2002
|
|
Arauak, hala ere, edari espiritutsuak kontsumitzea ahalbidetuko du baimendutako terrazetan eta hiriburuko zaindariaren jaietan. Beste erkidego batzuek, hala nola Valentziarrek, alkohol kontsumoaren aurkako neurriak hartu
|
zituzten
kaleetan, baina ez hain zorrotzak. Madrilgo lege testuak askoz gehiago hartzen du.
|
2004
|
|
Zenbait buelta egin
|
zituzten
kalean, orain lasterka, orain poliki, betiere jendez beteriko lekuetan edo inor ez zebilenetan. Norbait atzetik bazeukaten, arrastoa galarazteko Amaiari bururatu zitzaion modurik onena izan zen.
|
2006
|
|
izaten zen (calle mayor) edo horixe izaten zen bakarra (Donejakue Bideko hiribilduetan bereziki). Batzuetan, kaleak zeharka mozten
|
zituzten
kale estu eta txikiagoak izaten ziren, zeharkale, edo, kantoi?
|
2007
|
|
Agureak denak agurtu zituen buru imintzio batez. Magrebtarrak ere ikusi
|
zituzten
kale kantoietan, kontu kontari beti bezala, beroari ezaxola. Ez zieten begirik kendu kalean aurrera egin bitartean.
|
2008
|
|
Denda gehienak ehungintzan aritzen dira, Espainiako gainerako hirietan gertatzen den bezala, baina Bilbon ehunekoa handiagoa da (%80 baino gehiago). Bilboko Kale Nagusia, kontsumo handiari begira, hamargarrena izan zen 2007 urtearen amaieran, lokal garestiagoak alokatzen
|
zituzten
kaleen artean, batez beste 110 euroko errentarekin hilean, metro karratuko. Ertzillako batez bestekoa, luxuzko artikuluak saltzen gehien aritzen dena, ia 90 euro da hileko metro karratuko.
|
|
Pentsa daitekeenaren kontra, ez dago udan urteko beste garai batzuetan baino gehiago uzten duenik, baizik eta arazo horren eragina “oso antzekoa da urteko hilabeteetan”, dio Affinity Fundazioak. Zehazki, 2007an, 109.000 txakur eta 24.000 katu bildu
|
zituzten
kaleetatik udalek eta animalien babesek. Txakur horien %21 jabeari itzuli zitzaion, %52 adoptatu zen eta %16 hil egin zen.
|
2009
|
|
Abenduan alerta elurrarengatik izan genuen hizpide. Gasteizen, esaterako, bi denboralek euren malutak utzi
|
zituzten
kaleetan aste bakarreko epean. Hilaren 10ean, izoztuta esnatu ginen, batez ere Aralarren (Nafarroa):
|
|
Ingurumen arazo hori saihesteko ekimenak gero eta ugariagoak dira, eta azkenetarikoa Arrasateko Udalak eta udal horretako ingurumen sailak jarri zuten martxan: etxeko olio erabilia birziklatzeko kontainer bereziak jarri
|
zituzten
kaleetan. Kontainer horiekin, erabiltzaileak eguneko edozein ordutan, urteko 365 egunetan, birzikla dezake olioa.
|
|
Burrunba hotsarekin jai giro ederrean joan da festa bai Donostian bai Azpeitian. Euria gorabehera, nagusien gauerdiko desfileen ondoren haurren danborradek ere hartu
|
zituzten
kaleak.
|
|
Ikusmin handia piztuko zuten Londresko bi solairuko trolebusek ere: 1961ean jarri
|
zituzten
kaleetan; Azpeitiko tren museoan dago horietako bat.
|
|
Eta hiriburua kontrolpean zeukatela ziurtatzen zuten atzo. Militarrek tankeekin patruilatu
|
zituzten
kaleak bart, eta helikopteroek zeharkatu zuten zerua, 11 orduz. Eta lasaitasunerako deia egin zuen Zhik:
|
|
Zer gerta ere hobe igaitea, atso batek heldu zion lehen solairuan," Asesinos, éso es lo que son, mendizerri hoiek!". Guardia zibilek koltxoiak eskatzen
|
zituzten
kaletik, zaurituak eramateko. Norbaitek heiagora egin zuen atarian, jaitsi ziren, barandillari helduta zegoen atetik zetorren odol arrastoaren buruan arneguka.
