|
2000
|
|
|
Iparraldean ontzi hondakinen bilketa bestela egiten da. Leku gehienetan etxez etxe biltzen dira plastikozko ontzi eta brikak, bilketa honi 1998an eman
|
zitzaion
hasiera. Ontzi hauek plastikozko poltsa gardenetan jasotzen dituzte hiritarrek eta ondoren, kamioi bat pasatzen da hauek jasotzera astean behin.
|
|
|
Baina museo hau ez da nolanahikoa, bertan zenbait ezusteko gertatuko baita. Adibide nagusia, bere alaba galduaren bila dabilen pertsonaia nagusia dugu, Bill eta Maryri nola galdu
|
zitzaion
erakutsiko diena.
|
|
|
Duela bi urte arte zuzeneko kirol emanaldiak egiten genituen. Baina kamera bakarra zelaia parean jarrita, ez zen eramangarria, jendeari astuna egiten
|
zitzaion
. Unitate mugikorra erosi genuke horretarako».
|
|
|
Gerraren etenaren ondoren, 50eko hamarkadako etapa berrian ez zen ahalegin berezirik egin komikiei tarte egiteko eta sarritan gerra aurreko berberak izan ziren argitaratuak. Hurrengo hamarkadan ekingo
|
zitzaion
berriro lanari eta «Lerro» moduan sinatzen zuen marrazkilariak alero botatzen zuen berea. Baserri giroak, bertso munduak... oraindik pisua bazuten ere, gai berriak etorri ziren bultzaka (twist a, kasu, beheko irudian ikusten denez).
|
|
|
Kaleratu zutenean bera zen barruan denbora gehien zeraman presoa. Aspaldiko urtetan espetxetik espetxera penintsulan barrena bere atzetik ibilitako ama kalera atera baino aste bat lehenago hil
|
zitzaion
Mitxeli. Hori ez du behehalakoan ahaztuko alajaina.
|
|
|
Askatasuna familiako egoeragatik iritsi
|
zitzaion
bestela kartzelan legoke egun bere iritziz. Aspaldi behar zuen aske izan edonola ere, orain sei urte bete baitzuen legeak agintzen duena.
|
|
|
Zulo hori gainditzeko, 1969tik 1996ra bitartean, Estatuak 489.052 milioi pezeta ordaindu zituen dibisetako zorraren trukeko aseguru gisa. Nahiz eta gastu beldurgarri hori murrizten ari den, 1996an oraindik 23.018 milioi pezeta kostatzen
|
zitzaion
Estatuari.
|
|
|
Bertan zegoela, maiz egin zituen Urrutia eta Txikito pilotarien marrazkiak. Segur aski, han piztuko
|
zitzaion
Euskal Herriarekiko grina.
|
|
|
«nahiz eta bere obran denetik atzematen ahal den, lanak eta oso onak tartekatzen dira. Errealitateari atxikitzen
|
zitzaion
, bere marrazki azkar bezain adierazgarrien bidez. Nekazal munduaren erreportaria ere bazen, apunteak ere hartzen zituelako. Garaiko beste artistek ez bezala, Arteta edo Arrue kasu, ez zuen euskal giro ergel bukolikoa idealizatzen»
|
|
|
Agirre lehendakariari ez omen
|
zitzaion
Picassoren «Guernica» gustatu.
|
|
|
«Patua bere iraganaren aurrean nola oldartu eta gailendu
|
zitzaion
interesatu zait. Bere garaiari aurre hartu zion emakumea zen Yoyes, ETAren barruan agintaritzara iritsi zen lehenengoetako bat»
|
|
|
1914ko maiatzaren 13an, pilotaleku estalia prest zegoela jokatzen hasteko berria eman
|
zitzaion
udaletxeari, eta hiru egun beranduago inauguratu zen. Bertan 1.116 ikusleentzako tokia bazen.
|
|
|
1936ko uztailaren 17an Isidoro, Erdoza, Arnedillo eta Martin puntisten emanaldiarekin hasiera eman
|
zitzaion
. Bere neurriak hauexek ziren:
|
|
|
Behin prentsa bete ondoren lehendabiziko kolpea eman
|
zitzaion
, hau da, lehendabiziko estualdia. Zukuaren jarioa gelditzen denean eta ahal den guztia estutu denean, patsa atera, aireztatu eta berriro dolarean sartu behar da.
|
|
|
Zukuaren jarioa gelditzen denean eta ahal den guztia estutu denean, patsa atera, aireztatu eta berriro dolarean sartu behar da. Patsak duen zukua ateratzeko 3 edo 4 kolpe behar izaten dira eta kasu honetan ere horrela izan zen, lau kolpe eman
|
zitzaion
. Prozesu hau burutzeko 4 bat ordu behar izan ziren.
|
|
|
Behin bi irakinaldiak bukatu zirela ikusi ondoren, prozesua amaitutzat azaroaren 15ean eman zen. Upelari estalkia jarri
|
zitzaion
abendura arte.
