|
2006
|
|
|
Hain zuzen ere, Kebek, Suiza, Katalunia, Euskal Herri ala Frantziako ikerlariek munduan zehar plazaratzen diren lanak irakurtzen eta eztabaidatzen dituzte. Labov, Fishman ala Bourdieu gehienek ezagutzen dituzte eta beraien teorien ekarpenak zein mugak agerian
|
uzteko
gaitasuna daukate. Ekonomiaren mundializazioak eta informazioaren eta komunikazioaren teknologia berrien agerpenak joera hori areagotu dute, hartu emanak ugalduz eta elkar ezagutza hobetuz.
|
|
2008
|
|
|
Nabarmentzekoa da, halaber, komunikazioaren atala. Izan ere, artikuluetan iruzkinak
|
uzteko
aukera horrek asko areagotzen baitu komunikazio arloa (bai gure artean, baita kanpoko irakurleekin ere).
|
|
2010
|
|
|
Eta kezka hori, gehienbat gurasoek bizi dutena, eskolara ere iritsi da, eta eskolako bileretan ere aipatu da. Baita horren inguruko aholkuak eman ere, eta ez beti preseski euskaltzale amorratua pozik
|
uzteko
modukoak. Izan ere, akaso etxean erdara ere erabili behar dela planteatu izan du irakasleren batek.
|
|
|
...zuzen, eragin ditu Foru gobernuak inoizko murrizketarik handienak euskararako diru laguntza publikoetan (euskarazko hedabideei, aisialdi programei, toki entitateetako zerbitzu tekniko eta kultura jarduerei...). bertzalde, nafarroako parlamentuan euskararen estatusaren inguruko eztabaida etengabea izan da. behin eta berriz errepikatu dira legeak ezarritako zonifikazioa aldatzeko edota bertan behera
|
uzteko
ekimenak. halere, 2010 artio ez da aski indar politikorik bildu zonifikazioa ukitu ahal izateko, aldaketa txikitxikia izanda ere: iruñerriko lau udalerri (aranguren, beraskoain, galar eta noain elortzibar) eremu ez euskaldunetik eremu mistora aldatzea.
|
|
|
Euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan. harrera hotza(). ...tiboak izan duen bilakaera ere aipatu beharra dago. euskal kulturaren batzarra ren inguruan (ekb) biltzen ziren euskalgintzako entitate nagusiak eta berau zen bat editatzeari ekin ziona. ekb desagertu eta euskararen gizarte erakundeen kontseilua sortu zenean (1996), ordea, umezurtz gelditu zen bat. euskararen gizarte erakundeek ez zuten bat en sustapenean ardurarik nahi eta proiektua bertan behera
|
uzteko
prest agertu ziren. garai hartako argitalpen batzordea osatzen zuten pertsonak, eta elementu hau azpimarratu nahi nuke, pertsonak, banakoak, izan ziren proiektuari eutsi beharra zegoela eta proiektuarentzat behar zen oinarria jarri zutenak. txillardegi eta Xabier isasik ekin zioten bakardadean lan horri. une horretantxe bizi izan zuen bere unerik larriena aldizkariak. baina, behar den bezala inoi... Sei elkartea (euskal Soziolinguistika institutua Sortzen izenekoa) babesle zuela, berariaz horretarako sortua. ondoren Soziolinguistika klusterra etorri zen, Sei ren garapenaren ondorioz. garai bakoitzean zuzendariak (txillardegi eta Maria Jose azurmendi), koordinatzaileak, argitalpen batzordeko kideak berritzen joan dira, eta horrek berarekin ekarri du garapena. ez nuke puntu honetan gehiegi luzatu nahi, uste baitut bakoitzak bere neurrian zuen onena eman zuela, baina uste dut bat aldizkariaren" intra historia" azpimarratzekoa dela arlo honetan, izan ere bere iraupen eta bilakaeraren gako nagusia bertan dago. zorroztasun akademikoa, esperientzia aplikatua, militantzia eta zabaltasuna uztartzen asmatu dute aldizkariaren sustapenean lan egin dutenek. denona eta inorena ez, txikia baina ezinbestekoa, hori da bat aldizkaria izan dena eta horretan ahalegindu dira, produktuan ikus daitekeenez, bertara bildutakoak.
