|
2002
|
|
|
Medikuak, berriz, arazo jakin bati egin behar dio aurre, bere zaintzapean duen gizakiaren gaitzari, eta horren aurrean bere jakintzarik onena erakutsi behar du, sendatzen saiatzeko. Haientzat, beraz, giza eboluzioaren historian egoera patologiko hori non, nola eta
|
zergatik
sortu zen jakitea interes gutxiko kontua da. Hala ere, oso espezialista desberdinak interesatzen zaizkio gaixotasunen historia naturalari.
|
|
2003
|
|
|
Nolanahi ere, eta ia 20 urteko eritasunaren ondoren, zalantza gehiago daude argitzeko, batzuk oso oinarrizkoak. Lehena da
|
zergatik
sortu zen EEB Britainia Handian. Bigarrena une horretan zergatik agertu zen.
|
|
|
Kanarietako itsaslasterraren masa eta bero garraioa, Kanariar Uharteek Afrikako ipar mendebaldeko eremuarekin duten elkarreragina eta Kanarietako itsaslasterra Afrikako kostatik bereizi eta Karibera joateko arrazoiak, Alonso Hernández Corica proiektuko koordinatzaileak adierazi zuenez. Azterketa horrek, koordinatzaileak gaineratu duenez, “arlo horretan klima aldaketa
|
zergatik
sortzen den azalduko digu”. Klima aldaketak, zehaztu zuenez, ozeanoan sortutako epe luzeko klima aldaketa bat da.
|
|
2005
|
|
|
Tamaina askotarikoa da, baina batzuek tamaina izugarria har dezakete eta sei hilabeteko haurdunaldia ere eman dezakete. Mioma horiek
|
zergatik
sortzen diren ez dakigu, baina badirudi joera genetikoa eta hormonen eragina daudela. Umetokiko tumoreen sintomak hauek izaten dira:
|
|
2007
|
|
|
Emaitzen arabera, garun azalaren bi eskualdeak lodiagoak dira migraina duten gaixoetan. Eremu horietatik hurbil dagoen substantzia zuriaren azterketak ere arazoak ditu, baina ezin dira zehaztu
|
zergatik
sortzen dituen. Jakina da bi eremu horiek mugimenduarekin zerikusia duten seinaleak prozesatzen dituztela, eta, beraz, aurkikuntzek azal lezakete pertsona migrainek, erasorik jasaten ez duten bitartean, hautematen dituzten mugimendu urritasuna, hala nola denbora eta espazio kontrasteekiko edo kolore kontrasteekiko sentikortasunean dauden desberdintasunak.
|
|
2008
|
|
|
Zer akats mota den jakiteko,
|
zergatik
sortu den eta nola konpondu daitekeen, beharrezkoa da arkitekto batek edo arkitekto laguntzaile batek txostena egitea eta, zuri dagokizunez, argitzea ea hutsegiterik baden edo ez den eraikitze lanetan.
|
|
|
Amesgaiztoak
|
zergatik
sor daitezkeen badakigu, baina gau ikarak nondik datozen garbi esaterik ez dago; ezin esan aldarteak eragiten dituen, izaerak edo haurraren inguruak.
|
|
|
Ikerketa berriek, emaitza kliniko sendoekin, frogatzen dute
|
zergatik
sortu behar diren iktus unitate gehiago ospitaleetan. Laburpena grafikoa da:
|
|
2009
|
|
|
Sei hilabete horiek igarota, ordea, eta bi urte arteko epean legezko bermea bukatu arte, alegia, aditu baten txostena behar izaten da, espezializatua, objektiboa eta inpartziala, eta hark esan behar du
|
zergatik
sortu den matxura; txosten hori oinarri hartuta erabakiko da zer erantzukizun duen aldeetako bakoitzak.
|
|
|
Zer egin behar da orduan? Lehenik eta behin, errentagarritasun txikiagoa
|
zergatik
sortzen den aztertu behar da. Arrazoiak askotarikoak izan daitezke:
|
|
|
IACeko adituak gogorarazi du naturan ez dagoela ia ezer ziklikorik, kausaren eta efektuaren arteko erlazioa ez lineala izan ohi baita, eta erlazioa anplifikatzeko eta/ edo moteltzeko hainbat mekanismo inplikatzen baititu. “Kontua ez da gertatu diren aldaketa klimatikoen kopurua, zehaztu ezin den zerbait, baizik eta zer maiztasunekin gertatu diren eta
|
zergatik
sortu diren”, dio Vázquez Abelok. Bestalde, Mann irakasleak zehaztu du berotegi efektua eragiten duten gasek eragindako klima aldaketarekiko planetaren erantzuna fenomeno naturalek soilik eragindako berotzea baino konplexuagoa izan daitekeela.
