|
2001
|
|
|
Hitzaurrea irakurri dionak, eta Larramendik hor, egia eta enbusteria  nahaste, adierazten dituen arrazoiak, purrustadaz eta parrastadaz gatzozpinduak, erraz antzemango dio hiztegia argitara baino lehenagoko giro gordinari, baita ere argitara ondoan sor zitekeen garratzagoari. Zenbait
|
urteren
buruko Discurso histórico sobre la antigua famosa Cantabria delakoak, berriz, ez die deus gehitzen gure funtsik gabeko eskakizunei.
|
|
2003
|
|
|
joaiterik ez zuela entzun ere nahi ikusteko, haren Apezak soldado liburuxka irakurtzea aski zaigu. Handik 20
|
urteren
buruko, ordea, 1912an, Abbadie horren beraren adiskide eta ikasleak jazartzen zaizkio, batere funtsik gabe, Baionako kazetetan, aita Resurreccion Azkue euskaltzale bizkaitarrari, baizik eta jaun hau, alemanzale, bihurtua dela.
|
|
|
Bizkitartean, Gaztelako estatu nagusiak, behin mairuen kontra, gero indioen kontra eta beti herritik urrun, erabili dituen gurutzedunen, konkistatzaileen ala gobernadoreen balentriak balentria, ez da behin ere heldu izan bere inguruko lurralde guztien biltzera: 1581ean, adibidez, Portugaleko erreinua eskuratu zuen, baina ehun
|
urteren
buruko, 1688an bere gain utzi ere.
|
|
|
Eta nola katalanak ez baitziren xede horrekin konforme, zazpi
|
urteren
buruko, Frantziatik etorri erregeak kendu zizkien, gerla bidez, beren foruak, geroztik hori ez baitukete katalanek ahantzi.
|
|
2005
|
|
|
Hogoi bat
|
urteren
buruko bizkitartean, ustegabeko itzulipurdia egin beharra zuen hain tinko eta umil Frantziako euskaldunak atxiki zituen 111 errepublikak. 1940ean, Vichy-ko hirian jarri zen Pétain marexalaren frantses estatuak nahi izan zuen berriz eskualdekatu alemanek gobernatzera uzten zio ten lur eremua.
|
|
2009
|
|
|
Gauza bera esan du Marie Ange Gondart andereak, autoz igaro baitzen atentatua gertatu zen unean bertan eta tiro egilea oso hurbil bizpahiru metrora ikusi baitzuen. Tiro egilearen begiak eta aurpegia ikusi ditut eta ziurtatzen ahal dut ez zela Yvan Colonna; hamar
|
urteren
buru ere tiro egilea erakusten badidate ezagutuko nukeela ziurtatzen ahal dut, adierazi du atentatua hurbilenetik ikusi zuenak.
|
|
2010
|
|
|
Gure kantako Josef protagonista, berriz, amona Malenek goiko testamentu hori idatzi eta hamabi
|
urteren
burura bataiatuko zuten Lesakako elizan; eta horra non aipatzen diren jadanik, gero ilobaren atautxi izan zen eta bataiatu zuen apaiza bien izenak: en este mi testamento nombro por mis cabezaleros a D. Miguel de Ubiria y a D. Juan de Aristegui Prebiteros y Beneficiados de la Parrochial de la dicha Villa de Lesaca.
|
|
|
Eta haren testamentua" abonidu" eta bereganatu egin nahi duela. Hala, ama hil ondoren, aita alargunduak pasako zuen Berdabioko herentzia seme bakar ezkonberriaren izenera, eta hona nola berritzen duen orduko kontua, berriz, handik berrogei eta hamar
|
urteren
burura, etxeko eskritura zaharrak astinduz, azken oinordeko Etxagaraitarrak, Berdabioko herentzia Txamorako osaba Josef Iñarraren izenean paratzekoan [427]:
|
|
|
Baina, Dª Manuela bezalaxe, Killaberri hura ere hilen zen nonbaitean. Eta orain, hirurehun
|
urteren
burura, nondik hasi haren aztarren bila?... Nik, neure artean.
|
|
|
Hori ere marka da! Hildakoan, inork eliz funtziorik egin gabe lurperatua izan zela baitirudi 1771n, eta handik hamairu
|
urteren
burura, 1784an, norbaitek atera zizkiola ondrak, gastuak bere poltsatik pagatuz. Nor izan ote zen gure Berdabio sonatuaz oroitu zena?
|
|
|
Osabak kontu polit horiek erdara hutsean idatzi, eta handik
|
urteren
burura, gauza beratsua jaso zuen iloba Joan Marik euskaraz, 1967an, Usandizaga diskoetxean egindako grabazioan: " Diru paltsua egiten zuala ta, iltzeko sententziya eman diyote Goizuetako lapurrari.