|
|
|
gogora bitez erromantzeen artean erdi arotik idatzita zetozen okzitanieraren historia eta gaurko egoera1, edo erdi aroko prosa katalanaren arrakasta eta ondoko ibilera2; bere txikian, bereziki harrigarria da islandiera idatziaren historia (gogora erdi aroko loraldi goiztarra, eta laxness nobel Sariaren XX. mendeko arrakasta, 1955) 3 soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain baina ez da uste behar babes sozial eta ofizialik onenak izan eta beren hiztunen kopuruan gora egin dutenek ere hizkuntza idatzi eta kultural izatera iristea samurra izan dutenik; alderantziz, urratsez urrats joan dira aitzina garapen linguistiko kultural horiek, adibidez gure inguruko erromantze arrakastatsuenetan ere. hizkuntzen historia horietan beti egon dira une erabakigarriagoak, eta, besteak beste, aipatzekoak dira batzuk: ...; hala ere, ez eztabaidarik gabe, hiztun askok ez baitzuen ikusten herri hizkuntza hori zenbait kultur esparrutarako duin eta prestatua. artean, XVii. mendearen atarian, gaztelaniaz idatz zitezkeen halako idazlanek susmopean ageri zaizkigu inkisizioko komisarien kritiketan; egoera horren adierazgarria da Salamancako unibertsitateari egindako kontsulta, sortutako eztabaida eta, azkenik, bidea libre
|
uzteko
klaustroaren erabakia (1601) 11: kostata eta berandu, baina kultur esparru berri posibleen artean zegoen, beraz, eliz erlijiotasun herritarrari zegokiona, eskritura Santuetatik hasi eta liturgia, kantategi, olerki eta herritarrentzako teologiaraino hel zitekeena. eliza katolikoan trentoko kontzilioak ez zituen itxi ate guztiak, eta, kontrarreformako zurruntasun guztien gainetik, jakitun
|
|
2011
|
|
|
Soziolinguistika jakintza alorreko oinarrizko terminologia adostu genuke elkar ondo ulertu nahi badugu. Terminologiarekin dugun auzia agerian
|
uzteko
lagin gisa, zerrenda txiki bat osatu dugu:
|
|
|
Baina pentsatu nuen ez ote genuen gazteei azaldu behar zergatik dituzten arazoak euskaraz egiteko, kontuan izanda gainera horrek bizitzan duen eragina. hori izan zen asmoa: liburu atsegin bat egitea irakasleen eskutan
|
uzteko
eta soziolinguistikan interes berezirik ez izan arren, gazteak gai horretan janztea, arazo horrek bizitzan eragina duelako, bai hiztun gisa eta baita irakasle gisa ere. kontatu dezagun beraz historia hori, baina ez soziolinguistika kontatzeko, baizik eta bizitzaren historia azaltzeko. eta hizkuntzak bizitzaren hedapen naturalak direla ere kontatu behar da, eta hor oreka behar dela. Batzuetan hizkuntza hautu hutsa dela esaten da, baina niri ez zidaten galdetu ea espainola ikasi nahi nuen. edota euskaratik zuzenean ingelesera joan nahi dudan. erakutsi beharra zegoen era natural batean ginela euskaldun orain arte, pixka bat hizkuntza ekologiaren ideia horretan sartuta.
|
|
|
Ingurumenaren auziak hizkuntzen hierarkia desagerrarazi behar du. hizkuntza bertan behera
|
uzteko
arrazoietako bat beste hizkuntza hobea dela pentsatzea da, eta norberarena kaskarragoa. Nolabait esatearren, hiztun horiek hizkuntza duintasuna galdu dute. dena den, argi izan behar dugu agian beste hizkuntza batzuk behar ditugula beste hizkuntza talde batzuetako gizakiekin hitz egiteko.
