2000
|
|
Kartzelan sartu zutenean bi alaba eta emaztea utzi zituen kanpoan. Egun Ainhoak 31 urte ditu eta Araidak 29 Mirentxu emaztea ostera orain hiru urte
|
zendu
zen. Manu irten zenean kartzelan denbora gehien zeraman presoa zen.
|
|
eta liburu irudigilea ezagutzen; gizon ttipi hura, euskaldunen eszenak begiztatu eta marraztu zituena. Orain, 30 urte
|
zendu
zela bete direlarik, merezi zuen ospea aitortzen zaio liburu batean.
|
|
Imanol Laspiur eibartarra" Eibarko euskeriaren deklinabidia eta entonaziñua" idazten ari zen, 1998ko Gabon egunez
|
zendu
zenean. Euskarari egingo zion ekarpen ugarietako bat gehiago.
|
|
Gertakarian izan zuten guztiak deitu dituzte abokatuek, baina fiskalak ez ditu ekarri nahi. Denis Rue jendarmeak, zaurituta suertatu zen Plouzeau eta
|
zendu
zen Guimmarra jendarmeak bidali zituen. Fiskalak berriz, ez ditu ez Plouzeau jendarmea ez kanpinlekuaren gerente Phillipe Coyola deitu.
|
|
Berak zioenez, Ameriketan bizi zen alabak eskatu zion biografia burutzea eta laurogei urte betetzera zihoala ekin zion lan honi. Ez zuen ordea, bizirik zegoen artean lana argitaratuta ikusi, 1997an
|
zendu
baitzen.
|
|
Hogeita hamabost ataletan banatua, jaio zen egun beretik
|
zendu
zeneraino bizitako pasarte esanguratsuenak bildu ditu Jon Enbeitak: eskolan bizitakoak, ezkontza, euskararekiko sentimenduak, irakurtzeko zaletasuna, minak...
|
|
Luis Morondok ospea eman zion abesbatzari, kalitatezko ahots taldea finkatuz. 1983an
|
zendu
zenean, Jose Luis Eslavak hartu zuen zuzendaritza artistikoa. Garai horretan, Finlandia, Israel, Cuba, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna eta Estatu Batuetan barrena ibili zen Iruñeko Abesbatza Ganbara.
|
2001
|
|
Gabriel Aresti
|
zendu
zeneko 25 urtemuga kari, poeta handi honi buruzko hainbat hitzaldi, artikulu, erakusketa edota Maskaradaren" Kaio luma zikina" antzezlana plazaratu ziren iaz. Urteurrena hizpide hartu eta Angel Zelaietaren laguntza medio burutu dugu erreportaje hau.
|
|
1948\. Wladzio de Attainville
|
zendu
zen, Balenciagaren lankiderik hurbilenekoa.
|
2002
|
|
IPARRALDEAN sortu,
|
zendu
, bizi, bertan erakusketa ugari egin edo hau askotan margotu duten artisten hiztegi bat osatu du Gilbert Desport historialariak. «Iparraldeko artisten hiztegia» izenburupean, Biarrizko Atlantica argitaletxeak kaleratuko du XVIII. mendetik gaur arte marrazkilari, ilustratzaile, grabatzaile, margolari, zizelkari eta margolari arkitektoak biltzen dituen liburua.
|
|
Joan den astean
|
zendu
zen Donostiako bere etxean Eduardo Txillida; aspalditik pairatzen zuen alzheimerrak eraman du. Hemen geratu dira ordea, berak eginiko galderak.
|
2003
|
|
Joan den urtean, Bizkaiko Laneko Ikuskaritzak bi zigor ekonomiko ezarri zituen, Bizkaian gertatutako laneko bi heriotzetan segurtasuneko neurri zuzengarriak aplikatu gabe zeudelako. Langileetako bat, 21 urteko Gorka del Horno gaztea, La Naval enpresan gas garraioko itsasontzia eraikitzen ari zela
|
zendu
zen. Bestea, 31 urteko Jose Luis Fernandez Bolado langilea, «El Correo Español» egunkariaren errotatibako obretan ziharduela hil zen.
