|
2002
|
|
|
Bigarren gerra punikoan izan zen gudari. Katon kuestoreak eraman
|
zuen
Erromara, kultura maila handiari esker. Han gizarte maila goreneko talde helenofiloekin izan zuen harremana.
|
|
|
Enioren loba zen eta hark eraman
|
zuen
Erromara. Margolaria ere bazen.
|
|
2003
|
|
|
Historialariek onartzen dute gaur egun, guhaurk genioen bezala, XX. mende hastapenean Europako erresuma zaharretan, Frantzian, Espainian, Italian, Ingalaterran eta Alemanian nagusitu zela nazionalismoaren sukarra eta hori izan zela, azken buruan, I. Mundu Gerlaren kausa garrantzitsuena. Eta, kausa berek ondorio berak eman ohi baitituzte, 1914ko gerla izigarriaren ondotik, iduri
|
zuen
Erromako eliza bazihoala Frantziako katolikoei agintzera, Charles Maurrasen eta Action Française taldeko nazionalista frantsesen dogma kaltegarria arbuia zezaten lehenbailehen.
|
|
2004
|
|
|
Bedeinkatuak zuek," nazioarteko zuzenbidearen errespetua" eskatzean, dudarik gabe Azoreetako hiru satanak »gizajale gezurtiak» dituzuelako buruan. Eta bedeinkatuak zuek, Irakeko gerraren aurka Kristorenak esan ondoren, 2003ko maiatzean
|
zuen
Erromako gotzaina Madrilera bisitan joan eta gobernuburu gerrazalea eskumikatu zuelako, eta aurten bertan urtarrilaren 23an familia osoarekin argazkia egitera Vatikanora joatean" pikutara" bidali zuelako... damu izpirik gabe harro baitago triskantzaz!
|
|
2005
|
|
|
Bainan segi dezagun gure aita sainduekin. Hormisdasek batasuna egin
|
zuen
Erroma eta Konstantinopoliseko elizen artean. Silberiok ez zion Europa konkistatu zuten agota barbaroen erregeari obeditu, honek eskatu ziolarik Kaltzedoniako kontzilioa kondena zezan.
|
|
|
1970ean, munduko gizartearentzako mehatxu diren faktoreei buruzko azterketa bat egiteko agindu
|
zuen
Erromako Klubak, jakintsuen guneak?. Azterketa egiteko lana MIT (Massachussets Institute of Technology) ikerkuntza institutuko talde bati eman zioten; lanaren zuzendariak Meadows senar emazteak izango ziren.
|
|
2007
|
|
|
antzera (eskuineko anarkismoa, inork anarkismo deitzekotan). XX. mendearen bigarren partean faxismoaren aurkako erreakzio bat ere egon da antierromatar nahiko sutsua, Mussolini-k egin
|
zuen
Erromaren erabileraren ondoren bere espantuen eszenategi bezala (Moravia, Pasolini, etab.).
|
|
2008
|
|
|
Baina obraren jeinutasuna ez zuten estali. Buonarrotik, desgogora baina gogotik lan eginda, maisutasunaren eta edertasunaren paradigma bihurtu
|
zuen
Erromako eliza txiki hura.
|
|
|
Besteen gainetik ari dira Espainiako Ligan, eta antzera jardun nahi dute Euroligan ere. Ahaltsuetan ahaltsuena dirudien taldeak, ordea, kale egin
|
zuen
Erromako Lottomaticaren aurka orain dela bi aste, Gasteizen, eta horri buelta ematea nekeza, gogorra egingo zaio Dusko Ivanovicen taldeari.
|
|
2009
|
|
|
(Los navíos). Berdin egin
|
zuen
Erromak Peninsulako herriekin: –en calidad de iberos perdimos, sea enhorabuena?
|
|
|
(36: 42) Estadio erraldoiak menpean hartzen
|
zuen
Erromako ikuspegi
|
|
|
Eliz agintariekin saiatu da apaizgaitegietan euskara irakats zedin, idazkiak euskaraz argitara zitzaten, dotrina euskaraz irakats zezaten. Aita santua ere bisitatu
|
zuen
Erroman Azkuek, eta gustura itzuliko zituen haren entziklikak, itzulpenak euskarari emango ziokeen prestigioaren truke.