|
|
Aldian ni oso txikia nintzen. Mandoan eramaten
|
zituzten
kaletik hara gauzak... Denetik eraman:
|
2010
|
|
Momentuko odol isurtze etnolinguistikoari frenoa jartzen zioten ordea ekimen horiek, partez behintzat: euskarazko harreman sare berriak eratzen
|
zituzten
kale giroan, eta belaunez belauneko transmisio bidea indartzen zuten nonahi. Euskaltzaletasun modernoaren bideragarritasun faktuala erakusten zuten aldi berean, garai bateko zenbait aurreiritzi euskal galgarri ekinaren ekinaz indargabetuz eta belaunaldi berriaren euskal hazia ereiten lagunduz.
|
|
Oso hilabete gogorrak izan ziren haiek. Seaskako eta ikastoletako partaideek eguneko ia 24 orduak igarotzen
|
zituzten
kalean, era guztietako ekimenak gauzatuz eta haien aldarriak leku guztietara eramanez: alderdi politikoekin bilerak egin zituzten; Ipar Euskal Herriko gizartean 5.200 sinadura bildu zituzten; 1982ko otsailaren 21ean, mila laguneko martxa burutu zuten Latchera, Mitterrand lehendakariaren bigarren etxebizitzara, presidentearen emazteak Seaskako ordezkaritza bat jaso zuen arte; otsailaren 27an, 3.000 laguneko manifestazioa egin zen Baionako karriketan; martxoaren 13an, 150 lagunek Miarritzeko aireportua okupatu zuten, hegazkinen joan etorria geldiaraziz?
|
|
Auzo taldeko gehienek ez bezala, berak ikasketak egin zituen. Fredek ikasgaiak eta ikastaroak gainditzen zituen bitartean taldekoek aiseago gainditzen
|
zituzten
kale unibertsitateko mailak, Paris inguruko kartzeletan egiten zituzten txandakako egonaldietan jasoz diplomak. Fred zen atxilotu ez zuten taldekide bakarra.
|
2011
|
|
Liburu denda txikia eta zaharra zen, baina, aldi berean, bazuen antigoaleko tokiek daukaten xarma eta usain berezi hura. Malá Strana auzoko arkupe batzuetan zegoen kokatuta, turistek zeharkatzen
|
zituzten
kale nagusietatik at; edozein modutan, baten bat kalezulo horietan galdu, eta denda aurrera ailegatuz gero, sartu egiten zen gehienetan, itsas lamia baten kantak barrura deitu izan balio bezala.
|
|
Hortaz, paperak gorde zituen, argiak itzali, eta dendatik irten zen. Pragako farolek itzal luzeak marrazten
|
zituzten
kaleetako bazterretan. Udazken jelatu hartako beste arratsalde askotan bezala, hotzak herritar gehienak haizatu zituen eta inguru haietan guztietan txakurrik ere ez zen ikusten.
|
2012
|
|
Berrizen, hiru film emanaldi antolatu
|
zituzten
kalean ikusteko, hirurak uztailerako. Los vengadores eman zuten joan zen barikuan, eta gaur John Carter emango dute; datorren barikuan Intocable ikusiko dute.
|
|
Milaka poliziak hartu
|
zituzten
kaleak eta, Cameronen eta kameren mehatxua benetakoa zela probatuta, milaka gazte atxilotu zituzten. Harez gero, kartzelak lepo egon arte gizendu ziren.
|
2013
|
|
Hiriguneko hainbat tokitan hogei zentimetro baino gehiagoko elur geruza pilatu zen, eta Udaleko langileek zailtasunak izan
|
zituzten
kale
|
|
Azkenaldian, pentsio sistemaren eta erreformaren gaineko hitzaldiak egiten dabil han eta hemen. Irailean egin
|
zituzten
kale bilkurekin pozik azaldu da, eta azaroan beste bat egingo dutela esan du
|
|
Hilaren 7an tenperatura igo zen, eta leku ospeletako elur mordoak urtu eta putzuz bete
|
zituzten
kaleak. 8an izotza egin zuen, eta iduri izan zuen hiria biltzen zuen mintzak, isiltasunak, bere bibratzeko gaitasuna galdu zuela.
