten bide
|
zuen
Frantziaren aurkezpen horretan, eta bakoitza bere berezitasunean aipatuz, denak multzo beraren parte sentiarazteko lan handia egin zuten frantses nazioaren eraikuntzaren sustatzaileek. «Aberri txiki» horiek guztiak «aberri handi eta bakar» baten parte ziren.
|
|
|
Biharamunean, abuztuaren lehenean, Alemanian eta Frantzian izan zen mobilizazioa; haiek ere gerlarako prestatzen ari ziren. Alemaniak gerla deklaratu zion Errusiari, eta bi egun geroago, abuztuaren 3an, beste hainbeste egin
|
zuen
Frantziaren aurka, Serbiaren alde jarri izana leporatuz.
|
|
|
Frantziak, aldiz, beste herrialde anitzetako soldaduen laguntzarekin, Bulgariako armada garaitu zuen iraileko azken hamabostaldian. Horren ondorioz, irailaren 29an, Bulgariak Salonikako armistizioa izenpetu
|
zuen
Frantziarekin eta Erresuma Batuarekin.
|
|
|
1894an joan zen Bordeleko unibertsitatera, eta lau urtez egon zen medikuntza ikasten. 1899an soldadutza egin
|
zuen
Frantziako Provence eskualdean, eta gero tesia idatzi eta aurkeztu zuen. Medikuntza eta euskal nortasunaren ikur goraipatua zen esku huskako pilota uztartu zituen:
|
|
|
Egunkarien eta aldizkarien berdintze horrek azalpen sinple bat bazuen. Denek bat egin zuten Frantziaren alde, Alemanen erasoa jasan
|
zuen
Frantziaren alde. «Egunkari guztietan gehiegizko abertzaletasun bat»bazen.
|
|
|
Ororen buru, egunkarian Frantziaren aldeko joera ageri zen. Hala ere, Auberten arabera, egunkari horrek hainbat traba ukan
|
zuen
Frantzian saldua izan zedin, alemanen aldekoa zelakoan.
|
|
|
Beste artikulu batean ere esplikatu zuen Belgikari oldartzeak gainerako herrialdeak ahulenaren alde jartzea eragin zuela. Bide batez, artikulu horietan, Hiriart Urrutik aitortu
|
zuen
Frantziak ez zezakeela gerla irabaz, besteen sostengurik gabe. Baina, ororen buru, behin eta berriz, gisa batez edo bestez errepikatzen zuten mezu nagusia zen gerla alemanek piztu zutela, nahiz eta gerla pizte horren ondorioz aktibatu zen kateak Alemaniari kalte eta Frantziari mesede egin.
|
|
|
Funtsean, hastapeneko aurreikuspenak ez zirela nahi bezala atera aitortzeko ordez, Eskualduna k aitzina jarraitu zuen irakurleei mezu baikorrak zabaltzen. Artikulu berean azpimarratu
|
zuen
Frantziako armadak «gaina» zuela Alemaniakoaren gainean, erranez alemanek lau aldiz hil gehiago zutela.
|
|
|
Eskualduna postura deserosoan zegoen, bistan denez: alde batetik, osoki bat egiten
|
zuen
Frantziarekin eta Alemaniaren kontrako gerlarekin, eta bestetik, leialtasun osoa zion Aita Santuari eta Vatikanoari. 1915eko urtarrilaren 29ko zenbakian Aita Santuaren deiaz mintzatu zen astekaria, baina ez editorialean, baizik eta lehen orriko laugarren zutabean hasten zen artikulu batean.
|
|
|
Aipamen horrek erakusten du Etxeparek kanpo politikako gauzak aztertzeko argitasun handia zuela. Gisa batez, ez ote
|
zuen
Frantziak burujabetza poxi bat AEBei uzteko arriskuaz ohartarazi nahi. AEBak gerlan sartu aitzineko artikuluak ikusiz, ageri da Eskualduna ez zela baitezpada amerikarzalea.
|
|
|
Gerla bukaturik ere Alemaniaren kontrako aiherkundeak eta, bereziki, mesfidantzak aitzina segitzeak erakustera ematen zuen gerla izpirituak oraino irauten zuela. Eskualduna ko idazleen baitan hala zen, eta beraz bururaino jarraitu
|
zuen
Frantziaren aldeko jarrera gerlatiarekin.
