|
2005
|
|
|
Atzo Erdi kalean
|
zeuden
herritarrak zur eta lur geratu ziren ikusten zutena ezin sinetsita. " Poliziak gazte baten atzetik hasi dira lasterka, zentroan.
|
|
|
Osaba miresten eta haren trakako fama harrapatzea xedetzen zuen. Amaren anaia lehen munduko gerlara abiatu zen 1915ean, adinean
|
zeuden
herritar frankorekin, hala nola Piarres Harrondo, eta justuki Paristik Verdunera zihoan trena San Florentinen ekuratu zenean zaldiak kargatzeko, osabak ihes egin zuen. Subazterrean bildu ilobek Joanesen eleak edaten zituzten; zioenez, bizpahiru aste eraman zituen jendarmeekin herriratzeko kuku muku latzean, eta gero, Urepelen gauez gau muga pasatuz, Oihartzunen errefuxiatzeko.
|
|
2007
|
|
|
Eguna hasi zuenean fresko egiten bazuen ere, orduak aurrera joan ahala, eta batez ere eguerdi partean, eguzkiak gogor jo zuen. " Aurreko urteetan baino gauza gutxiago eta jende gutxiago" zebilela zioten postuak ikusten
|
zeuden
herritar batzuek. Baina kontuak kontu, azkenerako, jendea animatzen hasi zen.
|
|
2008
|
|
|
Ikusten denez, seminariorako euskara katedra eskakizuna publikoki eta Oñatin bilduta
|
zeuden
herritar zein agintarien aurrean egiteaz gain (egun hartan Bizkaiko eta Gipuzkoako diputatuak zeuden) Gipuzkoako Diputazio berari eskatzen zion inplikatzeko. Hau da botere laiko bati Elizaren eremuan muturra sartzeko eskatzen ari zen Azkue euskararen faboretan.
|
|
|
Hori zela-eta, alkateak han zeudenen nortasunak biltzeko eginkizunetik dispentsatu egin zuen eskribaua102 Bilera nondik hasiko eta, Domingo Iraegi kapilauaren idatzi bat irakurri zuen eskribauak, San Andres parrokiako abade baten heriotzaren ondorioz, haren lanpostua eskatzeko. Han bilduta
|
zeuden
herritarren aurpegiak ikustekoak izango ziren, batez ere irakurri zen eskakizuna sei orrialde beteko idatzia zela kontuan hartzen badugu. Onartu zen, halako batean, Iraegiren eskakizuna, eta ondoren, zeharka, beste honako hau adierazi zen:
|
|
|
Lehen momentuko exodoaz gain, eibartar askok herritik alde egin zuen hurrengo urteetan: 1811n udalak herritik kanpo
|
zeuden
herritarren zerrenda bidali zion Herrialdeko Kontseiluari; egun berean aitortzen zuenez, frantziarren aldeko. Zaintza Zibikoa, n?. Guardia Cívica?, ez zuen inortxok ere izenik eman404 Beraz, badirudi Napoleonen eskutik heldutako liberalismoak ez zuela jarraitzaile gehiegirik aurkitu Eibarren.
|
|
|
Prozesu honetan, Jusuen ondorengoek auzokideen konfiantza eta elkartasuna irabaztea lortu zuten, berez, herri diputatuak eta herri sindikoa bakarrik auzokide ez ziren herritarren ordezkariak baziren ere. Beharbada egongo ziren, dirudunak izanda ere, udal gobernutik baztertuta
|
zeuden
herritarrak, kaparetasuna ezin zutelako frogatu. Baina, herri ordezkarien ekimena ez zen horiengan oinarritu, milarrik ez zutelako udaletik kanpo egoteaz gain, biziraupen egoeran bizi ziren herritar xeheengan baizik.
|
|
|
Haserreak jota
|
zeuden
herritar talde batek justizia bere esku hartu du Boliviako Achicachi herrian. Herritarrek ustekabean harrapatu zituzten, herenegun ustez lapurretak egitera zihoazen sei gizon eta bost emakume, horietako bat haurdun zegoen.
|
|
2009
|
|
|
Ordubete geroago zen irtetekoa emakumeak kantineratarako soilik nahi dituena. Alarde tradizionalaren zain
|
zeuden
herritarren aurretik igaro behar izan zuen parekideak. Kale Nagusiaren parean, eta betiere lekukoen arabera, bide ertzean zeuden pertsona batzuk konpainien erdira sartu eta irainka hasi ziren.