|
2014
|
|
«IV. mendeko kale berri bakarra da. III. mendean hiria ia erabat suntsitu zuten, eta, berreraiki zutenean, aurretik zegoenaren gainean egin
|
zituzten
kaleak. Baina hau berria da».
|
|
Horregatik, usadio zaharrari eutsi, eta garai bateko abarketak, zapiak, alkandorak, galtzak, gonak... soinean atera ziren atzo kalera herritar ugari. Goizean goizetik girotu
|
zituzten
kaleak. Beraz, tradizioari izkin egin gabe, urtez urte eraberritzen duten egunari ekin ziotenherritarreek:
|
|
Ezinegona ez zen erabat urtua. Sirena hotsak entzuten
|
zituzten
kalean, eta telebistan ikusi zuten ihesaldiaren berri. –Gauza harrigarri bezala kontatu zuten, eta gure aurpegiak atera zituzten:
|
|
Gure proiektua beraiek emandako aurrekontuan bikain egokitzen zen. Lehiaketan atera
|
zituzten
kale guztiek berritzeko premia dute, kale zaharrak ziren guztiak, apur bat hondatuta daudenak. Gure proiektua eginda ikusteko eta Iturribide kale eder bihurtzeko esperantza daukagu.
|
|
Abiatu ziren, bada, bi adiskideak, ilundu ondoren debekatuak
|
zituzten
kaleetan. Ez ziren tabernetara sartu, hori handik urtetara ere kosta egiten zitzaion.
|
2015
|
|
Eta horrek eztarria bustitzea bazekarren, askoz hobeto gainera. Ez zuen kontrako proposamenik jaso eta mailak jaitsi
|
zituzten
kale aldera, berriz Lorentzo gizagaixoa ilunpetan bakarrik utziz.
|
|
Hugo Chavez presidenteak, bere agintaldiaren bigarren aroa hasi berritan, 49 lege onartu zituen, horien artean oso polemikoa izan zen hidrokarburoen legea, horren arabera, hidrokarburoen ustiaketa Petróleos de Venezuela enpresa publikoaren esku uzten zuen nagusiki?. Sektoreak erabakiaren kontrako mobilizazioak hasi zituen, eta manifestarien eta polizien arteko liskarrek hartu
|
zituzten
kaleak. Gobernuaren eta Venezuelako sektorerik garrantzitsuenaren arteko gatazkak gizartearen banaketa ekarri zuen, eta polarizazio hori areagotu egin zen 2002ko apirilaren 12an, militarrek esku hartu eta Chavezen aurkako estatu kolpea eman, eta presidente hautatua bi egunerako derrokatu zutenean.
|
|
Kofradiako langilea izaten zen. Eta egurrezko gabi motz eta lodi batez kolpatzen
|
zituzten
kaleak. Halaxe dio Andoni Basterretxeak behintzat.
|
2016
|
|
Euskal Herrian 3.000 etxegabetik gora daude, eta horietatik gehienek gauak aterpetxeetan pasatzen dituzten arren, beste askok kale gorrian egiten du lo. 2014ko urriaren 14tik 15erako gauean egindako zenbaketa batean 323 etxegabe topatu
|
zituzten
kalean lotan Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Neurketa berean 1.513 etxegabe topatu zituzten EAEko aterpetxeetan.
|
|
Beste behin, gudaren aurkako manifestazio batean, odol faltsuzko milaka litro isuri zituzten, poliziaren opresioa salatzeko. Honekin batera tiro hotsak simulatu
|
zituzten
kaleetan zehar jarrita zeuden hainbat bozgorailuetatik.
|
|
Milaka pertsonak betetzen
|
zituzten
kaleak eta estadioaren sarrerak, eta Brasilgo zaleen kamiseta horiak nagusitzen ziren beste kolore guztien gainetik. Izugarri bero egiten zuen, eta zarata, nahiz handia izan, taxi barrukoa baino atseginagoa eta alaiagoa zen, txilibitu soinuz osatua gehienbat.
|
2017
|
|
erraustutako herriaren gainean herria eraiki. Ez zen erraza izango hildakoen eta gerratik itzuli ez zirenen oihartzunari eustea, baina eraiki
|
zituzten
kaleak, etxeak, parkeak... 75 urte beteko dira gure aitita amamen memoria erre zigutenetik, eta ordua dugu guk ere gure egia kontatzeko; sasoia da etxean kontatu digutena egunkarietan argitaratzeko edo eskoletan ikasteko.