|
|
|
Reims-eko katedrala 1914ko irailaren 4an bonbardatu zuten alemanek, eta are bonbardaketa gogorragoak egin zituzten haren kontra, hamar egun geroago, erre eta ia suntsiturik uzteraino. Gertakari hark oihartzun handia izan
|
zuen
Frantzian, eta Lehen Mundu Gerrako historiaren atal aipatuetariko bat izan zen. Gertakari nagusi gisa aurkeztua izanik, Eskualduna k ere gertakari handi gisa aipatu zuen, edozein frantsesek egin zuen gisan.
|
|
|
Idazle horien artean, euskaltzaletasun eta ia abertzaletasun agerraldi horiek hain ziren puntualak eta kasu berezia non hortik ez baitezakegu ondorioztatu Eskualduna abertzale bihurtu zela. Ez, gero ere jarraitu
|
zuen
Frantziaren aldeko diskurtsoan. Baina ageri da ñabardurak bazirela, eta mugaren bestaldean ere Euskal Herria bazela eta denen artean herri bera osatzen zutelako kontzientzia bazutela.
|
|
|
Horiek horrela, ez zuen hainbesteko kezkarik frantses nortasunaren galtzeari begira. Gero aski fede erakutsi
|
zuen
Frantziaren baitan, zehaztuz frantsesek aski indar bazutela kanpoko jendea bertakotzeko eta frantses bilakarazteko, bistan denez, pluraleko lehen pertsona erabiliz, bera ere indar horren jabe eta frantses gisa kokatuz. Lehenago erakutsi badugu ere Euskal Herriarekiko atxikimendu eta herrimin bat bazela, Pierre Purseiglek ongi azaltzen dulekuko nortasuna frantses nazioarenganako atxikimenduaren helduleku bat baizik ez zela, gerla hartan.
|
|
|
Halako leku baten berreskuratzea garrantzitsua zitzaion gerlaren bilakaerarentzat eta, beraz, Frantziaren etorkizunarentzat. Horrela, politikoki ere bat egiten
|
zuen
Frantziarekin. Gisa bereko beste adibide batzuk, eman dezagun, Craonne herria «gurea» zela idatzi zuenekoa.
|
|
|
Mobilizazioan Frantzia «maitea» aipatzea, gerlan Frantziako lurraldeen okupazioari edo libratzeari halako garrantzia ematea Frantziarekin politikoki bat egitea zen. Eskualduna k bat egiten
|
zuen
Frantziarekin. François Cochetek dio Frantziako nazio sentimendua bazela, nahiz eta «berria eta hauskorra» izan.
|
|
|
Oxobi-k ere hainbat aldiz laudatu
|
zuen
Frantzia, egiten zituen deskribapenetan zehar. Bereziki Alsaziari buruzko artikulu bat da azpimarragarriena:
|
|
|
Beste une batez, bereziki1917ko altxaldiak aipatzean, Italian alemanak aitzinatu zirela argitu zuen.Aitzineko artikuluan aipatu zuen dena ez zela baikor, baina egoera ezkorrabeste herrialdeetan zela zehaztu zuen. Hots, frantsesak ongi ari zirela, etagaizki ari zirenak beti besteak zirela azpimarratu zuen, kasu honetan Italia.Beste batean ere goraipatu
|
zuen
Frantzia, Italia gutxietsiz. Italia ez zela galduko idatzi zuen, azalduz Frantzia laguntzera joanen zitzaiola, Foch mariskalaburu.
|
|
|
Baina, bereziki, «Frantzia Frantzia»oihuarekin, Frantziaren izaera babestu zuen. Jean Saint Pierrek artikulu gehienetan zabaldu zituen Frantziaren aldeko mezuak, kontuan hartuz Italia edo beste herrialdeak aipatzean, Frantzia nola goraipatzen zuen, alemanak aipatzean, nola agertzen zen Frantziaren alde, eta nola erakusten
|
zuen
Frantziak irabaztea nahi zuela. Baina artikulu bat azpimarratu behar eta, estatuaren beharra nola azaltzen zuen aipatu behar litzateke.
|
|
|
Eskualduna k goraipatu eta bere egin
|
zuen
Frantzia horretan, euskaldunek leku berezia zuten, astekari horren lerroetan zehar. Frantziaren aldeko jarrera orokor hori baino sakonagoa zen euskaldunak nolako frantsesak ziren azpimarratu nahi izatea.
|
|
|
Gauza bera egin zuen, labur labur, hilabete batzuen buruan, Italiako armadan antzeko istiluak gertatu zirenean. Orduan ere, «sukar» hitza erabili zuen, altxaldiak eritasunak balira bezala, eta gogorarazi
|
zuen
Frantzian ere halako zerbait gertatu zela.