|
|
2012
|
|
|
Baieztapen horrek edozein hizkuntzari buruz hitz egiteko balio du, baina are gehiago B hizkuntzaz hitz egiteko, gutxiengoaren hizkuntza delako hain zuzen ere. Jokalari elebidunak jakitun dira B gutxiengoaren hizkuntza dela eta, horrenbestez, arriskuan dagoela, eta uste dute B desagertzen ez
|
uzteko
bide bakarra erabiltzea dela; hori dela eta, ahal dutenean, nahiago
|
|
|
Pertsuasioaren teoria zientifikoaren esparruan eta, zehazkiago esanda, aurreko atalean azaldu dugun ELMaren marko teorikoaren baitan garatuko dugu ikerketa hau. Gure ikergaia kontuan izanik, ordea, beharbeharrezkoa iruditzen zaigu soziolinguistikaren eremuko zenbait argibide ematea, haiek ikerketa honetan zein zentzutan hartzen ditugun argi
|
uzteko
.
|
|
2013
|
|
|
Oro har, gure ikasleen kasuan familiaren jatorria edo etxean jasotzen duten input a euskalduna da, eta testuinguru soziolinguistikoa ere oso euskalduna da, beraz, ikerketa honetan ez dira horiek ikasleen euskarazko jardunean gaztelania txertatzea bultzatzen dieten faktore nagusiak. Eta horrek aukera ematen du hain indartsuak izan ohi diren bi faktore alde edukita hizkuntzaren aukeraketan eragiten duten beste faktore batzuk identifikatu eta agerian
|
uzteko
.
|
|
|
Uzta eguraldiak mugatzen duelakoan, aitzurrari eragiten ahantz daiteke. Egun, euskaldun askoren erantzukizunaren, arduraren eta ahalmenaren dimisioa gertatzen ari da, euskararen biziraupena instituzioen esku
|
uzteko
; euskaltasunaren garapena aginte instituzioei (politikariei, alegia) eta aditu/ aritu taldeei (hau da, euskalgintzari eta hezkuntza sistemari) azpikontratatu nahi zaie.
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, jendearengana hurbiltzeko orduan guztiei azalpen bera ematea ezinbestekoa zen eta ahalik eta informazio gutxien eman zitzaien, zer aztertu nahi zen agerian ez
|
uzteko
.
|
|
|
Agian orain arte behar hainbeste garrantzi eman ez zaiolako/ diogulako izango da, edo batek daki zergatik. Geure arima hiltzen
|
uzteko
bezain odol galduak ez gara idatzi zuen behinola Xabier Amurizak, eta hala abestu izan dugu ordutik; bada esango nuke badugula geure buruarekin zer hausnartua benetan euskaldun eta euskaltzaleak bagara. Geure esku baitago hein handi batean geureari eustea eta lehen hitza beti euskaraz egitea.
|
|
2015
|
|
|
Neurri zuzentzaileak proposatzen badira, horiek betetzeko epeak ere finkatuko dira, aldi berean. Epe horiek kontuan hartuta, jarraipena egiteko fitxak beteko dira, eta fitxetan azaldutako datuak oinarri hartuta, jarraipen batzordeak aldeko txostena emango dio proiektuari, beste hobekuntza neurri batzuk proposatuko ditu edo kontrako txostena eman, eta egoki irizten dion prozedura hasiko du, proiektua bertan behera
|
uzteko
, horretarako aukerarik bada. Azken kasu horretan, gainera, aztertu du zigor prozedurarik abian jarriko duen, sortutako kalteen ordain gisa.
