|
2000
|
|
|
Amak berriro galdegin zion ez joaiteko, zernahi gerta
|
zitekeelako
, eta jauregiak, harroin nagusiaren faltan, nekez izan zezakeelako etorkizunik... baina alferrik.
|
|
|
Osaba Joanikoten erretolika hartan oroitzen dut nola guztiok hari beha geunden, eta nola amak, Ubarneko damaren eta Pedro Huiziren aipuak aditu bezain fite, begiak beheititu zituen, hautu hura atsegin ez balu bezala, baina, halarik ere, isilik egon zen, bazekielako, beharbada, ezen, auzi haren alderakotzat, ez zuela deus ere egiterik, bere senarra ere guztiz bertze iritzi batekoa izan
|
zitekeelako
. Eta, baldin amak erraiten ari natzaizuna pentsatu bazuen, ez zebilen nehola ere oker, zeren eta aitak, osabak akabatu orduko, erran baitzuen:
|
|
|
Zeren eta teleskopiotik izarrei beha gauak galtzea edo txakurrak horrela bataiatzen ibiltzea edo kakategiak asmatzea ez baitzitekeen bertzerik izan... Eta ez ote zen, bada, aitak osabari egin irri hura erranahi bikoitzekoa, izan
|
zitekeelako
, alde batetik, osabaren zorroztasunari eta haren buru-argitasunari ezagutza egiteko eta aitorra emaiteko modu bat, eta izan zitekeelako, bertzetik, osabari trufa egiteko modua ere...?
|
|
|
Zeren eta teleskopiotik izarrei beha gauak galtzea edo txakurrak horrela bataiatzen ibiltzea edo kakategiak asmatzea ez baitzitekeen bertzerik izan... Eta ez ote zen, bada, aitak osabari egin irri hura erranahi bikoitzekoa, izan zitekeelako, alde batetik, osabaren zorroztasunari eta haren buru-argitasunari ezagutza egiteko eta aitorra emaiteko modu bat, eta izan
|
zitekeelako
, bertzetik, osabari trufa egiteko modua ere...?
|
|
|
Eta hargatik erakartzen zuen Pagabasok, baita Pagabasoko leizearekin zerikusirik zutèn historiek eta ipuinek ere, leku hura eszenario ezin hobea izan
|
zitekeelako
, non koka baitzitzakeen bere historia haietarik batzuk, indar eta eraginkortasun handiz.
|
|
|
Eta ene desesperantza are handiagoa egin zen presondegi hartarat eraman nindutenean, zeren iduritzen baitzitzaidan ezen hogei urteko kondenarekin nekez atera ahal izanen nintzela ni infernu hartarik bizirik, eta arinagoa izan zitekeela, ondorez, heriotza zigorra, bertze kondena hura baino... gogorragoa izan
|
zitekeelako
, zinez, apur bana hiltzea, bat batean hiltzea baino, exekuzione laster baten bitartez.
|
|
|
Eta, galdetu nionean bere bizilagun bati non egon zitekeen, hark ihar detsi zidan ezen portuan egonen zela kasik segur, bainu bat hartzen, nola baitzen haren ohitura. " Bainu bat hartzen?", galdetu nion, hark errana sinetsi ezinik, zeren guri bederen beti irakatsi izan baitziguten ezen bainuetarik ez zitekeela gauza onik iguriki, ura azal xuloetarik iragan
|
zitekeelako
, gorputzean barrena, eta humoreen oreka hauts zitekeelako, ondorez.
|
|
|
Eta, galdetu nionean bere bizilagun bati non egon zitekeen, hark ihar detsi zidan ezen portuan egonen zela kasik segur, bainu bat hartzen, nola baitzen haren ohitura. " Bainu bat hartzen?", galdetu nion, hark errana sinetsi ezinik, zeren guri bederen beti irakatsi izan baitziguten ezen bainuetarik ez zitekeela gauza onik iguriki, ura azal xuloetarik iragan zitekeelako, gorputzean barrena, eta humoreen oreka hauts
|
zitekeelako
, ondorez.
|
|
|
Edo nahiago al zenuen gure dama hauetarik bat aurkitzea zure anaiaren kakategirat joan beharrean... eta sugegorriak, orduan, gure damaren zeraren zeretik zertzea, eta zer horren ondorez, zera geratzea? —eta azkeneko zera aipatu zuenean (cosita erraiten zion berak bere mintzairan) sabelerat eraman zituen bi eskuak, izorra gera
|
zitekeelako
keinua aditzerat emanik.
|
|
|
Ordu arte itzal bat bezala bizi izan zuèn bertze kezka hark bere lekua eta bere gorputza aurkitu ote zituen apur bana aitonaren baitan? Zeren orain denbora gehiago baitzuen hartan pentsatzeko eta zeren lehen hutsegiteak bertze hutsegite hartarat eraman baitzezakeen —guztizkorat eta behin betikorat— ohar
|
zitekeelako
, ororen buruan, ezen falserian eta gezur handi baten gainean eraiki zuela bere bizitza. Eta gezur hark zain ezin luzeagoak izan zitzakeen, erran komunak bertzela bazioen ere...