|
|
|
Beren jarrera diziplinatuarekin, Frantziarekin bat egiten ari ziren. Eta gerlan armada hain sendoa izateak ere eraginaizan
|
zuen
Frantziako nazioaren gorpuztean edo trinkotzean, Jean JacquesBeckerren arabera: gerlak eragin zuen Frantziako «herri» sakabanatuaren batzea.
|
|
|
Eta gerlan armada hain sendoa izateak ere eraginaizan zuen Frantziako nazioaren gorpuztean edo trinkotzean, Jean JacquesBeckerren arabera: gerlak eragin
|
zuen
Frantziako «herri» sakabanatuaren batzea. Euskal Herriko soldaduak bete betean inplikatu ziren gerlan, obeditzeko joera eta jarrera diziplinatuak zituztelako.
|
|
|
Funtsean, «beren aberriaren aldeko» hil gisa omenduak izan dira hil horiek azken ia ehun urte horietan. Gerla hark sekulako eragina izan
|
zuen
Frantziako gizartean, eta Ipar Euskal Herrian ere. Euskaldunak frantses sentiarazteko funtsezko gertakaria izan zen.
|
|
2016
|
|
|
Robert Abirached, Paris X Nanterreko Unibertsitateko irakasleak, 2000 urtean iragandako kolokio batean honela aipatzen
|
zuen
Frantzian antzerkiak izan zuen garai hori:
|
|
|
Garai horiek deskolonizazio garaiak ziren eta herri zapaldu askoren borrokak aipatzen ziren, Aljerian berean euskaldunak hiltzen ziren independentziaren alde borrokatzen zirenen aurka gerla eginez. Ez
|
zuen
Frantziaren defentsarako gutiziarik sentitzen. Alta, erresistentziarekin lan egiteko ez zuen dudarik izan, baina Aljeriako gerlari buruz ez zuen deus idatzi, ez zen harentzat gogoeta eremua izan.
|
|
2019
|
|
|
Adibidez, 2008ko ekainaren 27ko dataz sinatutako eta zabaldutako agirian, Euskaltzaindiak deitoratu egin
|
zuen
Frantziako Akademia euskarari, eta frantsesaren aldean ahulagoak diren Frantziako beste hizkuntza batzuei? –Frantziako Konstituzioan aipamen sinboliko gutieneko baten egitearen aurka?
|
|
2023
|
|
|
Margaritak berria begi onez hartu zuen, ezkontzaren desegitearena alegia, baina Frantzisko I.ak ez zuen nahi Joana Karlos V.aren semearekin ezkon zedin. Albretarren indarra enperadorearen indarrekin lotzea, oraindik, arriskutsua ikusten
|
zuen
Frantziako Erresumarako. Beraz, Karlos V.ak ez zuen gehiago, 1545 urte haietara heldu eta, ezkontza hau onesten.
|
|
|
Briçonnetek humanisten teologia hobesten zuen, eta teologia hau entzun zuen harengandik Margaritak. Ebanjelizazio nahiak bultzaturik, Bibliaren frantsesezko itzulpena za15 Guillaume Briçonnet(), Frantziako elizgizona zen, eta paper garrantzitsua izan
|
zuen
Frantzian Erreformaren hasieran. Jacques Lefèvre d’ Etaplesekin batera, Meaux eskola edo zenakulua osatzen zuen, Meaux Elizaren hausnarketarako eta erreformarako etxea.
|
|
|
Bestalde, Bretainia Frantziari lotu zen 1532an, Bretainiako Parlamentuaren baimenarekin, nahiz hau lehenago kontra agertu. Vannesko itunak finkatu
|
zuen
Frantziari lotzea, baina Frantzisko I.ak dirutan lagundu zuen Parlamentuko onarpena. Erresuma zabal baten eraikuntzan ari zen erregea, eta ez zen hau beti errazki egiten.
|
|
|
Errege berriaren lehen urratsetan, gerla gertakari nagusi batek zabaldu zion bidea, Marignango garaipenak alegia. Gudu horren ondotik, errege be rriak itzal handia hartu
|
zuen
Frantziako Erresuman. Erresuma bere gain har tu orduko, Frantziari garaipen handi bat ekarri zion, Europa guztiaren be giradapean.
|
|
|
Anaiaren ondoan, beraz, Margaritak erreginaren tokia hartu
|
zuen
Frantziako pro tokoloan, erregearen haurren zainketan, eta horrez gain politika hunkitzen zuen eremuan ere paper desberdinak izan zituen. Erregearekin harreman estua zuen, anai arreben artean benetako maitasuna zegoen.