|
|
2010
|
|
|
Elkartasunaren Saria jaso
|
zuen
Erroman (1995), Vigon (1999) eta Sizilian (2000). Latinoamerikako Epaile Onenaren saria eman zioten 1999 2000ean, eta New Yorkeko American PENek begirunea adierazi zion 2006an.
|
|
|
Azken urteotan, batez beste 24 dira kristau sinesmenagatik, edo baita justizia eta bakeagatik ere beren bizia ematen dutenak urtero. Hori kontuan harturik, bi milagarren urtean, Joan Paulo Bigarrenak ospakizun handi bat egin
|
zuen
Erromako Koliseoan, elizak bere historia osoan izan dituen martiriak gogoratzeko, baina hogeigarren mendekoak batez ere. Aurretik, historiagile talde bat osatu zen hildako horien guztien izen abizen eta gainerako zehaztasun guztiak biltzeko.
|
|
2011
|
|
|
Senatuari kantabriarren izaera ezagutarazteko xedez, Oktabianok bere soldaduek ahalegin handiz preso hartutako ahuntzain kantabriar bat bidali
|
zuen
Erromara. Enperadoreak senatariei eskatu zien borrokan eragin ziezaiotela ahuntzainari, aurki zitzaketen soldadurik onenak aurkari jarrita.
|
|
|
Kantabria eta Erroma herrialde lagun eta konfederatuak izanen ziren aurrerantzean. Oktabiano enperadoreak, halaber, agindurik utzi
|
zuen
Erromaren mendean ziren herriak ez zitezela aurrerantzean sekula ausartu Kantabriako lurretan sartzera, eta, hala egitekotan, izan zedila beti kantabriarren onespen eta gonbitez; eta joan zitezela gutxienez berrehun eta berrogei lagun, bi borrokaldi haietan partaide izan ziren gerlarien ohorez.
|
|
|
" Zer demontre egin nahi du? pentsatu zuen Marcok, agian punturik altuenera iritsi eta handik niri tiro egin?, polizia iritsi arte iraun?..." Ekaitzak eztanda egin
|
zuen
Erroma gainean eta oihu latz batek zeharkatu zuen kupula goitik behera.
|
|
|
Carla, jadanik, ez zen mugitzen ohiko lasaitasunarekin. Garai bateko mamuak berragertuak ziren eta, buruko fotogrametan, Alemaniako armada faxista ikusten
|
zuen
Erromako kaleetan desfilatzen. Hozkirri halako bat sentitzen zuen gorputz osoan.
|
|
|
Campo de' Fiori plazara iritsi zen Giovanni. Gustatzen zitzaion eguerdietan azokak zuen usain berezia, saltzaileen hizketaldiak eta, batez ere, eskertzen
|
zuen
Erroma zahar osoan elizarik gabeko plaza bakarra izatea. Giordano Brunoren estatuaren azpian eseri zen.
|
|
|
Ikasle eta langileen ahotsak indartsu altxatzen ziren. Hala eta guztiz ere, gas negar eragileak ezin arnastuzkoa bihurtzen
|
zuen
Erromako haizea. Kargak gero eta bortitzagoak ziren.
|
|
|
Bruce Leek Dragoiaren bidea izeneko filma filmatu
|
zuen
Erroman 1972an, Chuck Norrisen eta Nora Miaoren parte hartzearekin, baina Italiako beste aktoreekin zer nolako harremanak izan zituen (izan bazituen) ezin dut, inolaz ere, esan.
|
|
|
Eguerdiko eguzkiak errukirik gabe jotzen
|
zuen
Erroma gainean. Vicolo Savelli kalera iritsi zenean sartu zen zerbait jateko asmoz.
|
|
2012
|
|
|
Bartzelonatik, Londresera joan zen; gero, Herbeheretara, eta, azkenik, Indiara. Bigarren Mundu Gerraren ostean, Italiara itzuli zen, eta han, irakasle lanetan jardun
|
zuen
Erromako Unibertsitatean.
