|
2000
|
|
|
Garai batean alkate izateko aukera izan zenuen eta urte luzez aritu
|
zinen
horretan...
|
|
|
Lapurditik Nafarroa Beheretik paseaz Zuberora etorri
|
zinen
eta bertakotu. Nola ikusten duzu Zuberoa?
|
|
|
Noiz eta nola hasi
|
zinen
jotzen?
|
|
|
Nola hasi zenuen lana, non hasi
|
zinen
begira, nora jo zenuen, nola izan da lan prozesua. Hasieratik zenuen gutxi gorabeherako zerrenda bat eta hori betetzen joan zara ala pixkanaka pixkanaka egituratzen joan zen ehuneko zerrenda?
|
|
|
Borroka politikoei buruz nolako bizipenak izan dituzu? «Egin»en izan
|
zinen
hasiera hartan, ezta?
|
|
|
Gaztetan Lur taldean ibili
|
zinen
. Ez al zaizu deigarria iruditzen idazleen bandatan biltzeko ohitura hori?
|
|
|
ertsotan jendaurrean nahiko berandu hasi
|
zinen
, 29 urte ingururekin. Baina betidanik izan duzu zaletasuna.
|
|
|
Irazu, zerorri bertso eskolara joan ez bazina ere bertsolaria izango
|
zinen
! zuk ez duzu bertsotan han ikasi.
|
|
|
Rock sinfonikoa deitutakoaren aitzindari izan
|
zinen
. Rock sinfonikoak badu lekurik egungo musikagintzan?
|
|
|
Duela urte gutxi hasi
|
zinen
zuzeneko emanaldiak eskaintzen. Zergatik hogei urte inguru zuzenekoak eman gabe?
|
|
|
Nobelaren proiektua Igartza sarira aurkeztu eta aukeratu egin zuten. Nola iritsi
|
zinen
hortara?
|
|
|
" Jonas eta hozkailu beldurtia" ipuinarengatik saria jasotzean, Groucho Marxen zale agertu
|
zinen
. " Ohore bat da Groucho Marxen zalea den honentzat andere botereari eskuan muin ematea ahotik purua kendu gabe.
|
|
|
Zigortua egon
|
zinen
bederatzi hilabetez, zer gertatu zen?
|
|
|
Hegazkinen hegaldien eta alderdiaren biltzarren artean atzeman dugu politiko eta kantaria. Idazkari nagusia hautatua izan
|
zinen
unean ETAren su etena indarrean zegoen, eta EA alderdia, berriz, aro berri baten abiaburuan. Zer balorazio egiten duzu aro berriari buruz, alderdiaren gidaritza hartu zenuenez geroztik?
|
|
|
Basoan izan omen
|
zinen
Alpeetan...
|
|
|
Kultur sailburu ere izan
|
zinen
trantsizio garaian...
|
|
|
Zu, ordura artekoak ez bezala, aurrez lantzen hasi
|
zinen
–
|
|
|
ez zenuen itsasoko arrainik aipatzen, deabru zahar horrek! Alderantziz, noizean behin egurrezko karabana bat etortzen zen Lahinchera, garai hartako putetxea alegia, eta hantxe izaten
|
zinen
zu ere, ilaran, sosak eskuan dantzan zenituela. Eta beno, ez gaitezen inguru minguru ibili:
|
|
|
Eta, eskola akabaturik, eskailburuan bertze bizpahiru ikaslerekin hizketan ari nintzela, aldamenetik iragan
|
zinen
, eta deitu, eta erran zenidan:
|
|
|
Eta solasean hasi
|
zinen
:
|
|
|
HANDIK aitzina, astean behin edo —ortzegunetan, zeren ortzegunetan ez baitzenuen eskolarik emaiten—, unibertsitatetik ateraz gero, xuxen joaiten nintzaizun etxerat, zeina gure egoitzarako bidean baitzegoen, bisita labur edo ez hain labur batzuen egiterat... eta hala bihurtu
|
zinen
ene kontzientziaren aitzindari, gidari eta argi egile —ene uste osoaren kontra, derradan bide batez, zeren, Salaman carat joan aitzin, net sinetsirik bainengoen ezen, harat iritsi bezain fite, hango jesuitekin harremanetan jarriko nintzela eta haietarik norbait izanen nuela maisu eta bide erakusle—, eta hala egin ninduzun, halaber, zeure adiskide, eta adiskidetasun horrek ohoratu izan n...