|
|
Eskura ditugun behin behineko datu hauen argitan, beharbada otsaila izan zen urteko hilik beltzena: 17 heriotza gertatu ziren guztira, eta, gainera, Euskal Herri osoan
|
zendu
ziren langileak. Ipar Euskal Herrian, adibidez, Lapurdiko Milafrangan galdu zuen bizia subkontratazioan zebilen elektrikari batek.
|
|
Olazabalaga, Azkoaga, Goikoetxea eta Ibarra. Hil bereko 6an, berriz, Getariako bi arrantzale
|
zendu
ziren itsasoan: Miren Itziar Gil eta Benito Gil.
|
|
Duela gutxi jakin dut, gure etxeko auzoan, gugandik bi metrora bizi zen adineko emakumea
|
zendu
egin zela duela hamabost egun. Nik zoritxarra gertatu eta hamabost egunetara jakin dut bere heriotzaz. Gaixo zegoela bai, eta noizbehinka seme baten etxean egoten zela ere bai, baina hala ere...
|
|
Gehienez ere eskailera buruan, edo etxebizitzako atarian. Eta gu zortzi bizilagun baino ez ginen, baina hala ere, ezer gutxi nekien berari buruz, Mari Carmeni buruz, duela gutxi
|
zendu
zen emakume hari buruz. Ia ezer ez, igogailua jarri ziguten egunetik aurrera.
|
2004
|
|
Horrela aurkezten du Xabier Galarretak Ameriketako Estatu Batuek XIX. mendean izan zuten olerkaririk esanguratsuena, Hiria argitaletxearen Parnaso sailean Walt Whitman en Belar hostoak olerki bildumari egin dion edizioa plazaratzeko orduan. Bere lirikotasunak eta erritmo askean idatzitako poemek eman zioten ospea 1819an sortu eta 1891n
|
zendu
zen Walt Whitman i, bere olerkietan Ameriketako izpiritua eta bere garaiko joera guztiak jasotzen ahalegindu zen poetari.
|
|
Zaurituen artean zegoen, esate baterako, Juan Iglesias Garrigos, 1960ko hamarkadaz geroztik, Eusko Jaurlaritzan ordezkari sozialista izango zena. Orain dela gutxi
|
zendu
zaigun horrek besoa galdu zuen, ihesean atxilotu zutenean izandako tiroketan.
|
|
Ostegunean bertan, emakumeon zokoratze modu batez milagarren aldiz haserretzen nintzen egun horretan, Txinan, Hunango probintziako Jianyong herrian, Yang Huanyi emakumea
|
zendu
zen, ia ehun urtez bizi izanda gero, nushu mintzairaren azken hiztuna. Nushua emazteen arteko hizkuntza izan da, bai hitz egin, bai idatzi andrazkoek besterik ez omen zekiten, eta geratu diren arrastoak oso eskasak omen dira, idatzitakoa emaztea hiltzen zenean berekin lurperatu edo eta erre egin ohi delako.
|
2005
|
|
Iñaki Goenaga Sistiya idazle eta itzultzailea
|
zendu
zen joan den astean, ehun urte zituela. Berak 1934an euskaratutako Wilhem Tell antzezlana aurten berrargitaratu du EIZIEk.
|
|
Euskal kantari bakarlarien lehiaketa antolatu dute Euskal Kultur Erakundeak (EKE) eta Kanboko hiriak, Mixel Labeguerie kantugilea
|
zendu
zela 25 urte bete direla eta. «Euskal kantu berriaren aita» gisa ezagututakoa omenduko dute hala.
|
|
36ko Gerran
|
zendu
ziren bai Lorca, bai Lauaxeta eta bai Lekuona ere. Strubellen hitzetan hori ez da hiru artistak lotzen dituen gauza bakarra:
|
|
Mikel Garmendia aktore ezaguna
|
zendu
zen abuztuan. Aktore ordiziarrak makina bat lan egin zuen antzerkian, zineman nahiz telebistan:
|
|
Juan Mari Lekuona poeta, ikertzaile, apaiz eta euskaltzalea pasa den abenduaren 5ean
|
zendu
zen Donostian, 78 urte zituela. Manuel Lekuona ahozko tradizioaren ikerlari ospetsuaren iloba zenak letretarako zaletasuna agertu zuen gazte zela eta hari eutsi zion bizi osoan.
