|
2001
|
|
|
Luze gabe taxia iritsi eta, esan bezala, aurrena izan nintzen jaisten. Atalondotik irten bezain laster gizon ttikittoak nigan tinkatu
|
zituen
begiak; urduritasunez zerbait murtxikatzen zuen, ahoa nabarmenki ireki eta itxiz. Kale ertzeraino iritsi eta esperoan gelditu nintzen, eskuak poltsikoan morroiari begirik kendu gabe.
|
|
|
Eskua luzatu zidan esertzeko eskatuz, karpeta ireki eta, folio batzuk aterata, beraietan tinkatu
|
zituen
begiak.
|
|
2003
|
|
|
Polizia etxetik irten direnean, udatik aurreratutako eguzkiak erre egiten
|
zituen
begiak, baina Damian ez da konturatu ere egin. Berdin dio horrek.
|
|
2004
|
|
|
Hori entzutean eskoliosidunak harriturik begiratu zion eta hirugarrenaren laguntza bilatu zuen, baina hirugarrenak zumarretara galdu
|
zituen
begiak.
|
|
|
Paisaiatik aldendu
|
zituen
begiak Ferminek ez galdera ez tonua gustatzen ez zaionaren bisaiaz.
|
|
|
Harakinengana bildu
|
zituen
begiak. Bazterri komisaldegian izandako txotxongilo sentsazio itogarria iltzatu zitzaion atzera berriz kolkoan.
|
|
|
Leihotik begiratu eta gero poto urdinean pausatu
|
zituen
begiak. Bazter.
|
|
|
Ferminek garraiagailuaren goma beltzetik jaso
|
zituen
begiak. Jexus Mariren eta Harakinen begiak atezuan zeuden errezel beltzei begira.
|
|
|
Besondotik bularrera egiten zuen bidaia, sentitzen zuenak ikaraturik. Atzera berriz, bere burua behartuz, paisaia berde urdinera lerratzen
|
zituen
begiak, barne borroka orekatuko zuen lasaigarriaren bila. Hantxe bukatu zen Beriain mendi lerroa eta Irurtzungo bi Ahizpak ageri zitzaizkion.
|
|
|
Harakinek ez zuen ezer esan eta errepidera bildu
|
zituen
begiak.
|
|
2005
|
|
|
Ahurrak tinkatu zituen. Jendetzak zoriontzen zuen bikotearen norabidean galdu
|
zituen
begiak. Uda mineko haritz hostoen murmurua, eguerdiko sasien usain oparoen eskaintza, txori xeheen txio txio baketsua eta martxo bukaerako kukuaren kanta uztartzen zitzaizkion sabelaren ganbara beltzetik ilki umearen garrasien oroitzarekin.
|
|
|
Bozgorailuak suge gorria iragarri zuen. Baionako geltokiaren puntako tunelera bermatzen
|
zituen
begiak. Trenak, dena pindar berde eta urdin, geltokiratzen segitu zuen, eremua erroten arrastatze azantzek bizidun oihu eta garrasiz mukurutzen zutela.
|
|
|
Atzera egin zuen. Sagebrush gaziek ttakatzen zuten errautsez estalitako lurrera makurtu
|
zituen
begiak: ez zuen ezer ikusten.
|
|
|
Zinez esaten dizut, ene kapitaina, gizajo hori Gorteko jaunen zapatei distira eragiten Donostian uda alai bat bota nahi izan zuelako galernak harrapatu duen gazte zoro bat baino ez da. Zamorarra da eta haurtzaroan itsasoa ikusi gabea, uhinen artetik hondartzara arropa bustia larru eginda etortzen ziren neskez bete nahi
|
zituen
begietako zakuak, pentsa ezazu, hamazazpi urte, dirurik ez eta osasuna emateko, irrika natural horrek ekarri zuen mutil hori Euskal Herrira. Horrek ez dauka ezer gorritik, jauna, behartuta ibili da hori aurreko lerro hauetan, gu denok bezalaxe.