|
|
2016
|
|
|
... Derrigorrezko hezkuntza soilik nazio hizkuntzan izaten bada, bertako hizkuntzaren erabilerak behera egingo du". Guernesey-n, nire berriemaile askok adierazi zuten etxeetan guernesey era hitz egiteari
|
uzteko
arrazoi nagusietako bat eskolan onartua ez izatea zela. Hezkuntza sistemak prestigio baxua indartzen du, eta horrek erakusten du eskoletan onarpena lortzeak biziberritze mugimendu askoren helburuetan duen garrantzia, eskolak estatusa igoarazten baitu eta horrekin batera erabilgarritasuna; eskolak oso eraginkorrak izan dira hizkuntza menderaJulia Sallabank – Hizkuntzaren biziberritzerako politika eraginkorra:
|
|
2017
|
|
|
Irati Lizeaga Elizalde – Euskara, galiziera eta irlanderaren hiztun berrien hizkuntza identitatea artean halakorik sentitzen duela aitortu duenik topatu. Beraz, euskara ikasten dutenen artean bakarrik aurkitzen da hiztun zaharrak ez direla zehazteko, argi
|
uzteko
, behar hori. Zergatik ote?
|
|
|
Gipuzkoako ahaldun nagusi Markel Olanok, berriz," erakunde publikoen eta euskalgintzaren arteko elkarlana indartzeko" konpromisoa hartu du, euskararen aldeko akordio" nazional bat" defendatzearekin batera. Halaber, euskara" eztabaida politikotik kanpo"
|
uzteko
beharra azpimarratu du. (Berria 2015/12/02)
|
|
|
Gauzak erabat argi
|
uzteko
, gogoratu dezagun, nazioarteko hitzarmen guztietan bezala, berrespen prozesuak berekin dakarrela etxeko legeria Gutunaren xedapenetara egokituta egotea (Arzoz 2014). Horren inguruan aipatzekoa da, azalpen txostenaren 53 paragrafoari jarraiki (4 artikuluari lotutakoa), barne legeria Gutuna baino murriztaileagoa baldin bada ere, horrek ez dizkiola oztopoak jarriko hitzarmenaren aplikazioari9.
|
|
2018
|
|
|
Ikastolan gero eta haur gehiago, baldintza kaskarretan; eskola nazionalean, berriz, gero eta gutxiago, baina leku eta baliabide hobeekin. Baina Udalak Ikastolaren alde tinko egin zuen, lekua
|
uzteko
, eta Julene Azpeitia ikastetxe publikoa egin zutenean, Poligonoan, eskola publikoa hara aldatu zen eta Arrangoleta osorik Ikastolaren esku geratu zen.
|
|
2019
|
|
|
" kanpoan eraginez arnasgunean ere eragiten da, bereziki gaur egun, euskaldun guztiak elebidun direlarik eta eremu geografikoak gero eta irekiago ditugunez". egia da hori. egia izanik ere arrisku bat ikusten diot, ordea, arnasguneez (ez kale giro zabaleko euskalgintzaz) ari garelarik arnasguneez kanpoko ekinbide horietan enfasia egiteari: arnasguneetan bertan egin beharreko lana besteren bizkar
|
uzteko
arriskua; arnasguneetako lehentasun primarioak perspektiba zabalago horretan gehiegi difuminatzea, arnasguneetako herritarren ekimen eskubidea eta erantzukizuna bigarren plano batera eramatea eta, horrenbestez, bertako erronkei lehenik eta behin bertatik erantzun behar zaielako bottom up filosofia lausotzea eta hutsaltzea. " kalekumeak mugi daitezela lehenik:
|
|
|
Hizkuntza batean espresatzen den pertsona batek, baldin eta sistematikoki erantzun moduan ulertu ezina, indiferentzia edo gaitzespen nolabait nabarmena jasotzen badu, hizkuntza hori erabiltzeari
|
uzteko
joera izango du.