|
|
|
Halakoa izaki, ordea, nire tokaioa, eta, berriz ere, handik berehalaxe, emazte berriari deus ere esan gabe, hor non saltzen dizkion etxea eta sagastia Cathalina de Viçargorri andreari. Handik dozena erdiren bat
|
urteren
burura, ikasi du emazteak, zer azpikeria egina dion, eta suak hartzeko zorian, han doa juzkadura Iruña ondoko Berrioplanotik, etxea isilpean erosi dion Goizuetako atso bizargorria bizirik larrutzeko lege bila. Grina eder harexek sortuko zuen sekulako paperdantza.
|
|
2011
|
|
|
Paper zaharrez osatutako sorta horretan, Juan Ignacio Iztueta musikariak XIX. mendean egin eta denboran galdu ziren dantza konposizioak topatu zituen Natxo de Feliperen taldeak. Hiru
|
urteren
buru jaio da Dantza kontra dantza, gaur gauean Ondarroan (Bizkaia) eskainiko duten kontzertuko protagonista nagusia (Itsasaurre plaza, 23:00). «Kalean dantzatzeko disko» gisa definitu zuten lana aurkezpenean, eta zuzenekoa izango da esandakoa frogatzeko aukera. Iraganeko dantza abestiak bere modura interpretatu eta ikusleari eskainiko dizkio Oskorrik gaur, XIX. mendeko plazetan bizi ziren sentipenak egun bertatik bertara bizi ahal izateko.Horretarako, ikuskizun bikoitza prestatu dute.
|
|
2013
|
|
|
—Ahalduneko aldategia moldatuko diagu gero, berrogeita gehiago
|
urteren
burura eskaleen aterpe izatera itzul dadin berriro esan du besaulki zulotik arras hunkiturik dirudien loanes zaharrak. Nork esan behar zuen hau guztia?
|
|
|
Eta hantxe, mutiko mukizua baizik ez nintzelarik, entzun nion nik Larruzaku koplari zaharrari Inonezko herrian gertatutako suge beltz begi horiaren eta igitai amorratuaren alegia. Hiru
|
urteren
burura eta toki berean entzun nion berriro alegia bera Larruzaku koplariari; berdin berdin kontatu zuen, zertzelada, geldialdi, keinu, doinu eta guzti guztiak berdin berdin eginez. Bera ordea, askoz ere zaharragoa iruditu zitzaidan, eta nahiz larru berdin edo antzekoekin jantzita, askoz zarpailduagoa zegoen.
|
|
2014
|
|
|
CALVO: Bainan makur hori, zenbait
|
urteren
buruko xuxenduko dugu: Errege jaunak manua eman baitu frantses eskolak muntatzeko herri guzietan.
|
|
|
Denboran hor gaindi akulatu obra batzu solasgai, orduko ibilmoldeak ere ba. Eta beharbada biharkoak, aspaldixkoan aipu baita tranbiaren iduriko trein bat ibil araztea Baiona eta Donostiaren artean, proiektu bat gauzatzen ahal litakeena, itxuren arabera, hemendik bospasei
|
urteren
buruko... Ondarearen alderateko atxikimenduak gisa hortan elgarri josten ahal ditu lehengoa, oraikoa eta gerokoa...
|
|
2015
|
|
|
" Orain dela urte pasa, Udalak pinudi bat atera zuen. Udalak badu betebehar bat, ebakuntza hori egiten delarik bost
|
urteren
buru derrigor eremu hori birlandatu egin behar du. Aski toki egokia denez gure proiekturako, eremua guk birlandatzea proposatu genion".
|
|
|
Eta zergatik diodan hori? Begira handik
|
urteren
burura ere zer esaten zuen udal batzarrak, 1915eko uztailaren 18an, Pello Untxalok Loiarta etxeari plaza aldera balkoia ateratzeko eskaria egin zionean (GUA, Aktak, 34 or.):
|
|
|
Hartarako, kokaleku egokia atzeman zuen Arga bazterrean, Barañain, Arazuri, Orkoien eta Miluze artean, landa ordoki zabalean. Udalak izendatu zuen industriagune 1958ko neguan, eta Hiriko Ordenazio Plana modifikatu egin behar izan zen; ordea, horretarako tramitazio luzea burutu beharra zen Etxebizitza Ministerioan, eta ondorioz, Udal Batzarreak ez zuen poligonoaren inklusioa Plan Orokorrean onartu ahal izan hiru
|
urteren
burura arte, erabilera industrial hutserako lur sail gisa.