|
|
|
Soldata igotzeko eskatu behar dinat gaur bertan! Bildu egin
|
zituen
begiak, hondora utzi zuen gorputza atelierrekoei telefonoa jo behar ziela ahantzita. Reformista zikina!, oparitu zion Anak belarrira, laztan hutsa zen haserre iduri hura.
|
|
|
Hator hona, mulata neurea!, gainera ekarri nahi izan zuen gorputz txipia, beso artera, baina emaztea gaitzitu egin zitzaion," Mulata?", jesarri egin zen erne ohean, muker muttur," Mulata esan duk?". Laxarok bildu egin
|
zituen
begiak ostera, ogia xigortzen ari zen sukalderen batean... masailekoa baletor!
|
|
2006
|
|
|
Auzolan izena du. Jardun du programaz bost hamar minutuz, Meltxorrek ezin
|
zituen
begiak irekita eduki, Neilak esan du berak ez duela oso garbi ikusten preformazio etapa hau zertarako den. Etapa honetan, esan du monitoreak, norbanakoaren segimendua egingo du berak, antzeman zein diren gure interesak, gure posibilitateak, ezinbestekoa dena lan munduan integratu gaitezen, konparazio:
|
|
|
Arraioa! esaten zuen gero, eta txispak ateratzen
|
zituen
begi bakarretik, ez nuke nahi jubilatu arte tankera honetan ibili! Hogeita sei urte falta ditut jubilatzeko nik, hogeita sei urte!
|
|
2007
|
|
|
Ainhoa bazetorren dutxatik bueltan, eta mundu honetara jaitsi
|
zituen
begiak. Ordu erdi emana zuen bainu-gelan giltzaturik; beraz, nahi bezainbat denbora izan zuen prestatzeko.
|
|
|
Arto irinaren koloreko guayabera lisatu berria zeraman jantzirik, eta ezkerreko sakelan gorde zituen. Migelek ez zion ahalik lasterren egiteko eskatu; keinu errebes batzuk egin
|
zituen
begiekin, bereak faltesten zituela adierazteko.
|
|
|
Olibaz jantzitako gerrillariak etorri zitzaizkion gero gogora, ron baten aitzinean edo zigarro purua ezpainetan, eta boltxebikeak imajinatu zituen ondoren, vodka edanez mozkortu arte, hotza menderatu ezinik dantzan, eta armada gorriaren oihartzun sakona ere entzun zuen bere baitan kulunkatzen. Abesbatzaren marruma urruntasunean galdu ahala, salsa beroaren girora itzulirik astiro, ostatuko leihoan pausatu
|
zituen
begiak. Ezkerreko aldean, zumitzez ehundutako besaulkian, ile zuriko amona beltz bat zegoen, kareizko lenteak begietan, egunkari zahar bat irakurtzen.
|
|
|
Bozina egoskor bat entzun zuen ametsetan. Ez
|
zituen
begiak zabaltzen ahal eta, txofer astun hura hamar mila aldiz madarikatu ondoren, Newton etorri zitzaion burura.
|
|
|
Argazkiekin konformatu behar izan zuen, azpiko testua sobera letra txipiarekin idatzirik baitzetorren eta lenteak, bereak izanagatik, ez zitzaizkion behar adina egoki. Aitzakia polita izaten ahal zen konpondu behar zizkionak aipatzeko eta, afaria prest zegoela erratera etorri zitzaiolarik, papera ia ukitu arte jaitsi
|
zituen
begiak. Debaldetan egin zituen ordea plantak, bere miopiari baino arreta handiagoa eskaini zion Arseniok erretratuari eta, jakina, ez zuen komandantearen gaineko bertze pasadizo bat kontatu gabe utzi nahi izan, zeren...
|
|
|
Aspaldiko telefono beltza belarrian, kalostraren gainean zeuzkan besoak, eta solasean ari zen. Ez zuen pentsatu nahi izan norekin, eta handik harat ez
|
zituen
begiak espaloitik goratu.