|
2006
|
|
Joxemartin Apalategi (Ataun, 1949)
|
zendu
da. Joxe Migel Barandiaranen laguntzaile, EHUko irakasle eta antropologia euskaraz lantzen aitzindaria izan zen.
|
|
Ekoitzi zuen azken filma (Pablo Maloren La sombra de nadie) pantailetara iritsi aurretik
|
zendu
zen joan den astean Luis Goia, bihotzekoak jota. Euskal zinemaren bultzatzaile nagusienetakoa zen lezoarra.
|
2007
|
|
Ilustratzaile batzuk oso ezagunak dira, joan den urtean
|
zendu
zen Asun Balzola kasu, baina beste batzuen sinadura, liburu azalaren izkina batean ezkutatuta geratzen da eta gutxi batzuk besterik ez dute ikusten.
|
|
Unibertsitateak baino gune arriskutsuagoak izan daitezke milaka pertsona biltzen dituzten azokak eta meskitak. Joan den otsailean, 76 lagun
|
zendu
ziren Shorjako merkatuko atentatuan, suniten bonba kamioi baten eztandapean. Milizia sunitak edo Al Mahdiren milizia xiitak eginda ere, ekintzak helburu bera du beti:
|
|
Zorionez, ahaide aberatsa
|
zendu
eta diru mordoa patrikan geratu zitzaion, Los Angelesko Le Pogres kazetaren jabe egiteko adina diru, alegia. Kaliforniako Eskual Herria egunkariak orduan ikusi zuen argia, Ainhoakoaren ekimenari eta hildako senidearen diruari esker.
|
2008
|
|
XX. mendeko idazleen artean fribolo ospekorik bada (utz dezagun alde batera Norman Mailer
|
zendu
berria), Truman Capote da hori. Baina inork leporatzen dio hari gaur bere fribolitatea?
|
|
Pilar Barandiaran, Joxe Migel Barandiaran antropologoaren iloba, hilaren 1ean
|
zendu
zen, 96 urte zituela. Osabaren idazkari eta zerbitzaria izan zen Pilar hainbat urtez; erbestean zegoenean alboan izan zuen eta bere ikerketetan lagundu zion.
|
|
Monjardin, Jurramendi sonatua, Urbasa… Hegoaldean, berriz, Kodes eta Kantabria mendizerrak. Xenda bihurriaren arrastoa jarraituz, Aramendia lepoa pasa eta Pirinioetako Posets mendian
|
zendu
zen Lizarrako mendizale baten oroimenezko postontzia aurkituko dugu Ibirin gailurrean (1.100 m). Landaredia oso itxia da inguru horretan, eta arretaz jarraitu xendari.
|
|
Margo ikurrei jarraituz bizkor egingo dugu beherantz, eskuinean Cencerros orratz deigarria utziz; hura eskalatzen, mendilerroaren magalean dagoen Torralba del Rio herriko anaia bi
|
zendu
ziren 80ko hamarkadan. Santutegira hurbilduz goazen heinean, malda lasaitu egingo da.
|
|
Zirkunstantziek aldendu gintuen elkarrengandik eta hondar urte hauetan ez dugu harremanik izan. Hau idatzi aitzin jakin dut
|
zendu
dela. Xabier Portugal.
|
2009
|
|
" So' ixu, Simone de Beauvoiren 1964eko elaberriaren itzulpena' uxu, Une mort tres douce preseski". Soa uher beha zegokidan, normalean 1986an
|
zendu
idazlea ez nuela asko estimatzen erantsiz. Egia zuen, ezen duda mudari nenbilelako bereziki Bigarren Sexua ikerketan edonori lesbiana izateko jaidurari xendra moztu ziolako.
|
2010
|
|
" Anarik denbora zeraman Antzinako bihotz zuzenean jotzen, eta Lisabok Xoriek 17 diskoan Orduan abestian jardun zuen. Garai horretan hasi ginen ideiarekin bueltaka", dio Asier Zulueta Bidehutseko kideak Txinaurriak diskoaren genesiari buruz," baina Laboa
|
zendu
zelarik, dena utzi genuen harik eta familiak, jakitun, aurrera egiteko esan zigun arte". Donostiako Antigua auzoan egin zitzaion omenaldirekin gauzatzen hasi zen bilduma.