|
|
2001
|
|
|
Mezuak ziren. Eta mezuak zirenez, esanahi bat eduki behar zuten ziur, baina sanskritoz edo beharbada esperantoz, zerbait adi
|
zitekeelako
, gutxi ordea. Eta sinadura zuten:
|
|
|
Eta gortina zabaldu zuen, kalea ikusteko behar zuena baino apur bat gehiago: lotsa apur bat eman zion, han behean Marcos egon
|
zitekeelako
gora begira eta berak oso barruko arropa polita zeramalako egun hartan.
|
|
|
Isilkari gindoazen, leiho batzuetatik sartzen ziren argi zerrendek lantzean behin ezpaten moduan argitzen gintuztela. Animalia disekatuen erakusleku gordera sartu ginen, eta beste hainbat bazter debekatutara, oso kontuz, edozein izkina edo kantoitan egon
|
zitekeelako
jesuitaren bat zelatan. Eta erreparatuz gero, orduan bai, arrapaladan ihes egingo genuen klausurako pasillo ozenetatik.
|
|
2002
|
|
|
Zinez. Gutxien desio nuen gauza zen, Sararen bizia arriskuan egon
|
zitekeelako
eta nik bertigo handia nuelako; eta gehien desio nuena zen, aldi berean, zeren Sararen hitzak oroitzen bainituen: nola, suizidatzeko gogoarekin egoten zenean, Alpujarretako mendietako gain hartara igotzeko irrikan egoten zen, heriotzara eraman zezakeen hegaldia amets; beste hegaldi hura, aldiz, Arroakoa, bizigogoak bultzatua zen, eta bizitzaren ederra zuen helburu; eta, ororen buruan, bi hegaldi haietan ikusten nuen laburturik Sararen historia, heriotzatik bizitzarako bidean.
|
|
|
Eta ez astebeterako, baina betiko. Eta ozta ozta ez zituzten auzitan sartu, ikastetxearen izen ona kolokan egon
|
zitekeelako
, jendearen marmarrak eta esamesak medio.
|
|
2003
|
|
|
Izan ere, pilotarekin jolasean hasteko tentazioa handiegia zen portal hartan, txoko asko zituelako eta ertz asko eta kristalak. Baina ezin zion tentazioari amore eman, eskaileretatik agertu
|
zitekeelako
, halako batean, gizon argal bat, biboteduna eta asmatikoa, edo emakume lodi bat, biboteduna hura ere; eta halako tipologia duten pertsonei ez zaizkie gustatzen barruan sugeak dauzkaten pilotak. Eta gehiago ere esan daiteke:
|
|
|
guztiz hilarri homologatuak, guztia esan behar bada. Baina pentsio bateko balkoi batetik ezin da halako afirmazio erabatekorik egin, begien trukoa izan
|
zitekeelako
hura edo, are okerrago, burmuinaren trukoa izan zitekeen, eta burmuina izaki peligrosoa izan daiteke, batez ere etxetik kanpo gaudenean; esate baterako, etxetik zazpi ordura gaudenean, trenez. Existitzen ez dena inbentatzeko abilidade inportantea dauka burmuinak.
|
|
|
Belar nahastu asko zegoen, egia, baina bazegoen bai banku bat belarren ondoan, harrizkoa, eta bertan jesarri nahi zuela esan zuen Santosek, eta bertan jesarri ziren. Nemiak esan zion berehala altxatu zutela bankutik, harria hotz zegoelako eta hoztu egin
|
zitekeelako
Santos. Santosek gogoratu behar izan zion egun gutxi barru hilko zela bera, eta hotzak ez diela hildakoei kalte handirik egiten, ez badira kalte estetikoak eta muskularrak, biak ere nahiko kalte ziztrinak hildako batentzat.
|
|
2004
|
|
|
Urduri samar sartu nintzen bidaiariz leporaino betetako mahaitxoen artean. Nire alemaniera arraroa (edo, okerrago, susmagarria) gerta
|
zitekeelako
kezka zebilkidan gogoan. Hala ere, laster ohartu nintzen ez zerbitzari izerditsuek ez inguruko bezeroek ez zutela inolako harridurarik azaltzen dardarka erraniko nire hitzak entzunda.
|
|
|
terminal berri batekin deitu izan balio ia ezinezkoa zatekeen inork dei zehatz bat jarraitzea (hainbeste ardura horretarako, konturatu zen Amaia, eta gero hain erraz uzten zioten betiko mikroak jartzen; nahiko traketsak ematen zuten ba!). Aitzitik, telefonoa fitxatuta bazegoen, orduan bai, segurtasun guztia galtzen zuen, jada ez zelako terminal ezezaguna izango, eta teknologia egokiarekin arrastoa jarrai
|
zitekeelako
.
|
|
2005
|
|
|
Mateok sentitu zuen jertsearen azpian zeukan liburua beherantz ari zela irristatzen, prakek ez ziotela behar bezala eusten. Izerditan hasi zen, liburuzaina begira zeukalako eta argazki liburua edozein momentutan geratu
|
zitekeelako
agerian, handik edo hemendik. Liburu handia zen, kilo batekoa kasi.