|
|
2013
|
|
|
Arratsaldeko lehen orduan erabaki zuten Espainiara estraditatzea. Iragan urtarrilaren 15ean onartu
|
zuen
Erromako Auzitegiak Fernandezen estradizioa, baina bilbotarrak helegitea aurkeztu zuen Auzitegi Gorenean. Zehazki, bi helegite aurkeztu zituen:
|
|
|
Martxoak 25: Infernua egon badago, eta betiko da, bihotza Jainkoaren maitasunari ixten diotenentzat, adierazi
|
zuen
Erroman.
|
|
|
Hirugarren gerra punikoa, azkena, laburrena izan zen, hiru urte besterik ez, eta orain zapaltzen dugun lurrean bertan garatu zen. Kartagoko hiria setiatu
|
zuen
Erromako armadak, eta, hiru urte luzez hiritar guztiak ondo estutu ostean, harresi hirukoitza igaro, populazio gehiena hil, eta sua eman zioten hiri osoari. Akabo Kartago.
|
|
2015
|
|
|
Gogoratu testu hau 1513 edo, beranduenik, 1514an idatzia dela, eta Luteroren salaketa ospetsua, erreforma protestantearen abiapuntu gisa hartzen dena, 1517koa dela. Bide batez esanda, Lutero bitartean Erroman egon zen zenbait hilabetez, Julio oraindik bizirik zela; Erasmok 1509ko uztailean utzi
|
zuen
Erroma, bertan bolada luzexka batez bizi ondoren. Biek oso antzeko kontuak salatu zituzten, baina orain Erasmoren testuan zentratuko gara.
|
|
|
Osasun egoeraz galdetzen dio. Orain dela zazpi egun jakin
|
zuen
Erromako brebea erregearen enbaxadorearen esku utzia izan zela, baina argibide gehiago eskatzen ditu.
|
|
|
• 1913an, Beniloch apezpikuak galdatu
|
zuen
Erromara Maritxelleko ama ezagutua izan zadin Andorrako patroin bezala, orduko Aita Saindu Pio X.ak ondoko urtean ezagutu zuena. Balitake toki hortaz oraino zer erran.
|
|
2017
|
|
|
Beste hiru urte zituzten Britainiar uharteak berreskuratzeko, baina Karausio 293an bertan hil zuen Alekto adiskideak. Heriotzean ez
|
zuen
Erromatik bereiztea lortu, lagunak laguna hiltzea erromatar" tradizioa" baitzen.
|
|
|
batekin: Parmako gotzaina Antipapa hautatu zuten, Honorio II. tituluarekin, eta, gero, porrot egin
|
zuen
Erroma eskuratzeko ahaleginak (Taylor 1954: 35).
|
|
|
Ikusiak ikusi, galdera hauxe da: ez ote
|
zuen
Erromak beste herri adiskiderik inperioan. Non daude?
|
|
|
erregea pertsona sakratua zen, Jainkoaren ordezkoa erresu120 man," Le roi tres chretien" (Errege guziz kristaua). Sistema horrek Iraultza handiraino iraun zuen, eta laster Bonapartek berpiztu
|
zuen
Erromarekin sinaturiko Konkordatuaz (1801). Hitzarmen horren arabera, erlijio katolikoa frantziar gehienena da, nahiz ez Estatuarena.
|
|
2018
|
|
|
Ariztiaren bilduman (1980: 18), Atsularrek jakin zuenean" gure Aita Saindua deabruarekin esposatzera egun zohala", bi deabru deitu zituen; bietarik arinenak eraman
|
zuen
Erromaraino (Azkueren bertsioan (1966: 69) galtzagorri batek egin zuen lan hori) eta hango mahai ederrean jarriak ziren deabru guztiak uxatu zituen gurutzearen bidez. Harri batez bi txori egin zuen apezak, ipuin kontalariaren ustez:
|
|
|
Opus Deiren fundatzailea zen Escriva de Balaguerren beatifikazioa gertatu behar
|
zuen
Erroman, etaekimenirreberenteetairudimentsu batekin erantzuteko asmoz edo, Eguzki Irratiko kideek Txarli tximinoaren beatifikazioa aldarrikatzeko prozesioa antolatu zuten, Takoneratik Nabarreriaraino. Ehunka gaztek, algaraka, Txarliren ustezko mirariak goraipatu zituzten, eskuineko politika eta erlijioaren aurkako borrokan umorea suntsiketa handiko arma izan daitekeela egiaztatuz.