|
|
musikari ipurterreak, etengabeko bilaketan murgilduta daudenak, ahots propioa izan nahi dutenak, idazteko grina dutenak...", dio Julen Azpitartek. Maisuari omenaldia egiteko, diskoa abenduaren 1ean argitaratu da, Mikel Laboa
|
zendu
zen data berean.
|
2011
|
|
* Teresa Monge Martinez Argiako kazetari Juan Mari Arregiren (Daniel Udalaitz) bikotekide
|
zendu
berria da.
|
2012
|
|
1992an
|
zendu
zen Andres Izaskun, 6.397 zenbakidun espositoa.
|
|
Urte zail honetan berarekin egon direnek diotenez, gaixotasuna gainditzeko gogor borrokatu da eta ez du etsi hil baino aste gutxi lehenago arte. Abenduaren 22 ilunabarrean
|
zendu
zen. 24an, Gabon egunez, erre zuten Errenteriako Zentolengo beilategian, azken agurra jaso ondoren.
|
|
Hildako gehienak oso gazte ziren eta ez zuten seme alabarik. Guraso guztiak
|
zendu
dira eta anai arreba batzuk baino ez dira geratzen kalte ordainak jasotzeko. Beste alde batetik, Unionisten iritzia dugu:
|
|
Aireportuko edifizioaren goialdean Kim Il Sung lider handiaren() erretratua ageri da. Maiz ikusiko dugu haren irudia liburu osoan, pasa den abenduaren 17an
|
zendu
zen Kim Jong Il buruzagiarenaren alboan. Delisle 2003an izan zen Ipar Korean, TF1 telebista kate frantziarrak eskatuta, marrazki bizidun batzuen gainean bi hilabetez SEK (Scientific Educational Korea) zentrora lan egitera joan zenean.
|
|
Benito Lertxundik berak ere parte hartu zuen. Eñaut Larralde(
|
zendu
berria), Daniel Landart edota Maite Idirin ditugu kudeatzaile izandako batzuk; Niko Etxart eta Anje Duhalde epaimahaikideak izan dira, besteak beste. Jojo Bordagarai, Maddi Oihenart eta Maialen Errotabehere txapelketako" emariak" ditugu halaber.
|
2013
|
|
Atsotitzak eta Gaztaroa neurtitzetan. Begipean dugun etxean
|
zendu
zen 75 urte zituela, 1667an.
|
|
UMP frantziar alderdi politikoak zuzendutako zenbait gobernutan ministro izan zen; Sarkozyren garaian finantza ministroa. Christine Lagarde, Angela Merkel edo
|
zendu
berria den Margaret Thacher bezala, Milton Friedmanen jarraitzaile sutsua da.
|
|
Historia txikitik gogor eragin dute Manuel Chiapusoren lanek, eta garaiko gizartea astindu zuten bere hitzaldiek. Azken horietako batetik Miarritzera bueltan zihoala, istripu bat izan eta Gurutzetako ospitalean (Bizkaia)
|
zendu
zen egun gutxira, 1997ko azaroaren 29an, hain zuzen ere. Askatasunaren aldeko borroka luzea, bere ideia eta gertakarien hamar bat liburu eta makina bat artikulu utzi dizkigu.
|
|
Zeberiotarrek, Martxoan
|
zendu
zen Iñaki Epelde lagun eta artista handiak egindako irudia aukeratu dute, beste behin ere, azken lanaren azala ilustratzeko.
|
2014
|
|
arduratu zen 1711 urtean ikusmena galdu zuen arte. Hurrengo urtean
|
zendu
zen Cassini, 87 urte zituela.
|
|
Azkenean lortu delarik aldaketa prozesu oso bat antolatzea izen baten inguruan, izen hori desagertzen bada sistema hauskor bilakatzen da". Horrela mintzo zen Ernesto Laclau (Buenos Aires 1935, Sevilla 2014) politologo eta irakasle argentinarra, apirilean
|
zendu
berria dena. Egunkari askok aipatu duten" kirchnerismoaren teorikoa" baino askoz garrantzitsuagoa izana da.