|
|
|
Baina aitite Julianek lan erdiak eginda zituenean, beste gutun bat heldu zitzaion udaletxetik. Hori guztia, gutunarena eta alkatearena, gerora jakin zuela esan zuen ama Martinak, umea zelako orduan, zortzi bederatzi urtekoa, eta gogoratzen zuen bakarra zen ikaragarri ate handia zela udaletxekoa eta tailerrean kontu handiz sartu behar zirela umeak, atea jausi
|
zitekeelako
euren gainera eta hiru edo lau ume zapaldu. Hori esan ziela aitite Julianek, hiru edo lau ume zapaldu ahal zituela ateak.
|
|
2006
|
|
|
–Egunen batean Urrutia berriz ere azal
|
zitekeelako
.
|
|
2007
|
|
|
ezin
|
zitekeelako
maite nuen itsasoak
|
|
2008
|
|
|
Kontua ez baita, menturaz, Beñardok atsegin zuela bertsoa eta Honoratok latina, baizik eta bata nor sentitzen zela bertsoaren munduan eta bestea latinarenean. Esan nahi baita Beñardok atsegin hartzen zuela, bai, bertsoaren munduan, baina mundu hartan nor zelako edo nor izan
|
zitekeelako
, lehenik eta behin, eta Honoratok berdin, latinarenean. Jar al dezake, bada, inork zalantzan Beñardok latinera joko zuela, baldin eta latinerako erraztasunik izan balu eta bertsorako ez, eta Honoratok bertsoaren mundura, bertsorako erraztasunik izan balu eta latinerako ez?
|
|
|
Kontua ez baita, menturaz, Beñardok atsegin zuela bertsoa eta Honoratok latina, baizik eta bata nor sentitzen zela bertsoaren munduan eta bestea latinarenean. Esan nahi baita Beñardok atsegin hartzen zuela, bai, bertsoaren munduan, baina mundu hartan nor zelako edo nor izan
|
zitekeelako
, lehenik eta behin, eta Honoratok berdin, latinarenean. Jar al dezake, bada, inork zalantzan Beñardok latinera joko zuela, baldin eta latinerako erraztasunik izan balu eta bertsorako ez, eta Honoratok bertsoaren mundura, bertsorako erraztasunik izan balu eta latinerako ez?
|
|
2009
|
|
|
halako moduan, non, mihi puntara etortzen zitzaion bakoitzean Albertori jakinarazteko asmotan,, baina? bat ateratzen baitzitzaion Domingori barrutik, ahoa zabaldu ahala ixten zuen halakoetan?, zuhurtziak edo gutxieneko mesfidantza batek diktatua, sentimendu hartaz lotsa ez zen arren kontatzeak lotsa emango balio bezala, hartzailearen ikuspuntua beste bat izan
|
zitekeelako
edo; zenbat eta sekretua gehiago gorde, alabaina, orduan eta handitzenago zitzaion kanpora ateratzeko gogoa, harik eta, beste egun haietako bateko jolas garaian, eskolako patioan Albertorekin zegoela, minutu luzeetan egon zen, halere, esan ez esan?, mihitik joan zen arte:
|
|
|
Domingok irri bat luzatu zion, itzal txiki bat gordetzen zuena, begien argiak ezpainen keinu zurruna kontrapuntu: irri hark, beraz, harrotasuna erakuts zezakeen, arreba ausart bat zuelako, baina baita bere beldurra ere, hura frontean hil
|
zitekeelako
; eskuzabaltasuna zerion, baina baita anbiguotasun hala moduzko bat ere, Domingok Adari ulertu balio eta ulertu ez balio bezala, aldi berean; azkenean, baina, zigarroari xurgada luzea hartu, eta kezko uztaiak egin zituen Domingok, bat, bi, hiru eta lau, baita Adak ere, nebarekin bat eginez; hala, bada, uztaiak airean lotzen eta deslotzen ziren, jolasean bezala, Domingo eta Adaren irri eta barre txikien artean, haurtzaroaren paradisu galdua, errugabetasun eta tolesgabetasunarena?
|
|
|
Domingok irri bat luzatu zion, itzal txiki bat gordetzen zuena, begien argiak ezpainen keinu zurruna kontrapuntu: irri hark, beraz, harrotasuna erakuts zezakeen, arreba ausart bat zuelako, baina baita bere beldurra ere, hura frontean hil
|
zitekeelako
; eskuzabaltasuna zerion, baina baita anbiguotasun hala moduzko bat ere, Domingok Adari ulertu balio eta ulertu ez balio bezala, aldi berean; azkenean, baina, zigarroari xurgada luzea hartu, eta kezko uztaiak egin zituen Domingok, bat, bi, hiru eta lau... baita Adak ere, nebarekin bat eginez; hala, bada, uztaiak airean lotzen eta deslotzen ziren, jolasean bezala, Domingo eta Adaren irri eta barre ...
