|
2010
|
|
|
Amerikako iraultzak izan
|
zuen
Frantziakoak ez zuen zerbait: aurretik aristokrazia garairik ez izana.
|
|
|
Halandaze, Armand David 1862an iritsi zen Txinara, eta lehenengo esplorazio kanpaina biak burututakoan, 1870ean Europarantz abiatu zen, osasunez sats eginda atsedenaldi baterako, eta Marseillara arribatu zen abuztuaren amaiera aldera Suez kanalean zehar. Alabaina, itsasontzian doala jakin
|
zuen
Frantzia eta Prusia arteko gerlaren berria: Frantziak gerla deklaratu zion
|
|
|
Bazetorren udazkena. Pentsatu
|
zuen
Frantzian geldituko zela negua pasa arte, eta udaberrian Ameriketara itzuliko zela. Lasai zihoan, seguru ihesaren arrakastaz, eta bere uste hura erabatekoa izan zen patruila batek gelditu eta osaba Vancouverren zeukan soldaduarekin aurrez aurre suertatu zenean.
|
|
|
Iparraldeko Eskualduna astekaria (ikus 37), alemanen okupazio garaian izandako jarreragatik, itxi egin
|
zuen
Frantziako gobernu berriak 1944an. Dena den, segidan, haren ordezkoa oraindik argitaratzen den Herria kazeta atera zen, alemanen kontra aritu ziren euskaldunei esker, Pierre Lafitte buru.
|
|
|
nola jin zen honat? Ez
|
zuen
Frantziak igorri, baina hemengo boteredunek eskatu. Brouchen etorrera ere Z-tik eskatua izan zen.
|
|
|
1955ean, protektoratualdiari amaiera emateko, Mulei Mohamed ben Jussef ekarri zuten desterrutik, Mohamed V errege izenarekin. Hala erabaki
|
zuen
Frantziak Marokon monarkia konstituzionala ezartzea. Sultanari errege deituko zitzaion harrezkero.
|
|
|
Aljeriako gerlarekin, eta zortzi urteko bataila odoltsu, anker eta luzearen ondoren, 1830etik zuen kolonia galdu
|
zuen
Frantziak. 200.000 hildako inguru, kalkuluen arabera.
|
|
|
arabieraren kontra egin zuen, baina batez ere frantsesaren alde. Edozein modutan ere, hizkuntzen manipulazio politiko horrekin lortu
|
zuen
Frantziak, bere asmoen kontra, Marokoko eta gero Aljeriako estatu independenteen politika linguistikoa finkatzea. Erreakzioz, arabiera klasikoa izan da harrezkero hizkuntza ofizial bakarra estatu berriotan.
|
|
|
Britainia Handiak ez
|
zuen
Frantzia ikusi nahi Gibraltar bestaldean. Frantzia ere ez zebilen Britainia Handiarekiko mugen bila.
|
|
|
Fermin Zubiri tuterarrak Xabier Minaren 1830eko jazarraldi liberalean parte hartu zuen eta lau urtez egon zen Zeutan preso. Erriberara itzuli eta karlisten alde borroka egiteagatik ihes egin behar izan
|
zuen
Frantziara. Frantziako Armadan errekrutaturik joan zen Aljeriara, non Albdelkader eta Mustafaren kontra jardun behar izan zuen.
|
|
|
1923an, Arrifeko Errepublika proklamatu zenean ere, Arrifeko herriak estatu berria babesten zuela eta nazioarteko onarpena eskatu zion Nazioen Elkarteari. 1923ko uztailean gutun bat bidali
|
zuen
Frantziako Parlamentura, Arrifeko berbizkunde nazionala haintzat har zezan. Lagun frantses eta ingeles batzuk meategiez interesaturik inguratu zitzaizkion, Horacio Echevarrietak ere ordezkariak bidali zizkion, mea kontzesioak isilean negoziatzeko.
|
|
|
Mutilentzako behintzat, eskolakoak lehen ikasketak ziren, armada izango zelako naziotasunaren benetako eskola. Armadak handitzen
|
zuen
Frantzia, inperialismoaren bidetik, kapitalaren zerbitzuan, eta prentsak sostengatzen zuen iritzi publikoa. Benetako eraikuntza nazionala zen.
|
|
|
Ohikoa izan luke. Argigarria da Ernest Renan bretoiaren esaera, nazioa" eguneroko plebiszitua" dela zioen.1000 Renanek, nazionalista frantsesa izanik ere, konprenitzen
|
zuen
Frantziako mugak ez zirela ez naturalak ez derrigorrezkoak. Nazioa ez zela halabehar geografiko, etniko, erlijioso edo linguistikoa, baizik ideia politiko bat, eta nazionalismoa ideia horretan parte hartzea zela, modu librean.
|
|
|
Mende bete eman
|
zuen
Frantziako estatu errepublikanoak mugen barruko jendea asimilatzen.853 Errepublikak gizabanako partikularrari indibidualizazioa ematen zion, hau da, eskubideen nolabaiteko aitortza, baina aldi berean totalizazioa ezartzen zion, gizabanako arrazional, autonomo eta ustez eragile horien guzien totalitate uniforme bat moldatu behar zelakoan.