|
2015
|
|
Aristokraziaren hoberena, orduan ere, jendarte arruntera heltzen zen agudo. Berpizkunde aroan asko eta asko
|
zendu
ziren molde leun eta eroso honez: aita sainduak, erregina turkiarrak, Shakespearen eskutik Hamlet Danimarkako erregea eta Altzaiko Musde Irigarai bere ezkontza egunean:
|
2018
|
|
Bere amaren gaixotasuna eta zaintza dira kanten ardatza. Duela hamabi urtetik gora amari alzheimerra diagnostikatu ziotenetik orain dela urtebete inguru
|
zendu
zen arte, harekin goizero paseo bat emateko eta bidean hartutako argazki bat Facebooken jartzeko ohitura hartu zuen Andoni Tolosa Morau k. Amaren gaixotasunarekin eta zaintzarekin loturiko bizipenak idatziz jaso zituen, eta ibilaldi eta testu horiek izan dira lan honetako kantuen abiapuntua.
|
|
Urte honen hasieran
|
zendu
zen Usurbilen Jesus Arruti Gonzalez Etxabarri, 1940an Asteasuko Azkonita baserrian jaiotakoa. Gaztetan mamadore aritu zela esaten zuen, naturaltasunez.
|
|
Eskasiari nola egiten zioten aurre. Kubako emakumeen jarraipena egiten hasi nintzen orduan, hango feminista bikain baten bidez. Isabel Moya zen bera eta aurtengo martxoan
|
zendu
zen, baina dokumentalean ere ageri da, zorionez. Gutxi ezagutzen da Kubako iraultza feminismoaren ikuspuntutik, ikuspegi orokorra dago, gizonezkoena, baina Vilma Espin, Celia Sanchez eta Haydee Santamaria ez dira hain ezagunak Kubatik kanpo, ezta iraultzaren lorpen feministak ere.
|
|
Celes Alvarez duela hamalau egun
|
zendu
da. Justizia deitzen duten horren makinariako pieza guztietatik batek berak ere ez du kontzientzian zimikorik txikienik ere sentituko.
|
2019
|
|
Luis Alberto Aranbarri Amatiñok ere 60ko hamarkadaren amaieran ekin zion Zeruko Argian Eibarreko berri emanez; bere Zenbat Gara izeneko zutabea oso ezagun egin zen sasoi hartan. Nemesio Etxaniz,
|
zendu
berri den Xalbador Garmendia, Donato Unanue eta Begoña Arregiren artikuluak ere garai honetakoak dira.
|
|
Grabatu omen zituzten abesti dezente gehiago halere, bai entsegu lokalean, baita estudioan ere. Nolanahi ere, abesti horiek disko gogorren batean gordeta daude egun, Iban Zubieta baxu jotzailea
|
zendu
zenean taldekideen lehentasunak goitik behera aldatu eta proiektuaren akabera iritsi baitzen. Kanta horiek gure eskura ez daudenez, soilik irudimenaren bidez epai genezake zer egiteko gai izango ote ziren.
|
|
Egun gutxira Patxi Lakuntza
|
zendu
zen, baina bere testigantzak askorako balio izan zuen: DNA frogek baieztatu zuten Lizarrustin agerturiko gorpuzkinak Martzelo Lasa Olaberriko bizilagunarenak zirela.
|
2020
|
|
Aurreikusi zitekeena gertatu omen da: baliabide nahikorik ezean egoiliarrak eta langileak kutsatuta, 600dik gora egoiliar hil dira Hego Euskal Herrian eta Gasteizko Caser egoitzan lehen langilea
|
zendu
da.
|
|
gure osaba zena. 1961ean
|
zendu
zen.
|
|
1949ko urriaren 27an gertatu zen Aldude goibelduko zuen ezbeharra: Paristik New Yorkera zihoan Constellation izeneko hegazkinak istripua ukan zuen Azoreetan eta barnean zituen hiru aldudar gazte
|
zendu
ziren urteko Jean Pierre Aduritz, 25 urteko Jean Pierre Suquilbide eta 19 urteko Jean Louis Arambel, Leonen anaia zena. Hegazkinean ziren beste bi baxenabartar ere, Buztintzeko 19 urteko Therese Etxepare neskame izateko xedez abiatua eta Donaixtiko 38 urteko Guillaume Chaurront, hau ere artzain izateko asmoz.
|
|
Frantziatik jindako kazetariek beste mundu bat kausitu zuten mendien artean, seguruenik haien begietan" arkaikoa":
|
zendu
baten ama, hantxe, supazter xokoan gaztainak erretzen ari, emazteak mantaleta beltz handiz estalirik ehorzketetan, haien begietatik Frantzian baina hizkuntza arrotz bat entzungai...