|
|
|
Atentatu lekutik gertuko hoteletatik ezin aterata egon ziren hainbat orduz auzokideak eta hoteletako turistak, Guardia Zibilak inguruak itxi baitzituen. Inguruan
|
zeuden
herritarrak segurtasun perimetro zabaletik kanpora bidali zituzten.
|
|
|
Jaiak irailaren 1ean hasi baziren ere, egun hori aukeratu zuen Ertzaintzak txosnetan ziren euskal presoen argazkiak kentzeko. Eguerdian hainbat ertzain bertaratu ziren, eta han
|
zeuden
herritarren txistu eta oihuei gomazko pilotekin erantzun zieten. Ertzainek alde egitean gauzak lasaitu ziren, baina gauean berriz hasi ziren, lekuko batzuek BERRIAri erran diotenez.
|
|
2010
|
|
|
Makinan botila hartu, makinan dirua sartu eta botila bete zuen. Ostean, bertan
|
zeuden
herritarrei esnea eskaini zien. Asko izan ziren esnea probatu eta etxera botila bat eraman zutenak.
|
|
|
Fulani etniako Artzain musulmanek nekazari kristauen hiru herri eraso dituzte gauean. Fusilekin, metrailetekin, errebolberrekin eta aihotzekin armaturik, Dogo Na Hauwako, Ratsateko eta Jejiko etxebizitzetan sartu dira gaueko 02:00ak eta 5:00ak artean eta bertan
|
zeuden
herritarrak, batez ere emakumeak eta umeak, hil egin dituzte.
|
|
|
Urraul Goitiko Gindano eta Zerrenkano herrietan ohiko auzia sortu zen 1785ean apez erdalduna izendatu zutelarik. Alde bateko eta besteko lekuko guztiak ados
|
zeuden
herritarrak atzerritar gutxi batzuk salbueuskaldunak zirela baieztatzerakoan; ezadostasuna herritarren elebitasun maila neurtzerakoan zetorren. Hala, lekuko batek adierazi zuen baten batek zerbait zekiela, baina gaizki:
|
|
|
Kontraesan moral bat dago gaur egun: Milosevicen gainbehera gertatu eta gero, itxaropentsu
|
zeuden
herritarrak. Nire ustez, okerrena da erregimenaren garaian dirutza handia pilatu zuten pertsonak jokalekura itzuli zirela, eta, eskura duten baliabide mordo horri esker, kalte handia egin dezakete, politikariak zuzenduta eta erosita.
|
|
2011
|
|
|
Plazako tabernetan zintzurra bustiz hasi zuten ibilaldia txistulari askok, egunak luze joko zuela jakitun.San Martzial kalean, gutxigatik ez zuten topo egin alarde tradizionalekoek eta parekidekoek. Bigarrenen zain
|
zeuden
herritarrek ozen egin zieten gorazarre lehenengokoei; ez zen, ordea, alderantziz gertatu. Udaletxe aurreko San Joan plazan, eskopetari, musikari eta abarrak ikuskatu zituen jeneralak, eskopeten suari ekin aurretik.
|
|
|
Han prestatuko zuten iraultza, eta indarrak batu ahala, herrietara jaitsiko ziren ibilian ibilian Habanaraino heltzeko. Camilo Cienfuegos bere zaldi gainean Habanan sartu zenean, ez ziren hamar yatetan ere kabitzen iraultzarekin bat eginda
|
zeuden
herritarrak. Lau eroren ametsa izandakoa, herri osoaren egia zen.
|
|
|
Osoko bilkuren aretoan
|
zeuden
herritarretako bik galderak ere egin zizkieten EAJko eta PSE EEko ordezkariei presoen gaiaren harir.: Herritarretako batek EAJko ordezkariei galdetu zien ea presoen eskubideegan pentsatu zuen EAJk dipertsoa onartu zuenean eta PSE EEko zinegotziari galdetu zion ea GALarenak biktimak diren ala ez.
|
|
|
Nazka nazka eginda
|
zeuden
herritarrak jauntxoen eta ahaide nagusien handikeriaz, botere goseaz eta odolzalekeriaz. Ahaide nagusien zapalkuntza horri aurre egin nahian, jendea, batez ere hirietan, elkartzen hasi zen eta ermandadeak edo anaidiak sortzen.
|
|
2012
|
|
|
Langileek bete dituzte erakundeek ezarritako gutxieneko zerbitzuak; ordea, termometroak ere gutxienekoetan nola egon diren, erabiltzaileek traba gehiago izan dituzte, batez ere garraiobideetan. Trenaren edo autobusaren zain
|
zeuden
herritarrek nozitu dute gehien lanuztearen eta hotzaren eragina. Hezkuntzan nabaritu da gehien protesta, eta ikasleek azkar alde egin dute ikastetxe atarietatik.
