|
2001
|
|
|
Arrandegiko txandan, itsaskarien begirada larri eta hoztuari ez erreparatzeagatik,
|
zer
suma jarri nintzenean, behin lehorreko batek kontatutako pasadizoa berritu nuen.
|
|
2002
|
|
|
eta ni, zer egin,
|
zer
suma, ordua
|
|
2003
|
|
|
Obrak seme alabak bezala direla erantzuten nion nik, idatzi arte gureak direla, baina gero, idatziz gero, munduan jarri ditugularik, beren buruaz agintzen dutela, ezin ditugula katean lotu, ez hil. Erresumindurik, umore txarturik,
|
zer
suma ibili zen aldi batez, nire joan etorriak bijilatuz edo paperen artean miatuz, bere obra nagusi horren aztarnaren bat aurkituko ote zuen eta, aurkitu ez zuenez, ni desagerrarazteko asmoak ote zituen pentsatzen hasi nintzen. Tiraderetan botilatxo susmagarriak eta izenik gabeko botikak aurkitzen nituen.
|
|
|
" Zer zabiltza hor bazterrak miatzen?" galdegiten zidan bere gelatik esnatu berritan. Nik pasilloa ortutsik zeharkatu eta egongelako bere paperen artean
|
zer
suma nenbilen. Ez dago beharbada liburutegia baino ezer intimoagorik etxe batean, hala da gutxienik idazle batenean, begi bistan uzten baititu egilearen gutiziak eta ereduak.
|
|
2004
|
|
|
43 urte bete behar ditut, eta senarrak zer oparitu ez dakiela esan didanean, oraingoan libururik ez, erantzun diot, adieraziz aurrekoan oparitu zidanak, Bernardo Atxagarenak, oraindik
|
zer
suma handiak emango dizkidala. Oraingoan libururik ez galdetu dit, harrituta, eta niri, etxerako zerbait nahi baduzu, atera zait natural natural, burutik Carod Rovirak ETAkoekin hitz egitearen kontra igandeko El Paisen Eduardo Uriartek idatzia artikulu honetarako baliatzea burutik kendu ezin dudan bitartean:
|
|
2005
|
|
|
Hurrengo egunean, eguerdiko hamabietan, ez zen arimarik ageri auzoko plazan; ez ume bat, ez aitona bat, ez emakume bat buruan arropa sorta zeramala, garbitegira bidean, ordu hartan ohikoa zen bezala. Leiho batzuetan, pixka bat alboratuta ageri ziren errezelak; beste batzuetan, berriz, argi eta garbi ageri zen aurpegiren bat,
|
zer
suma. Aita eta beste gaztetxo batzuk mandio bateko belar pilaren gainera igota zeuden, plaza ikusten baitzen hormaren eta teilatuaren arteko tartetik.
|
|
2006
|
|
|
Hitz jarioa etengabea zen haiena, eta boteretsuak behar zutela egin nuen nirekiko. Beirategiko lanak amaitu eta
|
zer
suma geunden iluntze batean Bernatek kontatutako istorio hartakoak iruditu zitzaizkidan.
|
|
|
Arrastian,
|
zer
suma nenbilela, turuten soinua gailendu zen. Zerbait gertatzera zihoan Pontedouroko jauregian.
|
|
2007
|
|
|
Mahukarik gabeko elastiko fina zeraman, gibelurdinaren kolorekoa, eta praka zerrendadunak, bereak baino alabari ebatsitakoak izaten ahal zirenak. Alde batera eta bertzera ari zen
|
zer
suman eta, halako batean, bila zebilenarekin egin zuen topo. Eguzkitako lente beltzak erantzi eta hurbildu egin zitzaion.
|
|
2008
|
|
|
andamioan
|
zer
suma.