|
|
|
Eta, aldi berean, jendeak ezagutzen duen gaztelerazkoa oso kontuan hartzen dute. Halaxe, «Total recall» filmari, «Desafio total» jarri
|
zitzaion
gazteleraz, eta euskaraz «Oroimena erronka». Aurki emango den «Extreme measures» filmari «Al cruzar el limite» gazteraz «Muturreko neurriak» ipini ordez, azkenean «Muga zeharkatuz gero» jarri zaio, filmaren haria hobeto adierazten duelakoan.
|
|
|
Esaterako, Lasarteko udal euskaltegian aritu Martin Berasategi sukaldariak, plateren osagarriak hartu zituen hizpide euskararekin alderatzeko. Hernaniko Julen Madinari, alegia, San Ferminetako entzierroetan gehien agertzen den korrikalari burusoil horri, ea zer zen zailagoa, entzierroan zezenaren aurrean aritu ala euskara ikastea galdetu
|
zitzaion
. Ana Bejerano (r) Txarango» musika taldekoa eta Txema Montoia ETBko aurkezleak ere gogotsu jardun zuten.
|
|
|
Solasaren amaiera aldera, lehiaketari ematen
|
zitzaion
paso eta erantzun beharreko galdera, hauxe: zein da aurtengo ikasturterako udal euskaltegiek erabilitako goiburua?
|
|
|
gertatuko
|
zitzaion
|
|
|
Hegoaldeko lau lurralde eta lau alderdi: EAJ, EH, PSOE eta EA. Gero, ordea, Europa eta udal hauteskundeetan espero baino emaitza hobeak lortu zituen eta ahaztu egin
|
zitzaion
hauteskundeen aurretik agertutako iritzia. Hori guztia Espainiako hauteskundeetan beste emaitza batzuk izango zituen itxaropenarekin.
|
|
|
MCC taldeko finantza entitateak duela lau urte diseinaturiko hedapen egitasmoarekin jarraitu zuen 1999an, Euskal Herriarekin muga egiten duten lurraldeetan bere presentzia areagotuz. Duela bost urte Logroñon eman
|
zitzaion
hasiera hedapen politika honi, eta egun zortzi bulego ditu hiri honetan. Ondoren Burgosen txanda iritsi zen eta bertan bost bulego ditu Euskadiko Kutxak zabalik.
|
|
|
Finalerdiak martxoaren 31n Laudion eta apirilaren 1ean Aramaion burutu ziren. Lehenbiziko finalerdian Asier Iriondo eta Zigor Enbeita ibili ziren nor baino nor, eta azkenean Asier (151 puntu) nagusitu
|
zitzaion
Zigorri (150). Nagore Soroak egin zuen hirugarren (133.5).
|
|
|
Bere lan goretsiena 1882an plazaratu zuen, Quevedoren" El Buscon" erako ilustrazioak, hain zuzen ere. Orduan jakin zen zer gertatu
|
zitzaion
sei hilabete lehenago: 30 urterekin aneurisma batek jo eta gorputzaren eskuin aldea zeharo elbarritua geratu zitzaion.
|
|
|
Orduan jakin zen zer gertatu zitzaion sei hilabete lehenago: 30 urterekin aneurisma batek jo eta gorputzaren eskuin aldea zeharo elbarritua geratu
|
zitzaion
. Bere biografia lausotua dago kontu honi dagokionez; batzuen esanetan," bon vivant" edo parrandazale porrokatua genuen Urrabieta.
|
|
|
Aurreko txapelketatik alde ederra dago; orduan ere jende asko zen eta hamabi sailkapen saio antolatu ziren txapelketa aurretik. Uda aurre eta ostean luze jo zuen kontua izan zen eta ez zeukan oraingo pertsonalitaterik; edonori edonon kantatzea egokitu
|
zitzaion
. Eskualdeka egiteak sei eskualdeetako arduradunak atera eta noizbehinka batzea dakar.
|
|
|
Mutil lotsatia eta beldurtia zen Joseba. Kosta egiten
|
zitzaion
eskolako azalpenak ulertzea. Gizena zegoela-eta ez zen soinketako klasetan iaioa, eta futbolean ere beste mutilak baino txarragoa zen.
|
|
|
Bitartean, balea bat zebilela oihukatu du norbaitek. Ziri-miriaren erdian, uretan desagertzen ari
|
zitzaion
bizkarra ikusi diot aurrena, baina minutua joan gabe, oso osorik, bi hegatsak zabaldurik popatik ehun bat metrora gorputza biratuz jauzi egin baitu, betiko urrundu aurretik. Xibarta gaztea zen.
|
|
|
Honezkero egun batzuk paseak dira Eratsungo maisu handiaren berragerpenetik, eta dagoeneko jakingo duzu, irakurle, nolako maila eman zuen eta zein harrera egin
|
zitzaion
Arrasaten. Gu, aurrez, aste horretan bertan hartu gintuen Iruñeko Jolaskide gimnasioan eta urduri somatu genuen," debut" aren zain.