|
|
2009
|
|
|
Estudiantea eta biok lanean aritu ginen bitartean, lo egingo zuen deabruak. Makarrak garbitu gabe
|
zituen
begi ertzetatik.
|
|
|
Belarriekin keinuren bat egiten zuen, baina ez zuen indarrik ezertarako ere. Triste
|
zituen
begi handiak.
|
|
|
Migratzailea mutu egon zen bidaia osoan. Bi herronketan zeingehiagoka lehiatzen ziren auto eta kamioi ipurdietan zintzilikatzen
|
zituen
begiak. Oiartzungo ordaindegian Emilou Harrisen diskoa irakurgailutik ilki zuen Sigmak, urduri.
|
|
2010
|
|
|
Subutexaren eraginez handituak
|
zituen
begi niniak nireetan iltzatu zituen.
|
|
|
Zabaldu
|
zituen
begi biak azkenerako! Ikusi zuen etxean gertatzen ari zen tragedia.
|
|
|
itsas txoria arraina akabatzeko haina. Amak ere ez zuen sekula garrasirik egiten, isilik geratzen zen, berbak irensten
|
zituen
begiak gortinetan josita. Hil ere isilik hil zen, biriketako likido kutsatuarekin itota.
|
|
|
Ireki
|
zituen
begiak, egin zuen irri,
|
|
|
Elkarri begira egon ginen, luzaz, erdi ilunpeak begiradei ziurtatzen zien anbiguotasunean bermaturik. Gehiago ere eutsiko niokeen gustura bere begiradari, baina Arc de Triompherantz itzuli
|
zituen
begiak. Horrela egon zen une batez.
|
|
|
Hasperen egin zuen. Sabaian iltzatu
|
zituen
begiak. Ulertu nuen irakurketari berriro ekiteko gonbidapen mutua zela.
|
|
2011
|
|
|
Ea hasten nintzaion historia eta sekretu haiez galdezka. Hori ematen zidaten aditzera dirdirka
|
zituen
begiek, nireetan paratuta gupidarik gabe.
|
|
|
Ez, ez
|
zituen
begiak epeldu, ez zegoen ironiarik galderan. Inozoturik utzi ninduen, arestian eman zidan musua guztiz emana zen.
|
|
|
Aulki gehiegi jarri zituztenez, etorri zen jende urria ikusita, antolatzaileak egurrezko eserleku tolesgarriak gordetzen ari ziren, disimulurik gabe. Gloriak puztuta
|
zituen
begi niniak.
|
|
2012
|
|
|
Atzeko eserlekura zuzendu
|
zituen
begiak berriro. Hogei urte izango zituzten gutxi gorabehera, baina hamalaukoak zirela esango zukeen:
|
|
2013
|
|
|
" Mila pezeta ere pagatu izan diat nik botila xanpainarengatik!", harro, txapistak. Arbola botatzaile zaharrak goiti egin
|
zituen
begi txirolduen gaineko ile zerrendak, eta behatzekin beharriko gerezia ukitu zuen. Erran nahi zuena buruan antolatu zuen, ahoa ireki baino lehen.
|
|
2014
|
|
|
Sylviek, barnetegiko begiraleak, lasai pausatzeko esan zion. Lepo iharra zeukan eta begiak urduritasunez mugitzen
|
zituen
begi zuloen barruan. Pausatu hitza itzultzen saiatu zen Xabi.
|
|
|
Xabik soinean zeraman txandal horiari begiratu zion adoretzeko, eta gurasoak bilatu
|
zituen
begiekin. Ama aizkolari edo basagizon itxurako bizardun ile gorri batekin ari zen, umeei begira biak.
|
|
|
Ohean ezin
|
zituen
begiak bildu. Bat batean atea ireki eta Arantza berarekin oheratuko zela imajinatzen zuen Xabik.