|
|
|
New Yorkek ez zeukan guardasolik burtsako artekarien zaparradaz babesteko. Ehunka, milaka langabe kalean
|
zer
suma eta Depresio Handiak pilularik ez; mende laurden zen buruko min hura arintzeko. Bitartean, AEBetako literaturak goia jo zuen, herritarren bizimodu lakarra kontatuz.Ekonomiari tristura handiena sartzen zaionean ez da salbatzen inor; ez da salbatzen ezer.
|
|
|
Jainkoa ez zela handik aspaldian pasatu iruditu zitzaidan eta beharbada leku guztietan egongo zela, han izan ezik. Hilobiko atearen zulora
|
zer
suma hurbildu nintzen (ez nuen, noski, burua barrura sartzeko asmorik, ezta gutxiagorik ere), gizaseme baten diosalak asaldatu ninduenean.
|
|
2009
|
|
|
Uste baino epelago dago, handiagoa da uste baino, hau leku zoragarria hau, pagoz inguratuta. Atera uretatik eta begira geratu naiz,
|
zer
suma. Eta halako batean danba!
|
|
|
Kanpoan izotza, barruan hitzotsa! Gure gosarittikiak kafesnetik gora ezer asko ez, baina beti umore
|
zer
suman... Gaur ere, gure Ermano baserritarra, katilu beteari ezin txuxen eutsiz, klin klin klink dardarizozkoa joz zetorrela sumatu orduko, han hasi gatzaizkio:
|
|
|
Martxoa dugu urteko hamabi hilabeteetan erranairu gehien lapatu zaizkiona. Udaberriko argiaren
|
zer
suman zabilen baserritarrak, eskuinetik ez bazen ezkerretik, aldamenetik edo goi behetatik, aitzina nahiz gibeletik, nonbaitetik atera behar zion eguna luzatzen eta zabaltzen zihoanaren euskarri zimentarrizkoa. Martxoaren lehen eguna izan zen aspaldi batean, Aingeru Guardakoen eguna.
|
|
|
Koka zaitez eskolan erne, zentzuak zentzuz zabalik. Zoaz bizi peskisan, begiak begi, arnasa libre, gogoa
|
zer
suman, bihotza lasai... Bizi Iturri Nagusia edonontxo suma zenezake udaberriz, dena beti berri.
|
|
2010
|
|
|
LUKAS. Bai, tona batzuk sartu dira. Lan handia izan dugu, baina nahiago hori eta ez besoak bilduta
|
zer
suma egon!
|
|
|
Udazken bezperan, eguraldi atseginez, jendea xingurrien erara saiatu da, erreskadan eta
|
zer
suman, etxetik kanpora eta kanpotik etxera. Eguerdiko ordu bietan entzun dut hedabide publiko batean" Arantzazun 52 urteko emakume bat hil dela auto batek jota".
|
|
|
txantxangorria urreratu zaidan arte. Haren entzumena nahiko nuke, ttuff ttuff xumea aditu eta hartan dabilenarengana
|
zer
suman hurbildu zaidanerako. Hantxe geldi, fist fistka hitz egin dugu biok aldi batean, baina lastima!, nik berari baino berak niri gehiago ulertu didalakoan utzi nau.
|
|
|
Hori besterik ez bazen. Eltze handiena ipini su bizian, jakingurak jota esan dio etxekoneko lagunari, eta, ura berotu eta irakiterako, han da andre koadrilla, banan banan
|
zer
suman inguratua. Begirik kendu gabe zer harri klase ote den bada...
|
|
2011
|
|
|
–Nire liburuetako ideiarik onenak lapurtuak dira, aipamenak barne, eta idatzi ditudan esaldi borobilenak eta ederrenak besterenak. Ez naiz garagardotegietan, tabernetan edo jatetxeetan
|
zer
suma dagoen esaldi biltzaile bat baizik. Eta hori lapurreta da, inori pasadizo bat hartzea bere izaeraren zatirik benetakoena kentzea bezala baita.