|
|
|
Hizkuntza batean espresatzen den pertsona batek, baldin eta sistematikoki erantzun moduan ulertu ezina, indiferentzia edo gaitzespen nolabait nabarmena jasotzen badu, hizkuntza hori erabiltzeari
|
uzteko
joera izango du. Eskolan katalanez mintzo ziren umeei ahoa xaboiez garbitzen zitzaien garaiak ez daudela urruti gogoratu beharra badaukagu ere, egia da orain ohikoagoak direla beste zigor tipo batzuk, sotilagoak izanda ere besteak bezain efektibo direnak. eskolan bortizkeria psikiko eta fisikoa pairatu zituen, etxean, psikikoa bakarrik hiperzuzentasuna (amonarriz, 2013: 39) eta trufa.
|
|
|
Sakondu behar dugun eta euskal kasuaren beste elementu batzuekin alderatu behar dugun esperientzia eta ibilbidea hau izan arren, baliosistema, narratiba berriak eta munduan proiektatu nahi dugun izaera bidegurutze handi baten aurrean daude. Autogobernua berreskuratu zenetik lehen aldiz, desberdintasuna modu kezkagarrian handitzen ari da Euskal herrian, eta aberastasunaren banaketa ekitatiboagoak" euskal eredua" deiturikoaren jatorrizko elementuetako bat izateari
|
uzteko
arriskua du. Izan ere, aurreko puntuan azaldu den berdintasunaren zentraltasuna kontuan izanda, gertaera hau garrantzi handikoa da, euskal ereduaren oinarri izan lukeen narratibari eragiten baitio.
|
|
2020
|
|
|
Castellsen trilogia argitaratu zenetik igaro diren hogeitik gora urteek gertatzen ari ziren aldaketa sozialen munta agerian
|
uzteko
nahikoa informazio eskaini dute. Aldaketa horiek eragina dute giza esperientzien eta horiek kontzientzia modu zehatz bihurtzearen arteko bitartekotza komunikatiboko espazio guztietan.
|
|
2021
|
|
|
Bielorrusia sobietar errepubliketatik azkenetarikoa izan zen estatuko hizkuntzari buruzko lege bat onartzen. Lege horrek bielorrusierari besterik ez zion ematen ofizialtasuna; hala ere, gizarteak ez zuen errusiera
|
uzteko
asmo handirik. 1995ean erreferenduma egin zen, hiritarren errusierari bielorrusieraren estatus bera emateari buruzko iritzia jakiteko.
|
|
|
Bertan egindako lanketei dagokienez, aipatzeko modukoak dira, esaterako, ELENek ekin ziola 2013an eurodiputatuen %92k babestutako Arriskuan dauden hizkuntzei eta hizkuntza aniztasunari buruzko txostenaren3 prestakuntza faseari, ondoren politikarien esku
|
uzteko
; edota Hizkuntza berdintasuna aro digitalean4 izeneko dokumentuan egindako lanketa intentsiboa.
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, hedabideak hizkuntza ordezkapena itzularazteko familian, auzoan edo komunitatean egiten den lanaren indargarri soilik izan liratekeela argudiatu zuen (Fishman 1991, 395). Fishmanek" hedabideen fetitxea" ere aipatzen du (Fishman 2001, 482), hizkuntza nagusiaren eskaintza ugariago eta merkeagoak hizkuntza gutxituko hedabideen eskaintza jokoz kanpo
|
uzteko
arriskuaz ohartaraziz.
|
|
|
• Kongresuaren ondorioz zabaldu zen beste lan ildo bat arlokako trinkotzea bultzatzea izan zen, mugimendurako energiak libre
|
uzteko
eta sektoreen garapen profesionala eman zedin.
|
|
|
Euskara elkarteen ekarpen garrantzitsuenetako bat izan da mugimenduak izan duen eredu imitagarriak sortzeko gaitasuna. Iturri ezberdinetatik ikasi, gure errealitatera moldatu, martxan jarri eta inguruko euskara elkarte eta bestelako eragileen esku
|
uzteko
jokabideak behin eta berriro errepikatu dira berrogei urtean zehar. Jokabide horiek eman diote euskara elkarteen mugimenduari hedatu eta zabaltzeko aukera.
|