|
|
Mohamedek Siriako armadara jo zuen, baina soldaduek esan zioten hori Errusiako armadaren lana zela; eta patruila bat ikusiz gero, haiei esateko. Horixe zen siriarrek zuten aukera bakarra, Nazio Batuen Erakundeak lehertu ez ziren bonbei buruzko kartelekin bete
|
zituzten
kaleak, baina kartel horietan ez zegoen telefono zenbakirik. Nazioarteko erakundeek arriskutsuak zirela ohartarazi zuten, eta ezinbestekoa zela lehenbailehen abisatzea; baina herritarrei ez zieten azaltzen nori eman behar zioten abisua.
|
|
Argindarrik eta urik ez zegoenez, gobernuak eta gobernuz kanpoko erakundeek sorgailuak eta ur andelak ekarri zituzten, eta haurrak arduratzen ziren etxera ura eramateaz. Han eta hemen, inurriak bezala, haurrek bidoiak eskuetan hartuta zeharkatzen
|
zituzten
kaleak. Armak isildu ziren bezain pronto, Alepoko biztanleek beste borroka bat izan zuten aurretik:
|
|
Lainok gaixotasuna ekarri omen dezake, gaitza. Halaxe gertatu omen zen behin Seguran, Barandiaranek jaso zuenez, eta orduan artaldeak pasa omen
|
zituzten
kaleetan, haiek" biltzen" omen dituzte ta gaitzak. Eta hara bada nola gizakia natura pertsonifikatzetik eta naturarekiko harremanetatik pasa den natura objektualizatzera.
|
|
Aurpegiek gero eta haserreago ematen zuten, azantzek beraiek haien errabia laxarazi balute bezala. Josebak pentsatu zuen azantzek aterpe antzeko bat osatu zutela, atzean
|
zituzten
kale, trafiko, jende eta begiradetatik gordetzen zituen babes moduko bat.
|
2018
|
|
" Bigarren Errepublika garaiko krisietan, 70 emakume bota
|
zituzten
kalera", azaldu du Mongek. " Betiko historia da, gainera:
|
|
Hartutako erabaki garrantzitsuaren pisuak arinago joaten utziko ez balie bezala, ospitaletik elkarri besotik oratuta irten zirenean, astiro astiro korritu
|
zituzten
kaleak udaberria sumaturik herrian bezala, hirian; herrian bezain gustura sentitzen zelarik Elba. Jendea terrazetan eta hara eta hona lasai ikusieran, bihotza alaitu eta azkartu egiten zitzaion.
|
|
Auto barruan gidaria eta hiru morroi zihoazen zein baino zein handiagoa eta denak atera
|
zituzten
kalera. Oso beltzarana zena, txikiena alegia zuzendu zen poliziarengana.
|
|
Aurreko urtean, istilu handiak izan ziren arratsaldeko desfilean: Jaizkibelen kubero zihoazen umeak bakartu
|
zituzten
Kale Nagusiaren goiko aldean. Konpainiaren desfile osoan izan ziren bultzadak plastikoen atzetik, baina martxaren amaieran, eskopetariak eta haurrak igarotzen ari zirela, konpainia hautsi zuten, eta bakarrik geratu ziren umeak; gurasoak haien bila hurbildu zirenean, istiluak izan ziren, poliziak haien aurka oldartu baitziren.
|
|
Vaudevilleak eskaintzen ziren arratsaldero antzokietan, billarrean jokatzen zen, zaldi lasterketak antolatzen ziren oraindik, kasinoetara joaten zen jendea, dantzalekuetara... Nolanahi dela ere, gero eta zalgurdi gutxiagok zeharkatzen
|
zituzten
kaleak, borrokalariei jaten emateko erabiltzen baitziren haietatik tiratzen zuten zaldiak.
|
|
Komunako jeneral eta borrokalariek etxebizitzak izan zituzten auzoan. Haussmannen lanen ondorioz erdigunetik kanporatuak izan zirenetako asko ondo ezagutzen
|
zituzten
kaleetara itzuli ziren. Auzoko obra guztiak zirela eta, eraikuntzako langile saldoak ere egon ziren bertan bizitzen.