|
|
|
Bizirik atera zen Sebastian. Baina adiskideek erregutu ziotenaren kontra, ez
|
zuen
Erromatik ihes egin nahi izan. Ezin esan apal eta diskretu jokatu zuenik:
|
|
2020
|
|
|
berrogeita hamar urteko gizona, dokumentu faltsutzaile sonatua bera. Etxe eder bat
|
zuen
Erromako landan: oihalak, estatuak, liburutegia, eta abar.
|
|
|
Bergarako Errege Mintegian hasitako ikasketen jarraipen sendorik ez zuen izan Etxenagusiak, harik eta izeba batek herentzian utzi zion dirutzak bizitza erabat aldatu zion arte. Segituan hartu
|
zuen
Erromarako bidea; 1876az geroztik han izan zuen egoitza, eta Erroman bertan hil zen 1912an. Rossettiren adiskide egin zen arren, prerrafaeliten moldeak baino gehiago erakartzen zuen erromantizismo garaiko nazaretarrenak; Bibliako eta bereziki Jesukristoren bizitzako gaiak maite zituen, eta horrelakoetan gailendu zen, Sanson eta Dalila edo Kristo Golgotan lan ezagunek erakusten duten bezala.
|
|
2021
|
|
|
Urte hartan apeztu, eta urtebetez luzatu
|
zuen
Erromako egonaldia, lizentziatura egiteko. Hartarik, Hazparnen ikastetxe batean zaindari ibili zen, eta Maulen filosofia eta gaztelania irakasle, 1952an.
|
|
|
Gorpua Alexandriara eraman zuen, eta jendeari irekitako mausoleo batean erakutsi zuen, non, Moskuko Plaza Gorrian Leninen hilobia bezala, erakarpen handi eta turismo nekrofiloaren gune bihurtu zen. Han ikusi
|
zuen
Erromako lehenbiziko enperadoreak ere, Augustok, eta sarkofagoaren kristalezko estalkiaren gainean girlanda bat utzi, eta gorputza ukitzeko baimena eskatu zuen. Mihi gaiztoen arabera, musu bat ematean, ustekabezean sudurra hautsi zion —momia bati musu emateak arrisku zenbait dakartza berekin— Sarkofagoa, nonbait, Alexandria astindu zuten herri matxinada handietako batean suntsitu zuten, eta, zurrumurruak zurrumurru, arkeologoek ez dute lortu hilobiaren arrastorik aurkitzea.
|
|
|
Sakrifizioa izugarria izan zen, baina etekinek legionario gupidagabe haien fantasia diru goseenak gainditu zituzten. K.a. II. mendearen erdialdean, hainbeste garaipenen harrapakinak mundu ezaguneko populazio aberatsena bihurtu
|
zuen
Erromako jendea. Gerrak garai hartako negozio gorena aupatzen zuen:
|
|
2022
|
|
|
Dena den, gauza zaila eta konplikatua zen botereen arteko oreka eta adostasuna lortzea. Gartziak itun berria ekarri
|
zuen
Erromatik baina Eliza mimatzen jarraitu behar zuten erregeek, parien bidezko ondasunen parte bat emanez.
|
|
|
Iruñeko eliza nagusia eraikitzen ari gara eta apezpikutza berriz sortzeko hara joan behar dut. Azenarik ezagutzen
|
zuen
Erromako Elizaren nahia, baina ez zuen uste hainbestekoa zenik.