|
|
|
Estoniarrak berak beti petzero! 14 ko gerlatik landa zuen Estoniak ardietsi beregaintasuna bainan ez luzarako, hogoi bat
|
urteren
buruko, 1940 tik goiti, mende erdi batez jasan behar ukan baitzuen errusiar komunixten lege dorpea! 1991 n berriz jartzeko bere gain.
|
|
|
Haren idazki batzu ainitz mintzairetan plazaraturik daude. 1582 an zendu zen, 67 urtetan, eta handik berrogoi
|
urteren
buruko, 1622 an, saindu ekarria izan zen. Aise berantago, iragan mendean alabainan, 1970 ean, Paul VI Aita Sainduak ezarria du Elizako doktore handien lerroan.
|
|
|
Orduan, deneri erraiten zuen beste ama bat bazuela, Ama Birjina Maria, eta berak ere nahi zuela osoki haren zerbitzuko izan, serora izan beraz. Handik bi
|
urteren
buruko haatik, beste biderik hartu zuen. Bere lagun batzuekin abiatu zen bestaz besta eta arras gaizki gobernatuz.
|
|
2016
|
|
|
Izan nintzan arrantxoan anitz
|
urteren
burian, deus ere etzen gelditurik, bakarrik memorian!
|
|
|
5 urte. Hiru
|
urteren
buruaren lehen bilan bat eginen da. Mugagabeko enpleguak sortu, SMICaz ordainduak, hurbileko lanpostuak.
|
|
|
Hiruzpalau urtetarat heltzearekin agertzen zaizkiote. Eta arrosa hori berriz hein bat histen handik beste zonbait
|
urteren
buruko...
|
|
|
Batzu erosteko eta besteak alokatzeko. Untsalaz obrak bururatuak behar litazke hemendik bi
|
urteren
buruko.
|
|
2017
|
|
|
Estebanen kargu gelditu omen ziren bi idixkoak, Joan Martin Minondok hamabost pisudirutan tasatu zituenak. Baina hamalau
|
urteren
burura oraindik, 1751eko uztailaren 19an, bere bost pisudiruak ezin kobratuz zebilen Gabriel Etxeberria meatzaria. Harengatik jo zuen Praixku Anttonio Uitzi bigarren alkateordeagana Herriko Etxera, aspalditik hartzekoak zeuzkan bost pisudiruak eskuratu nahian (14 libr, 39 or):
|
|
|
Begira handik
|
urteren
burura, zer esaten zuen udal batzarrak, 1915eko uztailaren 18an, Pello Untxalok Loiarta etxeari plaza aldera balkoia ateratzeko eskaria egin zionean (GUA, 34 or):
|
|
|
Baina, halakoa izaki, berriz ere hor non saltzen dizkion senarrak etxea eta sagastia" Catalina de Viçargorri" delako andre galtzadun bati, emazte berriari deus esan gabe. Handik dozena erdiren bat
|
urteren
burura, ikasi du emazteak, zer ijitokeria egina dion senarrak Goizuetako etxearekin, eta hor sartu dio pleitua atso bizargorriari Iruña ondoko Berrioplanotik: 118
|
|
|
Baita atzenaldera erruz ugaldu den Unai orpoxuri franko ere. Eta mendibehi gorri makal haiek, nork esan 600
|
urteren
burura, espezie babestu bihurtuko zirenik Goizuetan. Harrigarria:
|
|
|
Gure apezaren arabera, eta arrazoina du segurki, berrogoita hamar bat urtez izan da aitzineko lau mendeetan baino kanbiamendu gehiago! Horiek hola, Jean Pierre Etcheverry harritu zen behin gazte batek erran ziolarik hogoi
|
urteren
buruko etzela orobat Elizarik gehiago izanen eta fedea arrunt galduko zela hain segur. Lehiatu da beraz ongi konprenit
|
|
|
Ez bada aurten biltzen aski diru, etxea salgai ezarria izanen da bainan elkarteak dio, eta beste frangok ere ba, zinez domaia litakeela... Sosa biltzen bada aldiz, etxea berriz idekitzen ahal litake hemendik bi
|
urteren
buruko...
|
|
|
1947 an, Donibane Lohizune Frantzia guziko lehen portua zen xardinarentzat. Handik zonbait
|
urteren
buruko haatik, arraina gero eta xuhurrago, antxua eta xardina kasik desagertzeko heinean... Zergatik ote?
|
|
2018
|
|
|
Donibane Lohizunen, hondartzaren bazterrean, Pergola egoitzaren eskualde bat hartuz eta eraikin berri bat moldatuz ondo hartan, duela 29 urte ideki ziren, elgarri lotuak, Helianthal deitu zituzten hotela ehun logelarekin eta itsas artategia, talasoterapia delakoaren kondukoa. Fama pollita bildu zuena zonbait
|
urteren
buruko. Duela lau urte haatik, jabeak denak saldu zituen Thalazur etxeari.