|
2021
|
|
Jaime Rodriguez Salis irundar orain esango genuke ekintzailea
|
zendu
berri da: Oiasso erromatar museoaren bultzatzailea, edota Remelluri upategiaren sortzailea, zenbat zorion momentu eskaini dizkidan batez ere azken horrekin, oh, mama; eta asko esatea da hori, ni bezalako erromatarzale batentzat.
|
|
Harekin batera N|uu a desagertzerik ez du nahi. Ekainaren 7an
|
zendu
zitzaion anaia, Oom Simon, mintzaiderik gabe utziz arreba. Dolutan, agiria plazaratu zuen Hegoafrikako Gobernuak ere:
|
|
Areago, Luis Ángel Sanchezek Gipuzkoako Aldundiarentzat idatzitako liburuan garbi esaten du: " Nire iritziz hondakinak lurpetik atera zituzten leinu etxearekin loturiko
|
zendu
berriei lekua uztearren(...)".
|
2022
|
|
Egia aitortze aldera, enbargo politikek eragina izan dute Afrika edo Asiako herrialdeei aplikatu zaizkienean, hala nola Hego Afrika, Zimbawe, Irak edo Irani; baina herrialde horietako txiroenek pairatu dituzte bizi baliabideen endekapenen ondorioak. Oroitu behar dugu Nazio Batuek Iraki ipinitako enbargoen ondorioz 500 mila haur
|
zendu
zirela, pertsona zaurgarrienak horiexek baitira. Halere, berriki zendu den Madeleine Albright Bill Clintonen kanpo aferetako idazkariari galdetu zitzaionean nola baloratzen zituen Iraki ipinitako enbargo neurri hilgarriak, ihardetsi zuen egoera latza jasan zutela irakiarrek, baina han egindakoak merezi izan zuela.
|
|
Oroitu behar dugu Nazio Batuek Iraki ipinitako enbargoen ondorioz 500 mila haur zendu zirela, pertsona zaurgarrienak horiexek baitira. Halere, berriki
|
zendu
den Madeleine Albright Bill Clintonen kanpo aferetako idazkariari galdetu zitzaionean nola baloratzen zituen Iraki ipinitako enbargo neurri hilgarriak, ihardetsi zuen egoera latza jasan zutela irakiarrek, baina han egindakoak merezi izan zuela.
|
|
Eta horixe dugu egilea hil aurretik argitaratu den azkenekoa euskaraz. Izan ere David Mckee joan den apirilaren 6an
|
zendu
zen gure artean ia ia inolako oihartzunik izan gabe nahiz eta hainbat liburu, arestikoez gain Orain ez, Beñat zoragarria esaterako, argitaratuak izan euskaraz.
|
|
Erantzunean asmatu zutela ezin uka, Maiatz 1 horretan agertzen diren andanak eraman duelako bide literarioa 1982az geroztik: kasik aurkeztu beharrik ez diren bi horiez gain, Auxtin Zamora, Jon Cazenave, Jean Louis Davant, Daniel Landart, Aurelia Arkoxa, Henriette Aire, Emilio Lopez Adan Beltza, Eñaut Etxamendi... baita heriotzak eramandako Manex Pagola, Mayi Pelot, Manex Erdozaintzi Etxart eta abenduaren 9 honetan
|
zendu
eta obra literario aberats ezezagunegia uzten digun Txomin Peillen ere bururaino eskribitzen ariturikoa: aurten agerturiko Maiatz 74 ean kausitu ditzakegu bere azkenak, Medikuntzaren hiztegi txikia eta Formica testuak.
|
2023
|
|
Hilma 1944
|
zendu
zen, auto ezbehar baten ondorioz. Aurretik, baina, bere heriotza" sumatu" zuen, hainbat gauetan ezbeharra amestu baitzuen:
|
|
Sizilian hilabete batzuk igaro behar izan nituen doktoretza tesiaren nazioarteko egonaldia zela-eta. Kontua da han artatu behar ninduen ikertzailea ni iritsi baino aste batzuk lehenago
|
zendu
zela… eta hara iritsi nintzenean bi aukera nituen: triste bizi edo bakardadeari buelta eman.
|