|
|
2013
|
|
|
Arrasateko erdigunean zehaztutako 1.900 metroko ibilbideari hiru itzuli eman zizkioten korrikalariek. Ordu horretan kalean
|
zeuden
herritarren babesa eta animoak jaso zituzten.
|
|
2014
|
|
|
Laguntza eske hasi ziren eta tentsioa eta murmurra zabaldu zen plazan. Kamerariak ziztu bizian joan ziren Garitanorenganaino, eta handik alde egiteko eskatu zieten ondoan
|
zeuden
herritar batzuek. Liskar txiki batzuk ere egon ziren, uneko tentsioak eraginda.
|
|
2017
|
|
|
Azkeneko urteak zorigaiztokoak izan ziren. Puskas tabernan
|
zeuden
herritarrei arretaz begiratzen ari zen. Bazekien herritar horietako bat izan zitekeela hurrengoa, barruko mezulari ezezagun batek esaten zion.
|
|
|
Halako berri baten beharrean eta jai giroaren irrikan
|
zeuden
herritarrek, dantzari eta festari ekin zioten gogoak iraun zuen arte. Alkaidea ez zegoen han, ez zen ausartu, halaxe erabaki zuen.
|
|
|
Han prestatuko zuten iraultza, eta indarrak batu ahala, herrietara jaitsiko ziren ibilian ibilian Habanaraino heltzeko. Camilo Cienfuegos bere zaldi gainean Habanan sartu zenean, ez ziren hamar yatetan ere kabitzen iraultzarekin bat eginda
|
zeuden
herritarrak. Lau eroren ametsa izandakoa, herri osoaren egia zen.
|
|
|
Nik zera erantzuten diet, ordea: Habib Burguibak 1957an poligamia debekatu zuenean prest al
|
zeuden
herritarrak. Tunisiarrak aurrekariak izan gara esparru askotan?.
|
|
2018
|
|
|
Nafarroako Gobernuan zegoen garaian, UPNk bertan behera utzi zituen hitzarmenak. Gipuzkoaren eta Arabaren mugan
|
zeuden
herritarrek Iruñera joan behar izan zuten espezialistengana edo ebakuntzak egitera. UPNren helburua zen EAErekiko harreman oro haustea.
|
|
2019
|
|
|
Ez ziren kamioilari eta nekazariak, baizik eta jende arruntez osatutako multzo nahasi bat, erabili zutenak erregaien zergen kontrako protestaren aukera presio egiteko beste eskakizun askoren inguruan. Haserre zeuden Macronek murriztu zizkielako zergak mega aberatsei eta haserre
|
zeuden
herritar xehearekiko zeukan jokabide harroputzagatik: " Hutsaren hurrengoa diren jendeok" deitu zien behin.
|
|
|
1.117 erronkalarik parte hartu dute egitasmoan guztira. Erronkalari kopurua kontuan hartuta, hernanin 2018ko erroldan
|
zeuden
herritar guztien %5, 5 osatzen dute (20.222 herritar guztira, eta 1.117 erronkalari). hamasei urtetik gorakoak kontuan hartuz gero (hortik behera ez baita egitasmoa sozializatu), herritarren %6, 5ek hartu du parte. Era berean, euskararen inguruko ekimen bat izanda, elebidun edo elebidun hartzaileak soilik izan dira parte hartzaile posibleak. herritar posible guztiak kontuan hartuta, parte har zezaketen pertsonen %7, 3k egin du hala:
|
|
|
Azken grebak (2013ko maiatzaren 30koak), gainera, indar handiko irudi sinbolikoa utzi zuen herritar askoren memorian: Ertzaintza Herriko plazara sartu zen gazte bat atxilotzeko asmoz, baina bertan
|
zeuden
herritarrek polizia kanporatu zuten.
|
|
2020
|
|
|
" Hauteskundeak egin diren garai hauek %47ko abstentzioa eragin dute; botoa ematera deituta
|
zeuden
herritarren erdiak ez du hauteskundeetan parte hartu eta hori oso kaltegarria da gure herriaren osasun demokratikoarentzat. Asko kezkatzen gaitu pasa den igandeko parte hartze baxuak, emaitzei bidezkotasuna kentzen diela uste baitugu.