|
|
2015
|
|
|
" Jaun Done Saturdik, fedea ekarri
|
zuen
Frantziatik. / San Fermin zen kristautu, eta Nafarroak fedea zuen hartu.
|
|
2016
|
|
|
Bocharten aburuak ez omen zuen hainbat ikerlari zeharo asetzen, Lecluse tartean, eta euskara zitekeelakoan, Iztuetari luzatu zitzaion jatorrizko bertsoak euskararekin parekatzeko ardura. Bestalde eta tenore berean Santanderren egoitza
|
zuen
Frantziako kontsulak, Parisen 1838.ean agertu De l/ lberie ou essai critique sur l’origine despremierspopulations de lEspagne liburuaren egilea genuen Louis François Graslinek preseski, gauza bertsua eskatu zion frai Bartolome Santa Teresako karmeldarrari, menturaz biurtekoan esan hirian geneukana, Juan Nepomuceno Gomez Duran Santanderreko apezpikuaren aholkulari eta izpirituko zuzendari.... Etxebarriarrak, Zaldibikoak bezala, bere interpretazioa ondu zuen, eta biak harturik, Tolosan bildu zen batzar batek, Iparraldeko zenbait euskaldun ikasi aholkulari, Bartolomerenak egiantzik ez zuela erabaki egin zuen.
|
|
2017
|
|
|
XVIII. gizaldian Mendebaldeko pentsamendu filosofikoen eta politikoen eraldaketak eragin handia izan
|
zuen
Frantzian eta Ingalaterran hasieran, eta Ameriketan geroago. Mende horretan aldatu ziren Estatuaren izaerari eta funtzioei buruzko iritziak bai eta erregeen jainkozko jatorriari buruzkoak ere.
|
|
2018
|
|
|
Eugene Goihenetxek aipatu
|
zuen
Frantziako Gobernuaren Lataillade izeneko agente batek zer gomendatu zuen. Haren ustez, Madrilek ezin zuen inposatu lau euskal probintziek onartzea Espainiar batasunaren parte izatea.
|
|
|
Jendea joan zitekeen urrunera lanera, eta aiseago joan zitekeen familia edo lagunen bisitatzera. Horrek balio
|
zuen
Frantziak eraikitako eremu geografikoaren batasuna sozializatzeko.
|
|
|
Nafarroako azken erregeek ahalegin franko egin zuten Nafarroa Garaiko lurrak berreskuratu beharrez. Une batean Frantziaren babesa izan zuten, baina Gaztelak ituna izenpetu
|
zuen
Frantziarekin 1514an, azken honek uko egin ziezaion Nafarroa laguntzeari. Pedro Esarte Muniainek dio Frantziak ere ez zuela interesik Nafarroa independente bat egoteko.158 Nafarroako erregeen ahalegin guztiek huts egin zuten, izan Noainen edo Amaiurren.
|
|
|
Sal-erosketa haiek 1856tik goiti bihurtu ziren zinez legez kanpoko, urte hartan Baionako Ituna adostu zelako, merkantzien joan etorriak arautzeko. 1856ko Mugen Itunak arautu
|
zuen
Frantziako eta Espainiako estatuen arteko mugarrien kontrola. 1875ean sortu zuten Mugen nazioarteko batzordea, 1856ko ituna betearazteaz arduratu zena.
|
|
|
Berezko unibertsitatearen aldarrikapena ez da gehiago anitz hautematen Euskal Herri kontinentalean. Eskaera hark ere ez
|
zuen
Frantziaren onespenik jaso eta geldirik dago. Frantziari interesatzen zaio Euskal Herriko gazteak kanpora joatea, Euskal Herri kontinentala menpeko egoeran egotea, beraz unibertsitatea ez dio emanen.
|
|
2019
|
|
|
Egitasmo hau inoiz burutu ez bazuen ere, gai hauek estatuari buruz dauzkan idazkietan zehar behin eta berriz lantzen ditu. Izan ere, Marxek interes handia atxiki
|
zuen
Frantziako iraultzarekiko eta gerora eman zen frantses estatuaren garapenarekiko; azken honek bazuen zer erakutsirik eta, erregimen demokratiko burgesak (eta haren krisiek) garapen ekonomiko eta politiko kapitalistan zuen rolari buruz. Nahiz eta Ingalaterra hautatu garapen industrial kapitalistaren lehen urratsak ikertzeko modelo gisa (AEBk bere arreta erakarri zutelarik 1870 hamarkadetan) (Marx, 1976b:
|
|
|
Michel de Montaignek mitoa osatzen parte hartu zuen, indigenen askatasun zaletasunaz ohartuta. Esaten
|
zuen
Frantzian bisitan zebiltzan amerikar indigenak asko harritzen zirela jaun aberats dotoreen eta kaleko landerren arteko desberdintasunaz. Ez zuten ulertzen goseak zegoen jendeak halako injustizia jasatea:
|
|
2021
|
|
|
" Literatura da nire biografia eta egia bakarra". Eulalio Ferrerrek, Kantabriako buruzagi sozialista baten semeak, hemezortzi urte besterik ez
|
zuen
Frantziako preso esparru batera sartu zutenean. Miliziano batek liburu bat zigarroen truke ematea proposatu zion.
|