|
|
|
Gertakariak ikusten zituen, baina Elizarekiko harremana zaindu nahi zuen, beraz, indar harre mana gogorregia zelarik, atzera egiten zuen. Beste kezka batek ere asetzen
|
zuen
Frantziaren erregearen gogoa, eta hori zen Frantziako eta Gaztelako erregearen arteko lehia, Karlos V.arekin. Biak orduko Europako nagusiak bihur tzeko lehian zeuden.
|
|
|
Frantzisko I.a Madrildik itzulia zen. Ma drilen, askatasunaren berreskuratzeko izenpetu zuen akordioa ukatu
|
zuen
Frantziako erregeak, eta atxiloketa baino lehenagoko anbizio berarekin jarraitu zuen, noski, Karlos V.a beste begi batekin zainduz.
|
|
|
Urte horietan bidaia asko egin zituen Margaritak bere anaia segituz. Inguruko gorteetan ez
|
zuen
Frantziako gorteak ospe ona, eta askotan Frantziako gor tea bideetan zebilela zioten, ibiltaritzat hartzen zuten. Izan ere, gortea he rriz herri ibiltzen baitzen.
|
|
|
Azken enpera dorearen ideia, mundua gidatuko zuena, erregeak Jainkoaren lurrera itzultzearen mistikarekin aitzinatu zen mendean zehar, Frantziako nagusigoaren lor tzeko Europan. Horrek guztiak esplikatu zuen, justifikatu
|
zuen
Frantziako erregeek diplomazia, ekonomia, gerlaren egiteko dirua biltzeko sortu zuten kon taketa, zergen bilketa esplikatzeko, beste erresumekiko diplomazia.
|
|
|
Frantzisko I.ak erabaki hau alde batera utzi zuen 1516an, Boloniako konkordatua izenpetu zuelarik, Leon XI.a aita santuarekin. Konkordatuak erregea ezagutzen
|
zuen
Frantziako Elizaren buru gisa.
|
|
|
Suitzarrak garaitu ondoren Frantziako erregearentzat Milango bidea irekia zen, eta Milango dukerria eskuratu zuen, adostutako dirutza baten truke, ondo ren aita santuak, Leon X.a aita santuak, Parma eta Piacenza utzi zizkion eta 1516an suitzarrekin bakea adostu zuen (Friburgon hitzarmena izenpetu
|
zuen
Frantziak suitzarrekin. Suitzarrek onartu zuten ez zutela gehiago Frantzia erasotuko, hori zen 1516ko azaroaren 26an izenpetu zen Betirako bakea deitutako akordioa).
|
|
|
1450ean, Gaston Foixkoak Lapurdi eraso zuen eta Gixuneko eta Senpereko borrokak irabazi zituen. Azkenean, Lapurdik bakea egin
|
zuen
Frantziako erregearekin Aiherrako Itunean: Frantziako Erresumari lotu zen, baina bere foroak gordetzen zituen.
|
|
|
Pizkundearen garaia Euskal Herrian ezagutzeko beste aukera bat dugu André Navagero Veneziako enbaxadorearen lekukotasuna26 Lekukotasuna italieraz idatzia izan zen eta frantsesera itzulia, 1718an, M.H. O' Shearen eskutik. 1528an, Andrea Navagerok bidaia egin
|
zuen
Frantziara, Espainia eta Euskal He rria zeharkatu zuen:
|
|
|
Frantzisko I.ak Italiako gerlak jarraitzen txikia, Europako errege indartsuaren kontra. 1515ean Marignango garaipenak oso indartsu sentiarazi
|
zuen
Frantziako erregea, garaitu ezina izan balitz bezala.
|
|
|
Pavian bere tropen garaipen suntsitzailearen ondoren, Karlos V.ak, Espainiako errege eta enperadore germaniarrak, une batez gogoetatu
|
zuen
Frantzia zati katzeko aukera. Hala ere, Henrike VIII.a Ingalaterrako erregeak eta Europako beste subirano batzuen mesfidantza handiak geldiarazi zuten.
|
|
|
XIII. mendean dagoeneko antzerki testuak zeudela badakigu, haatik he meretzigarren mendean antzerki historia nazionala idatzi
|
zuen
Frantziak. Ikerlariek hemeretzigarren mendean idatzi zen antzerkigintzaren historia, hobetu be har dela uste dute, konplexua dela, eta hori urtero ikerlari berriek erakusten digute, elementu eta azterketa gehiago plazaratuz.
|
|
|
Haatik, bestelako ingurua gertatu zitzaion, eta bizi osoa iragan
|
zuen
Frantziako botereko erdigunean. Bazterreko aristokraziatik, baina kultura handiko familia batetik heldu zen.
|