|
|
|
Domingo eta Alberto, beraz, mundu berezi bat konpartitzen hasiak ziren –Albertok garaitsu hartan utzi zion Altxor uhartea, Stevensonena–, balizko abenturak eta balizko hegaldiak oinarri zituena, eta zergatik ez, bada, sekretu hura ere Albertorekin konpartitu? ...bat zen, antza... halako moduan, non, mihi puntara etortzen zitzaion bakoitzean Albertori jakinarazteko asmotan," baina" bat ateratzen baitzitzaion Domingori barrutik –ahoa zabaldu ahala ixten zuen halakoetan–, zuhurtziak edo gutxieneko mesfidantza batek diktatua, sentimendu hartaz lotsa ez zen arren kontatzeak lotsa emango balio bezala, hartzailearen ikuspuntua beste bat izan
|
zitekeelako
edo; zenbat eta sekretua gehiago gorde, alabaina, orduan eta handitzenago zitzaion kanpora ateratzeko gogoa, harik eta, beste egun haietako bateko jolas garaian, eskolako patioan Albertorekin zegoela –minutu luzeetan egon zen, halere, esan ez esan–, mihitik joan zen arte:
|
|
2011
|
|
|
Eta ondoren, bion egoera, mugak, Neuk ez dot gura, ez dot holakorik gura, oraingoz behintzat. Ez zekinat, horretan, aurrera eginez gero ustel
|
zitekeelako
horretan, arrazoia huen ala ez. Baina ez apuratu, ez dun ez ustelduko, umelxeago behar izaten din horretarako; barkatu, baina, umorez hartu behar genuela hioen, ez da?
|
|
|
Mikelek paketeari begiratu zion bere onetik aterata. Ostiko bat emateko gogoak eman zion, baina lehergailu bat izan
|
zitekeelako
ideiak geldiarazi egin zuen. –Nork ekarriko zuen lehergailu bat, kaikua halakoa??, barre egin zion Lidiak.
|
|
2012
|
|
|
Nahiago izaten genuen, edo behintzat nik nahiago izaten nuen zer gerta zekidakeen ez jakin. Ez hori bakarrik, Sendo kalean egon
|
zitekeelako
aukera, txikia bazen ere, ez baztertzea lortzen nuen horrekin, ezer ez jakitearekin.
|
|
|
Baina, zutik jarri eta muino horretatik itsasoa ikusi nuenean, ekialderantz zihoan ur laster indartsu eta oso zakar bat antzeman nuen, ia lurmuturreraino iristen zena. Arreta handiz begiratu nuen, arriskua egon
|
zitekeelako
han, bertara hurbildu eta haren indarrak itsasoan barrena bultza nintzakeelako eta berriro uhartera itzultzen ez utzi. Eta benetan uste dut muino horretara igo ez banintz horixe gertatuko zela, uhartearen beste aldean ur laster berbera baitzegoen; hori bai, bestea baino urrutixeago.
|
|
2014
|
|
|
dirua, egoera jasangaitz batetik libratzea, eta berearen alde borrokatzeko indar berri bat. Majesticaren bizkarretik hiria eta itsasertza urruntzen ikusten ari zela, izugarri esker oneko eta zoriontsu sentitu zen, Amerika hor zegoelako, industriaren zabor itsusiaren azpian oraindik ere lur aberatsa nabari
|
zitekeelako
, emankorra eta joria ezinbestean, eta buruzagirik gabeko herri baten bihotzean eskuzabaltasunak eta erantzukizunak borrokan jarraitzen zutelako, noiz edo noiz fanatismoan edo gehiegikerian erori arren?, menderakaitz eta garaiezin. Belaunaldi galdu batek zuen orduan agintea, baina Henryri iruditzen zitzaion etortzeko ziren gizonak, gerran zeudenak, hobeak zirela; eta aurrez izandako sentipena, Estatu Batuak istripu bitxi bat, historiaren nolabaiteko txantxa bat zirelako sentipena, betiko joana zen.
|
|
|
Podaroshna horretan Nikolas Korpanoff izena ageri zen, merkataria, Irkutskeko biztanlea. Baimena ematen zion Nikolas Korpanoffi, premian gertatuz gero, pertsona bat edo gehiago bidelagun hartzeko, eta, bestalde, balio berezia zuen, haren jabea Errusiatik irten
|
zitekeelako
, baita Moskuko gobernuak gainerako herritarrei debekatzen zienean ere.
|
|
|
Jendeak leku guztietatik ihes egiten zuen Feofar Khanen gudarostearen abangoardia aurreratu ahala. Hiriak eta baserriak hutsik geratzen ari ziren, eta horrek beldur handia sorrarazten zion Mikel Strogoffi, zaldirik gabe gera
|
zitekeelako
. Lehenbailehen iritsi nahi zuen Omskera.
|
|
|
Odolak putzua osatzen zuen haren inguruan. Ander izan
|
zitekeelako
ideiak inarrosi zuen. Aurpegia ikusi nahi zion gizonari, baina ezin zen altxatu.