|
|
|
Italiako Gobernuak —eskuin muturrak gidatutakoa— engaiamendu handiagoa eskatu zien EBko kideei, eta azaldu
|
zuen
Erromak akordio bat lortu nahi duela herrialdera iristen diren migratzaileak EBko estatu bakoitzaren populazioaren arabera banatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Erroman ere erreformak egiten hasi ziren, Hadriano VI.a Aita Santuak bultzatuta. Hadrianok pentsatzen
|
zuen
Erromako kuriaren gehiegikeriek desagerrarazten baziren, Luteroren jarrera aldatuko zela. Erromaren ordezkari moduan Franzisko Chieregati bidali zuten Nurenberg-eko Dietara; hark Dietaren aurrean agindu zuen zergatan bildutakoa ez zela Alemaniatik aterako eta turkoen kontrako gerrarako erabiliko zela.
|
|
|
Eliza harkaitz baten gainean eraikiko zuela esatean, harkaitz hori Kristo bera zela esan nahi zuen. Eck ek defendatu
|
zuen
Erromaren primatua Jainkoarengandik zetorrela, Kristok berak aukeratu zuela Pedro elizaren errege. Hori konfirmatzeko Anbrosio, Zipriano, Agustin eta abarren testigantzak aipatu zituen.
|
|
|
Erroman Luteroren auzia seriotan hartzen hasi ziren; Juan Eck ek Leipzig-eko eztabaidaren txosten bat bidali
|
zuen
Erromara. Medicis ko Juliok, geroago Klemente VII Aita Santua izango zenak, heldu zion arazoari.
|
|
|
Lutero eta Tetzel en arteko eztabaida ez zitzaion gehiegi interesatzen, fraide arteko eztabaida iruditzen baitzitzaion. Hutten ek esaten
|
zuen
Erromaren beharrik ez zutela, Alemanian bazituztelako primatuak eta gotzainak. Ulrich von Hutten ek Luterori esan zion tinko eusteko, baina kontuz ibiltzeko etsaiekin; armen beharraz hitz egin zion.
|
|
|
Vadiscus Italian egona zen eta Erromako kurian egiten ziren gaiztakeriak kontatzen zituen. Hirukote erromatarren forman ematen
|
zuen
Erromako gaiztakerien berri. Hiru gauzek eusten zioten Erromako duintasunari:
|
|
|
Luterok teologia dogmatikoan izandako aldaketa ez
|
zuen
Erroman ikusitakoak eragin. Garai horretan Luterok ez zuen pentsatzen Eliza erreformatu behar zuenik.
|
|
|
1512ko urriaren 4an Teologia irakasteko baimena eman zioten Luterori, eta hark agindu
|
zuen
Erromako Elizari obedituko ziola. Garai hartako unibertsitateetan alde handirik ez zegoen teologiako lizentzia eta doktoregoaren artean; lizentziak ematen zuen irakasteko baimena eta lizentziaren koroatze festa modukoa bat zen doktoretza.
|
|
|
Zibilizazio bat ezartzen
|
zuen
Erromak, beti patroi berekin, baina lekuko sineskerak onartzen zituen. Adibide batzuk eman ditu Armendarizek:
|
|
|
1 0ekoa bera ez zen emaitza txarra Anoetara eramateko, baina arratsalde ilunak beste albiste txar bat zeukan txuri urdinentzat. 90 minutuaren bueltan, korner bakan batean bigarrena sartu
|
zuen
Erromak. Taktikoki landutako jokaldia modu traketsean defendatu zuen Realak, eta Kumbullak bakar bakarrik egin zuen errematea:
|
|
|
Barbaroei dagokienez, ez da harrigarria gotak hain erraz sartu baziren Kristautasunean, geten odolekoak baldin baziren, garaikideek pentsatzen zuten bezala, alegia, traziar justuenen odolekoak; Herodotok hauek hilezkorrak deitzen zituen, betiereko bizitzan zeukaten sinesmenagatik. Barbaroen jaraunspena izpiritu kristauarekin nahasi egin da produktu bakar, imitaezin eta perfektuki homogeneo bat sortzeko, zaldungoa deitu duguna; aldiz Erromaren izpirituaren eta Kristoren izpirituaren artean ez da sekula izan bateratzerik; bateragarriak izan balira, Apokalipsiak gezurra erranen
|
zuen
Erroma emaztekia piztiaren gainean jarrita erakutsiz, emaztekia blasfemioaren izenez betea.
|