|
|
|
Boada, INIren lehendakari izana, 77an itzuli zen AHVra, eta garbi jakinarazi zuen" AHV aurrera atera nahi bada, Euskadiko eta Estatuko Administrazioen laguntza handi bat" zuela. AHVren nazionalizatze estaliaren garaiari ekin
|
zitzaion
, AHVren suntsipenari. Entitate pribatuek ez zuten inondik ere bertan inbertitu nahi, negoziorik ikusten ez zutelako.
|
|
|
Iban Zaldua EHUko historia fakultateko irakasleari bururatu
|
zitzaion
gaia. Berak dioenez," urte askotan historia azaltzeko lehengaia testua izan da, irudiaren indarra eta zehaztasuna itzalean utziz.
|
|
|
28 urteko Asier aktorea eta 25 urteko Iker anaia teknikaria, soinua eta argiez arduratuko dena. Tolosako Orixe Institutuan ikasten zegoela sortu
|
zitzaion
Asierri antzerkiarekiko grina. " Behin, kalean nindoala, kartel bat ikusi nuen:
|
|
|
1998an, Koldo Pastor Arriazu musikari eta konpositore iruindarrari egokitu
|
zitzaion
abesbatzaren ardura. Ordutik eta gaur arte, musikarik banguardistenak lekua izan du abesbatzaren baitan, ezinbesteko bihurtuz koruaren errepertorioan.
|
|
|
Ordutik eta gaur arte, musikarik banguardistenak lekua izan du abesbatzaren baitan, ezinbesteko bihurtuz koruaren errepertorioan. Luis Morondoren agindupean zegoenean jorratutako bideari atxiki
|
zitzaion
Koldo Pastor, sortzaileak Agustin Gonzalez Acilu, Tomas Marco, Leonardo Balada, Fernando Remacha edota Paul Armaren partiturak landu baitzituen bere garaian.
|
|
|
Bada, batetik, Federazio kontu bat, fitxa batzuk zirela eta Oriori egin
|
zitzaion
boikota; bestean, berriz, Euskadiko txapelketa ospatu zen Zarautzen eta Ikurrina ez zen jokatu.
|
|
|
Ohartuko zinetenez, idazlea saiatzen zen euskara batua osatu ahal izateko ordurarte emandako arauak betetzen. Horretan ere ez zetozen denak bat berarekin, baina, aste hartan eta editorial horren inguruan ageri ziren artikuluak ikusita, kostako
|
zitzaion
inori antzematea aurkakorik izan bazela ere. Hauexek irakur zitezkeen orrialdean:
|
|
|
ZERUKO ARGIA 1970.eko irailaren 13an kaleratu zenerako, Franco Donostiara etorria zen eta Felipe de Ugarte hiriko alkateak zein Juan Maria de Araluce Villar Gipuzkoako Diputazioko lehendakariak hiritargo osoari eskatutako ongietorri zinez beroa eskaini
|
zitzaion
bertan... garaiko egunkariek ziotenez, bederen. Bejonzeiola!
|
|
|
Handik egun gutxitara, hilaren 19an zehazki, jaso behar zuen ezustekoa gainditzeko balioko ote zion. Izan ere, Munduko Pilota Txapelketa inauguratzera joan eta, ez
|
zitzaion
, bada, euskaldun bat, Joseba Elosegi jelkidea, bere buruari su eman eta ia ia gainera etorri?
|
|
|
Urteak iraun duen ikerketa luze eta sakon baten ondoren, 2000 urtearen haseran ikusi zuen inprimaturik bere idazlana Antxon Agirre Sorondok, eta harekin batera, bere lanaren sostengu izandako getariarrek, herriko Udalak eta Gipuzkoako Kutxak. Ia bere ondare dokumental osoa galtzea egokitu
|
zitzaion
Getariari, historian zehar jasan behar izan dituen zoritxarreko gora-beheretan zeuzkan artxibategi gehienek kiskalita bukatu zutelako. Beraz, suposa daiteke nolako lan eskerga izango zuen Agirre Sorondok, Getariako partikularrengana joz, eta probintziako fondo dokumentalak, liburutegiak, hemeroteka... arakatzen, bere herriaren historia(" historia txikia", dio berak) ahazturaren mundutik berreskuratu ahal izateko.
|
|
|
Halako poesia ukitu samurra ezin, bada, berrien gordinkeriarekin nahastu eta, behin puntu horretara ailegatu eta gero, honoko hauxe adierazten
|
zitzaion
irakurleari: " Gorritiko erriaren berri 11.gn. orrialdean ikus. Bitartean, euskal amona guziei Jean Barbier-ek egin eta Mikel Laboak zabaldu duan' Amonatxo' abestiaren hitzak eskeintzen dizkiegu".
|
|
|
Bereizkuntzak gaixorik daukate euskera. Ebaki, iriki, ikusi, miatu, kendu, garbitu eta berriro josi" egin behar omen
|
zitzaion
. Alabaina, hori ez zen okerrena:
|
|
|
Batzuentzat aittitte, hurrengoentzat aitte eta besterentzat osaba maitea den Balendin Enbeitaren bizitzan egondako nondik norakoetan (kartzelan egon beharra egokitu
|
zitzaion
epea barne) oinarriturik dago Jon Enbeitak Sendoa argitaletxearen eskutik oraingoan aurkezten digun idazlan hau. Gaztetxoei eta hain gazte ez direnei ere zuzenduta dago Bizkaiko bertsolaritza garai latzenetan bizirik mantentzeko ahaleginak egin zituen pertsona honen biografia, 1936.eko gerra anker haren aurrekoen eta ostekoen arteko zubia izaten jakin zuen Balendin Enbeitarena, hain zuzen ere.