|
|
|
Irriz hasi
|
zinen
. Eta ihardetsi zenidan:
|
|
|
Zeure aitzinean ez oharrik ez paper skribaturik ez bertze lagungarririk ez zenuela, hizketan hasi
|
zinen
:
|
|
|
Baina erran behar dizut ezen zure memoriak baino areago harritu eta zurtu ninduela aipu eta anekdota haien lotzeko erakutsi zenuen antzeak eta trebetasunak, zeren, hainbertze pilatu eta juntatu arren, ez baitzirudien bihirik ere soberan zegoela, bakoitzak baitzuen han bere intentzionea eta erranahia, bere tokia eta bere lekua. Eta, aipu eta anekdota haiekin eta haien arteko loturekin, sare bat osatuz joan
|
zinen
hitzez hitz eta elez ele, eta ni sare hartan atrapaturik eta liluraturik sentitu nintzen, halako suertez, non ez bainintzen ohartu ere enekin egiten ari zinenaz. Baina, liluraturik banengoen ere, hats har nezakeen oraino, uretan dagoen arrainak bezala.
|
|
|
Kontatu dizut zer nolakoak eta zein gisakoak izan ziren jaun Marcelek jauregian iragan azken egunak, eta ohartuko
|
zinen
, haren erranetarik, ezen bazuela bere buruari irri egiteko ahalik eta gaitasunik aski; aita Bartolomerentzat, aldiz, guztiak zuen harriaren zurruntasuna eta txantxak nekez edirenen zuen haren mihian mintzabiderik.
|
|
|
—Aberasturik iritsiko
|
zinen
Indietarik, jakina...
|
|
|
—Aitzinago zu Salamancarat joan
|
zinen
... baita hurrengo urtean itzuli ere, izurriak Urbiain hartua zuenean. Eta aita Bartolome bere sermoietan erraiten hasi zen ezen Pagabasoko leizea zinez zela infernuko ahoa, zeren, ba ote zen froga argiagorik eta ebidentagorik, han berean zure aitari tigrearekin gertatu zitzaiona baino?; eta erran zuen, halaber, ezen infernuko aho hartarik jalgi zela Luthero, deabruen printze berria, urbiaindarren etsaia eta galgarria, izen bereko osaba Joanikoten txakurraren baitarat egiteko, zeren deabruek ahal hori baitzuten, gizonen baitan edo animalien baitan sartzekoa eta itxuraldatzekoa, nola ikus baitzitekeen ebanjelioan ere, hainbat etsenplutan.
|
|
|
Aditzerat eman gabe ere, ongi bai ongi ohartuko
|
zinen
, noski, non egon nintekeen ni eta zein lekutan doi, izarrak sabai zituèn kakategi arrunt bezain original hartan, zeren eta, bertzeek ez bezala, hertzeekikoa egina nuen arren, ez nuen, ez, eszena hura galtzeko: Villagrandeko dukearen gibelean nengoen, bai, harenganik hiruzpalau urratserat!
|
|
|
Ohitura hori ez bazenu, ordea, gauzak bidetik eta bere lekutik ateratzekoa, Jainkoaren donu eta dohaintzat hartuko zenuke, zeren zuri ere ez bailitzaizuke gaizki etorriko osabarenetik zentzatzea. Izan ere, heresia izurria baino kutsakorragoa da, eta osabarekin gehiegi ibili izan
|
zinen
, urte luzeetan. Eta, bertzela uste dezakezun arren, erabakia onbera eta bihozbera izan da, zeren heresiazko bekatua ez baitago munduko azote guztiekin ordaintzerik ez garbitzerik; ezta desterruarekin ere.