|
|
|
Protestek eztanda egin zuten kalean, azken urteetan izan diren jendetsuenetakoak. Ohiko bilakatutako arazoez nazkatuta
|
zeuden
herritarrak, adibidez, argindar eteteez. Beirut hiriguneko etxebizitzetan gutxienez hiru orduz eteten zen argia, beste zonalde batzuetan 12 ordutakoak ere izaten ziren.
|
|
|
Konfinamendua hasi eta segituan, Usurbilgo Udaleko Ingurumen sailak hondakinen bilketa sistema egokitu zuen. " Funtsean, modu egokituan, COVID birusak kutsatutakoen edo berrogeialdian
|
zeuden
herritarren hondakinak bereizita jasotzea izan da, hasieratik, helburua". Hori egin ahal izateko, egoera horretan zeudenek Udalari egoeraren berri ematea ezinbestekotzat jo zuten," informazio hori jasotzeko modu bakarra horixe zelako".
|
|
2021
|
|
|
Egoera gerra garaian baino okerragoa da. Orduan, 7,5 milioi lagunekoa izatera iritsi zen elikagai beharrean
|
zeuden
herritarren kopurua. Unicefek adierazi du trantsizio gobernuak ez duela lortu elikagai gabeziaren arazoari aurre egitea.
|
|
|
Euria goian behean egin zuen egun osoan, eta kanpinaren gainaldeko Aras errekak gainez egin zuen, prezipitazio handien eta bidean pilaturiko harri eta enborren ondorioz. Gerora frogatu zenez, leku desegokian eraikia zegoen kanpina, Aras errekak Gallego ibaiarekin bat egiten duen ingurunean; baina Espainiako eta Aragoiko gobernuen baimenarekin eraikita zegoen, eta han
|
zeuden
herritarrek ez zuten susmatzen horrelakorik gerta zitekeenik. Eurite bortitzen ondorioz, lohiz beteriko uholde handi batek minutu gutxitan hartu zuen kanpina, aitzinean harrapaturiko guzia barnean eramanez:
|
|
|
Antzera mintzatu da herritarren plataformako eleduna izaniko kide bat, Edurne Egino; harentzat, «bi ereduren arteko talka» izan zen: «Batetik, bizi kalitatearen eta jasangarritasunaren alde
|
zeuden
herritarrena, eta, bestetik, autoaren aldeko politika atzerakoia bultzatzen zuten botere handiko enpresa eta erakundeena».
|
|
|
Autobus bateko gidaria izan da istripuaren lekukoetako bat eta gidaria segituan ohartu da tren gidariari abisua eman behar zitzaiola. Deitu dioten arren, handik gutxira, istripua gertatu eta bizpahiru minutura, agertu da trena autoa zegoen pareraino, eta auto barruan zihoazen gazteek eta inguruan
|
zeuden
herritarrek keinu bidez jakinarazi diote gelditzeko treneko gidariari. Tren zerbitzua etenda egon da autoa trenaren bidetik atera duten arte.
|
|
|
Konfinamendua hasi eta segituan, Usurbilgo Udaleko Ingurumen sailak hondakinen bilketa sistema egokitu zuen. " Funtsean, modu egokituan, COVID birusak kutsatutakoen edo berrogeialdian
|
zeuden
herritarren hondakinak bereizita jasotzea izan da, hasieratik, helburua". Hori egin ahal izateko, egoera horretan zeudenek Udalari egoeraren berri ematea ezinbestekotzat jo zuten," informazio hori jasotzeko modu bakarra horixe zelako".
|
|
|
Nork esan du hemen zerbait gertatu dela? , eta gero, tabernan
|
zeuden
herritarrei begira, hitz egin zuen?. Ez al da egia hemen ez dela ezertxo ere gertatu?
|
|
|
Baziren aisialdirako guneak hiriburutik kanpo ere; are gehiago, benetako sare bat osatu zuten erromatarrek konkistatutako lurraldeen luze zabaletan. Izan ere, aditu batzuek uste dute bainuaren kultura zela Inperioan elkarrengandik hain urrun
|
zeuden
herritarrak batzen zituen erakunde publiko partekatu bakarra.
|
|
|
Dabid Anauten ustez: " Loratu zen mugimendua herri —eta gizarte— mugimendua izan zen, botere guneetatik kanpo
|
zeuden
herritarrek eta taldeek bultzatua" (Anaut, 2013: 539).