|
|
|
Hori baino ez zuela egiten, alde batera eta bestera begiratu. Hil zenean ere, ez
|
zituen
begiak itxi, hori esan zuen alabak... Asko kostatu zitzaion Jeannette Ayinkamiyeren amari, Agnès Nyirabuguziri, hiltzea; oso zaila izan zen, errazegia izan zela ematen du.
|
|
|
Egongelan utzi zuen umea, argi txiki batekin, ama esnatzera joan zen. Berehala zabaldu
|
zituen
begiak amak. Ume bat topatu zuela esan zion Irenek," Ume bat tope dot, ama", esan zion," neskato bat".
|
|
|
Esaten zuen Janvierrek oso gutxitan begiratzen ziela hilketak egin ziren lekuei. Lehenengo eguneko masakrea izan zen lekutik pasatzen zenean, esate baterako, esaten zuen, beste alde batera aldatzen
|
zituen
begiak. Memorialetara egundo ez zen joaten.
|
|
|
Gaztelaniaz galdetu zion, ez zekien euskaraz zekien ala ez, Has venido en coche. Esnatzen ariko balitz bezala kendu
|
zituen
begiak ordenagailutik lankideak, baietz erantzun zion, segundo batzuen ostean, bazuela autoa, eramango zuela, Algortaraino ezta. Guztiz modu ezaxolan erantzun zion, inork problemarik ez balu bezala, ordu horretan problemak egotea ezinezkoa balitz bezala, munduan ere inongo zatitan.
|
|
|
Irene ohean sartu, begiak itxi eta segundo gutxira hasten ziren, argia, zarata, deskargak... Ikusi egiten zuten, ikusten zuten nola ixten
|
zituen
begiak, nola mugitzen zen, zer nahi zuen, berdin zion, ez zion berdin. Agobiatu ere egin zuten kamerek une batean.
|
|
|
Zorabioa ere handia, aurrekoak baino handiagoa, arnasa etenda, kolpera, ia guztiz. Orban zuri batzuk ikusi
|
zituen
begien aurrean, laino modu batzuk, begien bazterretan hasi eta erdira ixten ari zirenak, ia ikusmen osoa zuritu arte. Hankak bigundu zitzaizkion orduan, indarra galdu, guztiz, lurrera jausi zen, besaulkien artean.
|
|
|
Hamarrak eta bost, eztanda gutxi, ia ezer ez. Tentsio geruzak urtzen zituen, begiak itxi egin zitzaizkion, loaldi laburra, arin ireki
|
zituen
begiak.
|
|
|
Betaurrekoak mugitu
|
zituen
begien aurrean andreak, hobeto begiratu behar izan balu bezala, Irenerengan gauza berriren bat ikusi izan balu bezala. Atzera begiratu zuen gero.
|
|
|
Ordu asko egin zituen lo, hori iruditu zitzaion. Esnatu egiten zen lantzean behin, ez
|
zituen
begiak zabaltzen, berriro lo, askotan egin zuen. Batzuetan argitasuna ere sumatzen zuen betazaletatik eta begiak zabaltzera ausartu zen halako batean:
|
|
2015
|
|
|
Zuazok bereak eta bi egin behar
|
zituen
begiek presidentaren begietatik aldentzeko. Baina, nora zuzendu?
|
|
2016
|
|
|
Pailazo hura guregana zetorrela euskaldun bila, nik ez nuela deus erranen, boikota eginen niola euskal harrotasunari, bere aldia zela, eta entrenatzaileak zelaira atera aitzin usatzen zigun mitinaren ondotik oihukatzen nuena xuxurlatu nion Audi A4aren eztitasunean. Gaiztankarak
|
zituen
begiak, tanta berdeekin.
|
|
|
Hamabosna urte, hamabosna urte gazi gordin gogor, Pepe Beltzarenera joaten ginen garagardo zitroindu porroi batzuk iraultzera, izerditutakoan. Patxik kopetara botzen zuen zurrusta, ixten
|
zituen
begiak eta likidoak sudur alboetan beheiti egiten zuen bide kokotsa luzatuak eskaintzen zion zirrituraino, ezpain ertzetarik ahoratuz. Gauza trauskil mordoa zekien, zaku ipurtandi bat zeukan halakoz betea.