|
|
|
Fakultateko koktel batean irakasle batekin hasi nintzen hizketan euskal politikari buruz, eta orduan CIAk gure campusean zuen ordezkari gisa aurkeztu zuen bere burua. Agentziak, nonbait, bazuen bere ordezkaria Estatu Batuetako unibertsitate gehienetan gure baliabide eta aukeren
|
zer
suman ibiltzeko. Handik aste batzuetara, San Frantziskoko itsas armadako ofizial bat etorri zitzaidan, inolako lotsarik gabe aitortzen zuena CIAko kide gisa zeukan eginkizun bikoitza.
|
|
|
Ni itsasazaleko zimurrei beha bezala Aleksandra kontrabandako largabista alemanak harturik txatar metetan
|
zer
suma, huraxe, burdinazko azukre kozkorra, ikusten, hori auto bat izan zen atzo, gaur txatarra da, bihar beste gauza bat izango da, erakusketako eskandalua. Beldur zen hurbilduz gero gurpilen bat zulatuko genuen burdina puskailetan, garabi azpiko bagoien karrilartean geratu zen gu gorpu meta hartan, “Bost minutu! ”, armadura preziatuena erreskatatzera igorririk.
|
|
2012
|
|
|
Egun batez, etxean nora ezean
|
zer
suma zebilela, ganbararaino igo zelarik, bere oskiherrestaren pean paper finezko bolatxo bat sentitu zuen. Ireki zuen eta irakurri zuen:
|
|
|
Logabeziaren barruan lokartu naiz bart. Begiak bi pospolo ziren, eta zure gorputza, alboan eta osorik,
|
zer
suma zebilen lotan, irriz argia eginez, goiz ñabarrerako. Jaikita ibili naiz logabezian, semeen bila, leihotik leihora, ikaraturik, lo sakon horren esnaldian, eskuetan ardo garratz baten zaporea.
|
|
2015
|
|
|
Bospasei ordu bai. Ni,
|
zer
suma, txoriak harrika botatzen hasi nintzen, zakurrak xaxatzen, arratoiak gobernatzen. Barrea agortu zitzaionean, labana atera zuen atzera, eta gero eta zuriagoa zen, ilargiaren atal bat.
|
|
|
Ez da gauza bera
|
zer
suma edo zer musu ibili.
|
|
|
–Ez, baina?, Amaiak hartu du hitza,, tipo hori
|
zer
suma dabil, zerbaiten bila, eta etengabe aldatzen du bidea. Aurrena gauza bat, gero beste bat...?
|
|
|
Ahotsen durundia jauzika dator, geroz eta garbiago, musika aldakor baten notak bezala. Adiago jarri da orduan, urduri eta
|
zer
suma. Lepoa zutitu, eta herritik datorren bidera begiratu du, belarriak seinalatu dion norabidean, alegia.
|
|
|
Bizia geurea delakoan bizi garen bitartean ematen du, batzuetan,
|
zer
suma biziz pasatzen utz diezaiokegula, joaten ere utz diezaiokegula.
|
|
2016
|
|
|
Hamabiak puntu puntuan izan litezke. Lau uso herren daude plazan,
|
zer
suma. Eliza, itxuraz, ez da erromanikoa, ez da gotikoa, ez da neoklasikoa.
|
|
|
Exekuziora koronela ere hurbildu da azken unean,
|
zer
suma edo odol egarriz esnatuta, auskalo. Bidean errezoan etorri den apaizari errudun haien begiak trapuz estaltzeko eskatu dio, eta ondoren aldentzeko apur bat.
|
|
2017
|
|
|
badira errealitate guneak gainditu egiten dutenak ezagumena eta hizkuntzaren eremua, ezin direnak bildu edo errenditu eremu horren legeetara, halako moldez, non errealitatea zertan datzan zehaztu edo erabakitzeko gaitasunik gabe geratzen garen. Gune horien aurrean, ezagumena eta hizkuntza etenik suertatzen dira, heldulekurik gabe, gizakiok
|
zer
suma ez dakigula. Postmodernismoak, funtsean, ez du onartzen errealitatearen gaineko giza nagusigo kognitibo erabatekorik.