|
|
2022
|
|
|
1986 urtean diktadurarekin nekatuta
|
zeuden
herritarrek iraultza hasi eta Marcos diktadorea boteretik kanporatu zuten; 35.000 bat tortura kasu eta ustelkeria leporatuta, herrialdetik alde egin behar izan zuten hark eta haren senideek. Bada, orain, 36 urte geroago, Filipinen lidergoa hartzeko gertu dago Bongbong ezizenez ezaguna den 64 urteko semea.
|
|
|
Abenduaren 10ean batzarre informatibo bat egin genuen herrian gaiari buruz informazioa emateko. Bertan
|
zeuden
herritarrek, aho batez, proiektuaren kontrako helegiteak aurkeztea erabaki zuten. 102 herritarren eta kaltetuen sinadurak bildu dira, beraz uste dugu nahiko argi dagoela almandoztarrok ez dugula bi harrobiren erdian gelditu nahi.
|
|
|
Aste batzuk igaro dira txertatuta
|
zeuden
herritarrek berrogeialdirik egin behar ez zutela adierazi zutenetik; ondorioz, txertatu gabe dauden biztanleengan du eragina atzo hartutako erabakiak. Ministerioaren arabera, erabaki honek bereziki ikastetxeetan izango du eragina, kontaktu estuen etxeratzeen protokoloa bertan behera geldituko baita.
|
|
2023
|
|
|
Hurrengo egunean, bestalde, lokatza belaunetaraino iristen zitzaien. Bilboko Areatzan garbiketa lanetan
|
zeuden
herritarrei laguntzera batu zen txupinera ere. Han ikusi zuen elkartasuna du gogoan.
|
|
|
Alfabetatzearen ibilbidean, urrats garrantzitsuak eman ziren. Hasteko, liburuak, idatziak emendatuz joan ziren eta hor
|
zeuden
herritarren artean, pixkanaka idatziari hurbiltzen zirenen artean. Gerlak, borrokak izan ziren gizarte desberdinetan eta interesatzen zaigun garai eta eremuan, erlijioaren ing uruko gerla bortitzak izan ziren.
|
|
|
Lizarrako jaiei hasiera emateko txupinazoan gertatu da. Ziordiari balkoira ateratzeko txanda iritsi zaionean, balkoipean
|
zeuden
herritarren aurrean zabaldu du ikurrin bat. Segituan, udaltzainen burua agertu da, eta balkoitik atera du zinegotzia, indarrez.
|
|
|
Gertatu baino minutu gutxi lehenago iragarri zuen lurrikara Marokoko Geofisika Institutuak. Baina, ordu horretan, etxean edo jatetxeetan afaltzen
|
zeuden
herritar andana. Atzo jakinarazi zuenez, lurrikara gertatu ondoren ehunka erreplika izan ziren, baina ez ziren izan lehendabizikoa bezain handiak.
|
|
|
Gertatu baino minutu gutxi lehenago iragarri zuen lurrikara Marokoko Geofisika Institutuak. Baina, ordu horretan, etxean edo jatetxeetan afaltzen
|
zeuden
herritar andana. Larunbatean jakinarazi zuenez, lurrikara gertatu ondoren ehunka erreplika izan ziren, baina ez ziren izan lehendabizikoa bezain handiak.
|
|
|
Botoa ematera deituta
|
zeuden
herritarren %62, 68 joan ziren atzo hauteslekuetara. Dena den, 2019ko hauteskundeekin alderatuta, 7,3 puntu jaitsi da parte hartzea.
|
|
|
Hauteslekuak ireki dituztenetik 18:00etara, aiarren %53, 59ak eman dute botoa; hau da, boza ematera deituta
|
zeuden
herritarretatik 843k. Orion, aldiz, herritarren %54, 92a joan da bozkatzera 18:00ak bitartean, zehazki, 2.487 pertsona.
|
|
|
Hauteslekuak ireki dituztenetik 18:00etara, aiarren %53, 59ak eman dute botoa; hau da, boza ematera deituta
|
zeuden
herritarretatik 843k. 2019an, berriz, herritarren %53, 64ak eman zuten botoa ordu horretara bitartean.
|
|
|
Kontu handiz lurrean utzi eta zapia erretiratu zuen, eta gorderik zegoena bistara utzi. Gauargiren Kriseilua indarrez distiraka hasi zen, aretoko itzal guztiak uxatuz, bertan
|
zeuden
herritar guztiak arnasari heltzen zieten bitartean.
|
|
|
Gorpua jada eraman zuten. Zinta ondoan begira
|
zeuden
herritarrak sakabanatzen ari ziren, teknikariak telebista kameren argiak itzaltzen. Denak bazihoazen isilik, odol putzu bat besterik ez zen geratzen espaloian.
|