|
|
|
Eta sukaldera joanik, disko bat ipini zuen, apal, Les Chants de l’Armée Rouge zioen karpetatik aterata. Kantu eder hura entzuten genuela, Pepe Beltzak itxi egin
|
zituen
begiak, ukabila estutu zuen zinkaren gainean. Tabernariak bezala bildu zituen begiak Patxik, errusiera itxuratzen zuten silabak botzen hasi zen letra jarraitu itxuran.
|
|
|
Kantu eder hura entzuten genuela, Pepe Beltzak itxi egin zituen begiak, ukabila estutu zuen zinkaren gainean. Tabernariak bezala bildu
|
zituen
begiak Patxik, errusiera itxuratzen zuten silabak botzen hasi zen letra jarraitu itxuran.
|
|
2017
|
|
|
Josebak aurikularra estali eta “Begoña” erantzun zion. Josebak uste izan zuen Axik beharbada telefonoa eskatuko ziola eta Begoñarekin mintzatzen saiatuko zela, gabon esango ziola edo, baina Axik baiezko keinu bat egin eta telebistara itzuli
|
zituen
begiak. Duela hilabete pare bateko Axi huraxe beraxe du ondoan, Axi sor hau, bere baitako gogoetara bildua emanagatik, hustasuna baino adierazi ezin duen Axi hauxe, Iruñeko bideberri desertuak ispilu egiten diola.
|
|
|
Saldotik apartatu
|
zituen
begiak Nabarreriako plaza mugatzen zuten atarietara eramanez. Tabernak artean itxirik.
|
|
|
Mirenek sabaira altxatu
|
zituen
begiak.
|
|
|
Esajeratuki ireki
|
zituen
begiak.
|
|
|
Ez ezkerretara eta ez eskuinetara. Itxi egiten
|
zituen
begiak gezurra esaterakoan, inork ikus ez ditzan umeek eskutxoekin egiten duten bezala.
|
|
2018
|
|
|
Enzo jaiki eta Sararengan iltzatu
|
zituen
begiak. Eskua sorbaldan ipini zion.
|
|
2021
|
|
|
Bazuen hainbeste urte ez zela egiazko bizidun batekin bekoz beko mintzatu. Murruan zintzilik zegoen egutegian pausatu
|
zituen
begiak: urtarrilaren 13a, ostirala, egun zorteduna.
|
|
|
Pinuak balantzarazten zituen ipar haize karroinduak. Bakarretan, lasterra mendratzen zuenean, zuhaitz meharraren trunko harian gora itsasten
|
zituen
begiak, abarren eromena miresteko. Zeruaren sabaia erraztatzen zutela zirudien.
|
|
|
Zer zen bere bizia Etxeko gela itsu hartan sartu aurrean? Eskuz gorde
|
zituen
begiak, zekusana ez haztatzeko moduan. Garrasiaz lehertzeko gutizia nabaritzen zuen bere baitan, baina isilik geratu zen, zer gertatuko zitzaion aiduru.
|
|
2023
|
|
|
Intxaur oskol bat husten ari zen Agirre. Ez
|
zituen
begiak goratu erantzuteko.
|
|
|
Carvalhok esku ahur batez igurtzi
|
zituen
begiak, eta bestearekin ez zela detailerik behar adierazi zuen. Guadaluperen espektatiben mailatik behera geratzen zen bigarren aldia zen, eta hori minutu gutxi batzuk baizik ez zeramatzatela solasean.
|
|
|
Markina Xemein ondoko herria den Etxebarrian elkartu ginen, bere senide batzuek daramaten Antsotegi hotel jatetxean. Handi handiak eta argiz beteak
|
zituen
begi niniak. Ikusitakoaz harri eta zur, nola dena aldatuta zegoen txundituta.
|