|
|
|
Kubako agintariek, gainera, blokeoak eragindako kalteak ere negoziazioan kontuan hartzeko eskatzen zuten. Halaber, atzerriko inbertitzaileak babesteko behar diren formulak baimentzeko ahalmena eman
|
zitzaion
Gobernuari.
|
|
|
Piskanaka oxigenoa eskas izaten hasi zen eta perfusioa kendu
|
zitzaion
.
|
|
|
Formazio horietan oinarrituta eta izenari euskal kutsua emanez sortu zen Joxe Ripiau, Jabi Muguruza esku soinuan, Sergio Ordoñez guiroan eta Iñigo Muguruza baxuan zituela. Duela bi urte eta erdi Irungo hirukoteari Asier Ituarte ondarrutarraren tronboia gehitu
|
zitzaion
. " Tronboiaren nota grabeek, baxua eta bonboarekin batera, dantza egiteko orduan taldeari' punch' handia ematen zioten, baita melodia ere" dio Iñigo Muguruzak," lehen ez zeukan gorputza eman zion taldeari".
|
|
|
Joxe Ripiauren hainbat zaleturi ere motza irudituko
|
zitzaion
taldearen bizitza. Dena den, 300 bat kontzertu utzi dituzte atzean eta horien inguruan balorazio positiboa egiten dute.
|
|
|
IBAIA Euskal Herriko ekoiztetxe independienteen elkartea da eta gure lurraldean funtzionatzen duten erdiak biltzen ditu. Elkarteko presidenteari, Iñaki Gomezi, etorkizuneko ekoizpenaren inguruko hausnarketa egitea suertatu
|
zitzaion
jardunaldi honetan.
|
|
|
Itz honek adierazten du Frantzian Napoleon ezkero eta Europan gizaldi ontan izandu dan politiko aundienetakoaren izakera, De Gaullen izakera". Miresmen punttu bat nabarmentzen
|
zitzaion
astekariari politiko frantziarrak egindakoak aitatzerakoan, zela Hitler-en aurka, zela" Rusia, England, Iparamerika" koei aurpegia erakutsiz, zela bere herriaren iritziaren aurka jokatzerakoan.
|
|
|
90eko hamarkadan, gizartearen zatiketa politikoaren ondorioz, bertsolariari gauzak esateko eta interpretatzeko oholtza gainean zuen askatasuna ez
|
zitzaion
normaltasunez onartzen eta horrek bere ondorioak izan zituen. Seguruena kolektiboki erasan horiek bertsolariak baino gehiago Elkarteak jasaten zituen, Elkartea baitzen proiektuari tira egiten ziona, eta erasoaren atzaparkadak berari joaten zitzaizkion.
|
|
|
Argi dagoena da 90eko hamarkada hasieran administrazioarekin genuena baino askoz harreman hobea dela gaur duguna. 80ko hamarkadan herri mugimenduek, nahiz eta desegituratuta izan, oso dinamika indartsua zuten eta ez
|
zitzaion
inolako garrantziarik eman, edo alderantziz, desegitea zen helburua. Administrazioak erakundetze prozesuari bakarrik eskaini zion arreta eta laguntza, eta hor aurrez aurreko borroka bat hasi zuen herri mugimenduekiko.
|
|
|
istorioa XV. mendean kokatzen da, elizaren eta artearen arteko eztabaida garaietan. Gainerakoan ez dago beste zehaztapenik, ez diodalako irakurleari esan nahi" hau XVI. mendean pasa
|
zitzaion
hari, eta zuri ez zaizu pasatzen". Ez," horko hori zuri ere pasatzen zaizu, zu ere bazara nolabait Otto Pette".
|
|
|
Scrapie" edo dardarakorra izeneko gaitza 1732an ardietan agertutako gaixotasuna da, kutsatutako animaliaren kirio sistema eragiten duten proteina okerrekin lotua dagoena. Berez, gizakiarengana ezin da igaro gaixotasun hau eta horrela izan da bi mende eta erditan, baina egun batean norbaiti animalia belarjaleak haragijale bihurtzea bururatu
|
zitzaion
eta gaur egungo amesgaiztoari atea ireki zion.
|
|
|
Fredi Paia ere ez da ezezaguna, gaztea izanagatik. Txapelketako lehen esku hartzean, finalaren hasieran nabarmendu
|
zitzaion
urduritasuna; nerbioak kontrolatu ostean, gozatu eta bertso eder askoak bota zituen. Euskaldunako beste pipermina izan zen Fredi eta bosgarren lekua izan zuen sari.