|
|
|
Neska bati ezaguna gertatu zitzaion, baina ez zuen asmatu oroitzapen hura zehazten. Asiainek bezeroa izan
|
zitekeelako
posibilitatea idatzi zuen.
|
|
2015
|
|
|
Ondorioz, ezker abertzalearen, barne koherentzia bera larriki hautsi?
|
zitekeelako
, aurreakordioa ez sinatzea erabaki zuten.
|
|
|
Lehen hipotesia: Gobernuak ezker abertzalearen barne eztabaidaz nahikoa informazioa zuen eta bazekien atxilotuak borroka armatua bukatuko zuen estrategia bultzatzen ari zirela, baina ez zuen nahi ezker abertzaleak prozesu hori baldintza onetan egitea, hortik mugimendu politiko indartsua atera
|
zitekeelako
; beraz, prozesua zangotrabatzen saiatu zen. Beste hipotesia:
|
|
|
Bakarrik egon nahi zuen, eta berriro liburuari heldu. Egonezina sumatu zuen; traidorea sentitu zen, haren alboan eserita egon
|
zitekeelako
harengana ezertxo ere sentitu gabe. Berez, ez zen famili bizitzaren zale.
|
|
|
Esku irakurlea agurtu ondoren, bi mutilak mutu gelditu ziren; luzaroan egon ziren batak besteari hitzik gurutzatu gabe, emakumeak iragarritakoa egia izan
|
zitekeelako
susmo hutsak beldurtuta. Azkenean, eta oporraldiarekin gozatzen jarraitzeko asmoz, bizitzako esperientzia bat gehiago izan zela aitortu zioten elkarri, kapitulu hura hantxe ahanztea erabakiz.
|
|
|
Apenas geratzen zitzaion dirurik, eta hori albiste ona eta albiste txarra zen aldi berean. Ona, diru barik geratzean pisutik joatera derrigortuta egon
|
zitekeelako
, alokairua ordaindu ezinik. Txarra, ordaindu ez eta geratzea erabaki zezakeelako (kontuak Joakin eta niretzat), sistema kapitalistaren eta etxebizitzen espekulazioaren kontrako protesta gisa.
|
|
|
Wallersteinentzat, oraingo mundu sistema krisi sistemikora heltzen ari da. Lehenengo aldaketa 1968an hasi zen, eta sistema alda
|
zitekeelako
ustea zabaldu zuen, baina 1989tik aurrera bigarren aldaketa etorri da, eta larriagoa zaio kapitalismoari, sistematik kanpo irtenbiderik bilatzen zuenari ateak itxi baitizkio eta orain etsipena baizik ez baita geratzen (1997: 86 eta hur.).
|
|
2016
|
|
|
Ala purgatorioa ote? Infernua ez, ez
|
zitekeelako
hain hurbil egotea.?
|
|
|
Halere, Richardi ere, zerbait bitxi bazegoela esandakoen artean iduritu zitzaion, Edenetik ikusiriko planeta argitsua lurra ez
|
zitekeelako
izan, berriz eta berriro aipatzen zuena, eguzkitik urrun bezain hurbilen deskribatzen zuen hura, distantzia neurgaitz batean omen zegoena, denen artean desberdina, eta behar bada, nork ez jakin arren, jendez bizitua izan zitekeena, baina hori susmo bat baizik ez zen. Hala ere, Richarden susmoa ez zen txantxetakoa...
|
|
|
Han, nehork ez zuen sinesteen beharrik, bizia llaburra eta galderarik gabekoa baitzen. Arrazoi zeukan, baina Sapen aitzinamenduak hain erraldoiak izan ziren, eboluzioaren teoriari ostiko bat emaiten ziotela, ez
|
zitekeelako
Homo Sapiens batek hogeigarren mendeko baten iritziak izatea. Zerbait bitxi bazegoen horretan.
|
|
|
Urte hartan, elohimdarren herrian, hauteskundeak izan zirela eta, moralik gabeko agintariak baztertu zituzten eta beste zentzudunagoak gobernuan sartu. Laster erabaki berriak harturik, ikerketa lanjeros horien eztabaida kalera atera zuten, ea balio ote zuen halakoetan segitzea, kontrolpe osoan ez zeuden lanak garestiegi zirelako, alde batetik, eta orain urtebete gertatutakoaren antzeko zerbait berriro gerta
|
zitekeelako
, bestetik.
|
|
|
Herriko tradizionalistenak ere, azkenean, ados agertu ziren, haien mundua arriskuan ez zutelako ezartzen eta haien gizartea garbi garbia gelditzen zelako. Halere, etika komiteak deribazioneetan inoiz ez erortzea abisatu zuen, azken urteetan irten izan ziren arrazista ideiek ez zutela horretan bide egokirik hautatu behar, errazena traba egiten zuten guziak harantz bidaltzea izan
|
zitekeelako
. Arrazismoa, misoginia, desberdina zena baztertzeko erabiltzen zuten, ismoa?