|
|
|
Giltza poltsikoan sartu eta pasilloan barrena nindoala aldatu nuen iritziz eta, ateari danbatekoa eman ondoren, etxe barruan gelditzea erabaki nuen, erantzi nituen oinetakoak eta itzuli nintzen isilka berriro neska eta bi mutilak itxita utzi nituen gelako atearen ondora, eta han geratu nintzen hormaren kontra eserita
|
zer
suma, zer entzungo, konbentziturik bainengoen hitz erdi batek edo esaldi batek argituko zidala gertakariaren muina, arinduko zidala mina, ekarriko zidala bakea.
|
|
|
Ezer onik ez eta gaitzak, berriz, ezin konta ahala: nire bertute, bake eta garbitasunaren galera, fedearen kordoka, boto santuen oinperatzea, eta baita giza duintasunaren beraren itsusitzea ere, apaizentzat ezezik, bestelako edozein gizonentzat ere ez baita gisakoa ni ibili naizen bezala ibiltzea, gauez jaikita, zelatan,
|
zer
suma.
|
|
|
Pantailak begietan, itxarote tarteak xehetu birrindu arte. Zer ederragorik"
|
zer
suma" itxaroteko konfiantza baino!
|
|
2018
|
|
|
Izebaren batenak izan behar zuten. Atea barrutik ondo itxi behar izaten genuen, bestela anaiak gerturatzen baitziren
|
zer
suma. Monsieur Perrinen begirada aitatasunezkoa zela esango nuke, inoiz izan ez zuen eta izango ez zuen alaba bat ikusiko zuen nigan.
|
|
|
Larunbat gau hartan, Martinek ez bezala, ez nuen ametsik egin, ez onik ez txarrik; gaua batere lorik egin gabe eman nuen, arteak hartu ezinik,
|
zer
suma, pentsakor...
|
|
|
Aldizkariaren irakurle askok pentsatuko du detektibeon bizimoldea gorabehera eta arriskuz betea dela, erabat kilikagarria, baina zuk ongitxo dakizu lanbide honetan itxaronaldiak direla nagusi, monotonia eta asperduriarekin batera: beti zain, beti zelatan eta
|
zer
suma. Baina diozun bezala, urteen poderioz, benetan kasu misteriotsuak eta xarmaz beteak ere egokitzen dira, bakanak izan arren.
|
|
|
Bukinisten postalei begira berantetsi dira gero, Imanoli gehiago gustatzen zaion arren Tatianak liburu eta grabatu zaharren artean zenbat gozatzen duen ikustea, bera
|
zer
suma ibiltzea baino.
|
|
2019
|
|
|
arbelean, denen begien bistan, alegia; baina soil soilik greko ikasleok ulertzeko moduan. Hala bada, azterketarako izen eta hitz gakoak arbelean grezieraz idatzi genituen, baina tamalez gelan atzera aurrera eta
|
zer
suma zebilen irakasle aspertuak antzeman egin zigun eta grezierazko ikasle guztiok zigortu gintuzten. Burutazioa horrexek eragin zidan:
|
|
|
Putreak, aldenik alde, hegatsak fijo, zirkinik gabe, hegazkin bigunen eran. Beleak alde batetik bestera,
|
zer
suman, noren edo zeinen presentzia salatuko; belatxingak, berriz, haize txanpa ttikienarekin jolasean. Horrelaxe dabil goiza antzerako egun udazken naturaleko hauetan.
|
|
|
Baina, zilegi bekit burutazio bat edo beste jaulkitzea, hainbat moldetara egokitu izan ditugun atsotitz eta esaera horien azpian dagoen herri jakituria laudatzeaz gainera, gaur egun, ezarian ezarian, zenbateko pausoak eman diren iragarpenen barrutian aitortzeko! Eguraldiaren kontu hauekin abiatu ginenean. Euskadi Irratia da nik horretan mutturra sartzearen kulpante?, ba, orduan, iragarpen madrilgoak ez ziren apenas fidagarriak, eta pentsa, nola ibili behar genuen, egunero
|
zer
suman.