|
|
|
—Ez nizun deus ebatsi —defendatu nuen neure burua— Inpentsan izan zen... Ez
|
zinen
atea irekitzeko gauza eta...
|
|
|
Galdera andana prest neukan, esku artean korapilaturik neraman aferarekin ikusteko zuzenik ez zutenak: " noiz hasi
|
zinen
lan honetan?"," zer motatako bezeroak etortzen zaizkizu?" eta gisakoak. Interesatzen zitzaidana lortu ezean, gutienez ere ez nuen alfer bidaia egin nahi.
|
|
|
Agonduta zeuden eta musuka biak. Beti iruten ikusten zintudan etxean, eta ipuin politak esana
|
zinen
. Iruten, beti iruten.
|
|
|
Atzo ez al
|
zinen
zu eliza atarian ibili. Zarata ederrik atera zenuten.
|
|
|
halaxe jolasten
|
zinen
.
|
|
|
Gogoratzen naiz esan dit amak. Baina zu txikiegia
|
zinen
, hura...
|
|
|
galdegin dio Tomek tupustean. Norbaitekin biziz gero, ez
|
zinen
bidaia honetan bakarrik etorriko, ezta?
|
|
|
Baina ez al
|
zinen
ohartzen ezkondua zegoela. Ez al zintuen horrek uxatzen?
|
|
|
Urrundu
|
zinen
nigandik, urrundu zinen
|
|
|
Urrundu zinen nigandik, urrundu
|
zinen
|
|
|
Urrundu
|
zinen
nigandik, urrundu zinen
|
|
|
Urrundu zinen nigandik, urrundu
|
zinen
|
|
|
Jendea aise aldatzen zen han, batzuk hiltzen zirelako eta haien lekua betetzera beste batzuk ekartzen zituztelako. Gaur musean edo ariko ginen laukotea mahaian eserita; hurrengo egunean berriro eseriko
|
zinen
beste saio bat egin asmoz, baina ohartzen zinen bezperakoetatik bat falta zela, edo bi agian. Hil egin zirela, alegia.
|
|
|
Jendea aise aldatzen zen han, batzuk hiltzen zirelako eta haien lekua betetzera beste batzuk ekartzen zituztelako. Gaur musean edo ariko ginen laukotea mahaian eserita; hurrengo egunean berriro eseriko zinen beste saio bat egin asmoz, baina ohartzen
|
zinen
bezperakoetatik bat falta zela, edo bi agian. Hil egin zirela, alegia.
|
|
|
Ahoa odolez betea neukala ez
|
zinen
jabetu.
|
|
|
Ez
|
zinen
ezertaz jabetzen.
|
|
|
Ez zenekien zenbat denboraz geldituko
|
zinen
,
|
|
|
geldituko
|
zinen
ere zalantza zenuen,
|
|
|
– Zu ez al
|
zinen
ertzainen komandantea izan, Estepan? –galdetu nion Lauaxetari, zirikatzeko asmotan.
|
|
|
– Mungiarrak dituzu gazte hauek, Estepan. Zu hazi
|
zinen
herrikoak. Zuk ezagututako herritarren bilobak.
|
|
|
Ez da maitasuna. Zu ez
|
zinen
ezkondu, ezta?
|
|
|
– Egia da, bai, gazteegi hil
|
zinen
.
|
|
|
– Olerki bat bezain seme ederrik ez dagoela idatzi zenuen behin –esan nion, zuzenketari jaramonik egin gabe– Eta, ideia horrekin bat eginez, hemen poema batzuk utzita joan
|
zinen
, baina ez alabarik edo semerik.
|
|
|
Kontuz etorriko zineten! ’, esan zioan; ‘ez al dituzue atzean izango...! ’ Ama horrelakoa baita, bar bar bar, eta: ‘Ri ra joan
|
zinen
, guk ez genekien ezer, gauean etorri ziren’, hala etorri zituan-eta beste gau hartan sekretako txakurrak, atea hautsi, aita sutan jarri zuan, ateratzeko! ateratzeko etxetik eta pertsonak sartu behar diren bezala sartzeko!
|
|
2001
|
|
|
ETBn hasi orduko, albisteak ematen hasi
|
zinen
...