|
|
|
Sasoi batean bertsolari gazte kopuru hori arazo handia sortzera heldu izan da, hainbesterentzako lekua egiteak antolakuntza lana biderkatzen baitzuen. Hazkunde horri 1998ko txapelketan heldu gura izan
|
zitzaion
eta ohiko kanporaketa, finalaurre eta finaleko saioez gain, sailkapen saioak antolatu ziren. Helburua batetik bete bazuen ere (hau da," benetako" txapelketa hasten zenerako zelanbaiteko iragazkia egitea), egin behar ez zenetik ere asko ikasi zuten Bizkaiko Bertsozale Elkartean:
|
|
|
Aritz Lopategik apurtu zuen durangarrena zirudien eskuz eskukoaren esklusiba. Eta apurtu ere saioaren hasieratik, ofiziotan ondo moldatu ostean bakarreko lanean urduri jarri baitzituen lehiakideak lehenengo kantatzea egokitu
|
zitzaion
gainera muxikarrari: bederatzi puntutan oso ondo ibili zen, eta argi utzi zuen txapela garesti egongo zela edonorentzat ere.
|
|
|
bederatzi puntutan oso ondo ibili zen, eta argi utzi zuen txapela garesti egongo zela edonorentzat ere. Aurrerantzean ere bere lana eginda poto bat tartean, kartzelako lana ondo hasi zuen, baina gaiari bederatzi puntukoan erantzun gura eta handi xamar gelditu
|
zitzaion
neurria. Hala eta guztiz 800 puntu eta erdi izan zituen, Igor Elortzaren 817en aldean.
|
|
|
Badirudi Gomez de Liañori zer edo zer ari zaiola ordaintzen. Epaile honi deliturik larriena leporatu
|
zitzaion
, prebarikazio delitua. Beraz, bere zigorra indultatzea bidegabekeria bat da.
|
|
|
Adin Txikikoen Legea oraindik egin ez den lege bat da. Aurreko legearen bidez Adin Txikikoen arazo larriari erantzun eta tratu sakon bat eman nahi
|
zitzaion
. Berean, bozkatzeko gai ez direnak zergatik ez ditugun penalki helduak bezala tratatu behar adierazten zen.
|
|
|
Bere lan horrek munduari buruzko ikuspegi kezkatua agertzen zuen poeta erakutsi zigun. Borroka armatuari buruzko poemak irakurrita ere, beti nabaritu
|
zitzaion
urrunketa nabaria, berehalakotasunetik urrunketa, bihozpena edo ironiaren bidez lortzen zuena. (...) Bere estilo eta irakurketa mundua Erromantizismo, Sinbolismo, Espresionismo, Surrealismo, Futurismotik Errealismo sozialistatik baino hurbilago dago.
|
|
|
Aldaketa hau ere narrazioaren erritmoan antzematen da. Habeko iruzkin batean honi egiten
|
zitzaion
erreferentzia:
|
|
|
Bere hasierako lanetan desamodioak, bakardadea eta ilusioen zapuzketa ziren nagusi. Hala ere Emakume biboteduna liburuan aldaketa sumatzen zen, eta errealismo zikin batetik beste errealismo xumeago batera pasatzen ari zela nabaritzen
|
zitzaion
. Oraingo honetan, Montoiak bere bilakaerarekin jarraitzen du, eta errealismo objetiboagoa lantzen du.
|
|
|
" Garai oso irekia izan zen. Itsasoari beldurra galdu
|
zitzaion
." (Argia) Izan ere, honen hitzetan" Liburuaren bi ardatzek Erdi Aroa ez dela hain iluna eta euskaldunak ez garela itxiak adierazten dute." (Argia)
|
|
|
Orain, Mujikaren ikuspuntua objetiboagoa da. Bere beste lanetan hurbiltasun handiagoa ikusten
|
zitzaion
. Majikotasuna badago, noski, baina estiloan baino gehiago gaian nabaritzen da.
|
|
|
Eta honek bi liburukitan argitara eman zituen 1557 urtean. Horregatik, bere ahozko ikasgaiak dizipuluek jaso eta ezagutarazi zituztelako, Frantzisko Vitoriari maiz eman
|
zitzaion
So krates izengoitia.
|
|
|
Toledon artzapezpiku zen Frai Bartolome Karrantza Miranda nafarra, gertakari ilunez nahasi zuen Inkisizioak eta Valladolid-en presondegian sartu zutenetik, haren alde nabarmenu zen Azpilkueta eta Pio IV.a Aita Santuarengana jo zuen. Errege Felipe II.ari ez
|
zitzaion
ongi iruditu eta gure Azpilkueta, frantsestzat, jo zuen.
|
|
|
Egia esan, guztiok onartu genuen. Eta inori ez
|
zitzaion
iruditzen etikoa ombudsman batek bere eskualdean birizik zirauten hizkuntzak ez jakitea. Lehen lehenik, administrazioaren aurrean, hiritarren eskubideak gorde behar zituenarentzat nahitaezkoa iruditzen zitzaigun bertako hizkuntzak ezagutze hori.