|
|
|
Sap harriturik zegoen bera ere Hiruburu izan
|
zitekeelako
, hain urrundik etorria, oroitzapenez beterik, atzera eta aurrera begira zegoena. Alderantzizko edo zuzeneko bidaian bizitako aro bakoitzean bizi izan zituen lehena eta geroa, gero eta lehen bihur zitezkeela ohartzen zen, alderantzizkoa kurritzeko, lehenik, zuzenekoa bete izan baitzen.
|
|
|
Nork eman ote zien harat azaltzeko baimena? Denek zorrozki Richard begiratzen zuten, batek hori egitekotan bera izan
|
zitekeelako
. Baina ez zen hala, eta Sap hobenduna izan zela ez zitzaien burutik pasatzen ahal.
|
|
|
Baietz zirudien baina hura ezin bitxiagoa zen. Kutsatuta gerta baino lehen, mahaitik altxatu ziren eta arratsaldean berriro etorriko zirela zin egin zioten, halakorik ez
|
zitekeelako
galdu. Bidean zehar ibiltzen hasi ziren.
|
|
|
Hura ez ote zen gizakiak ez erretzeko asmaturiko tresna paregabea eta horri esker ez ote zitzaion lurra argiari egokitu? Richardek begi keinu bat egin zion, erantzun egokia aurkitu zuelako, beste adierazpenik ez
|
zitekeelako
izan. Baina horrek hainbeste gauza zalantzan ezar tzen zituen, hala nola Jainkoaren existentzia, modu horretan eta Big Bangetik aparte, ez zelako kreatzaile baten beharrik, batez ere, planetak bere leku aproposean ezarri zezakeenik.
|
|
|
BELARRI TXARRA. Borgesek eta Lugonesek oso belarri txarra zuten. Musika jotzen entzuten zuten bakoitzean zutik jartzeko ohitura zuten, ereserki nazionala izan
|
zitekeelako
. (Iñaki Uriarte, Diarios)
|
|
|
Frankismoaren erregimenpean, txarretsi zuen ekintza errepresio ekintzaren espirala, gurea bezalako herri batentzat suizidio nazionala izan
|
zitekeelako
, Biafran gertatutakotik irakaspenak aterata. Borroka armatuak borroka kultural eta politikoaren mendean egon behar zuen.
|
|
|
Entzun berria genuen hari buruzko zalantzak eta adierazpen eszeptikoak berehala entzun ziren. Diego, Irene eta hirurok izan ginen zuhurrenak, seguruenik nahitaezko loturaren bat egon
|
zitekeelako
gutunaren edukiaren eta Tania eta Rebeca desagertu izanaren artean.
|
|
|
Badaezpada ere. Fruituren bat eror
|
zitekeelako
. Oraingoan, ordea, alferrikakoak izan ziren ahalegin guztiok.
|
|
|
2015eko maiatzaren 24an, ordea, esperantza errainua ikusi zuen Conchak, betiko erregimena eraitsi zenean, zauri amaigabea zirudiena behingoz ixteko moduan
|
zitekeelako
. Irribarre meharra marraztu zaio ezpainetako zimurren artean.
|
|
|
Neskaren anaia une hartantxe ez agertzea eskatu zien bere jainko pagano guztiei. Ez zen eroso sentitzen eta ez zuen gogo handirik maitasuna egiteko, horretan zihardutelarik anaia ager
|
zitekeelako
. Gainera, astean zehar bi aldiz oheratu ziren Amarako bere etxean.
|
|
|
e) Euskal Herrian protestantismoaren errotze sendoago bat ziurtatzea ondo legoke, noski, ez bakarrik, sekta historiko nafarzalearen jarraitzaileek uste duten bezala, arrazoi politikoengatik, edo hori dela medio euskara hizkuntza ofiziala bihur
|
zitekeelako
, baizik eta, batez ere, protestantismoak alfabetzatze programa sakon bat ekarri ohi zuelako berarekin batera, ez zituena hartzen bere baitan gizonezkoak soilik, baizik eta baita emakumezkoak ere. Eta hori funtsezkoa da XVIII. edo XIX. menderako Jane Austen edo Brönte ahizpa euskaldun batzuk izan nahi baditugu, Bizenta Mogel baino ausartagoak, eta idazle hobeak?
|
|
|
5 Hitzaurre honetarako ere antzekoa egitea pasatu zitzaidan burutik, Ur Apalategiren Anima disekatuakeko hitzaurrea, berridazketa saio txiki batzuez osatua hori bai, bere horretan argitaratzea hemen. Koldar hutsa naiz, ordea, eta, hala egin ez badut ere, biziki gomendatzen dut hitzaurre hura, neurri batean eta, aldeak alde, liburu honen hitzaurrea ere izan
|
zitekeelako
.
|
|
2017
|
|
|
(M.A. epaitegitara joan eta salaketa jarri zuen Gipuzkoako fiskal nagusiaren bulegoan bertan, baina han, lekukotasuna hartzearekin batera, jakinarazi zioten kasua preskribatuta zegoela. Garrantzitsua zela lekukotasuna eman izana hala ere, lagungarria izan
|
zitekeelako
beste kasu batzuk agertuz gero. –Beste froga bat?