|
|
|
EFE ajentzian kolaboratzaile izan
|
zinen
. Albiste agentziak fidagarriak dira?
|
|
|
Ezker abertzalearen inguruko per tsonekin aritu
|
zinen
eztabaidan. Gaur egunera etorri aldera, zeinek baldin tzatzen du presoen egoera zure ustez, Madrileko eta Parisko Gobernuaren politikek, ETAren jarrerak edo euskal gizartearen geldotasunak?
|
|
|
Bete betean integratu
|
zinen
beraz...
|
|
|
burua. Bermeon aurrelari aritu
|
zinen
, orain Alaveseko atzelari zara. Zer alde nabaritu duzu batetik bestera?
|
|
|
Txikitan Liverpoolen jarraitzaile
|
zinen
. Zer sentitu zenuen bere aurrean?
|
|
|
Eta Dionisio, artzain ona bezala, ardiekin joaten da toki denetara, maiz etxean ahaztuko bazaio ere. Amerikara artzain joan
|
zinen
, garai batean beste askok ohi zuten bezala. Nola hasi zinen artzain lanetan, eta nola iritsi zinen Amerikara?
|
|
|
Amerikara artzain joan zinen, garai batean beste askok ohi zuten bezala. Nola hasi
|
zinen
artzain lanetan, eta nola iritsi zinen Amerikara?
|
|
|
Amerikara artzain joan zinen, garai batean beste askok ohi zuten bezala. Nola hasi zinen artzain lanetan, eta nola iritsi
|
zinen
Amerikara?
|
|
|
Legebiltzarreko PSNko bozeramaile izan
|
zinen
, eta PSOEko Batzorde Federaleko kide ere bai; gaur egun ez, ordea. «Galduaz irabaztea espero dut» zenioen duela zortzi urte.
|
|
|
Eta, hondarrean, Sartagudan hasi
|
zinen
...
|
|
|
Nolatan animatu
|
zinen
nobela hau idaztera?
|
|
|
(Sakon arnastuz) Zure zikloaren zein egunetan oheratu
|
zinen
Tomasekin, 5, 15 edo 25.nean?
|
|
|
Gauean jaio
|
zinen
, ezta. Orduan gaua arte egon duzu zain.
|
|
|
(Ironiaz.) nekatu egingo
|
zinen
!
|
|
|
Zu ez
|
zinen
egon!
|
|
|
Zure omenez bildu gara, Patxi. Aspaldi joan
|
zinen
gure ondotik, baina hemen zaude berriro?
|
|
|
«... gaur egun, badira argitaletxeen munduan postu nagusiakdituzten emakumeak. Gauzak aldatzen ari dira, baina ni hasi nintzenean, munduhorretan lagun asko zituen pertsona pribilegiatua
|
zinen
edo jai zenuen. Orain, errazagoa da norbaitek zure lana kontuan hartzea.
|
|
|
Baina zorionez, han pare bat egun besterik ez duzu igaro. Zerbitzari gisa
|
zinen
eta bi egun neketsu haietan, hamaika plater hautsi dituzu. Gurasoak are haserreago jarri dira, eta hautsitako plater bezainbeste lanetan saiatu zara, baina denetan porrot.
|
|
|
–Ederra geratuko da. Ispiluaren aurrean Daniela ikusiko duzu berriz, lehen
|
zinen
berbera. Lehen bezain ederra.
|
|
|
Armendarizen ama etorri da orduan, eta mutilaren itxura zurbila eta besoetako oilo ipurdia atzemanez ea ondo al dagoen galdetu dio kezkatuta. Gizajoa, hoztu egingo
|
zinen
. Eta aurtengo negua zein gogorra izan den kontatzeari ekin dio segidan.
|
|
|
–Zergatik etorri
|
zinen
honaino, Marcos? –ausartu zen Maria– Zuenetik hain urrun.
|
|
|
–Eta beste barik etorri
|
zinen
–Mariak Marcosi.
|
|
|
–Anas –jarraitu zuen Lucasek–, zeu ere gerran egon
|
zinen
, ezta?
