|
2000
|
|
|
Euskaldunok ongi dakigunez (edo jakin genukeenez), euskararenaurkako politika ez
|
zuen
Franco-k asmatu; belaunaldi dezente lehenagotik zetorrenzerbait zen berori. Frankistek, behar izanez gero?
|
|
2002
|
|
|
Emisora horiek eta beste komunikabide asko kudeatu eta kontrolatzeko erakunde propioa osatu
|
zuen
Francoren gobernuak, Delegación Nacional de Prensa y Propaganda izenekoa, eta ordezkarita Gobernazio Ministerioaren4 barruan kokatu zen. Urte batzuk beranduago, 1942an, eta irratigintza ordenatzeko asmoz, Red Española de Radiodifusión (REDERA) izeneko sarea osatu zuen.
|
|
2009
|
|
|
Azpimarratzekoa da, orobat, zailtasun ororen gainetik hainbat pertsonak urtetan egindako dokumentazio eta bilketa lan isila. Testigantza zuzenak lortzea ez da beti erraza izan, beldurra gizarteosoan ondo errotzea lortu
|
zuen
Francoren erregimenak, eta are gutxiago artxibategietako dokumentuak kontsultatu ahal izatea, orain oso gutxi arte zenbait kasutan guztiz ezinezkoa.
|
|
|
Honen adibide esanguratsurik bada: 2006.ean, ofizialki Memoriaren Urtea izendatutako urtean, oraindik ere Estatuak bere gain hartzen
|
zuen
Francoren eta Jose Antonio Primo de Riverarenhilobietan astero lore freskoak jartzearen kostua (Pisani, 2006).
|
|
|
Handik gutxira, aldatu egin zen politika hori eta, nahiz eta behin baino gehiagotan gertatu horrelako ekintzak, gerrako presoek beste trataera bat izan zuten. Gero eta preso gehiagohartzen zenez, berauek sailkatzeko agindu orokorra eman
|
zuen
Francok 1937komartxoan eta lau multzo posible aurreikusi zituzten:
|
|
2010
|
|
|
Kanpaina militarraren gorabeherak alde batera utziz, nazionalek Bizkaia guztiz garaituta zutela eta beste irtenbiderik gabe, 1937ko urrian erabaki zuen Gudarosteakitaliarrekin bake akordioa sinatzea. Hala ere, ituna urratuz, gudariak presoeramateko agindu
|
zuen
Francok urriaren 27an, azken hauek itsasoratzeko prestSantoñako portuan zirelarik. Santoñako gertakariak Jaurlaritza eta Errepublikakogobernuarekin krisi bizia piztu zuen, Juan Negrin en gobernuak saldukeriatzathartu baitzuen Eusko Gudarostearen errendizioa.
|
|
|
1 Bigarren Mundu Gerra amaitu ondorengo lehen bi urteetan, alegia, 1945eta 1947 bitarte, gaitzespen gogorra eta isolamendu diplomatikoa jasanbehar izan
|
zuen
Francoren erregimenak. San Frantziskoko maiatzeko Biltzarraren ostean, 1945eko abuztuaren 31n onetsi zuen Mexikoko gobernuakJose Giralen Errepublikako gobernua; irailaren 10ean Guatamelakoak; azaroaren 7an Panamakoak eta azaroaren 8an Venezuelakoak.
|