|
|
|
Zendu berri dugun Federiko Krutwig euskaltzainari, duela hiru urte, bera euskaltzain izendatu zutenetik mende erdi betetzen zela eta, Euskaltzaindiaren omenez eskaini
|
zitzaion
Iker alea, eta bada bertan lan jakingarririk. Adibidez, euskaltzainkideen lanen artean, Henrike Knörr-ek Federiko Baraibar arabar hizkuntzalariaren eta Julio Urkixoren artean 1906 eta 1917 urteen bitarte horretan izandako gutunen bilduma eskaintzen digu, aurkezpenez eta oharrez, 163 orrialdeetan.
|
|
|
egokitu
|
zitzaion
, eta 1848an, oraindik Alesbesen aurkitzen dugu, baina gero
|
|
|
Astebete konposatua1999ko udaberrian zehar osatu zen. Behin egunkarietako ale guztiak eta ETB1 zeinETB2ko emanaldi guztien grabazioa eskuetan genituela, bakoitzaren eduki analisiariekin
|
zitzaion
, horretarako diseinatutako fitxa batean oinarrituz. Egunkarien kasuan, artikulu guzti guztiak hartu genituen kontuan (hamar milatik gora), eta bakoitzarenpisua ponderatu ondoren (Budd eskala baten bitartez), hauexek neurtu genituen:
|
|
|
Euskarazko lehen programazioa sartu zuen irratia, Radio Adour Navarre izan zen.Baionatik gertu zegoen estudio batetik, 1978ko uztailaren 3an emankizunekin hasitakoirrati honi,, irrati periferikoa? deitzen
|
zitzaion
orduan. Frantses lurraldetik kanpozegoen gune batetik emititzera behartuta zegoen.
|
|
|
Ondoren, gaztelania kendu, frantsesa mantendu eta euskara osoki sartua izanzen. Irrati hau, elebidun bilakatu eta euskararen sustapenari lotu
|
zitzaion
, 1986ean RTLirrati komertzialak berrerosi arte.
|
|
|
Mediatrie/ Radio France galdeketa, 97/ 98 sasoiko sailkapenean.27Zehaztearren, France 3ren tokiko lehen eguneroko emanaldia estatuko lurraldean, Biarritzenesperimentatua izan zen kable sarean 1984an, kablearen deszentralizazio politika publikoaren barrukoesperimentupean. France 3 Tours Soir izan zen uhin hertziarren bidezko bertako lehen albistegia.281995eko maiatzaren 19ko Le Monde Radio televisionek ere adierazi zuen ikus entzuleekazaldutako etsipena, France 3 Euskal Herriren emankizunetan euskarari ematen
|
zitzaion
lekua txikiegiazela baitzeritzoten.29SIADECOren inkesta soziolinguistikoak zenbakirik aurreratzen ez bazuen ere, 1991an, biztanleriaren %80k bi kate autonomikoak jasotzen ez zituen bitartean, Donostiako galdeketa institutu berak, 1996an, 42.000tan kalkulatzen zuen Ipar Euskal Herrian ETB1 gutxi gorabeherako erregulartasunezikusten zuten euskaldunen kopurua. (Iturria:
|
|
|
hitza lege supremo eta eternala izendatzeko erabiltzen omen zen. Iraultzekin batera, estatu nazio modernoei egokitutako eta burujabetasunaren ondorio den legeari deitu
|
zitzaion
–konstituzioa?.Frantses ereduaren kasuan, termino honek izaera dinamikoagoa eduki du, zentzupolitikoagoa; Estatu Batuen kasuan eta baita ingelesenean ere, funtzionalagoa.
|
|
|
Historikoki, erromatar garaian pertsonen eta estatu egituraren artean finkatuzen loturaren ondotik, Erdi Aroan feudalismoak ezarritako fideltasun pertsonalarenideia sortu zen, basailutza harremana alegia. Norbanakoaren eta estatu egiturarenarteko loturari konpromiso eta fideltasun lotura gehitu
|
zitzaion
. Gerora, nazioarenideia piztearekin batera atxikipen sentimendua gehitu zitzaion.
|
|
|
Norbanakoaren eta estatu egiturarenarteko loturari konpromiso eta fideltasun lotura gehitu zitzaion. Gerora, nazioarenideia piztearekin batera atxikipen sentimendua gehitu
|
zitzaion
. Nazionalitate kontzeptua, gaur egun ezagutzen dugun bezala, XIX. mendearen hastapenean finkatuzen, nazio estatuak erabat finkatzearekin batera.
|
|
|
Dirudienez, Bowlby kfamilia osoaren terapiak egiten zituela ulertu zuen Bell-ek, pazientearen banakakotratamenduan ahalik eta gutxien interferi zezan lortzeko familia noizean behinikusi ordez. Ideia ona iruditu
|
zitzaion
, eta Estatu Batuetara itzultzean, familiakentrebistatzen eta tratatzen hasi zen, emaitza ezin hobeak lortuz. Hurbilketa berriharen hedatzaile nagusienetakoa bihurtu zen Bell Estatu Batuetan; Familia Terapiari buruzko ehunka ikastaro eman zituen 1956 eta 1961 urteen artean.Azken urte honetan argitaratu zuen Family Group Therapy (geroago, modulaburtuan argitaratu zen Family Process aldizkarian, Bell, 1967), eta EEBBetakoFamilia Terapiaren garapenaren oinarrietako bat izan zen.