|
|
|
Ezker abertzaleak armagabetzearen inguruko ekitaldi politiko bat egin nahi bazuen Baionan, eskubide osoa zeukan, eta egin zezala, jakina. Eta ezker abertzalekoa diot, pentsa
|
zitekeelako
hara joango zen jendearen %90 ezker abertzalekoa izango zela. Baina bi ekitaldiak egun berean egotea instituzionalki itsusia zen.
|
|
|
Martinsek kontatu zidanean Annarenera itzuli eta kanpoan zela, ausnarketa sakona erabili nuen buruan. Ez ninduen betetzen mamuaren istorioak edota Harry Limeren antza omen zeukan gizona mozkor baten irudikeria izan
|
zitekeelako
usteak. Viennako bi plano atera eta elkarrekin konparatu nituen.
|
|
|
andreek iritzi politikorik edukitzea barregarria zen (ebidentea baita, adimenik ez dutela eta gutxiago zuhurtziarik). Perikleren politika arrakastatsua Aspasiak inspiratua izan
|
zitekeelako
susmo hutsak, zorionez egiazkoa zela dirudienak?, estratego iaioari sekulako galarrotsak eta satirak kosta zitzaizkion (Aristofane komediantearenak esaterako) herkideen aldetik, eta bere omen pertsonal guztiak ez zuen gizarte garaikide matxoak emazteari auzi laidogarri bat ipintzetik salbatu. Literaturako testu ugariei sinestez gerotan behintzat, emakume grekoak lepatxuri eta ama birjina artean ematen du partitzen zirela (Arrueren parabolan, ikusi da, emakumea rol bietan eskenaratzen da.
|
|
|
Askotan erabili dut buruan, alabaina: gau hartan andrea laztandu eta, noraino behar nuen esanez, larrua jo izan bagenu, agian andrea oso gustura ez, ohi baino zabarrago, basatiago ere bai, izan
|
zitekeelako
–, ikuskera hark ez zuen ondoriorik izango. Andrearen ondoan geratu nintzen ordea, gorputza geldi, begiak bildu ezinik, gogoa bestaldeko leihoan.
|
|
|
Emakume hura telebistan agertu zenetik, azken egunetako berri politikoa bihurtu zen. Jende askok adierazi zuen haserrea, ez hainbeste Idoia Muruaga errugabea izan
|
zitekeelako
, adineko emakume hura egoera hartan uzteagatik baino. Asko izan ziren ama mindu eta duin haren irudiak hunkitu zituenak.
|
|
2018
|
|
|
Bagenekien, Urtubigandiko azpi mezuen bitartez, poliziak ez zuela haren absentzia desagerpentzat jo, eta inoiz ez zuela bilatu. Beraz, hiritar susmogabea izan behar zuen nonahi, joana zelako edo etorria izan
|
zitekeelako
. Horixe sinetsi genuen, agian beste sineskizun hoberik ez zegoelako.
|
|
|
Baziren nahita politoxikomanotzen zirenak ere, etxera bidaltzeko moduetako bat izan
|
zitekeelako
. Horretarako, ordea, erizaintzatik pasatu behar zen, adikzioa benetakoa ote zen aztertzeko, eta gero kalabozora bidaltzen zuten gaixo diagnostikatutakoa.
|
|
|
Alardearen auziak asko nekatu ninduen: energia asko galdu nuen, batez ere hitz eginez konpon
|
zitekeelako
, nire ustez. Gainera, kontzientzia hartu nuen nire hainbat kide ez zirela ari defendatzen nik printzipiotzat nituen zenbait kontu; ez zitzaidan gustatu.
|
|
|
Haien irudiez josita zeudelako kaleak. Horma irudietan, pankartetan, karteletan, tabernetan eta nonahi aurki
|
zitekeelako
horren erreferentziarik.
|
|
|
Bakarren bat bistaratu orduko, errezatzen hasten nintzen, erabateko arrotza izan zedin. Ezaguna izanez gero, amaren belarrietaraino irits
|
zitekeelako
gure berri. Halako korapiloek zertan ari ote ginen pentsatzera behartzen ninduten.
|
|
|
Beharbada ez nion esan behar, baina norbaiti nire susmoak agertu behar nizkion eta eraso horien atzean Perrin jauna ote zegoen susmoa nuela adierazi nion, eta kontatu nion hilabete lehenago nire gelan egin zidan eszenaren berri. Gizonak eskertu egin zidan aitorpena, horrela gutxienik neurri batzuk hartzen has
|
zitekeelako
, bere erara gure ardura ere bazuela sentitzen baitzuen. Hasteko, Jean Pierregana joan eta nola zegoen ikusteko agindu zidan, eta saltokia itxi baino lehen itzultzeko, aurrera begira erabakiren bat hartu genuelako.
|
|
2019
|
|
|
Bestetik, Homero emakume izan
|
zitekeelako
aierua ez da berria. Viktoriar aroko Samuel Butler idazle ingelesa, 1896an, lehena izan zen Odisea emakume batek idatzia zela sostengatzen, Iliadarekiko kontrajarpenean, etxe barruko mundu ez militarrean oinarritzen delako eta emakumeek jokatzen duten paper aktiboagatik, zenbaitetan gizonezko pertsonaiak estaltzeraino (etxerako bidaian Ulises bere garaiko emakume garrantzitsuenekin topatzen da, ez gizonezkoekin).