|
|
2010
|
|
|
Faringitisa birus bidezkoa izan edo bakterio bidezkoa izan, badira aldeak, eta horiei erreparatzen diete medikuek eritasuna
|
zergatik
sortu den jakiteko eta sendabide egokia jartzeko, beti ez baita berdin jokatu behar: antibiotikoak ematen dituzte bakterio bidezko infekzioentzat, baina ez birus bidezkoentzat.
|
|
|
50 urte inguru dituzten pertsonei eragiten diete, bereziki emakumeei. Ez dakigu
|
zergatik
sortzen diren, baina badakigu adinarekin garatzen direla eta, askotan, beste gaixotasun batzuekin eta ohitura osasungaitzekin lotzen direla. Garun arterietan aurkitzen direnean eta arteria horiek hausten direnean, ustekabeko eta bat bateko gertaera batek pronostiko oso larriko odoljarioak eragiten ditu, eragin ekonomiko eta sozial handia dutenak.
|
|
2011
|
|
|
Oraindik ez da argitu
|
zergatik
sortzen den, eta tratamendu guztiz sintomatikoa ematen zaio, antibiotikoei ez baitie erantzuten.
|
|
|
Baina
|
zergatik
sortzen da?
|
|
|
Zenbait proba egingo dizkiote han, eta sukarra
|
zergatik
sortu zaion esango dute.
|
|
|
Uste sendo horrek pentsarazten dio «Europako araudiak gai honi buruz pentsatu behar duela», gobernuek bezala, «pizgarri ildo nagusi batzuk ezarri lituzketela elikagai industriaren arabera, elikagaien ekoizpena eta merkaturatzea ahalik eta errazena eta naturak eskaintzen dituen ekoizpen eta konposizioari dagokienez urrunen dagoena bultzatzearen alde». López Elorzak dioenez, «gaur egun azaleratzen ari diren gaixotasunak agertzea eta garatzea mugatuko luke, eta gaixotasun horietako askotan
|
zergatik
sortzen diren ez dakigu». Histamina jatorriaren araberako histaminosia López Elorza doktoreak histamina jatorriaren araberako histaminosiaren sailkapen hau aldezten du:
|
|
|
Haren larritasunaren ondorioz, gaixoen %50 hil egiten da agertu eta lehenengo hiru urteetan, eta kalkuluen arabera, ELAk 350.000 pertsonari eragiten die munduan, haurrak barne. Orain arte ez dakigu
|
zergatik
sortu zen eta zein prozesutan garatu zen, eta horrek tratamendu eraginkorrak abiaraztea eragotzi du. Teoria berri horrek, ordea, proteina horien funtzionamendu normala arautuko eta berrezarriko duten sendagaiak sortzeko aukera ematen du.
|
|
|
Baratzeak: zer dira eta
|
zergatik
sortzen dira?
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun, berrogei mota baino gehiagoko genoma osoak ezagutzen dira, Brucellakoak, “patogeno garrantzitsu hori ezagutzen eta diagnostiko molekularreko metodo berriak diseinatzen laguntzen baitie ikertzaileei”, nabarmendu zuen UNAVek. Gainera, teknika berri horiek guztiek bakterio hori bere osotasunean nolakoa den, nola funtzionatzen duen, zer gene diren edo harentzat funtsezkoak diren funtzioak zein diren eta
|
zergatik
sortzen duen ulertzen laguntzen dute. “Brucellaren biologia hobeto ezagutzen badugu eta makrofagoen barruan ugaltzeko gai dela ikusten badugu, bakterioak suntsitzen dituzten gure organismoko zelulak baitira, gaixotasunari aurre egiteko eta diagnostiko sistema berriak eta txerto berriak garatzeko estrategiak diseinatu ahal izango ditugu etorkizunean”, esan zuen López Goñik.
|
|
|
Jarrera konpultsiboaren tratamenduan, honako hauek egin behar dira:
|
zergatik
sortzen den hauteman, estresa gutxitzen saiatu, jabeen zigorrak saihestu, jarduera fisikoa sustatu eta, kasu batzuetan, albaitariak aginduko duen tratamendu farmakologikoa, beharrezkotzat jotzen badu.
|
|
|
Porrot egin duen ontziratze baten ondorengo unerik zailenetako bat da emakumeak kontutik atera behar zuen eguna. Baina
|
zergatik
sortzen da depresioa haurra galdu ondoren. Espezialisten arabera, ez da beti gertatzen, baina zenbait faktorek bultzatzen dute, hala nola inguruaren sostengu faltak eta gauden gogo aldarteak.