|
|
|
Lebovici k eta Favreau k psikodrama analitikoa izena proposatu zuten berekerabiltzen zuten teknikarentzat, eta taldearen psikoanalisi dramatikoa berritutakopsikodrama berriarentzat (taldearena). Baina azkenean psikodrama psikoanalitikoa eta analitikoa izena jarri
|
zitzaion
, azken hau laburtuta, eta gaur egun izen honekin ezagutu eta desberdintzen da Moreno-ren psikodramatik. Eta,, terapeutenteknika desberdinak baino urrunago joanez, errepresentazio espontaneoaren bidezikuspegi psikoanalitikoa eman nahi zaio?
|
|
|
Andre bat gauero geratzen zen sutean iruten, eta noizean behin, nekatutazegoenean, erre eta jaten zuen. Lamina bat jausten
|
zitzaion
tximiniatikurdaia eske, eta emazteak, bakeagatik, eman egiten zion. Baina horrela gutiagobaitzuen berak jateko, azkenean aspertu zen eta senarrari salatu zion gauero laminaetortzen zela.
|
|
|
Jarririk omenzegoen arratsean supazterrean, senarraren beha, eta denbora gaizto egin zen. Etagainetik beheiti, ximiniatik, sartu
|
zitzaion
aire gaiztoa (ihurtzuria): brasa guztiabarreiatu zuen eta emazteari aztala eraman.
|
|
|
–Tejabana, ko teilatutik kamarako leihoraino altxatzeko, leiho hegian eskuak ipini zituenkatuak, «eta amamak gura eutsezan eskuak ebagi», baina aititak esan zion uzteko, gizon harek ere «umeak eudiezala asko, eta eroan dagiela artoa». Zorroa hartu lepoaneta eroaten ikusi zuten, eta amama ondora joan
|
zitzaion
: «Nora daroazu hori zorroa? »Eta:
|
|
|
Idatzizko ereduaren trinkotasuna eta honekiko, desbideratzeak?, erantzun gabeditugun galdera horien ardatz berari lotu behar dizkiogu. Ahozko eredu normatiboaezarri gabe izateak, esparru hau hizkuntzaren ukipen fenomenoen aurrean guztizbabesgabe uzten du, idatzizkoari gertatzen
|
zitzaion
bezalaxe.
|
|
|
1937ko abenduko agindu hari Diozesiko Buletinean eman
|
zitzaion
zeharbidezerantzun ofiziosoa, segur aski ez Burgosko politika pasilloetan zenbait kontsulta egingabe. 1938ko martxoaren 1ean agertu ziren Gasteizko eliz aldizkari ofizialeanhizkuntz praxia Elizaren barrutik eratzeko Administrari Apostolikoaren arauak.
|
|
|
Ministroak ez zion batere ez entzun egin Gotzainaren agiriari; aitzitik, aurrezaurre eta berehala oldartu
|
zitzaion
, publikoki gainera. Buletineko Gotzain oharrahilaren lehenengoan agertu zen, eta 13an izan behar zuen indarrean.
|
|
|
Oro har, hizkuntz gobernabide instituzional hau ez
|
zitzaion
Gobernuari eramangarria gertatuko, eta, bere amore emateekin ere, urrunegi uzten zuen elizetako hizkuntzbizitza gobernari frankistentzat onargarria izan zitekeen hizkuntz politika eredutik.
|
|
|
Martinez Anido desagertzean, indar ezberdineko bi botereen arteko elkarrizketari ekin
|
zitzaion
. Esan dugu.
|
|
|
Serrano Suñer Ministroak goitik lehen bultzatua eman ondoren (1939ko urrian), eztabaidari beheratu egin
|
zitzaion
hierarkia politikoaren maila. Formalki, lortuko zenakordioak (1940ko martxoan) ez zuen Ministroa izango sinatzaile, eta konfidentziazkozirkular gisara zabaldu zen adostutakoa, buletin ofizialera pasatu gabe.
|
|
|
Bizkaitarra sortzez, ikasle gazte zela aukera izan zuen Errepublika urteetanfrantziskotarren orduko euskaltzaletze bizkorragoa Arantzazuko lagunarteanezagutzeko. Gerra lehertzean Bizkaian zegoen nonbait apaiz gaztea, eta gudarienkapilau joatea egokitu
|
zitzaion
. Hortaz, lehen gerra uneak abertzaleen ikuspuntutikbegiratzeko erraztasuna izan zuen.