|
|
2020
|
|
|
Eta kontuan hartuta deskribapena egin duela kazetariak Latinoamerikan ezagutu duen pertsona batek, kazetariarekin egun batzuetan hizketan egon den pertsona batek, eta gainera grabatuta dagoela, ba, sinesgarria iruditu zitzaigun, sinestezina baita norbaitek asmatu ahal izatea, urrutitik, benetan dagoen leku bat; zeren batek gauza orokor batzuk asma ditzake, baina hori baino askoz gehiago zen. Beraz, ikusirik eman zuen informazioa, egia izan
|
zitekeelako
ustean geratu ginen, inpresionatuta geratu ginen, eta nik txosten bat egin nuen, eta gomendioa eman nuen, ondorioetako bat bezala, lehenbailehen Frantziako autoritateekin harremanetan jartzeko. Hori guztia hemen izatera, neronek jarriko nukeen kasua martxan, egin nezakeelako, desagertuak bilatzeko dauden protokoloen arabera, Nafarroako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren berme instituzionala baitaukate.
|
|
|
Irakasleak dio bere erruz egin zidatela mehatxu. Egia azaldu nionean abokatu batengana jo zuelako justizia eske, eta bide horretatik, iritsi behar ez zuen tokira irits
|
zitekeelako
nire berri. Nik ez dut hala uste.
|
|
|
Aspaldi ekibokatu zela iruditu zaio, antzeko gela zuri aseptiko batean, ospitale horretan bertan, zoriontsua izatea erabaki zuenean, edozein egunetan, oharkabean, abisurik jaso gabe, atzera kontaketarik gabe, hil
|
zitekeelako
. Hil gaitezkeelako.
|
|
2021
|
|
|
Azazkalak jan besterik ezin zuen egin. Mugitu gabe egon behar zuen eta zigarro ziztrin bat ere ezin zuen piztu, haren punta goritua, urrunetik ikus
|
zitekeelako
. Baski diktadorearen aginduak ziren.
|
|
2022
|
|
|
Bihotzaren taupadak bizkortu zitzaizkion behingoan. Amelie haien soinuarekin esna
|
zitekeelako
ideia etorri zitzaion. Baserrira heldu arte ez zion irriak abandonatu.
|
|
|
Hori ez zela ezer gogorarazi behar izan nion aholkulariari, horretara jartzen zenean askoz ere gogorragoa izan
|
zitekeelako
, gozatu egiten baitzuen egurra ematen eta seguru asko hirugarren entregarako utziko baitzuen artilleriarik mingarriena.
|
|
2023
|
|
|
Azkaineko etxalde batean bizi zen aspalditik; lau horma haietatik gehiegi atera gabe, egia esan. Bere izena Espainiako Gobernuaren zerrenda beltzean ageri zen eta ez zen komeni sudurra larregi erakustea, arriskutsuegia izan
|
zitekeelako
.
|
|
|
Argi ibili behar zuen, oso. Hanka sartzerik txikiena garesti ordain zezakeen dena pikutara joan
|
zitekeelako
. Polizien armiarma sarean jaustea hondamendia izango litzateke, azken urteetan egindako lanaren emaitza alferrik galduko lukeelako.
|
|
|
Siriatik itzuli zenean, azken hatsetan zegoen kultura aldizkari batean topatu zuen behin behineko lana, eta komunikazio arduradunekin kalapita gorriak ibili zituen. Margolari, zizelkari, musikari eta idazleekin elkarrizketak lortzeko, gehien gehienetan komunikazio arduradunen hesia gainditu behar izaten zuen, nahiz eta, haiengatik ez balitz, maiz erraza izan zitekeen artista haiekin mintzatzea, zuzenean har zezaketelako telefonoa edo zuzenean joan
|
zitekeelako
haiengana. Gertatzen zena zen komunikazio arduradunek soldata justifikatu behar zutela eta beren boteretxoa erabiltzen zutela kazetariei bidea trabatzeko, gisa hartan aditzera emanez artistaren eta kazetariaren arteko bitarteko ezinbestekoak zirela.
|
|
|
" Oso latza izan da" esan zien erizaindegi hartan ondoan suertatu zitzaizkion lagunei, ETApm, GRAPO eta PCE (r) taldeetako hiru preso politikoei. Hain latza non, erizaindegiko medikuak gehiegi saiatu ez zirelako edo saiatuta ere ordurako gauza handirik egin ezin
|
zitekeelako
, hil egin baitzen handik ordu gutxira.
|
|
|
Eserita jarraitzen zuen umeak zeharka begiratu eta, nire irribarrea ikustean, berak ere irribarre egin zuen. Ez erabateko irribarrea, badaezpada, tranpa izan
|
zitekeelako
. Lepoa niregana zertxobait jiratu eta, zeharka begiratuz, irribarre pixarra eskaini zidan.
|