|
2020
|
|
Hainbat hilabetez kalea astintzen aritu ziren" manifestarien asmo eta eskaerak beteko zituen gobernua" osatuko zuela adierazi zuen. Hitzok mesfidantzaz hartu
|
zituzten
kalean, teknokrata eta oligarkia politikoarekin lotura zuten hainbat pertsona gobernuan egoteak itxaropena zuhurtasunez janztera bultzatuta. Kaleko mobilizazioek kasik estatua geldiaraztea lortua zuten.
|
|
Laster harrapatu zituztela dirudi, baina inork ez daki oso ziur zenbaterainoko iruzurra egin zioten enpresari. Berehala bota
|
zituzten
kalera, baina ez zieten epaiketarik jarri bezeroen aurrean enpresaren izena eta sona ez kaltetzeko.
|
|
«Inon baino test gehiago egiten ari gara», gero; eta, aldi berean, sintoma argiak zeuzkan jendea etxera bidaltzen ari ziren behin eta berriz. Paraleloki, poliziak eta militarrak atera
|
zituzten
kalera, bigilantziazko giro batean jendea are gehiago intimidatzeko eta izutzeko. Abusatzaileen paradisua izan behar du egoera honek.
|
2021
|
|
Ratioak jaistea, kontrol soziala desagertzea, protokolo «eraginkorrak» ezartzea, ikasleen hitza entzutea, euskaraz ikasteko baliabideak ematea... Atzo aldarrikapen horiek eta gehiago atera
|
zituzten
kalera ikasleek Ikama ikasle antolakundeak deitutako mobilizazioetan. Hegoaldeko hemeretzi herritan egin zituzten protestak.
|
|
Etxoletako estutasun eta miseriek kalera bultzatu zituzten biztanleak. Egurrezko edo adreiluzko gordelekutik atera eta etxebizitzek sortu
|
zituzten
kale eta espazio publikoetan bizitza egitera irten ziren. Ez zitzaien hain zaila egin, ez zen traumatikoa izan, etxoletan bizi zirenak herri txikietatik baitzetozen, landa inguruetatik.
|
|
Etxebizitzak bazeuden, baina prezioagatik langile askorentzat eskuraezinak ziren. Bitartean, etxolak biderkatu ziren eta auzo itxura hartu zuten haiek eratu
|
zituzten
kaleei esker, baita kaleetan sortu ziren harreman eta auzolanari esker ere. Gauetan, etxola auzoetan, kolpeak baino ez ziren entzuten.
|
|
Burgesiaren eta arteko gatazkaren beste adierazpen bat hiriaren zabalkundea izan zen. Jatorrizko zazpi kaleak baino zabalagoak izango ziren eta etxe hobeak izango
|
zituzten
kale berriak sortuko ziren Areatzara begira. Gune berri hau hiriko burgesiarentzat izango zen, Alde Zaharreko banaketa espaziala, desberdintasun sozialetan oinarritu zena, finkatuz.
|
2022
|
|
Duela hiru urteko uztailean nazioartean sona izan zuen Puerto Ricok kolono espainolak iritsi aurretik Borinken deiturikoak, batik bat Residente, Bad Bunny eta Ricky Martin abeslari ezagunek aurpegia jarri zietelako orduko Ricardo Rosello gobernadorearen aurkako protestei. Bi astez bete
|
zituzten
kaleak milaka herritarrek," Ricky renuncia" (Ricky, dimititu) oihukatuz eta kantatuz. Gutxik ezagutuko du Bad Bunnyren alde hau, baina honelaxe kantatu zuen Residenterekin eta iLe rekin eginiko Afilando cuhillos (Labanak zorroztuz) kanta San Juan hiriburuko kaleetan:
|
|
Muinoaren gainean gaztelu eta elizaren artean goiko plazan zegoen hiriko bizitzaren erdigunea. Inguruan merkatariek beren lanaren arabera antolatzen
|
zituzten
kaleak. Artileak, zapatari, larrugile, harategi, kanonista eta horrelako izenak zituzten kale haiek.