|
|
|
1940ko hamarkadan eta gero Erregimena hizkuntzari zor
|
zitzaion
errespetutik etahiztunen hizkuntz eskubideetatik urrun ibili zen arren, Elizaren zenbait euskarazkoazalpen ofizialago ere jasan egin behar izan zuen hark, sinestunen euskalduntasunakbehartuta. Alde horretatik, nola halako esanahi soziala baina gogoan izatekoa du EgiaAtotxako sermolari bati dagokion 1946ko albiste honek (Cronica:
|
|
|
Horrela, ba,. Junta Tecnica del Estado, tik irten zen, 1937ko abenduko euskararen debekua. 1937ko urriaz geroztik, Junta hartako Barne Segurtasun, Ordena Publikoeta Mugen Buru izan zen Martinez Anido, eta agintean gorako urrats bat emanondoren, Ordena Publikorako Ministeritza eman
|
zitzaion
hurrengo lehen Gobernuan.1938ko martxoan Gotzainari erantzun zionean, Gobernuko Ministro zen, hortaz. Halaere, ez zen Ministro aldi luzea izan harena, urte bereko abenduan hil baitzen Jenerala (Equipo Mundo 1970:
|
|
|
Elizaren kasuan, arau jakin batzuk ez ezik hizkuntz ohitura eginak zituen elizbarrutiak, aurreko hamarkadetan duintasun berriz eraman nahi izan zirenak, gainera (ikusi besterik ez dago, adibidez, nola eman
|
zitzaion
leku hizkuntzari, eta nola gozabertako euskara Gasteizko Gotzaindegiaren Buletinean eta Katekesian).
|
|
|
eginzuen topo elizgizonekin. Hierarkiak ezaguna zuen Monarkiarekiko menpeko tasuna (urteetako Diozesi Buletina irakurri besterik ez dago hori jakiteko), bainabeti ere eliz sistemari bere eguneroko oinezko autonomia ukatzen ez
|
zitzaion
bitartean.Mz. Anido k hizkuntz debekua ezarri nahi zuelarik, botere autonomiaren lege horihautsi egin zen, eta, kolpe txar horrekin batera, herrian eta apaiz artean ongi errotutakohizkuntz tradizio errespetagarria ere, hots, elizgizonen herriarenganainoko zubi naturala.
|
|
|
1963 urtean aldaketa garrantzitsu bati ekin
|
zitzaion
: larunbat gauean guztientzako pelikula emanondoren, igandean errepikatu eta, igande gauean, nagusientzako bat eskaini.
|
|
|
Eta kostatu
|
zitzaion
burua duintasunez altxatzen hastea; izan ere, mehatxu girohura pairatu zuen gizataldearen lehen bizi urratsak mende erdia nasaiki gainditutazuenean eman baitzituen. Gorabeheraren bat edo beste ukatu gabe, bat datoz adituakurrats urtea 1956an kokatzean.
|
|
|
izango zuten aramaioarrek zinema ikusteko aukera. Oro har, lehenengo urteetan pelikula bakarra izan ohi bazen ere, laster ekin
|
zitzaion
pelikulabera larunbat gauean eta igande arratsaldean emateari4.
|
|
|
Bestalde, bilakaera ekonomikoaz den bezainbatean, atarramentu ona atera
|
zitzaion
zinemari, batez ere lehenengo urteetan. 1958an, esaterako, irailetik abendurabitartean, eta behin zine batzordekideen bazkaria (595 pezeta) eta ohiko (langileen, soldatak?, argia, porteak, zergak) zein ezohiko gastuak ordaindu ondoren, 14.000pezetako irabaziak geratu ziren.
|
|
|
–bota zidan atea ireki bezain laster. Betidanik izan duenzakarrerako joera areagotu egin
|
zitzaion
alargunduz geroztik; hala ere, badakit jakinmaite nauena eta seme alaben ikustaldiak estimatzen dituena. Hortaz, haren zapuzkeriari jaramonik egin gabe erantzun nion, xalo:
|
|
|
Hori dela-eta, irenskaitza
|
zitzaion
Aita Itxasori, tripak nahasten zitzaizkionkomentuan bertan halako gazte batzuk zebiltzala pentsatze hutsarekin. Jakin ez zekienezer seguru esateko, bera baratzean aritzen baitzen, edo barnetegiko ikasleei frantsesapur bat irakasten, baina apaizgaien logeletan eta mugimendu arraroak sumatzenhasita zegoen, sartu irten gehiegi ibiltzen baitzen ilundu eta gero.
|
|
|
Jakin ez zekienezer seguru esateko, bera baratzean aritzen baitzen, edo barnetegiko ikasleei frantsesapur bat irakasten, baina apaizgaien logeletan eta mugimendu arraroak sumatzenhasita zegoen, sartu irten gehiegi ibiltzen baitzen ilundu eta gero. Gure aitak kontatutadakit hori; izan ere, Salbatoreko barnetegian ikasia zen mutikotan, osabaren arrimura, eta garaitsu hartan amarekin ezkontzekotan bazen ere, joaten
|
zitzaion
oraindik ere, noizean behin bisitan.
|
|
|
Marmarka eta madarikazioka alde egin zuen aitak handik, eta berdin berdingertatu
|
zitzaion
hurrengo bizpahiru aldietan. Orduan ez zen ardo goxorik izan, ordea, hitz mikatz eta eztabaida garratza baizik.
|
|
|
Behin eta berriz errepikatu zuen, gero eta apalago, gero eta ilunago, azkeneanezpain artetik erortzen
|
zitzaion
listuarekin nahasturiko marmar ulergaitza bihurtuzitzaion arte. Halabeharra...
|