|
|
|
–Eta non ibili
|
zinen
–
|
|
|
Aurreko bizitzan zer izan
|
zinen
, orain zer zaren eta hurrengoan zer izango zaren: horra hor indio askotxoren kezkabidea.
|
|
|
‘Zer, atzo joan
|
zinen
–’
|
|
|
‘Begira, hemendik jaio
|
zinen
zu.’
|
|
|
Eta amak eskua salbepean zuela ohartu zen, Hemendik jaio
|
zinen
zu esan zuenean amak, hatz erakusleaz sabela seinalatzen zuela, eta hatz erakusleak orbain ikaragarri bat erakutsi zion, amaren hatza bera bezain lodia eta luzeagoa, zilborzuloan hasten zena eta, sabel zurian behera, inondik ere begiratu nahi ez zuen zangarteko ilebaso ilun haren ia mugaraino iristen zena.
|
|
|
B: Ez al
|
zinen
nire faltaz ohartu?
|
|
|
ez duzula kaortada galdu. Ez al
|
zinen
lehengoan mendira joan?
|
|
|
Beltzez ezkondu
|
zinen
, ordea...
|
|
|
Honezkero, konturatuko
|
zinen
, ezta, dagoeneko, ez dutela amamak eta amonak hitz egiten. Zergatik den galdetuko duzu, seguruenik.
|
|
|
Lehen aldiz ikusi zintudan eta, tak!, barneratu
|
zinen
nire giltzez itxitako arropategi ezkutuan.
|
|
|
Baiezkoan, badakizue Bannister letraduak Bannister lekukoarekin izan zuen hizketaldi biziaren berri: " Zu, Bannister jauna, non
|
zinen
holako egunetan?";" Egia esan, Bannister jauna, ez nuen etxetik alde egin...".
|
|
|
Hori, ordea, ez zen horrela gertatu, zorionez. Nola hasi
|
zinen
, bada, bertso zaharrak biltzen?
|
|
|
Zu re ikasle ibilbidea, ordea, ez zen Xabierren amaitu. Noranahi joanda ere nola edo hala moldatzen
|
zinen
, beraz, bertsoak biltzen segitzeko.
|
|
|
Bertsopaper saltzaile haiek eragiten zizuten liluraho rretatik nola pasatu
|
zinen
, ordea, bertsopaperak bildu eta argitaratzera. Gogoan al duzu nola eskuratu zenuen zeure lehen bertsopapera?
|
|
|
Esaiozue hitz bat euskaraz baserritar bati mendian: hitz horren aurretik gizon bat
|
zinen
; orain anaia zaitu".
|
|
|
Zer jokatzen zenigun? Eta nola moldatu
|
zinen
lehiaketan? 1 lon. Lehen sariak lortu genituen, Sokrates.
|
|
|
turismo azpi eta gain egiturak, turismoaren merkatuari plegatu kultur ekoizpenak, arkitektura, gastronomia, mendiko bideak eta erdaraz agertzen ziren sineste tradizionalen zerrendak adibidez. Ohartua
|
zinen
engoitik, herrialde hau zinez biziarazten zuten funtsezko ekintzak garapen orokorraren eskema zehatzetarik kanpo obratzen zirela. Finantzamendu publikorik gabe, gasna puska eta kafe beltz baten trukean anitzetan.
|
|
2002
|
|
|
9 urterekin Zumaian hasi
|
zinen
, 11rekin Donostian Mentxu Medelekin, 14rekin Madrilen… Nola oroitzen dituzu aldaketa horiek denak?
|
|
|
Madrilera Eusko Jaurlaritzako beka bati esker joan
|
zinen
. Noraino da erabakiorra, dantzari baten etorkizunean, erakunde publikoen dirulaguntza?
|
|
|
Sariez gain famatuago ere bilakatu
|
zinen
horren ondoren.
|
|
|
Baina aktore egin
|
zinen
–
|
|
|
Antzerkiarekin hasi
|
zinen
orduan?
|
|
|
Noiz hasi
|
zinen
zu idazten?
|