|
|
2019
|
|
|
Lehen 1695 urtean ikusitako herrilurren salmentaren antzekoa da hemengo etxe zerrenda hau ere, hemezortzi
|
urteren
burura berriz egina, eta batere ikasminik baduenak konpara litzake biak, batez ere, hartan ageri ez ziren zenbat etxe jabe, alor eta eder ageri diren hemen ikusteko. Nik beste bi kontu ere sinalatu nahiko nituzke.
|
|
|
Azkeneko honetatik, 1777.kotik 30
|
urteren
burura, berriz, hara, nola ageri den 1807ko etxe zerrenda berria, liburu berberaren atzenean, nere begi edergoseok Areson ikusia dizuten aurreneko bordari zerrenda ere badakarrena amaieran, bere faksimile txukun eta guzi:
|
|
|
Handik
|
urteren
burura, 1723an, Leitzako alkate Miguel de Elduayen y Recalde jaunak, 1694ko auzi sonatu haren kopia eskatu zion Lekunberriko alkate Joan de Artola jaunari, Leitzan bertako Francisco de Arribillaga eskribauaren bidez, eta baita Argaña lankide zaharraren artxibotik atera ere honek 1723ko urriaren 9an: " y saque copia de dicha escritura[...] quepaso por testimonio de Miguel Argaña escribano realya difunto, cuios registros paran en poder de otro MigueldeArgaña su hijo,[.] y mande proveer de compulsatoria".
|
|
2020
|
|
|
Alta, ikusi orduko jakin nuen ez zela hilik, kasu handiz elekatzen nintzaion. Bost
|
urteren
buruko, etxerat agertu zitzaidan euskal bixkotxa eta Irulegiko arno botila batekin: «Bizia salbatu didazu, jauna».
|
|
2021
|
|
|
Errekontru handiz kanpo, Olinpiar Jokoak Parisen muntatuak izanen dira hemendik hiru
|
urteren
buruko. Hitzordu horri buruz, Donibane Lohizuneko herriak erdietsi du label delako bat, hitzemanez arte huntan indar berezi bat eginen duela kirolak sustatzeagatik, herrian diren 42 kirol elkarteak partzuer.
|
|
|
Bestalde oraino, jatetxe hori biziki toki ederrean da bainan denek jakinki ere itsas hegi hori lanjerean dela, uhainek lehorra jaten ari eta. Ikerle batzuen arabera, hola segituz, hemendik hogoi bat
|
urteren
buruko, ez da gehiago jatetxerik izanen leku hortan, ez eta beste deusik ere! Jabea ez da ados.
|
|
|
Hauxe beharbada? Jakintsun talde batek plazaratu duen txostena, segurtatzen duena jadanik aldi bat baino gehiago errana bazen ereiguzkia, argitzen, berotzen eta nolazpait biziarazten gituen iguzkia, hilen dela hemendik zazpi miliar
|
urteren
buruko! Ordukotz haatik, itxura guzien arabera, gure lurra aspaldian eta aspaldian kixkildua izanen da, jenderik eta abererik ezin gehiago bizi hemen gaindi!
|
|
2022
|
|
|
Erregai sintetikoen lantegiak eta hiri hondakinak pirolisi bidez energia bilakatzeko proiektuak osatuko dute lehen azpiegitura. Egitasmoa 103 milioi euro kostako da, eta bi
|
urteren
buruko lanean hasia izatea nahi luke petrolio konpainiak. Egitura hau hidrogenoaren euskal korridorearen katebegi garrantzitsuenetakoa da, eta Petronorrek Jaurlaritzaren sustengua eta Kutxabanken finantzaketa erdietsi ditu.
|
|
|
Adibidez, gau garbi batean, Ortziko milioika izarretako fotoiak argi partikulak, milioika argi
|
urteren
buruan, teleskopio baten lenteetatik sartu, zure begi ninietatik pasa eta zure erretinetan, buruz behera, islatzea.
|
|
|
Ez ginen hamar baizik sei
|
urteren
buru,
|
|
2023
|
|
|
Jakinez Itsasun hiru eskola direla ikastola, publikoa eta pribatu giristinoa, bizitasun baten seinale dira oraino. Etxamendik erran du" gehienik %1eko emendatzea" aurreikusi dutela hamar
|
urteren
buruko. 2.184 biztanle zituen Itsasuk azken kontaketan.
|
|
|
Egiazko iraultza bat bezala gertatu zen orduan Amerikatik Europara hedatu zena eta denen buru mundu guzian gaindi. Duela 30 urte, Frantzian konparazione, jende gutik zuten oraino mugikorra, %4ek bakarrik bainan beste hamar bat
|
urteren
buruko %47ek! Orain nornahik badu nunahi.
|