|
|
|
Erakusketa hemen, propaganda han, oihu irrintzi batean haruntzago, eta izar luzituenen presentzia alde guztietan, Guggenheim eta Kursaal... James Bond batek piztu zuen
|
zer
sumarako biderik gure kale eta enparantzetan! Ez dago gaizki hori dena, bada zeri errepara eta zer ikusi eta ukiturik bazterretan, nahi izanez gero.
|
|
|
1 Izenekin
|
zer
suman
|
|
|
Haize bero erre penintsulako horrek, hego bafada ttikiren batek bultzatuta, beti izaten du honuntzaka arrimatzeko tentazioa: Errioxa edo Burgos aldetik gora, eguna bukatzerako, hemengo aire freskoagoa topatzean zalea da, bai, bero laino gisara
|
zer
suman azaltzen. Nahikoa da, hegoaren bulkada pixka bat bixkortzea, eta hor ikusiko ditugu, hegoaldeko mendi-kateen gainetik begira, laino potor zuri biribil tankerakoak.
|
|
|
Hamabost urte ofizioan, errenditu gabe, nik
|
zer
suma jarraituko diot, naturaren eta garaien zantzu eta mintzo berrien peskizan. J. L. Borgesen aholkua bidelagun dudala:
|
|
2020
|
|
|
Luzaz egon nintzen hura sakatzen, Izetatik behera zetozen gazte batzuek entzun zuten arte. Maldan behera jaitsi ziren,
|
zer
suma. Eta haien abisuari esker etorri ziren artatzera, baina ez berehalakoan?, kontatu zuen.
|
|
|
Leirek atera ninduen gogoeta horietatik. . Zer zabiltza hor
|
zer
suma??, galdetu zidan atzetik, eta nire emaztearen argazkia seinalatu nion kokotsarekin. –Ondo dago.
|
|
|
Izan ere, pentsamenduen hurrenkera logiko bat aurkitu dudala uste orduko, danbadaka datozkit beste ideia, esakune, analisi eta albiste batzuk, toki eta arreta eske. Eguraldiak gogaikarri segitzen duenez, ordenagailuaren pantaila aterpe, sarean
|
zer
suma. Eta hartan, zer diren kasualitateak, hitzen artean iman bat balebil bezala, errepikatu egin dira kontzeptuak:
|
|
|
Mendilerroa mendilerro, Chacas eta Carhuaz herriak errepidez elkartu nahia aspaldikoa zen. Duela laurogeita lau urte
|
zer
suma zebiltzan; duela zazpi lortu zuten inauguratzea. Túnel Punta Olímpica deitzen diote.
|
|
2021
|
|
|
Bai, kobetara
|
zer
suma joaten ginen. Bideo kamera eramaten nuen, eta harekin grabatzen nuen audioa ere.
|
|
|
Zer ikusten du besteak aurpegi hori desagertu aurreko lipar horretan? Hiru egun dira Madrildik itzuli zirela, eta ordenagailuari tiraka pasa ditu ordu gehienak,
|
zer
suma. Zerbait berezia aurkitu du azkenean:
|
|
|
Eta lekutu egin zen, Xoxotera bidean ateratako argazkia hartuta. Beste norbaiten galtzetan edo gonapean
|
zer
suma nabarmenegi ari zela antzematen zuenetan, desagertu egiten zen Feli. Oso ondo neurtzen zituen egoerak.
|
|
|
Nire baitako txoro gaizto aierukorra, ordea,
|
zer
suma geratzen da: barkamen eske, santu zelako?
|
|
|
Almazena denda baino goizago ixten dute, eguerditan zabalik izaten baitute. Aspertuta, arratsalde osoa
|
zer
suman ibili naiz dendan zehar bezeroak sartu arte. Esaten dituzten gauzak entzutea dut gogoko.