|
|
Inguruan merkatariek beren lanaren arabera antolatzen zituzten kaleak. Artileak, zapatari, larrugile, harategi, kanonista eta horrelako izenak
|
zituzten
kale haiek. Harri eta Hiru muinoaren magaleko plazako ostaturik onenean zeuden, hegoaldeko atariaren ondoan.
|
|
Espainiako Polizia Armatua tiroka sartu zen zezen plazan, eta ondorengo orduetan kaosa eragin zuen hiria. Gerora zenbatu zenez, egun hartan gomazko 5.000 pilota, 2.000 ke pote eta negar gas pote, eta 130 bala jaurti
|
zituzten
kaleetan eta zezen plazan.
|
|
Txanponaren beste aldean, gozatzea egokitu zitzaion Saudi Arabiari. Riadeko eta herrialdeko beste hiri batzuetan herritarrek pozez lehertzen bete
|
zituzten
kaleak atzo, selekzioak irabazi ondoren. Saudi Arabian inor gutxik espero zuen selekzioak Messiren Argentina garaituko zuenik, eta mugarri historiko bat ezarri zuten.
|
|
Halako batean, sirena hotsak entzun
|
zituzten
kaletik. Bakarne leihora gerturatu zen, Eñautek egongela izkinan shock egoeran jarraitzen zuen bitartean.
|
|
Irten eta pauso batzuk eman
|
zituzten
kalean: aurrean amona, astun eta arnasestuka, makilan bermatuta; gero Péricand andrea, doluko gauza guztiak soinean; gero bi umeak, beltzez, eta Emmanuel, zuriz; azkenik, zerbitzari batzuk goitik behera doluz jantzita.
|
2023
|
|
Al Jazeera hedabideak jasotako zenbait lekukotasunen arabera, Israelgo indarrek gutxienez hamar bonba jaurti zituzten Jeninen, eta ibilgailu militarrek errefuxiatuen kanpamentua inguratu zuten; «kalte ugari» eragin
|
zituzten
kalean eta etxeetan, palestinarrek salatu zutenez. Ekialde Hurbileko hedabide hark zehaztu zuen 150 bat ibilgailuk eta mila soldadu inguruk parte hartu zutela operazioan.
|
|
Aurreneko txandan teorian Galiziako bi ontziek
|
zituzten
kale onenak, baina sasoi osoan bezala, berehala gelditu da Tiran atzean. Cabok, baina, maila bikaina erakutsi du hasieratik, eta kalea aprobetxatuz beste bi taldeei eutsi die.
|
|
Baina, bat batean, sekulako festatzarra antolatu zen, jende saldo ikaragarria bildu zen Bilbon, eta denak gainezka egin zuen. Gogoratzen dut, adibidez, Estufa zeharbidea goraino zikinkeriaz beteta zegoela, eta telefonoz deitu genuela hura garbitu behar zelako; baina ez zegoen inor horretarako, eta, azkenean, suhiltzaileak bidali
|
zituzten
kalea ureztatzera».
|
|
Halere, beste urte batzuetan baino lasaiagoa izan da zapatu osteko sokamuturra. Lurra irristakor zegoen bi hankakoentzat, baina lau hankakoek arazo handiagoak
|
zituzten
kaleetako zoru bustietan irrist egin gabe ibiltzeko.
|
|
Herritarrak eginahalak eta bi egiten ari ziren. Goizean goiz brigadak antolatu
|
zituzten
kaleak garbitzeko, gero patruila bereziak egunez kaleak zaintzeko, eta herriaren kanpoaldean uxaldiak egin zituzten gauez, inguratzen ikusten zituzten katuak tiroz hiltzeko. Baina katuek agertzen jarraitzen zuten, edozein bazterretan eta edozein ordutan, hilda.
|
|
kolektibokoek 2015ean Arga ibaiaren ertzean egin zuten desfile eta piknik musikatuaren ostean, jada arrakastatsua izan zena errepikatzeak zirudien errazena, baina beste bide bat hartzea erabaki zuten urtebete geroago. Hainbat herri mugimendu, egitasmo eraldatzaile eta proiektu autogestionatutan aritzetik zetozen kideek egunerokoan ohiko
|
zituzten
kaleetatik at joan, eta festibala hiriko beste auzo batean egitea erabaki zuten. Arrosadia izan zen, azkenean, 2016ko Nola?
|