|
|
2013
|
|
|
Adituek ez dakite zehatz esaten
|
zergatik
sortzen den nahasmendu hau, baina uste dute askoz maizago agertzen dela estresa duten haurrengan eta lo falta, gehiegizko nekea eta sukarra dutenengan.
|
|
|
Barbara Lynn Sherman albaitaria buru duen albaitaria buru duen estudio baten buru da, eta haren jabeak urruntzearen ondoriozko estresa da animalia horien beldurrik ohikoenetakoa. Baina,
|
zergatik
sortzen da txakurrak bereizteko antsietatea. Amarengandik urruntzeko beldurra naturala da txakurkumeen artean:
|
|
|
Sistema honen helburu nagusietako bat elikagaiak biltegiratzean edo prozesatzean zer gerta daitekeen aurreikustea da. Kontuan izan behar da, aldi jakin batean bakterio kutsaduraren arrazoia zehaztea zeregin konplexua dela, zeren eta, lehen, jakin behar baita
|
zergatik
sortzen den bakterio bat baldintza jakin batzuetan, eta ez beste batzuetan. Eredu mikrobiologikoak Aurresateko ereduak mikroorganismoen hazkunde ahalmena ebaluatzeko modu azkar eta eraginkorra dira Ordenagailu bidezko mikrobiologiaren eremuan, aurresateko ereduek aukera ematen dute mikroorganismoen hazkunde tasa zenbatesteko eta mikroorganismo partikular baten garapena baldintza espezifikoetan nola eragingo den balioesteko.
|
|
2015
|
|
|
gehiegizko beroa sortzen badu, substantzia kimiko kaltegarriak eratuko dira, eta “prozesu poluitzaileak” deritzenak, sugarrek eragindako elikagaietatik datozenak. Artikuluak azaltzen du nola aurkitu suaren eta janariaren arteko oreka eta
|
zergatik
sortzen den akrilamida tenperatura altuekin.
|
|
2017
|
|
|
Eta harburuak, otsoak bezala, otsoak dira. Txakurrak eta otsoak gizarte egitura argia duten animaliak dira, eta horrek azaltzen du
|
zergatik
sortzen dituzten bokalizazio desberdinak, zaunkak, aulidoak, geminoak eta marmarrak, besteak beste. Eta ez hori bakarrik:
|
|
|
Arrisku mikrobiologiko handia du, haragi xehatuan, eta horrekin prestatzen den guztia, adibidez, albondigak, hanburgesak edo pizzak egiteko betegarriak, manipulazioa eta egostea oso kontuz ibili behar dira. Produktuak albondiga seguruak egiteko eguraldiak eta tenperaturak duen garrantzia azaltzen du artikuluak, eta
|
zergatik
sortzen dituen arriskuak haragi gordin edo gutxi prestatua jatea.
|
|
|
7 gakoa. Noiz eta
|
zergatik
sortu zen energia eraginkortasunaren etiketa? 1995ean ezarri zen etiketa energetikoa herritarrek begiratu batez ezagutu zezaten etxetresna elektrikoen eraginkortasuna, letren eta koloreen sailkapenari esker.
|
|
|
Garatxoak,
|
zergatik
sortzen dira?
|
|
2019
|
|
|
Lau hankako lagunak Cushing en sindromea du, hiperadrenokortizismoa ere esaten zaiona. Hurrengo lerroetan, gaixotasun hau zer den, kantxak paira dezakeela,
|
zergatik
sortzen den eta tratamendua zein den jakingo dugu. Zer da Cushing en gaixotasuna txakurretan?
|
|
2022
|
|
|
Nola eta
|
zergatik
sortu eta zaindu behar duten gure seme alabek beren nortasun digitala
|
|
|
Baina llagen jatorria nutrizio gabezietan edo elikadura alergietan egon daiteke, eta, era berean, zenbait elikagaik lagundu egiten dute horiek prebenitzen edo ondoeza arintzen. Hurrengo erreportajean azaltzen da zer diren eta
|
zergatik
sortzen diren aho lakuak, prebenitzeko jarraibide dietetikoak eta informazioa ahoaren osasunari eusteko elikagai funtzionalak baita mina arintzeko jarraibideak.
|
|
|
Ahoko lakak, zer dira eta
|
zergatik
sortzen dira. Ahoko lakak ultzera txikiak dira, oinarri gris edo zuria eta ertz gorria dutenak.
|
|
2023
|
|
|
zertarako erabiltzen da? eta
|
zergatik
sortzen du polemika. Artikuluan galdera hauei eta produktu honi buruzko beste galdera garrantzitsu batzuei erantzuten zaie.
|