|
|
2022
|
|
|
Beraz, Sebastianekin egin beharreko saioa gauerdian hasiko dela iragarri dute. Errepidea zaintzen talde bat jarriko omen dute eta ertzainak
|
zer
suma etorriko balira, abisua pasatuko lukete, Sebastianek eta Andonik gordetzeko astia izan dezaten.
|
|
|
Zergatik ez zidaten halakorik esan ordura arteko mediku guztiek? Itzulerako trenean zer irakurririk ez nuenez, liburu denda bateko erakusleihoaren aurrean geratu nintzen,
|
zer
suma. Merke antzean saltzen dira laudorioak zenbaitetan.
|
|
|
Azaro hasierako asteburu batean, dagoeneko arratsaldea aurrera ongi joana zegoenean, Manexi etxeko ganbarara joatea otu zitzaion,
|
zer
suma eta zer ikus. Garai hartan, beren baserrira telebista oraindik iritsi gabe zegoen, eta, jakina, Internet, ordenagailuak, sakelako telefonoak, Whatsapp eta abarrak ezezagunak ziren han; are gehiago, horietako gehienak artean asmatu gabe zeuden. Ez edukitzeagatik, baserri hartan telefono finkorik ere ez zuten oraindik.
|
|
|
Uztailaren erdialdean, hondartzako gorabehera desatsegin hura pasatu eta gainditu ondoren, Manex arratsalde batean, karabina aldean hartuta, hantxe zihoan galtza eta mahuka motxak jantzita gora aldera, Pelloren baserriko eremu hartara, zer ikus eta
|
zer
suma. Larrainera iritsi baino lehen, zozo beltz bat ikusi zuen baserri atzeko aldera joaten, iheska.
|
|
|
Segituan karabinaren bila joan, hartu eta bere logelako leihora hurbildu zen tiro egiteko. Kontu handiz leihoa ireki, begiratu eta segidan ikusi zuen buztanikara bat baratze ondoan, isatsa etengabe astintzen eta bere burua alde batetik beste batera paseoan eramaten, lasterraldi arinak eginez,
|
zer
suma eta zer aurki, harrapatu eta jaki goxoa zintzurrera sartzeko.
|
|
|
Bederatziak aldean, ondoko borda baten inguruan zihoan, karabina sorbaldatik zintzilik zeramala,
|
zer
suma eta zer ikusi. Halako batean, honako oihu hauek entzun zituen:
|
|
|
Udaberriko goiz batean, Manex baserri inguruko errekatxoaren ondoan zebilen
|
zer
suma, eta, halako batean, zer ikusiko eta trikukume bat topatu zuen, oinez, bere martxan lasai lasai zihoana, antza denez, berandu samar, eguna aspalditxoan argituta baitzegoen. Lasai lasai, noski, mutikoa agertu zen arte; baserritar txikia sumatu bezain azkar, bildu bildu eginda jarri baitzen, zer gerta ere.
|
|
2023
|
|
|
Orobat bazian bere xaltxa hi herrira etorri berria izateak ere, herriko mutil zozo aspergarriak oso ikusiak bainituen ordurako. Eta kantinera buruloka honek berari gortea egiten irudikatzen hinduen gogotsu, gaztetan nahiko famosa bainintzen, banian zereko zerean garra, eta lotsa bragetatik esekita zuten morroiak gustatzen zitzaizkidaan, eta hire begirada lizunarekin bero bero eginda mahaitik altxatu eta barrara joan ninduan
|
zer
suma, eta... Nire zoritxarrerako orduan entzun nian hiri lehenengoz abesten geroztik hainbeste aldiz entzungo nian abestia, Carlos Paredesen Verdes anos:
|
|
|
zertan proba (zertanproa) adb. ‘Probetxuzko zerbait egiteko aukerarik edo gaitasunik baden ikusteko asmoan’ (Nolatan joan da halako?) Zertanproa jungo oan Frantzia. Aldera bedi Zaldibian erabiltzen den
|
zer
suma esapidearekin (‘ [asperduratik ateratzeko] zerbait asmatu nahian aritu’).
|